Та?ырыпты? ?зектілігі: Далабай ?лкесіні? тарихын о?ушылар?а насихаттау, м?ражайда?ы экспонаттармен таныстыра отырып ?лтжандылы??а т?рбиелеу.
Ж?мыста М?ражайда?ы негізгі экспонаттар туралы жазыл?ан. Онда А?ынны? ?мірбаяны, отбасы, мектеп пен ауыл тарихы ж?не социалистік е?бек ерлеріне арнал?ан экспонаттар орын ал?ан. Е? басты к?рмелер: ?лы отан со?ысыны? ардагерлеріне арнал?ан к?рме, Ты? игерушілерге арнал?ан к?рме, Н.?.Назарбаев?а арнал?ан к?рме.
Ж?мыс мынадай б?лімдерден т?рады:
М?ражай тарихы
М?ражайды? оо?ушыларды? м?дени ?мірінде алатын орны.
1991 жылы Далабай ауылында?ы ?мірлік орта мектебіні? е? ал?аш?ы т?лектеріні? кездесу кеші ?ткен болатын. Ол кешке Сейтжанов Аманжол-?има ауданыны? ?кімі, Малищук Н.А – Тассуат совхозыны? директоры, Айтжанов А – Алуа совхозыны? директоры, Дуйсенбеков Ж.Д – Державин ауданыны? прокуроры, Яковлев Н.-Нахым ауылыны? ?кімі, Тайканова К.Т-Тассуат мектебіні? директоры ж?не т.б азаматтарымыз бен азаматшалырымыз ?атысты. Сол кездегі Браталюбовка совхозыны? партия ?йымыны? хатшысы бол?ан Саматанов Баянды Абильденович 1992 жылы ауылды? а?ын импровизаторы ?арса? ?опабай?лына 110 жыл толатынды?ын ж?не оны атап ?ту керектігі туралы ?сыныс жасады. ?сынысты т?лектерді? барлы?ы ?олдап, ?сіресе б?л идея Нурикамал Сейтжанова?а ?нап ол мерейтойды облысты? к?лемде атап ?тейік деген та?ы да бір керемет ?сыныс айтты.
1991 жылдан бастап ?арса? а?ынны? ??рметіне м?ражай ашу идеясы біртіндеп ж?зеге аса бастады. М?ражайды? ашылуына арнап мерекелік іс-шаралар ?йымдастырылып сондай- а? а?ынны? ескерткіші де жа?артылды.
М?ражайды? дизайны Абильденова Марияш Даман?ызыны? басшылы?ымен жасалды. Ал м?ражайды? ашылуына арнал?ан іс-шараларды ?йымдастыруды т?лектер ?з ?олдарына алды. Б?л мерейтой?а байланысты ауылымызда да біраз дайынды?тар ж?ргізіліп, ?лкен к?шелерге асфальттар т?селіп жа?артылды. Мерейтой?а облыстан ж?не ауданнан ?она?тар ша?ырылып м?ражай салтанатты т?рде ашылды. Сндай- а? ?онысбай ?білов ?йымдастыр?ан а?ындар айтысы ?тіп, б?л айтыста Амангелді ауданыны? т?р?ыны Орманщина ?алия 1-орынды иеленді. Б?дан бас?а «?аза?ша к?рес», «Б?йге» сия?ты ?лтты? ойындар ?йымдастырылып, киіз ?йлер орналастырып ?она?тарды сонда к?тті. Осылайша патриот т?лектерді? арманы орындалып к?птен к?ткен ?арса? ?опабай?лы атында?ы м?ражайды? негізі ?аланды.
23 жылды? тарихы бар ?лкетану м?ража йыны? ауылды? ж?не мектеп ?міріні? м?дени саласында алатын орны ерекше, ?йткені мектептегі т?рбие са?аттары, мерекелік іс-шаралар, рухани са?аттар ж?не де тарих п?ні бойынша ?лкетану та?ырыбына арнал?ан саба?тар м?ражайда ?ткізіледі.
М?ражайда ?йымдастырыл?ан наурыз мерекесінен к?рініс
Сондай-а? ауылымыз?а келген ?андай ?она? болмасын е? алдымен ?лкемізді? тарихынан, мектебімізді? тарихынан сыр шертетін м?ражаймен таныстырамыз. Сол ?она?тарды? бірі де бірегейі облыс ?кімі С.В Кулагин мектебімізге келіп м?ражай?а саяхат жасау барысында бізді? ?лкені? ж?не мектебімізді? тарихымен таныса отырып м?ражайда?ы орын ал?ан ??нды экспонаттарды тамашалап ?те жо?ары ба?а беріп кетті.
Сондай а? м?ражай?а келген ?она?тарымыз ризашылы?ын білдіріп м?ражайда?ы сын-пікір кітабына ?з пікірлері мен тілектерін жазып ?алдырады.
Жазыл?ан сын-пікірлерден
М?ражайда а?ын ?арса? ?опабай?лыны? отбасына арнал?ан экспонат, а?ынны? ?олжазбалары, а?ынны? ?олдан?ан б?йымдары сондай-а? мектеп пен Далабай ауылыны? тарихынан сыр шертетін ??нды м?ліметтер орын ал?ан.Ал к?рмелерге келетін болса? е? алдымен ?лы же?істі? 70-жылды?ына арнал?ан к?рмені, ты? игеруге арнал?ан к?рме ж?не елбасымыз Н.?.Назарбаев?а арнал?ан к?рмелерді айту?а болады.
1-экспонат. А?ынны? ?мірбаяны мен ?олжазбалары ж?не домбырасы. А?ын 1882 жылы Далабай ауылында д?ниеге келген. Жастайынан ?ле?ге жа?ын болып а?ын атан?ан. 1992 жылы 110 жылды? мерейтойы атап ?тіліп сол мерейтойда М??ан?ызы ?оз?алмас, а?ынны? домбырасын м?ражай?а ?келіп табыстады.
Ауыл мен мектеп тарихынан сыр шертетін м?ліметтер. Ауылды? е? ал?аш?ы директорыны? , мектепті? ал?аш?ы т?лектеріні? сондай а? м??алімдер ?жымыны? фотоларын к?руге болады.
4-экспонат. Социалистік е?бек ерлері.
Далабай ауылынан шы??ан социалистік е?бек ерлеріне арнал?ан. Ауылдан 3 социалистік е?бек ері шы??ан. Олар; Оспанов На?ып, Иман?азы То?ырай?лы, Беспаев Ыс?а?.
5-экспонат. ?лы Отан со?ысыны? ардагерлері.
Со?ыс ж?не е?бек ардагерлеріне арнал?ан. Ауылдан ?лы отан со?ысына 120 адам аттанып оны? 62 сі ?лкемізге оралды. Олар Ткаченко В.А, Елубаев Абден, ?ойшыбаев Б, Кенже??л Оразалы,?білдин ?ажы?али, Райымбеков Батырбек ж?не т.б.
6-экспонат. Ер есімі – ел есінде.
7-экспонат. Ты? игерушілер.
8-экспонат. А?ыннан ?ал?ан материалды? м?ра.
1-к?рме. ?лы же?іске – 70 жыл. Халы?ты? ерлігі м??гілік.
2-к?рме. Ты??а – 60 жыл.
3-к?рме. Егемен елді? кеме?гер басшысы.
М?ражайда?ы
?лы отан со?ысыны? ардагеріне – 20 медаль.
Білім озаты -1 медаль.
А?ын домбырасы – 1.
А?ынны? бас киімі – 1.
Саптама етік – 1.
Со?ыста?ы сарбаздан хат – 5.
А?ынны? ?олжазбалары – 25.
Солдат бас киімі – 1.
А?ын ?арса? ?опабай?лыны? ш?бересі Нагызханова Бахыт 2012 жылы «Халы? а?ыны – ?арса? ?опабай?лы» та?ырыбында зерттеу ж?мысын ж?ргізіп облысты? бай?ауда 1-орынды иеленді.Осылайша тарихи-?лкетану м?ражайыны? о?ушыларды? ?з еліне, ту?ан ?лесіне деген с?йіспеншілігін арттырып патриотизмді дамытуда басты орын?а ие.
О?ушыларды м?ражай?а саяхат жасата отырып ?лкемізді? тарихымен ж?не ?лкемізден шы??ан ?лы т?л?а А?ын ?арса? ?опабай?лымен ж?не оны? ат?ар?ан е?бектерімен отбасымен таныстыру о?ушыларымызды? ?лкесіне деген патриотты? сезімін арттыруда к?п септігін тигізетіні аны?. Ал мектеп ішінен ашыл?ан ша?ын орталы?ты? балаларына жылына 2-рет м?ражай?а экскурсия ?йымдастырылады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ақмола облысы
Жарқайың ауданының «Білім бөлімі» ММ қарасты
«Өмірлік орта мектебі» мемлекеттік мекемесі
Жұмыстың тақырыбы: «Тарихи-өлкетану мұражайы Қарсақ ақыннан қалған мәдени мұра»
Жұмыстың мақсаты: Тарихи-өлкетану мұражайының ауыл мен мектептің мәдени өміріндегі алатын орны мен маңызын анықтау.
Жұмыстың міндеттері: Мұражайдағы экспонаттардың кейінгі ұрпақ үшін маңыздылығын теориялық тұрғыдан қарастыру
Тақырыптың өзектілігі: Далабай өлкесінің тарихын оқушыларға насихаттау, мұражайдағы экспонаттармен таныстыра отырып ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
Жұмыста Мұражайдағы негізгі экспонаттар туралы жазылған. Онда Ақынның өмірбаяны, отбасы, мектеп пен ауыл тарихы және социалистік еңбек ерлеріне арналған экспонаттар орын алған. Ең басты көрмелер: Ұлы отан соғысының ардагерлеріне арналған көрме, Тың игерушілерге арналған көрме, Н.Ә.Назарбаевқа арналған көрме.
Жұмыс мынадай бөлімдерден тұрады:
Мұражай тарихы
Мұражайдың ооқушылардың мәдени өмірінде алатын орны.
Мұражай туралы сын-пікірлер.
Экспонаттар.
Ақын Қарсақ Қопабайұлы атындағы тарихи-өлкетану мұражайы.
1991 жылы Далабай ауылындағы Өмірлік орта мектебінің ең алғашқы түлектерінің кездесу кеші өткен болатын. Ол кешке Сейтжанов Аманжол-Қима ауданының әкімі, Малищук Н.А – Тассуат совхозының директоры, Айтжанов А – Алуа совхозының директоры, Дуйсенбеков Ж.Д – Державин ауданының прокуроры, Яковлев Н.-Нахым ауылының әкімі, Тайканова К.Т-Тассуат мектебінің директоры және т.б азаматтарымыз бен азаматшалырымыз қатысты. Сол кездегі Браталюбовка совхозының партия ұйымының хатшысы болған Саматанов Баянды Абильденович 1992 жылы ауылдың ақын импровизаторы Қарсақ Қопабайұлына 110 жыл толатындығын және оны атап өту керектігі туралы ұсыныс жасады. Ұсынысты түлектердің барлығы қолдап, әсіресе бұл идея Нурикамал Сейтжановаға ұнап ол мерейтойды облыстық көлемде атап өтейік деген тағы да бір керемет ұсыныс айтты.
1991 жылдан бастап Қарсақ ақынның құрметіне мұражай ашу идеясы біртіндеп жүзеге аса бастады. Мұражайдың ашылуына арнап мерекелік іс-шаралар ұйымдастырылып сондай- ақ ақынның ескерткіші де жаңартылды.
Мұражайдың дизайны Абильденова Марияш Даманқызының басшылығымен жасалды. Ал мұражайдың ашылуына арналған іс-шараларды ұйымдастыруды түлектер өз қолдарына алды. Бұл мерейтойға байланысты ауылымызда да біраз дайындықтар жүргізіліп, үлкен көшелерге асфальттар төселіп жаңартылды. Мерейтойға облыстан және ауданнан қонақтар шақырылып мұражай салтанатты түрде ашылды. Сндай- ақ Қонысбай Әбілов ұйымдастырған ақындар айтысы өтіп, бұл айтыста Амангелді ауданының тұрғыны Орманщина Ғалия 1-орынды иеленді. Бұдан басқа «қазақша күрес», «Бәйге» сияқты ұлттық ойындар ұйымдастырылып, киіз үйлер орналастырып қонақтарды сонда күтті. Осылайша патриот түлектердің арманы орындалып көптен күткен Қарсақ Қопабайұлы атындағы мұражайдың негізі қаланды.
23 жылдық тарихы бар өлкетану мұража йының ауылдың және мектеп өмірінің мәдени саласында алатын орны ерекше, өйткені мектептегі тәрбие сағаттары, мерекелік іс-шаралар, рухани сағаттар және де тарих пәні бойынша өлкетану тақырыбына арналған сабақтар мұражайда өткізіледі.
Мұражайда ұйымдастырылған наурыз мерекесінен көрініс
Сондай-ақ ауылымызға келген қандай қонақ болмасын ең алдымен өлкеміздің тарихынан, мектебіміздің тарихынан сыр шертетін мұражаймен таныстырамыз. Сол қонақтардың бірі де бірегейі облыс әкімі С.В Кулагин мектебімізге келіп мұражайға саяхат жасау барысында біздің өлкенің және мектебіміздің тарихымен таныса отырып мұражайдағы орын алған құнды экспонаттарды тамашалап өте жоғары баға беріп кетті.
Сондай ақ мұражайға келген қонақтарымыз ризашылығын білдіріп мұражайдағы сын-пікір кітабына өз пікірлері мен тілектерін жазып қалдырады.
Жазылған сын-пікірлерден
Мұражайда ақын Қарсақ Қопабайұлының отбасына арналған экспонат, ақынның қолжазбалары, ақынның қолданған бұйымдары сондай-ақ мектеп пен Далабай ауылының тарихынан сыр шертетін құнды мәліметтер орын алған.Ал көрмелерге келетін болсақ ең алдымен ұлы жеңістің 70-жылдығына арналған көрмені, тың игеруге арналған көрме және елбасымыз Н.Ә.Назарбаевқа арналған көрмелерді айтуға болады.
1-экспонат. Ақынның өмірбаяны мен қолжазбалары және домбырасы. Ақын 1882 жылы Далабай ауылында дүниеге келген. Жастайынан өлеңге жақын болып ақын атанған. 1992 жылы 110 жылдық мерейтойы атап өтіліп сол мерейтойда Мұқанқызы Қозғалмас, ақынның домбырасын мұражайға әкеліп табыстады.
2-экспонат. Ақынның отбасы.
Қарсақ Қопабайлының 2-қызы 2-ұлы болған және Әуезхан және Қасымхан атты 2-немересі. Бүгінгі күнде ақынның шөберелері ақын бабасының кіндік қаны тамған туған өлкесінде өмір сүруде.
3-экспонат. Ауыл мен мектеп тарихы.
Ауыл мен мектеп тарихынан сыр шертетін мәліметтер. Ауылдың ең алғашқы директорының , мектептің алғашқы түлектерінің сондай ақ мұғалімдер ұжымының фотоларын көруге болады.
4-экспонат. Социалистік еңбек ерлері.
Далабай ауылынан шыққан социалистік еңбек ерлеріне арналған. Ауылдан 3 социалистік еңбек ері шыққан. Олар; Оспанов Нақып, Иманғазы Тоқырайұлы, Беспаев Ысқақ.
5-экспонат. Ұлы Отан соғысының ардагерлері.
Соғыс және еңбек ардагерлеріне арналған. Ауылдан Ұлы отан соғысына 120 адам аттанып оның 62 сі өлкемізге оралды. Олар Ткаченко В.А, Елубаев Абден, Қойшыбаев Б, Кенжеғұл Оразалы,Әбілдин Қажығали, Райымбеков Батырбек және т.б.
6-экспонат. Ер есімі – ел есінде.
7-экспонат. Тың игерушілер.
8-экспонат. Ақыннан қалған материалдық мұра.
1-көрме. Ұлы жеңіске – 70 жыл. Халықтың ерлігі мәңгілік.
2-көрме. Тыңға – 60 жыл.
3-көрме. Егемен елдің кемеңгер басшысы.
Мұражайдағы
Ұлы отан соғысының ардагеріне – 20 медаль.
Білім озаты -1 медаль.
Ақын домбырасы – 1.
Ақынның бас киімі – 1.
Саптама етік – 1.
Соғыстағы сарбаздан хат – 5.
Ақынның қолжазбалары – 25.
Солдат бас киімі – 1.
Ақын Қарсақ Қопабайұлының шөбересі Нагызханова Бахыт 2012 жылы «Халық ақыны – Қарсақ Қопабайұлы» тақырыбында зерттеу жұмысын жүргізіп облыстық байқауда 1-орынды иеленді.Осылайша тарихи-өлкетану мұражайының оқушылардың өз еліне, туған өлесіне деген сүйіспеншілігін арттырып патриотизмді дамытуда басты орынға ие.
Оқушыларды мұражайға саяхат жасата отырып өлкеміздің тарихымен және өлкемізден шыққан ұлы тұлға Ақын Қарсақ Қопабайұлымен және оның атқарған еңбектерімен отбасымен таныстыру оқушыларымыздың өлкесіне деген патриоттық сезімін арттыруда көп септігін тигізетіні анық. Ал мектеп ішінен ашылған шағын орталықтың балаларына жылына 2-рет мұражайға экскурсия ұйымдастырылады.
