Сабақтың нәтижесі: Оқушылар атеизмге баулыған әдіс-тәсілдердің қалай жүргізілгенін, Сталиннің жеке басына табынудың ислам дініне тигізген зардабы туралы біледі.Сонда да сақталып қалған күмбез,кесенелер туралы мәлімет алады. Қазақстандағы мұсылмандардың діни басқармасының қызметі туралы түсінік алады. Есте сақтау қабілеті артып, өз ойларын еркін айта,жаза алады,өз-өзіне сенімі артып,бағалау жүйесіне қарай бәсекеге бейімделеді.Қазақстанда бейбітшілік пен ынтымақтастықты сақтау , толеранттылық үшін,Елбасының жүргізіп отырған саясаты туралы мәлімет алады.
Оқушыларды отырғызу,түгендеу, тақтаға бағалау үшін оқушының отыру орнын сызып,белгілеу,оқу –құралын түгендеу.
Жаңа сабақ түсіндіру.
Ой шақыру.1минут
Интерактивті тақтадан суреттер көрсетіп, оқушы назарын сабаққа аудару.Оқушылар суреттерде кесене,жерасты мешіті,Әбсаттар қажы Дербісәлі мен Астана қаласындағы әлемдік діндер орталығы үйі екенін айтады.
Иә оқушылар, бұл суреттердің бүгінгі сабаққа қатысы бар,оны кейін өздерің аңғарасыңдар. Олай болса, сабағымыздың тақырыбы: «ХХ ғасырдағы ислам»
Жаңа сабақтың жоспары: 1)Кеңес дәуіріндегі дінді қудалау саясатының зардабы.
2)Қазақстан мұсылмандары басқармасының қызметі.
Интерактивті тақтадан тірек сөздерді көрсетіп, таныстыру.түсіндіру.
Тірек сөздер:
Атеизм,атеист,коммунист,1924 ж, мешіттер,медреселер,ислам қайраткерлері,дін ғұламалары,құран,екінші дүниежүзілік соғыс,ескі қорым,кесенелер,25 мешіт,1979-90ж 38 мешіт,Тәуелсіздік қарсаңында 68 мешіт,1918ж 23 қаңтарда «Шіркеуді мемлекеттен бөлу туралы» декрет,99%, 90%,мұсылмандар діни басқармасы,имам Ағзам Әбу Халифа ,имам Матуриди,Әбсаттар қажы Дербісәлі,шариғат және пәтуа,қажылық,діни істер,оқу ағарту,халықаралық байланыс,діни сараптама,ғылыми талдау,уағыз насихат, интернетпен жұмыс, «Ахмадия», «Хизбуттахрир», «Жамағатуттакфир», «Салафия»,2350.
Тірек сөздер бойынша қысқаша түсінік беру.3 минут
Қазан төңкерісінен кейін атеизм саясатын ұстанып,ислам дініне тосқауыл қойылды.Коммунистпін,атеистпін дегендерәрбір діни сенушімен жеке-жеке жұмыстанып, дінге сенімін тежеді.1924жмедресе,мешіттер жабылды.Ислам қайраткерлері ,дін ғұламалары абақтыларға қамалды, жер аударылды.Құранды оқу,үйде сақтауға тыйым салды.Рухани күйзелістің кесірінен екінші дүниежүзілік соғыс басталды да,амалсыздан мұсылмандарға аз да болса бостандық беруге мәжбүр болды.
Әйтсе де, ескі қорым,кесенелерді қиратуға батылы бармады.25 мешіт қана қалды. 1970 жылдары бәрібір Кеңес үкіметі дінге сенушілерді тежей алмады. 1979-90жылдары 38 мешіт бой көтерді. 1918 ж.23 қаңтарда «Шіркеуді мемлекеттен бөлу туралы» декрет шыққанымен , мемлекет дінге араласты. Кеңес өкіметінің басты идеологиясы дінді қоғамнан азат ету болды.Қазан төңкерісіне дейін 99% дінге сенсе,50-60 жылдары 90%-нан астамы діннен аластатылды.Қазақстанда мұсылмандар діни басқармасы тәуелсіздік алғаннан кейін құрылып,имам Ағзам Әбу халифаның мәзһабын және имам Матуридің ақидасын ұстануды насихаттайды. Қазақстан МДБ бас мүфтиі2000 жылдан бері Әбсаттар қажы Дербісалі ,5 жыл сайын өзгеріп отырады. Республикалық «Ислам және өркениет» газеті мен «Иман» журналы жарық көрді.
МДБ бөлімдері:
Шариғат пәтуа
Қажылық
Діни істер
Оқу ағарту істер
Мешіт істері
Халықаралық байланыс
Діни сараптама, ғылыми талдау,
Уағыз насихат,интернет.
МДБ-на 2350 мешіт қарайды.
МДБ қызметі:1.ислам туралы мәлімет беру.
2.шетелдік діни ұйымдармен ,бірлестіктермен,оқу орындарымен қарым-қатынас жасау.
3.Пиғылы жат діни ағымдарға тосқауыл қояды.
4.білікті діни мамандар даярлайды.
5.Мамандар мен мешіт имамдары жоғарғы оқу орындары мен мектептегі діни іс-шараларға қатысып,жастарға ақыл-кеңес беріп,салауатты өмір- салтын ұстауға шақырады.
6.Баспасөз құралдары арқылы нашақорлық, арақ ішу, темекі шегу сияқты жағымсыз әдеттерден аулақ болуға шақырады.
Тірек сөздер жасырылады.2 минут Оқушы жасырылған тақтадағы тірек сөздерді дәптерге жазу керек.2 минут өткен соң,оқушы дәптері көршісімен ауыстырылады, көршісі тексеріп,қолын қойып,дәптерді иесіне береді.21 сөзден асырып жазған оқушының тақтадағы орнына «+» таңбасы қойылады.жеткізбесе «-»таңбасы қойылады.
Мәтінді оқу.1параққа3 минут,яғни барлық мәтінді оқуға 10 минут.
Қарама-қарсы сұрақ қою.Әр оқушыға бір сұрақ қойылады.Дұрыс жауап берсе, «+» таңбасы қойылады,қате жауап берсе, «-»таңбасы қойылады.10минут
1.Дінге сенушілермен күрес жүргізген кімдер? (атеистер)
2.1924 ж.барлық мешіттер мен медреселер неге айналдырылды? (қоралар,қамба, қоймалар)
3. Ислам қайраткерлері мен ғұламаларына қандай шаралар қолданды? (абақтыларға қамалды,жер аударылды)
4.Кеңес өкіметі неліктен діни бостандық беруге мәжбүр болды?(Екінші дүние жүзілік соғыс басталды)
6.Ертеден осы күнге дейін сақталған қандай күмбез,кесенелерді білесің?(Қарашаш ана,Қожа Ахмет Иассауи,т.б.)
7.Кеңес өкіметі кезінде қанша мешіт болды?(24)
8.Қай жылдары 38 мешіт бой көтерді?(1979-90 жылдары)
9.Қай декрет іс жүзінде ождан бостандығын қамтамасыз етудің орнына,мемлекеттік атеизмге жол ашып берді?(1918ж23 қаңтардағы «Шіркеуді мемлекеттен бөлу туралы» декрет)
10.Дінге қарсы ашық күрес қай кезде қарқынды жүргізілді?(Қазан төңкерісінен кейін)
11.70-жылдары атеистік дін ретінде әлемге танылған ел?(КСРО)
12.Қазан төңкерісіне дейін халықтың қанша пайызы дінге сенді?(99%)
13.Қай жылдары халықтың 90% -ы діннен аластатылды.(70-жылдары)
14.Исам дініне сенетін адамдардың ерікті діни орталығы қалай аталады?(Мұсылмандардың діни басқармасы)
15. МДБ кімнің мәзһабы мен кімнің ақидасын ұстанады?(Имам Ағзам Әбу Ханифа мен Имам Матуриди)
16.Әбсаттар қажы Дербісәлі кім?(2000-2012 жылдар аралығында МДБ-ның бас мүфтиі)
17.МДБ-ның бөлімдерін ата.( Шариғат пәтуа, Қажылық Діни істер, Оқу ағарту істер,
Мешіт істері, Халықаралық байланыс, Діни сараптама, ғылыми талдау, Уағыз насихат,интернет)
18.Пәтуа деген не? Және оны кімдерге қатысты шығарады?(үкім,пиғылы жат ағымдарға қарсы шығарады.)
7.Жезқазған аймағында Қожа Ахмет Иассауи кесенесі мен Арыстан баб кесенесі сақталды.(жоқ,оңтүстік Қазақстанда)
8.Кеңес өкіметі кезінде 25 мешіт сақталды(иә)
9.1979-90 жылдар аралығында 45 мешіт сақталды.(жоқ,38)
10.1918ж.23қаңтардағы декрет «Шіркеуді мемлекеттен бөлу туралы»декрет іс жүзінде ождан бостандығын қамтамасыз етпеді.(иә)
11.Кеңес өкіметінің идеологиясы қоғамды діннен азат ету.(иә)
12. 90-жылдары КСРО әлемге атеистік ел ретінде танылды.(жоқ,70-жылдары)
13. Қазан төңкерісі кезінде халықтың 99% дінге сенетін болса,50-60 жылдары елдің 90% діннен аластатылды.(иә)
14.Ислам дінінің орталығы білім басқармасы болып саналады.(жоқ,МДБ)
15.МДБ Имам Ағзам Әбу Ханифаның мәзһабын және Имам Матуридидің ақидасын ұстануды насихаттайды.(ИӘ)
16.2000 жылдан Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасының бас мүфтиі Н.Ә.Назарбаев.(жоқ,Әбсаттар қажы Дербісәлі)
18. «Ахмадия», «Хизбуттахрир», «Жамагатуттакфир» жат пиғылды ағымдарға қатысты пәтуаларды Қажылық бөлімі шығарады.(жоқ,Шариғат және Пәтуа)
19. «muftyat.kz» сайтында ислам туралы жан-жақты мәлімет беріледі. (иә)
20.Құран арқылы тұрғындарды нашақорлық,арақ ішу, темекі тарту сияқты жағымсыз әдеттерден аулақ болуға шақырады.(жоқ,баспасөз құралдары арқылы)
Түсінгенін жазу 5минут.(Оқушылар тақырыптың маңызды жерін жазады.Мәтін ретінде.Әр сөзтүсінікті,толық жазылады.Мәтіндегі сөздер 90 сөзден асса, «+»таңбасы қойылады,жетпесе «-»таңбасы қойылады.Тақтадағы тірек сөздерді қарауға рұқсат беріледі.
Қорытынды. Рефлексия. 3 минут
Суретке қайта оралып: «Мына суреттердің бүгінгі сабаққа қандай қатысы болды?»-деп оқушыларға сұрақ қойып, сабақ соңында әсер қалдыру үшін «Ислам діні» бейнематериалынан үзінді көрсету.
Бағалау. (Бағалау тақтада сызылған оқушы орнына қойылған таңбаларға қарай қойылады.4 тапсырманы дұрыс орындаған оқушыға «5»,3 тапсырманы орындаған оқушыға «4» ,одан төменге «3» бағасы қойылады.Жалпы журналға баға қойылмайды,бірақ оқушыға бүгінгі сабақ бағасы айтылу керек.Өйткені оқушы еңбектенді.)30 секунд
Үйге тапсырма. Тақырып соңындағы сұрақтар мен тапсырмаларды орындау 30секунд.
