Тарих п?нін о?ытуда сыни ойлау жобасы негізінде о?ушыны? шы?армашылы?ын дамыту ар?ылы ??зыреттілігін ?алыптастыру
Тарих п?нін о?ытуда сыни ойлау жобасы негізінде о?ушыны? шы?армашылы?ын дамыту ар?ылы ??зыреттілігін ?алыптастыру
Мені? басты ма?сатым -о?ушы?а ?ажетті білім берумен шектелмей, ал?ан білімін керек уа?ытында ?олдана білуге ?йрету. Осы ма?сатта о?ушы?а дайын а?паратты бермей, оны ?з бетімен ж?мыс істеуге, ізденуге ?йрету ?ажет. Ол ?шін ?р ?стаз о?ытуда білім беруді? озы? т?сілдерін ?олдануы керек. Осы орайда еліміз м??алімдерді? біліктілігін арттыруда Кембридж университетіні? ?діс-т?сілдерін ме?гертуді ма?сат етіп отыр. Білім беру ж?йесінде м??алімдерді? біліктілігін арттыруда енгізілген ?дістерін елімізді? т?кпір-т?кпіріндегі м??алімдер о?ып, жа?а ?дістерді ?з т?жірибелеріне енгізу ?стінде. Ол ?шін т?мендегі міндеттерді шешуді жол?а ?ойып отырмын. Заманауи о?ытуды? басты ерекшелігі о?ушыны? ал?ан білімдерін тиімді жерде ?олдана білу болса, ал оны іске асыру жеті модулді саба?та тиімді ?олдану болма?.Олар:
- білім беру мен білім алуда?ы жа?а т?сілдер ;
- сыни т?р?ыдан ойлау?а ?йрету;
- білім беру ?шін ба?алау ж?не о?ытуды ба?алау;
- білім беруде а?паратты?-коммуникациялы? технологияларды пайдалану;
- талантты ж?не дарынды балаларды о?ыту;
- о?ушыларды? жас ерекшеліктеріне с?йкес білім беру ж?не о?ыту;
- білім берудегі бас?ару ж?не к?шбасшылы?.
Егер м??алім сындарлы о?ытуда негізінен ба?ыттаушы болса, о?ушылар ?з білімдері мен сенімдері жайында ойланып, білімін толы?тыра отырып, пікір- талас ж?ргізіп, ?з болжамдарына сыни т?р?ыдан ?арап ?лем туралы т?сініктерін жетілдіретін болады. Осы типтегі саба?тарды? материалдары саба?тарда ?арастырылатын жеті модульге саралан?ан. Тарихты б?гінгі заманны? талабына сай о?ытуда?ы басты талап – д?ние ж?зілік дамуда?ы адамзатты? орны, ол жаса?ан ?лемдік ??ндылы?тардан хабардар, жан – жа?ты жетілген, ?з тарихыны? ?ткеніне к?з ж?гіртетін, ?о?амны? даму ?рдісіне ?зінше ба?а бере алатын, белсенді ?лтжанды, патриот азаматты ?алыптастыру. Тарих п?нін о?ыту, ?лтты? идеологиямен сусында?ан азаматтар т?рбиелеу, ашы? ?о?ам орнату?а ат салысатын патриот болу?а ы?пал ету ?шін ?аншама шы?армашылы? ізденіс ?ажет. Мен осыларды? ішінде « Сын т?р?ысынан ойлау » технологиясына то?тала кетпекпін. Сын т?р?ысынан ойлау – шы?дал?ан ойлау. Сын т?р?ысынан ойлау ж?не оны? ба?дарламасы ?ш де?гейден т?ратын о?ыту мен ?йрену моделі. Олар:
І. ?ызы?ушылы?ын ояту кезе?і.
ІІ. Ма?ынаны ажырату.
ІІІ. Ой – тол?аныс кезе?і.
О?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын ояту ?шін байыр?ы білімін еске т?сіртіп, жа?а та?ырып туралы болжам жасатып ж?не сауал ?ою?а ?йрету ?ажет. Ма?ынаны ажырату кезе?інде о?ушылар жа?а та?ырыпты ?здігімен ?абылдап, ?зіне пайдалысын алуы керек. Олар ?р т?рлі с?ра? ?ояды, жа?а білімді сын елегінен ?ткізе білуі керек, ?діс – т?сілдерді пайдалана отырып, білімін жетілдіреді. Ой – тол?аныс кезе?інде ?зіні? не ?йренгенін тексеріп, сын к?збен ?арап, жа?а ?діс – т?сілдер ар?ылы білімдерін ке?ейтіп, тест ??растырып, проблемалы с?ра?тар?а жауап беруі тиіс.
Баланы? сезіміне ?сер етпей, санасына жеткізбей, о?ан тере? білімді ме?герту м?мкін емес. ХХ ?асырды? басында Ж?сіпбек Аймауытов: “Саба? беру – ?йреншікті жай ?ана шеберлік емес, ол - жа?адан табатын ?нер”, - деген екен. Мен ?з саба?тарымда жа?а педагогикалы? ?дістерді? ішінен сын т?р?ысынан ойлау ?дісін пайдаланып ж?рмін.Сын т?р?ысынан о?ыту технология емес, ол ба?дарлама. Б?л ба?дарлама ?лемні? т?пкір - т?пкірінен жиыл?ан білім берушілерді? бірлескен е?бегі, ма?саты барлы? жаста?ы о?ушылар?а кез келген мазм?ны сыни т?р?ыдан ?арап, екі ?й?арым бір пікірді? біреуін та?дау?а саналы шешім ?абылдау?а саба?тарда ?йрету. Сын т?р?ысынан ойлау - сынау емес, шы?дал?ан ойлау. Мен ?з саба?ымда пайдаланатын стратегиялар т?рі:
1. Негізгі ойды суреттеу
2. Топтастыру
3. Бес жол ?ле?
4. Эссе жазу
5. Галерея?а саяхат
6. Венн диаграмма
7. Ой ?оз?ау
8. О?и?а желісі
Атал?ан стратегияларды пайдалана отырып мен к?п жетістіктерге жеттім. Е? бастысы – о?ушыларды? саба??а деген ?ызы?ушылы?ы артып, оларды? бір - бірімен пікір таластырып ашы? с?йлеу, еркін с?йлеу да?дылары ?алыптаса бастады. ?здеріне сенімсіздік білдіріп, б?йы?ы отыратын о?ушылар ?з ойларын аз да болса ж?йелеп, еркін айта бастады.
?орыта айт?анда СТО ба?дарламасыны? ?дістері ар?ылы о?ушыларды? ой - пікірі, к?з?арасы, д?ниетанымы ?алыптасады. О?ушыларды? белсенділігі артады, келесі саба?ты асы?а к?теді. Оларды? тарихи ?дебиеті о?у?а деген ?ызы?ушылы?ы мен ?ажеттілігі ?алыптасады. ?з пікірін айта алатын, ?з к?з?арасын ?алыптастыра алатын, ?лтын с?йетін о?ушы ерте?гі ?мірді? а?ымына да т?теп бере алатын азамат болатынына мен к?міл сенемін. Пайдаланыл?ан ?дебиеттер:
Просмотр содержимого документа
«Тарих п?нін о?ытуда сыни ойлау жобасы негізінде о?ушыны? шы?армашылы?ын дамыту ар?ылы ??зыреттілігін ?алыптастыру»
Тарих пәнін оқытуда сыни ойлау жобасы негізінде оқушының шығармашылығын дамыту арқылы құзыреттілігін қалыптастыру
Менің басты мақсатым -оқушыға қажетті білім берумен шектелмей, алған білімін керек уақытында қолдана білуге үйрету. Осы мақсатта оқушыға дайын ақпаратты бермей, оны өз бетімен жұмыс істеуге, ізденуге үйрету қажет. Ол үшін әр ұстаз оқытуда білім берудің озық тәсілдерін қолдануы керек. Осы орайда еліміз мұғалімдердің біліктілігін арттыруда Кембридж университетінің әдіс-тәсілдерін меңгертуді мақсат етіп отыр. Білім беру жүйесінде мұғалімдердің біліктілігін арттыруда енгізілген әдістерін еліміздің түкпір-түкпіріндегі мұғалімдер оқып, жаңа әдістерді өз тәжірибелеріне енгізу үстінде. Ол үшін төмендегі міндеттерді шешуді жолға қойып отырмын. Заманауи оқытудың басты ерекшелігі оқушының алған білімдерін тиімді жерде қолдана білу болса, ал оны іске асыру жеті модулді сабақта тиімді қолдану болмақ.Олар: - білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер ; - сыни тұрғыдан ойлауға үйрету; - білім беру үшін бағалау және оқытуды бағалау; - білім беруде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану; - талантты және дарынды балаларды оқыту; - оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және оқыту; - білім берудегі басқару және көшбасшылық. Егер мұғалім сындарлы оқытуда негізінен бағыттаушы болса, оқушылар өз білімдері мен сенімдері жайында ойланып, білімін толықтыра отырып, пікір- талас жүргізіп, өз болжамдарына сыни тұрғыдан қарап әлем туралы түсініктерін жетілдіретін болады. Осы типтегі сабақтардың материалдары сабақтарда қарастырылатын жеті модульге сараланған. Тарихты бүгінгі заманның талабына сай оқытудағы басты талап – дүние жүзілік дамудағы адамзаттың орны, ол жасаған әлемдік құндылықтардан хабардар, жан – жақты жетілген, өз тарихының өткеніне көз жүгіртетін, қоғамның даму үрдісіне өзінше баға бере алатын, белсенді ұлтжанды, патриот азаматты қалыптастыру. Тарих пәнін оқыту, ұлттық идеологиямен сусындаған азаматтар тәрбиелеу, ашық қоғам орнатуға ат салысатын патриот болуға ықпал ету үшін қаншама шығармашылық ізденіс қажет. Мен осылардың ішінде « Сын тұрғысынан ойлау » технологиясына тоқтала кетпекпін. Сын тұрғысынан ойлау – шыңдалған ойлау. Сын тұрғысынан ойлау және оның бағдарламасы үш деңгейден тұратын оқыту мен үйрену моделі. Олар:
І. Қызығушылығын ояту кезеңі.
ІІ. Мағынаны ажырату.
ІІІ. Ой – толғаныс кезеңі.
Оқушылардың қызығушылығын ояту үшін байырғы білімін еске түсіртіп, жаңа тақырып туралы болжам жасатып және сауал қоюға үйрету қажет. Мағынаны ажырату кезеңінде оқушылар жаңа тақырыпты өздігімен қабылдап, өзіне пайдалысын алуы керек. Олар әр түрлі сұрақ қояды, жаңа білімді сын елегінен өткізе білуі керек, әдіс – тәсілдерді пайдалана отырып, білімін жетілдіреді. Ой – толғаныс кезеңінде өзінің не үйренгенін тексеріп, сын көзбен қарап, жаңа әдіс – тәсілдер арқылы білімдерін кеңейтіп, тест құрастырып, проблемалы сұрақтарға жауап беруі тиіс.
Баланың сезіміне әсер етпей, санасына жеткізбей, оған терең білімді меңгерту мүмкін емес. ХХ ғасырдың басында Жүсіпбек Аймауытов: “Сабақ беру – үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол - жаңадан табатын өнер”, - деген екен. Мен өз сабақтарымда жаңа педагогикалық әдістердің ішінен сын тұрғысынан ойлау әдісін пайдаланып жүрмін.Сын тұрғысынан оқыту технология емес, ол бағдарлама. Бұл бағдарлама әлемнің түпкір - түпкірінен жиылған білім берушілердің бірлескен еңбегі, мақсаты барлық жастағы оқушыларға кез келген мазмұны сыни тұрғыдан қарап, екі ұйғарым бір пікірдің біреуін таңдауға саналы шешім қабылдауға сабақтарда үйрету. Сын тұрғысынан ойлау - сынау емес, шыңдалған ойлау. Мен өз сабағымда пайдаланатын стратегиялар түрі:
1. Негізгі ойды суреттеу 2. Топтастыру 3. Бес жол өлең 4. Эссе жазу 5. Галереяға саяхат 6. Венн диаграмма 7. Ой қозғау 8. Оқиға желісі Аталған стратегияларды пайдалана отырып мен көп жетістіктерге жеттім. Ең бастысы – оқушылардың сабаққа деген қызығушылығы артып, олардың бір - бірімен пікір таластырып ашық сөйлеу, еркін сөйлеу дағдылары қалыптаса бастады. Өздеріне сенімсіздік білдіріп, бұйығы отыратын оқушылар өз ойларын аз да болса жүйелеп, еркін айта бастады. Қорыта айтқанда СТО бағдарламасының әдістері арқылы оқушылардың ой - пікірі, көзқарасы, дүниетанымы қалыптасады. Оқушылардың белсенділігі артады, келесі сабақты асыға күтеді. Олардың тарихи әдебиеті оқуға деген қызығушылығы мен қажеттілігі қалыптасады. Өз пікірін айта алатын, өз көзқарасын қалыптастыра алатын, ұлтын сүйетін оқушы ертеңгі өмірдің ағымына да төтеп бере алатын азамат болатынына мен кәміл сенемін. Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Ж.Т. Қойбағарова. Ақпараттық – коммуникациялық технологиялардың білім сапасына ықпалы. Қазақстан кәсіпкері, №4, 2013ж. - 17б.
2. А.Қ. Мошқалов. Білім беру жүйесіндегі ақпараттық – коммуникациялық технологиялардың мәні. Қазақстан ПҒА хабаршысы, №3, 2013ж. - 93б.
3. Г.А. Мавлитаева, А.Б. Сентаева. Оқу үрдісінде электрондық оқулықтарды пайдалану тиімділігі. Қазақстан кәсіпкері, №2, 2013ж. - 20б
