Білімділігі: о?ушылар?а аса к?рнекті саяси ж?не мемлекет ?айраткері Абылай хан жайлы ж?йелі білім беру, оны? ірі мемлекет билеушісі ретінде ?алыптасуына ы?пал еткен факторларды аны?тау.
Дамытушылы?: о?ушыларды? ж?йелік ойлау, топ болып ж?мыс істеу да?дыларын дамыту.
Картамен ж?мыс: Картадан Баш??ртстанны? ?айда орналас?анын к?рсеті?дер. Баш??ртстанны? мемлекеттік ??рылымы ж?нінде не білесі?дер?
?алма? ханды?ыны? географиялы? орналасу ерекшеліктері. ?алма?ханды?ыны?пайда болу тарихы. ?алма?билеушілеріненкімдердібілесі?дер?
XVIII ?асырды? ортасына ?арай Кіші ж?зді? жа?дайы неліктен шиеленісіп кетті?
?аза?стар мен баш??рттар арасында?ы ?арым-?атынасты? ерекшеліктері ж?нінде не білесі?дер?
ІІІ. Жа?а саба?.
«Ми?а шабуыл» Абылай –?білманс?р- Сабала?- мемлекет басшысы- ?олбасшы- м?млегер- дипломат- батыр- азамат- к?йші т.б
Негізгі о?и?алар:
1756 жылы ?ытай ?кіметімен дипломатиялы? ?атынас орната бастады.
1757 жылды? жазында Тарба?атай тауыны? солт?стік сілемдерінде ?ытай ?скерлері мен Абылайды? жау ж?рек ?осындары арасында е? со??ы ірі шай?ас болып ?тті.
1758 жылы Жо??арияны ?ытай армиясы т?гелдей ба?ындырып алды.
1767 жылы ?ытай жа?ы Тарба?атай айма?ында?ы ж?не Іле ?зені бойында?ы жайылымдарды ?аза?тарды? пайдалануына р??сат етуге м?жб?р болды.
1771 жылы Абылай Т?ркістан ?аласында ?аза?ты? б?кіл ?ш ж?зіні? ханы болып сайланды.
1778 жылы патша ?кіметі Абылайды бір ?ана Орта ж?зді? ханы деп таныды.
1765-1770-1779 жылдары Абылай ?ыр?ыздар?ы жоры?тар жасау?а м?жб?р болды.
Тапсырмалар: ??жатты о?и отырып, с?ра?тар?а жауап бері?дер.
І- топ.?аза?-?алма? ?атынастарыны? ?андай ерекшеліктері бар? Патша ?кіметі неліктен ?алма?тарды? Жо??ария?а к?шуіне ?арсы болды?
ІІ- топ. Ресей ?алма?тар?а ?арсы ?андай шаралар ?олданды? ?аза?старды? Еділ ?алма?тарыны тал?андауда негізгі р?л ат?ар?анын ?алай т?сіндіресі?дер?
ІІІ- топ.Шаруашылы?ы Киіз ?й жабды?тары тілдері Діні Орта? белгілер: рухани ж?не материалды? негізде ?аза?тар Баш??рттар ?алма?тар ?аза?тарды? ?алма?тарды тал?андауыны? ?андай тарихи ма?ызы бар?
Т?л?а?а сипаттама. ?аза? ханды?ыны? аса к?рнекті саяси ж?не м?дени ?айраткері Абылай хан ?андай адам болды?
І?. С?ра?тармен ?орытындылау:
• Абылай хан т?сында хан билігіне енгізілген ?згеріс? (Хан билігі шексіз болды)
• Абылай хан ?мір с?рген жылдар? /1711 - 1781/
• Абылайды? атасы «?анішер» Абылай билік ??р?ан ?ала? (Т?ркістан)
• Абылай хан жерленген ?ала? (Т?ркістан)
• Абылай ханны? ішкі ж?не сырт?ы саясатына ?сер еткен дарынды адам?Б??ар жырау
• Абылай ханны? бала кезіндегі ла?ап аты? (Сабала?)
• ?ш жыл Абылай с?лтан ?ай елді? т?т?ыны болды? (Жо??ар еліні? 1741 - 1743ж)
• Абылай хан дамытуды ?олда?ан шаруашылы? саласы?(Егіншілік)
Абылай хан ханды??а 25 жасында келіп, 48 жыл абыроймен бас?арады.
?. Ба?алау.
?І.Рефлексия. Осы саба? ?надыма сол туралы жазады.
?ІІ. ?йге тапсырма. Абылай хан туралы эссе жазу.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Білімділігі: оқушыларға аса көрнекті саяси және мемлекет қайраткері Абылай хан жайлы жүйелі білім беру, оның ірі мемлекет билеушісі ретінде қалыптасуына ықпал еткен факторларды анықтау.
Дамытушылық: оқушылардың жүйелік ойлау, топ болып жұмыс істеу дағдыларын дамыту.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, кесте, Абылай хан оқулығы.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі. оқушыларды түгендеу. Сабаққа әзірліктерін қадағалау. Топқа бөлу.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:«XVIII ғ. ортасындағы Қазақстан» және «Қазақ-қалмақ қатынастары» тақырыптары бойынша сұрақтар қою.
Картамен жұмыс: Картадан Башқұртстанның қайда орналасқанын көрсетіңдер. Башқұртстанның мемлекеттік құрылымы жөнінде не білесіңдер?
Қалмақ хандығының географиялық орналасу ерекшеліктері. Қалмақхандығыныңпайда болу тарихы. Қалмақбилеушілеріненкімдердібілесіңдер?
XVIII ғасырдың ортасына қарай Кіші жүздің жағдайы неліктен шиеленісіп кетті?
Қазақстар мен башқұрттар арасындағы қарым-қатынастың ерекшеліктері жөнінде не білесіңдер?
ІІІ. Жаңа сабақ.
«Миға шабуыл» Абылай –Әбілмансұр- Сабалақ- мемлекет басшысы- қолбасшы- мәмлегер- дипломат- батыр- азамат- күйші т.б
Негізгі оқиғалар:
1756 жылы Қытай өкіметімен дипломатиялық қатынас орната бастады.
1757 жылдың жазында Тарбағатай тауының солтүстік сілемдерінде Қытай әскерлері мен Абылайдың жау жүрек қосындары арасында ең соңғы ірі шайқас болып өтті.
1758 жылы Жоңғарияны Қытай армиясы түгелдей бағындырып алды.
1767 жылы Қытай жағы Тарбағатай аймағындағы және Іле өзені бойындағы жайылымдарды қазақтардың пайдалануына рұқсат етуге мәжбүр болды.
1771 жылы Абылай Түркістан қаласында қазақтың бүкіл үш жүзінің ханы болып сайланды.
1778 жылы патша үкіметі Абылайды бір ғана Орта жүздің ханы деп таныды.
1765-1770-1779 жылдары Абылай қырғыздарғы жорықтар жасауға мәжбүр болды.
Тапсырмалар: Құжатты оқи отырып, сұрақтарға жауап беріңдер.
І- топ.Қазақ-қалмақ қатынастарының қандай ерекшеліктері бар? Патша үкіметі неліктен қалмақтардың Жоңғарияға көшуіне қарсы болды?
ІІ- топ. Ресей қалмақтарға қарсы қандай шаралар қолданды? Қазақстардың Еділ қалмақтарыны талқандауда негізгі рөл атқарғанын қалай түсіндіресіңдер?
ІІІ- топ.Шаруашылығы Киіз үй жабдықтары тілдері Діні Ортақ белгілер: рухани және материалдық негізде Қазақтар Башқұрттар Қалмақтар Қазақтардың қалмақтарды талқандауының қандай тарихи маңызы бар?
Тұлғаға сипаттама. Қазақ хандығының аса көрнекті саяси және мәдени қайраткері Абылай хан қандай адам болды?
ІҮ. Сұрақтармен қорытындылау: • Абылай хан тұсында хан билігіне енгізілген өзгеріс? (Хан билігі шексіз болды) • Абылай хан өмір сүрген жылдар? /1711 - 1781/ • Абылайдың атасы «Қанішер» Абылай билік құрған қала? (Түркістан) • Абылай хан жерленген қала? (Түркістан) • Абылай ханның ішкі және сыртқы саясатына әсер еткен дарынды адам?Бұқар жырау • Абылай ханның бала кезіндегі лақап аты? (Сабалақ) • Үш жыл Абылай сұлтан қай елдің тұтқыны болды? (Жоңғар елінің 1741 - 1743ж) • Абылай хан дамытуды қолдаған шаруашылық саласы?(Егіншілік) Абылай хан хандыққа 25 жасында келіп, 48 жыл абыроймен басқарады.
Ү. Бағалау.
ҮІ.Рефлексия. Осы сабақ ұнадыма сол туралы жазады.
