Саба?ты? та?ырыбы: §38 Архитектуралы? ескерткіштер
Саба?ты? ма?саты:
- 1/білімділік:О?ушылар?а жалпы с?улет ?нері жайлы м?лімет беру
- 2/дамытушылы?:с?улет ?знері туындыларынан на?ты мысалдар келтіре отырып о?ушыларды? танымды? ?абілетін арттыру
- 3/т?рбиелік:с?улет ?неріне деген с?йіспеншілігін арттыру
Саба?ты? т?рі: аралас
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру
Саба?ты? к?рнекілігі: суреттер,слайд,кесте
Саба?ты? барысы: І.?йымдастыру кезе?і
- О?у ??ралын тексеріп т?гелдеу
- О?ушылар зейінін саба??а аудару
ІІ.?й тапсырмасын с?рау:
1/?аза? хал?ыны? материалды? м?дениетіне нелер жатады?
2/?аза?тарды? баспанасы?
3/Киіз ?йді? ?асиеттері,т?рлері?
4/?й жи?аздарына нелер жатады?
Жа?а саба?ты? жоспары:
1/Ежелгі ??рылыстар
2/Орта ?асырларда?ы с?улет ескерткіштері
Домбауыл кешені. 8 - 9 ?асыр
?аза? с?улет ?нері – ?имараттарды, ??рылыстар мен ескерткіштер кешендерін жобалау, салу, олар?а уа?ыт талабына сай эстетиклы? к?ркемдік сипат беру ?неріні? ?лтты? саласы. Материалды? игілікті жасауды? басты саласы ретінде ?аза? архитектурасы ?о?амны? ?ндірістік-экономика дамуына, ?ылым ж?не техника жетістіктерімен жара?тануына, оны жасаушыларды? д?ниетанымды?-эстет. тал?амына ты?ыз байланысты жа?дайда ?ркендейді. ?аза?стан аума?ында?ы жекелеген айма?тарды, оны? ішінде О?т?стік ?аза?стан ??ірін адамдар шелл-ашель д?уірінде (ерте палеолит кезе?і) ?оныстана бастады. Ашель-мустье кезе?інде ?оныстану аума?ы айтарлы?тай ке?ейді. ?аза?стан жерінде ??рылыс салу жо?ары палеолит д?уірінде пайда болды. ?аратауда?ы, Баянауылда?ы, ?лытауда?ы, Ма??ыстауда?ы ??гірлер мен адам т?ра?тары ша?ын топтар болып ?мір с?рген, бірігіп е?бек еткен ал?аш?ы ?ауымды? ??рылыстар а?шыларды?, кейінірек ертедегі рулы? ?ауымдарды ??р?ан адамдарды? тіршілік жайын сипаттайды.С?нді ?олданбалы ?нер орта?асырларды? дамы?ан кезінде пайда бол?ан.Орта?асырларда с?улет ??рылысы жа?сы дамыды.М?ндай ??рылыс ?неріні? дамуына ислам дініні? ны?ая бастауы себеп болды.?аза?станны? аума?ында орта?асырларда салын?ан ?зіні? ал?аш?ы н?с?асын осы к?нге дейін са?тап келген к?птеген кесенелер бар.Бабаджа-?атын,Айша-бибі кесенелері олар Жамбыл ?аласыны? батыс жа?ында 18 км.жерде орналас?ан
Р/с
Кесене аты
Кесене ?ай жерде орналас?ан
Кесене туралы м?ліметтер
1
?ожа Ахмет Йасауи кесенесі. ?ожа Ахмет Йасауи XII ?асырда ?мір с?рген ?лы а?ын.
О?т?стік ?аза?стан облысы Т?ркістан ?аласы.
?мір Темір б?йры?ымен XIV?асырды? со?ында т?р?ызыл?ан ?имарат. Ені 46,5 м, ?зынды?ы 65 м, биіктігі 401 м. Онда ?рт?рлі ма?сат?а арнал?ан 35 б?лме бар.
2
Айша бибі кесенесі. ?араханны? ?ашы?ына т?р?ызыл?ан кесенесі.
О?т?стік ?аза?стан облысы Тараз ?аласынан 18 ша?ырым жерде орналас?ан.
XI- XII – ?асырларда салын?ан ?арахан мемлекетіні? с?улет ?неріні? туындысы. Т?бесі ?сем ою — ?рнектермен к?мбезделіп безендірілген.
3
Жошы хан кесенесі. Жошы (1187 – 1227) –Шы??ыс ханны? ?лкен ?лы, Алтын Орданы? негізін салушы.
Жез?аз?ан ?аласынан 40 ша?ырымдай жерде Ке?гір ?зеніні? жа?асында орналас?ан.
XIII – ?асырда салын?ан к?мбез к?йдірілген кірпіштен ?алан?ан.
4
Алаша хан кесенесі. ?аза?ты? ал?аш?ы ханы – Алаша хан?а арнал?ан.
?аза? ханды?ыны? астанасы ?лытауда орналас?ан.
А?ыз бойынша б?л ??рылысты ?асымхан сал?ыз?ан. Б?л ?аза? хал?ыны? ынтыма?ы мен бірлігін мемлекеттілігі мен тарихын ?лемге ?йгілейтін ескерткіш.
Б?лардан бас?а ?аза? жерінде орта ?асырлардан са?тал?ан. Сырлытам кесенесі, Ая??амыр, А?с?мбе к?мбезі Бабаджа ?атын кесенесі, т.б ескерткіштері бар. Сонымен Т?ркістан, Отырар, Тараз ?алаларында?ы Шы?ыс моншалары ерекше ?лгімен салын?ан. ?кінішке орай орта?асырлар ескерткіштерді? к?бі ??ла?ан, ?азір орны ?ана бар.
?орытынды:Орта?асырларда ?аза?стан жерінде бір?атапр кесенелер салына бастады.Соларды? ішінде ?зіні? ал?аш?ы н?с?асын осы к?нге дейін са?та?андары да бар.Сонымен ?оса ?аза?стан аума?ында моншалар да салына бастады.Тараз,Отырар ?аласында шы?ыс моншалары салынды.
Саба?ты бекіту:
- С?улет ?нері дегеніміз не?
- ?аза?станда ірі ?имаратты? ??рылыстары ?ай кезде бой к?тере бастады?О?ан ?андай жа?дайлар ы?пал етті?
- Х-ХІІ ?асырларда?ы с?улет ??рылыстарыны? VI-IX ?асырлармен салыстыр?анда ?андай арты?шылы?тары болды?
Ба?алау:
?йге тапсырма:§38 Архитектуралы? ескерткіштер та?ырыбына дайындалу.
