П?ні: ?аза?стан тарихы.
Класы: 9.
Саба?ты? та?ырыбы: «Буржуазиялы? – демократиялы? а?пан революциясы т?сында?ы
?аза?стан»
Саба?ты? ма?саты:
білімділік: ХХ ?асырды? басында ?о?амды? – саяси ?атынастарды? дамуында
?лкен ?згерістер ту?ыз?ан саяси о?и?алар ахуалын т?сіндіру;
т?рбиелік: о?ушы санасында?ы отаншылды? ?асиеттерді оята отырып,
?аза?станны? ХХ ?асырды? басында?ы ?о?амды? ?мірдегі орнын
к?рсету;
дамытушылы?: о?ушыларды ?о?амды? – саяси ?мір дамуыны? кезе?дерімен,
тарихи ?згерістерді? ?о?амды? ?атынастарды? дамуына тигізер ?сері.
Саба?ты? т?рі:
Саба?ты? ?дісі:
Саба?ты? к?рнекілігі:
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастырушылы?.
Амандасу, т?гендеу.
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру.
ІІІ. Жа?а саба?.
?й тапсырмасы. Кестені толтыр.1 – кесте.
Себебі
1916 жылы 25 маусымда?ы 19-43 жас арасында?ы Т?рстан мен Дала ?лкесіндегі 500мы? адамды тыл ж?мысына алуы
Жар?ыдан кейінгі жа?дайы
Далада «біреуі ж?мысшылар бергісі келмейтін», «екіншісі б?йры?ты орындау?а келісетін» 2 партия ??рылды.
- Леберал-демократиялы? (?.Б?кейханов, А.Байт?рсынов, М.Дулатов) к?теріліске шы?у?а ?арсы болды;
- Революцияшыл-демократиялы? (Т.Рыс??лов, ?.Майкотов, С.Мендешев т.б.) к?терілісті жа?тады, ?здеріде ?атысты.
К?теріліс бол?ан жерлер
Б?кіл ?аза?стан: негізгі 2 орталы? – Жетісу мен Тор?ай
Сипаты
Империализмге, отарлы? езгіге ?арсы
?оз?аушы к?штері
Басшылары
Шаруалар мен ?ол?нершілер ж?не ?аза? ж?мысшылары,жетекші к?ші-демократиялы? интеллегенция ?кілдері мен байлар, болыс бас?арушылары.
Жетісуда: Т.Бокин, Б.?шекеев, Ж.Мамбетов, ?.Сауры?ов, А.?оса?ов.
Тор?айда: А.Иманов, ?.Жангелдин, ?.Жанбосынов, К.Кекімбай?лы.
?ара ж?мыстан босатыл?андар
- Бас?армаларды? лауазымды адамдары;
- Жергілікті б?ратаналардан шы??ан т?менгі полициялы? шенділер;
- Имандар, молдалар, м?д?рістер;
- ?са? несие мекемелеріндегі есепшілер мен бухгалтерлер;
- О?у орындарында?ы о?ушылар;
- ?кіметті? мекемелерінде гі жо?ары лауазымды ?ызметтегілер.
Же?ілу себептері
- Бытыра??ылы?;
- ?ару-жара?ты? нашар ?рі жеткіліксіз болуы;
- ?лтаралы? ж?не руаралы? ?а?ты?ысты пайдалануы;
- Бірт?тас басшылы?ты? болмауы.
Тарихи ма?ызы
- ?аза? хал?ыны? тапты?, революциялы? сана-сезімі ?сті;
- Мы?да?ан к?терілісшілер патша самодержавиесіне ?арсы ?арулы к?рес мектебінен ?тті.
К?теріліске байланысты ?деби шы?армалар
Ж.Аймауытов «?арт?ожа», С.Сейфуллин «Тар жол тай?а? кешу», Б.Майлин «?анды кек».
ІІІ. Жа?а саба?ты ме?герту.
1. 1917 жыл?ы т??керіс.1-сызба.
1917 жылы а?панда?ы буржуазиялы?-демократиялы? т??керіс
Монархия ??лады
?ос?кімет
Уа?ытша ?кімет
Ж?мысшы, солдат депутаттарыны? ке?есі
капитализмді дамыту
- Халы?аралы? ?лтты?-мемлекеттік ??рылымын ??ру?а бермей,
І Д?ниеж?зілік со?ыс?а ода?тастармен бірге ая?ына дейін
- Патша ?кіметі шеше алма?ан м?селелерді шешу
- Со?ысушы елдерді? ?кіметі мен хал?ына демократиялы? бейбітшілік білім ?сыну
- Со?ысты то?тату
- Жерге жеке меншікті жжойып, шаруалар?а беру
- Зауыт, фабриканы ж?мысшылар?а беру
- ?лттарды? ?зіне-?зі билеу ???ы?тарын беру
2. ?аза?станда?ы саяси партиялар мен а?ымдар. Кестені толтыр. 2 – кесте.
Саяси партиялар мен ?йымдар
А?пан революциясы т?сында ?стал?ан ба?ыттары мен идеялары
Ба?дарламалары мен жиылыс-съездері
Т?ра?алары мен м?шелрі
Алашорда
Большевиктер
Эсерлер
Кадеттер
М?сылман фракциялары
3. С?йкестендір.
1. Уа?ытша ?кіметті? т?ра?асы Алаш
2. ?лт-азатты? ?оз?алыс жетекшісі Рыс??лов
3. «?аза? жастарыны? революцияшыл ода?ы А?пан
4. ?лкен ?згерістер ?келген ай Керенский
5. ?.Б?кейханов м?ше бол?ан партия Иманов
4. Хронологиялы? кесте жасау.
1917 жыл а?пан
1917 жыл науры, с?уір
1917 жыл 20 наурыз
1917 жыл шілде
1917 жыл с?уір, мамыр
1917 жыл к?ктем
1917 жыл 21-26 шілде
Жа?а саба?ты бекіту с?ра?тары:
- Халы?ты? к?терілісуіне т?рткі бол?ан себеп?
- А?пан революцияны? же?ісін ?аза? зиялыларыны? ??птап ?арсы алуыны? себебі неде?
Жа?а саба?ты ба?алау
Просмотр содержимого документа
««Буржуазиялы? – демократиялы? а?пан революциясы т?сында?ы ?аза?стан» »
Пәні: Қазақстан тарихы.
Класы: 9.
Сабақтың тақырыбы: «Буржуазиялық – демократиялық ақпан революциясы тұсындағы
Қазақстан»
Сабақтың мақсаты:
білімділік: ХХ ғасырдың басында қоғамдық – саяси қатынастардың дамуында
үлкен өзгерістер туғызған саяси оқиғалар ахуалын түсіндіру;
тәрбиелік: оқушы санасындағы отаншылдық қасиеттерді оята отырып,
Қазақстанның ХХ ғасырдың басындағы қоғамдық өмірдегі орнын
көрсету;
дамытушылық: оқушыларды қоғамдық – саяси өмір дамуының кезеңдерімен,
тарихи өзгерістердің қоғамдық қатынастардың дамуына тигізер әсері.
Сабақтың түрі:
Сабақтың әдісі:
Сабақтың көрнекілігі:
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастырушылық.
Амандасу, түгендеу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Үй тапсырмасы. Кестені толтыр.1 – кесте.
Себебі | 1916 жылы 25 маусымдағы 19-43 жас арасындағы Түрстан мен Дала өлкесіндегі 500мың адамды тыл жұмысына алуы |
Жарғыдан кейінгі жағдайы | Далада «біреуі жұмысшылар бергісі келмейтін», «екіншісі бұйрықты орындауға келісетін» 2 партия құрылды. Леберал-демократиялық (Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов) көтеріліске шығуға қарсы болды; Революцияшыл-демократиялық (Т.Рысқұлов, Ә.Майкотов, С.Мендешев т.б.) көтерілісті жақтады, өздеріде қатысты. |
Көтеріліс болған жерлер | Бүкіл Қазақстан: негізгі 2 орталық – Жетісу мен Торғай |
Сипаты | Империализмге, отарлық езгіге қарсы |
Қозғаушы күштері Басшылары | Шаруалар мен қолөнершілер және қазақ жұмысшылары,жетекші күші-демократиялық интеллегенция өкілдері мен байлар, болыс басқарушылары. Жетісуда: Т.Бокин, Б.Әшекеев, Ж.Мамбетов, Ұ.Саурықов, А.Қосақов. Торғайда: А.Иманов, Ә.Жангелдин, Ә.Жанбосынов, К.Кекімбайұлы. |
Қара жұмыстан босатылғандар | Басқармалардың лауазымды адамдары; Жергілікті бұратаналардан шыққан төменгі полициялық шенділер; Имандар, молдалар, мүдәрістер; Ұсақ несие мекемелеріндегі есепшілер мен бухгалтерлер; Оқу орындарындағы оқушылар; Үкіметтің мекемелерінде гі жоғары лауазымды қызметтегілер. |
Жеңілу себептері | Бытыраңқылық; Қару-жарақтың нашар әрі жеткіліксіз болуы; Ұлтаралық және руаралық қақтығысты пайдалануы; Біртұтас басшылықтың болмауы. |
Тарихи маңызы | Қазақ халқының таптық, революциялық сана-сезімі өсті; Мыңдаған көтерілісшілер патша самодержавиесіне қарсы қарулы күрес мектебінен өтті. |
Көтеріліске байланысты әдеби шығармалар | Ж.Аймауытов «Қартқожа», С.Сейфуллин «Тар жол тайғақ кешу», Б.Майлин «Қанды кек». |
ІІІ. Жаңа сабақты меңгерту.
1. 1917 жылғы төңкеріс.1-сызба.
1917 жылы ақпандағы буржуазиялық-демократиялық төңкеріс
Монархия құлады
Қосүкімет
Уақытша үкімет
Жұмысшы, солдат депутаттарының кеңесі
капитализмді дамыту
І Дүниежүзілік соғысқа одақтастармен бірге аяғына дейін
Соғысты тоқтату
Жерге жеке меншікті жжойып, шаруаларға беру
Зауыт, фабриканы жұмысшыларға беру
Ұлттардың өзіне-өзі билеу құқықтарын беру
2. Қазақстандағы саяси партиялар мен ағымдар. Кестені толтыр. 2 – кесте.
Саяси партиялар мен ұйымдар | Ақпан революциясы тұсында ұсталған бағыттары мен идеялары | Бағдарламалары мен жиылыс-съездері | Төрағалары мен мүшелрі |
Алашорда | | | |
Большевиктер | | | |
Эсерлер | | | |
Кадеттер | | | |
Мұсылман фракциялары | | | |
3. Сәйкестендір.
1. Уақытша үкіметтің төрағасы Алаш
2. Ұлт-азаттық қозғалыс жетекшісі Рысқұлов
3. «Қазақ жастарының революцияшыл одағы Ақпан
4. Үлкен өзгерістер әкелген ай Керенский
5. Ә.Бөкейханов мүше болған партия Иманов
4. Хронологиялық кесте жасау.
1917 жыл ақпан
1917 жыл науры, сәуір
1917 жыл 20 наурыз
1917 жыл шілде
1917 жыл сәуір, мамыр
1917 жыл көктем
1917 жыл 21-26 шілде
Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
Халықтың көтерілісуіне түрткі болған себеп?
Ақпан революцияның жеңісін қазақ зиялыларының құптап қарсы алуының себебі неде?
Жаңа сабақты бағалау
Класы: 9.
Пәні: Қазіргі дүние жүзі тарихы.
Сабақтың тақырыбы: «Кеңес одағы»
Сабақтың мақсаты: Кеңестік Ресейдің 1918 жылдан Екінші дүниежүзілік соғыс
қарсаңына дейінгі жалпы дамуына сипаттама беріп, әлеуметтік-
экономикалық және саяси дамуындағы басты ерекшеліктерді атап
көрсету. Оқушыларды Кеңес өкіметінің жүргізген ішкі және сыртқы
саясатының негізгі мазмұнымен таныстырып, жаңа экономикалық
саясаттың (ЖЭС) мәнін ашып көрсету. Ауыл шаруашылығын
ұжымдастыру мен елді индустрияландырудағы әкімшіл-күштеу
әдістерін және оның зардаптарын нақты фактілермен түсіндіру.
Сабақтың түрі:
Сабақтың әдісі:
Сабақтың көрнекілігі: карталар, сұлба, кесте.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастырушылық.
Амандасу, түгендеу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Тақырыпты оқытудың жоспары:
Азамат соғысы және интервенция жылдарында.
Азамат соғысы жылдарындағы халық шаруашылығы.
Жаңа экономикалық саясат.
КСРО-ның құрылуы.
КСРО-дағы индустрияландыру саясаты.
Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру.
Негізгі оқиғалар:
1918 – 1920 жылдар – Азамат соғысы.
1918 – 1921 жылдар – «Әскери коммунизм» саясаты енгізілді.
1920 жылы желтоқсанда ГОЭЛРО жоспары бекітілді.
1922 жылы 30 желтоқсанда КСРО құрылды.
1924 жылы қаңтарда КСРО Конституциясы бекітілді.
1927 жылы Түркістан – Сібір теміржолы салына бастады (Түрксіб).
1 – кесте. Ресейдегі азамат соғысының негізгі кезеңдері (Ю.А.Поляков)
1917 жылғы ақпан – наурыз | Самодержавиенің құлауы, қоғамның ыдырауы. |
1917 жылғы наурыз – қазан | Қоғамдағы қарама-қарсылықтың асқынуы, Азамат соғысы ахуалының күшеюі. |
1917 жылғы қазан – 1918 жылғы наурыз | Уақытша үкіметтің құлауы, Кеңес үкіметінің орнауы, Қарулы күрестің таралуы. |
1918 жылғы наурыз – маусым | Қаталдық, қастандық, екі жақтан да лаңкестіктің күшеюі, ақтар мен қызылдардың әскери күштерінің құрылуы. |
1918 жылдың жазы – 1920 жылдың соңы | Әскери күштердің арасындағы қырғын шайқастар (шетел әскери күштерімен де), экономиканы милитарландыру. |
1921 – 1922 жылдар | Соғыс қимылдары басылды және толық тоқтатылды. |
2 – кесте.
Лениндік өндірістік кооперация саясаты | Сталиндік «жаппай ұжымдастыру» саясаты |
Төменнен жүргізілді. Ерікті түрде болды. Біртіндеп жүргізілді. Үлгі ретінде тарту. | Жоғарыдан нұсқау берілді. Зорлау, қысым жасау. Жылдамдату-күштеу. Ұшымшарға кіргісі келмегендерді жазалау. |
Негізгі бағыттар бойынша саясатта, өндірісте, таптар арасындағы қарым-қатынаста, теорияда ойдағыдай дамыды. Елді күйзелістен сақтады. | Шаруалардың наразылығы. Қарулы бас көтерулер. Ашаршылық. Миллиондаған адамдар қырылды. |
Тақырыпты бекіту
«Әскери коммунизм» саясаты қай жылдары болды?
Жаңа экономикалық саясат қай жылы қабылданды?
КСРО қай кезде құрылды және оның құрамында қандай республикалар кірді?
Ұжымдастырудың қандай зардаптары болды?
Үйге тапсырма. Көрсетілген тапсырманы орындау (салыстыру).
«Әскери коммунизм» саясаты | ЖЭС |
Азық-түлік салғыртын енгізу | |
Қала мен деревня арасындағы азық –түлікті тікелей айырбастау. | |
Жерді арендаға беруге, ауыл шаруашылығында жалдамалы еңбекті пайдалануға рұқсат етпеу. | |
Жеке меншік саудаға жол бермеу. Азық-түлік, халық тұтынатын тауарларды карточкалық, таптық принцип бойынша мемлекеттік жолмен бөлу. | |
Ақшаның құнының түсуі нәтижесінде жалақыны затқа айналдыру, мемлекеттік қызмет көрсетудің (пәтер, көлік т.б.) тегін болуы. | |