Тарих саба?ында жа?а инновациялы?
технологияларды пайдалану.
Елбасымызды? «Жа?а ?лемдегі Жа?а ?аза?стан» атты жолдауды? негізгі тірегі – ?лемдік стандарттар де?гейінде білім беру болып табылады. Б?секеге ?абілетті елу елді? ?атарына ?осылу, т?уелсіз елімізді? болаша?ы жастарды? білім алуына ерекше к??іл б?лді.
?Р «Білім туралы» за?ында « Білім беру ж?йесіні? басты міндеті – ?лтты? ж?не жалпы азаматты? ??ндылы?тары, ?ылым мен практика жетістіктеріні? негізінде жеке адамды ?алыптастыру?а дамыту?а ж?не оны? к?сіби шеберлігін шы?дау?а ба?ыттал?ан білім алу?а ?ажетті жа?дайлар жасау» деп к?рсетілген. ?ылым мен техниканы? жедел дамы?ан, а?паратты? м?ліметтер а?ымы к?шейген заманда а?ыл-ой м?мкіндігін ?алыптастырып, адамны? ?абілетін, талантын дамыту мектепті? басты міндеті болып табылады. Ол б?гінгі білім ке?істігіндегі ауадай ?ажет жа?ару м??алімні? ?ажымас ізденімпазды?ы мен шы?армашылы?ыны? жемісімен келмек. Сонды?тан да ?рбір о?ушыны? ?абілетіне ?арай білім беруді, оны дербестікке, ізденімпазды??а, шы?армашылы??а т?рбиелеуді ж?зеге асыратын жа?артыл?ан педагогикалы? технологияны ме?геруге ?лкен бетб?рыс жасалуы ?ажет.
Тарих ?ылым ж?не п?н ретінде білімні? аса ма?ызды саласына жатады. ?йткені ол б?кіл адамзатты? тарихын, ж?ріп ?ткен жолын, жина?ан т?жірибесін баяндайды. Тарихты білу ?рбір адам?а ?ажет ?рі пайдалы. Сонда ?ана адам ?зі ?мір с?ріп отыр?ан ?о?амда?ы орнын, істейтін ?ызметін д?рыс аны?тайды, келешегін де болжай алады. Белгілі ойшылдарды?, ??лама ?алымдарды? тарихты? ма?ызы туралы айтпа?андары кемде-кем. ?бу-Насыр ?л –Фараби: «тарихты білмей –?ткенді, ?азіргі жа?дайды білу, келешекті болжау ?иын» - десе, Н.М.Карамзин: «Тарих – ?рбір ?лтты? е? басты кітабы» дейді.
Тарих саба?ыны? не??рлым тиімді жа?а т?рлерін пайдалану о?ушы белсенділігін арттыруда зор ма?ыздылы?ын айта келе, ?з педагогикалы? ?ызметімде пайдаланып ж?рген білім беру технологияларына то?тал?ым келеді.
Бірінші В.Ф.Шаталовты? технологиясыны? басты ма?саттары:
- О?ушыны? білім беру да?дысын ?алыптастыру;
- О?ушыларды? барлы?ын о?ыту;
- Жеделдете о?ыту;
- ?здіксіз ?айталау, міндетті кезе?дік ба?ылау, ірі блоктар бойынша о?ыту, трек сигналдарын пайдалану;
- Жекелей ?рекет жасау;
- Ізгіліктік (барлы? балалар дарынды);
- М?жб?рсіз о?ыту;
- Т?зетуге, ?суге, жетістікке жетелеу, жетістігін жариялау, шиеленіссіз о?ыту;
Мазм?нды? ерекшеліктері:
- О?у материалы ірілендіріп беріледі;
- Блокты? т?рде беріледі;
- О?у материалы тірек ?лгі – конспекті т?рінде беріледі;
Т?рбиелік м?ні:
- Е?бекке ?атыстырылады;
- Е?бек с?йгіштікке т?рбиеленеді;
- О?ушыны? еркі дамытылады;
- ?зіндік танымдылы?ы, жауапкершілік, адалды?, жолдасты?, ?асиеттері ?алыптасады.
?дістеме ерекшелігі:
Теориялы? блогі – Ба?ыттылы? негізі (БН) – а?парат?а кіріспе (Т?сіндіру) – айту – ?йде ?зіндік ж?мыс орындау, І-?айталау. (тірек сигналы конспектісін жаппай ?абылдау), ІІ-?айталау (т?сінгенін с?рау),ІІІ-?айталау (?зара ба?ылау)
Т?жірибе блогі – т?жірибелік ж?мыс (жатты?у)- есеп шы?ару (жатты?у)-?орытынды:о?ушылар білім беру да?дыларын ж?не ойлау ?ызметіні? ?дісін ж?йелі ?олдану.
Мысалы?а 8-сыныпта «1867-1868 жылдарда?ы реформа» та?ырыбына байланысты ?ткен саба?ымда В.Ф.Шаталовты? тірек-сызба ар?ылы ?ар?ынды о?ыту технологиясын пайдаландым.
Екінші Ж.А.?араевты? «?ш ?лшемді ?дістемелік ж?йе» білім беру технологиясы-н?тижеге ба?ыттал?ан білім беру ??ралы.
Де?гейге б?ліп о?ытуды? тиімділігі:біріншіден,о?ушыны? психологиялы? танымы, екіншіден,теориялы? дайынды?ы есепке алынуы тиіс. Де?гейлік тапсырмалар ар?ылы м??алім о?ушыны? нені ме?гергенін,нені ме?гермегенін біледі. Соны? н?тижесінде о?ушыда намыс оты оянады, бас?алардан ?алып ?алмау?а тырысады. Б?л технология біріншіден, дамыта о?ыту идеясын ж?зеге асыру?а к?мектеседі,?йткені ол о?ушыны? ойлау ?абілетін, ынтасын, белсенділігін к?тереді. ?р о?ушыны? о?ушылы? де?гейде білім алуына м?мкіндік береді. «?ш ?лшемді ?дістемелік ж?йе» педагогикалы? технологиясы о?ушыны? да, м??алімні? де белсенді шы?армашылы? ?ызметін дамыту?а ба?ыттал?ан.
«?ш ?лшемді ?дістемелік ж?йе» білім беру техноголиясыны? ма?саты :
- Мектеп бітірушіні? барынша к?п білуі емес,оны? ?зіне ?ажетті білімді ?зі білу;
- Тиімді шешімді табу?а ?йренуі;
- О?у,к?сіптік,т?рмыс м?селесін кез-келген жа?дайда шешуі;
- Ішкі ?зіндік ?ажеттілігін ?ана?аттандыратын;
- ?лемдік білім ке?істігінде к?ріне алатын;
- Шы?армашыл іс-?рекет жасай алатын жеке т?л?а ?алыптастыру.
«?ш ?лшемді ?дістемелік ж?йе» білім беру техноголиясыны? ерекшелігі:
О?ушы білімі аны? ба?аланады. Белсенділігі артады. Ой е?бегі жетіледі. Белгілі бір н?тижеге жеткенін іштей сезеді. ?зіне-?зі деген сенімділігі артады. ?зін жеке т?л?а ретінде ?алыптастыру?а т?рбиелейді. Шы?армашылы? де?гейге дейін жетуге ?мтылады, ?ызы?ушылы?ы артады. Зер сала ?араса?, о?ушыны? білімді ?абылдау де?гейі сыни ба?а беруге дейін к?теріледі. Технологияны? тиімділігі мен ерекшелігі де осында.
Мен осы «?ш ?лшемді ?дістемелік ж?йе» білім беру техноголиясын 7-сыныпта ?ткен ашы? «§20.?ылым мен білімні? дамуы» та?ырыбында?ы саба?ымда деігейлік тапсырма-с?ра?тар беру ар?ылы саба?ты ?орытындыладым.
І-де?гейлік тапсырма-с?ра?тар:
1.?бу-Насыр ?л –Фараби д?ниеге келген ?ала:Отырар
2.Ж?сіп Баласа??ни д?ниеге келген ?ала-Баласа??н
3.Махмуд ?аш?ариді шын аты- Махмуд Хусейн ибн М?хаммед
4.Ахмет И?гнекиді? шын есімі : ?б?д Ахмет Махм?д?лы
5.?ожа Ахмет Иассауйді? д?ниеге келген ?аласы : Сайрам
ІІ-де?гейлік тапсырма-с?ра?тар:
- Ж?сіп Баласа??ниді? ата?ты е?бегі: «??т негізі - білік»
- Ахмет И?гнекиді? бізге жеткен е?бегі: «А?и?ат сыйы»
- ?ожа Ахмет Иассауйді? ?кесі, ата?ты ??лама ?алым: Ибрах?им
- ?ожа Ахмет Иассауйден ?ал?ан ?лы м?ра – «Даналы? кітабы» немесе «Диуани-и-хикмет»
- М?сылман дініні? енуіне байланысты пайда бол?ан ?имарат-мешіт.
ІІІ-де?гейлік тапсырма-с?ра?тар:
1.Шы?ысты? аса к?рнекті ?ылымы ?бу-Насыр ?л –Фараби шы?армаларын ?ай тілде жазды? Араб тілінде
2. ?з е?бектерінде адам д?ниені ж?не оны? м?нін ?зіні? сезім м?шелері мен а?ыл –ойы ар?ылы таниды деп т?сіндірген ?алым : ?л –Фараби
3. Махмуд ?аш?ариді? е?бегі ?алай аталады? «Диауна л??ат ат-т?рік»
4. Ж?сіп Баласа??ни «??тад?у негізі-білік» е?бегін Баса??нда бастап ?ай ?алада ая?та?ан? ?аш?арда ая?та?ан.
5. ?ожа Ахмет Иассауйді? жолын ?у?ан ш?кірттеріні? бірі – ??лама а?ын,ел ішінде Хакім ата атал?ан : С?леймен Ба?ыр?ани
?шінші Н.А.Ораза?ынованы? сатылай кешенді талдау білім беру техноголиясыны? ма?саты:
Білімді,?лтты? за?дылы?тарды ба?ай білетін ?стамды, ал?ыр,жан – жа?ты дарынды, шы?армашылы? ізденіс, зерттеу ж?мысын ж?ргізе алатын т?л?аны ?алыптастыру.
Ж?не де Н.А.Ораза?ынованы? сатылай кешенді талдау білім беру технологиясын 5-ші ж?не 7-ші сыныптарда ?олдандым. ?сіресе,?аза?стан тарихы п?нінен ?о?ам ?айраткерлеріні? ?мірі туралы, д?ние ж?зі тарихы п?нінен ?р мемлекет бойынша та?ырыптарды ?ткенде берілген талдау бойынша жа?а саба?ты т?сіндіру кезе?інде пайдаландым. Мысалы,5-сынып бойынша «?л-Фараби – шы?ысты? ??лама ?алымы» та?ырыпты ?ткенде жа?а саба?ты ?абілетіне,?з ойын ?орыта айту?а, тарихи деректермен ж?мыс істеуге ?оз?ау салады. П?нге деген ?ызы?ушылы?ын ту?ызады. П?н бойынша жа?сы н?тиже к?рсеткішіне жеткізеді.