Статья "ЖАНА АКПАРАТТЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ТАРИХ САБАГЫНДА ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ"
Статья "ЖАНА АКПАРАТТЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ТАРИХ САБАГЫНДА ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ"
ЖА?А А?ПАРАТТЫ? ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ТАРИХ САБА?ЫНДА ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ
?лия Молда??лова атында?ы №173 орта мектебіні? тарих п?ніні? м??алімі Байназарова Эльмира,
?ызылорда ?аласы
Тарих саба?ыны? не??рлым тиімді жа?а т?рлерін пайдалану о?ушы белсенділігін артыруда зор ма?ыздылы?ын айта келе, ?з педагогикалы? ?ызметімде пайдаланып ж?рген білім беру технологияларына то?тал?ым келеді.
А?паратты? технологияны? к?мегімен ж?ргізілетін саба?тарда о?ушылар ?зін белсенді ж?не еркін, о?ытушымен те? д?режеде ?стай алады. Тарих саба?тарында а?паратты? технологияны енгізу ар?ылы саба?ты? белсенділігін арттыру?а, дамыта о?ыту идеясын ж?зеге асыру?а, саба?ты шапша? ж?ргізуге, ?здік ж?мысты? к?лемін к?бейтуге болады. Тарихшы ?стаз АКТ ?олдану ар?ылы ?рт?рлі саба?тар?а презентациялар дайындап интерактивті та?та м?мкіндіктерін шебер ?олдана білсе саба?ты? тартымды ?рі ?ызы? ?тетіні аны?, ?рі о?ушы белсенділігін арттырады.
?р саба?та интернет, электронды почта, электронды о?улы?, ?аламды? а?парат ж?йесін пайдалана білуі тиіс.
А?паратты? технологияларды? бірі – интерактивтік та?та, мультимедиялы?
ж?не он-лайн саба?тары. Интерактивті та?таны? м?мкіндіктері м??алім-
дерге баланы о?ытуда бейне ж?не ойын ба?дарламаларын тиімді пайдалану?а м?мкіндік береді. Сонды?тан б?л та?тамен ?р саба?ты ?ызы?ты ?ткізуді ойластырып, жоспарлаймын, себебі ?олда бар м?мкіндіктерді пайдалану ар?ылы о?ушыларды жа?а заман технологиясын игеруге ?йретеміз.
Демонстрациялы? материалдар даярлау, сыныппен кері байланыс ж?ргізу ?шін интерактивті та?та м?мкіндігі шексіз. Интерактивті та?та?а термин с?здерді жазып с?здікпен ж?мыстар ж?ргізу о?ушыларды? с?здік ?орын да байытып, ?ажетті м?ліметтерді еске са?тауына м?мкіндік береді ж?не осы та?ырып?а деген ?ызы?ушылы?ын арттырады.
?зге ??ралдардан компьютерді? ерекшелігі – оны? ?атысымды? ??рал бола білуі. Б?л – м?тіндерді о?у, с?хбат жасау, жазу, ты?дау ?рекеттері. Мысалы 8 сыныпта «Ішкі Б?кей ордасында?ы 1836-1838жылдарда?ы шаруалар к?терілісін» ?ткен кезе?де к?теріліс басшылары туралы материал жина?тап, ?те ??нды презентация жасалды, толы? м?лімет берілді. Бейне фильм к?рсетілді, электронды о?улы?тан м?ліметтер берілді.
Осындай ж?мыс т?рлерін ?олдану о?ушыларды? шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту?а, оларды? осы п?нге деген ?ызы?ушылы?ын ояту?а, дарынды т?л?аны ?алыптастыру?а ?бден болады. 9 сынып о?ушылары тарих п?ні саба?тарында презентациялар жасап та?ырыпты ?ор?ау?а жатты??ан.
К?птеген жа?а технологиялармен ?атар со??ы кездері тарих п?ні саба?тарында а?паратты? технологиялар жиі ?олданылуда.Осы?ан байланысты к?нделікті саба??а:
-мультимедия (видео, аудио ?ондыр?ылары мен теледидарды, электронды? о?улы?тарды);
-интернет ж?не т.б. к?рнекі материалдарды пайдалану айтарлы?тай н?тиже береді.
М?ндай ?ондыр?ылар о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын арттырып, зейін ?ойып ты?дау?а ж?не ал?ан м?ліметтерді на?тылау?а м?мкіндік береді. О?ушыларды? саба??а деген ?ызы?ушылы?ын ояту м??алімні? саба? ?ткізу т?сіліне де байланысты. ?азіргі та?да о?уды? интерактивті ?діс-т?сілдері ?те к?п. Педагогикалы? ?алым мен озы? т?жірибені? б?гінгі даму де?гейінде белгілі бол?ан о?ыту ?діс-т?сілдеріні? б?рін де еркін игеріп, ?рбір на?тылы жа?дайлар?а орай е? тиімдісін та?дап алу ж?не оларды? бірнешеуіні? жиынты?ын т?рлендіре тиімді, ?йлесімді ?рі шы?армашылы?пен ?олдану- саба?ты? с?тті ?туіні? кепілі. Осы ретте мына м?селелерге баса назар аудар?ым келеді.
1.М??алім с?тсіз ?ткен саба?тар?а ?зіндік талдау жасап ?з кемшілігін іздеуге ?рекет жасау керек.
2.Білім мен т?рбие беруде жариялылы?, педагогикалы?, ынтыма?тасты?, ?ылыми-?дістемелік, ты? ізденістерге с?йене отырып жа?ашылды??а талпыну ?ажет.
3.М??алім к?нделікті ?р саба?ына шы?армашылы?пен дайындалуы керек. ?йткені, саба?-м??алімні? ?нері, шы?армасы. Сонды?тан ?р саба?ты тиімді ?йымдастыруда о?ушыны жалы?тырмайтын, ?абілетін арттыратын жа?дай ту?ызу?а ы?пал етуміз керек деп ойлаймыз.
А?паратты? технология негіздері т?л?аны? тарих п?нінен ал?ан білім сапасы мен сауаттылы?ын ке?ейтуге ж?рдемдеседі, мысалы: интернет сайты ар?ылы жо?ары де?гейдегі к?рнекіліктерді пайдалану?а болады. Заман а?ымына ?арай саба??а видео, аудио ?ондыр?ылары мен теледидарды, компьютерді ?олдану о?ушыны? д?ниетанымын ке?ейтеді. ?сіресе, о?улы?та?ы тарауларды ?орытындылау кезінде о?ушылар ?осымша материалдар жина?тап, білімдерін ке?ейтіп, танымды? белсенділігін арттырып ?ана ?оймай, ?исынды ойлау ж?йесін ?алыптастырып, шы?армашылы?ын дамытады. Тестік тапсырмалар орындайды. Компьютер к?мегімен о?ыту о? н?тижелер береді. А?паратты? м?дениет дегеніміз- тек компьютермен д?рыс ж?мыс істей білу ?ана емес, кез-келген а?парат к?зін: аны?тамаларды, теледидар ба?дарламаларын т.с.с. д?рыс пайдалана білу деген с?з.
Жа?а а?паратты? технологияны? негізгі ерекшелігі – б?л о?ушылар?а ?з бетімен немесе бірлескен т?рде шы?армашылы? ж?мыспен ш??ылдану?а, ізденуге, ?з ж?мысыны? н?тижесін к?ріп, ?з ?зіне сын к?збен ?арауына ж?не жеткен жетістігінен л?ззат алу?а м?мкіндік береді. Ол ?шін м??алім ?ткізетін саба?ыны? т?рін д?рыс та?дай білуі ?ажет. Саба?ты с?тті ?йымдастыруда?ы басты ма?сат -о?ушыны? саба??а деген ?ызы?ушылы?ын арттырып, б?гінгі заман талабына сай білім беру. Саба?ты? с?тті ?туі біріншіден, м??алімні? біліміне, іскерлігіне, т?жірибесіне байланысты болса, екіншіден, саба? материалына, ал ?шіншіден, сынып типіне, т?ртіншіден м??алім мен о?ушыны? к??іл – к?йіне де байланысты. Саба?ты тартымды ?рі с?тті ?ткізе білу м??алімдер ?ауымынан к?п ізденуді, білімділікті, ?абілеттілікті ж?не тап?ырлы?ты ?ажет етеді.
А?паратты? технологияларды? бірі – интерактивтік та?та, мультимедиялы? ж?не он-лайн саба?тары. О?ыту ?рдісін компьютерлендіру ма?сатында интерактивті та?тамен ж?мыс жасау тиімді. ?азіргі уа?ытта ?аза?станны? жалпы орта білім беретін мектептеріні? барлы?ы дерлік интерактивті та?тамен ?амтамасыз етілген. ?зім ж?мыс жасайтын мектепте жа?а а?паратты? технологияларды ?олдану ке?інен ?арастырыл?ан. Мектепті? информатика кабинетінде интерактивті та?та орнатыл?ан.
Та?таны ?олдану ар?ылы о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын, интеллектуалды? танымын, білім сапасын арттыру?а болады. ?з басым интерактивті та?таны ?р саба? барысында, соны? ішінде информатикадан практикалы? саба?тарды ?ткізген кезде жиі ?олданамын. Мысалы: тарих п?нін о?ытуда интерактивті та?тамен ж?мыс жасауда о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын танытып ?ана ?оймай, шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту мен ?атар жа?а а?паратты? технологияны ме?геруге, оны пайдалана алуына м?мкіндік береміз. Саба?та интерактивті та?таны? элементтерін пайдалану, дайындал?ан арнайы тапсырмаларды ты?дап ?ана ?оймай, к?здерімен к?ріп, оны жетік т?сінуге, да?дыланады. Интерактивті та?таны пайдалану аркылы о?ушыларды? білімін тексеру ?шін ?р тарауды ая?та?ан кезде немесе жа?а саба?ты бекіткен уа?ытта тестілеу ?дісін ?олдану?а болады. О?ушылардан бір уа?ытта жауап алу?а м?мкіндік береді. Тестілеуді? н?тижелерін ??рыл?ан график ар?ылы тексеріп, сол уа?ытта ба?алау?а болады. Жауап н?тижелерін ба?ылап ж?не о?ушыларды? материалды т?сіну де?гейін аны?тау?а м?мкіндік береді. Интерактивті та?таны пайдалану ар?ылы тестілеген кезде м??алім о?ушыларды? білім де?гейін аны?тай алады. О?ушы?а тест с?ра?тарына жауап беруі ?шін уа?ыт беріледі. Б?л ж?йе т?йы? о?ушыларды? ойын білдіріп, жал?ау о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын арттырады. О?ушылар жауаптарын ??пия т?рде бере алады.
А?паратты? технологияларды ж?зеге асыруда?ы та?ы бір м?мкіндігі – ол электронды о?улы?. Электронды? о?улы? - б?л дидактикалы? ?діс – т?сілдер мен а?паратты? технологияны ?олдану?а негізделген т?бегейлі ж?йе. Электронды о?улы?пен о?ыту о?ытушыны? о?ушымен жеке ж?мыс істегендей болады. Электронды? о?улы? тек ?ана о?ушы ?шін емес, м??алімні? дидактикалы? ?дістемелік к?мекші ??ралы да болып табылады.
?азіргі заманны? даму ?ар?ыны м??алімдерден шы?армашылы?ын жа?аша, ?ылыми-зерттеу ба?ытында ??руды талап етеді. Компьютер ж?не а?паратты? технологиялар ар?ылы жасалып жат?ан о?ыту процесі о?ушыны? жа?аша ойлау ?абілетін ?алыптастырады. Б?гінгі та?да?ы а?паратты? ?о?ам айма?ында?ы о?ушыларды? ойлау ?абілетін ?алыптастыратын ж?не компьютерлік о?ыту ісін дамытатын жалпы за?дылы?тардан тарайтын педагогикалы? технологияларды? тиімділігі жо?ары болма?. Жа?а а?паратты? техникаларын пайдалану со??ы уа?ытта мектептегі білім беру ж?йесінде ма?ызды ба?ыттарды? бірі болып табылады. Мультимедиялы? технологиялар к?біне компьютерлік сыныптарда ?олданылады. ?азіргі уакытта саба? материалына байланысты к?птеген компакт-дискілер бар.
Осындай а?парат ??ралдарын пайдалана отырып, мен саба? барысында о?ушыларды? ?абілетіне, білім де?гейіне, ынтасына ?арай топ?а б?ліп, ?з бетімен е?бектенуге, ізденуге, шы?армашылы??а баулып, ?орытынды жасау?а машы?тандырамын, о?ушыны? а?ыл-ойын дамытып, ?зіндік д?ниетанымын ?алыптастырамын, саба??а ынтасын арттырып, тапсырманы орындау барысында жіберілген ?ателер мен кемшіліктерді уа?ытында аны?тап т?зетуге м?мкіндік беремін. Саба? барысында о?ушыларды біліммен ?аруландырып ?оймай оларды ?исынды ойлау, есте са?тау ?абілеттерін дамыту ?шін о?ушыларды? шы?армашылы? ізденісін, тап?ырлы?ын, зеректігін, ойлау?а икемділігін, ?мірге ?ылыми к?з?арасын дамыту?а ?ткізілген сыныптан тыс ж?мыстар: «К??ілді тап?ыштар», «Тап?ыр достар» сия?ты танымды? ойындарын ?олданамын. О?ушыларды? сауаттылы?ын арттыру, ал?ан білімдерін тияна?ты болуын ?ада?алау ?шін сыныптан тыс ж?мыстар ж?ргізіп, о?ушыны ?ызы?тыратындай тарихи ойындар викторина шешу, кроссворд ??растыру п?нге ?ызы?ушылы?ын арттырып, п?н аралы? байланысты ны?айту ?ажет. ?орытындылау кезінде та?ырып?а байланысты с?здік ?орларын молайтып, ?ткен та?ырыпты? мазм?нын толы? ашу ?шін с?йкестендіру кестесін толтыр?ызып, саба?ты бекітемін. ?р тарауды ?ткен со?, ?здік ж?мыс, тестік тапсырмалар ?ткізу ар?ылы та?ырыпты ?аншалы?ты ме?гергенін тексеріп, та?ырыпты толы? ме?гере алма?ан о?ушылармен ?осымша саба?тар, сыныптан тыс ж?мыстар ж?ргіземін. Тест т?рлері о?ушы білімін бекітуге ?айталау?а, ж?йелеуге м?мкіндік береді. Сонымен ?оса м??алім мен о?ушыларды? уа?ытын ?немдеуге о?у ж?мысын ?йымдастыру?а жа?дай жасайды. Жалпы о?ушыларды? а?паратты? технология негіздерінен ал?ан білімі ар?ылы:
1. О?ушыны? п?нге деген ?ызы?ушылы?ы артады, ??лшынысы оянады.
2. Шы?армашылы? ?абілеттері артады.
3. Жылдам ойлау?а машы?танады, білім сапасы артады.
4.О?ушылар ?з бетімен ж?мыс жасау?а да?дыланды.
А?паратты? технологияны? м??алім ж?мысына е? тиімдісі – о?ушыларды? білім ол?ылы?тарына ?немі зерттеу жасап, т?зету ж?мыстарын ж?ргізуге пайдасы бар. ?азіргі заманны? даму ?ар?ыны м??алімдер шы?армашылы?ын жа?аша, ?ылыми-зерттеу ба?ытында ??руды талап етеді. Сонды?тан, ХХІ ?асыр – информатика ?асыры, я?ни а?параттандыру технологиясы дамы?ан заманда мемлекетімізді? болаша?ы – жас ?рпа??а заман талабына сай білім беріп, жан-жа?ты дамуына ы?пал ету м??алімнен шы?армашылы? ізденісті, ?лкен с?ранысты талап етеді. Компьютер ж?не а?паратты? технологиялар ар?ылы жасалып жат?ан о?ыту процесі о?ушыны? жа?аша ойлау ?абілетін ?алыптастырып, оларды ж?йелік байланыстар мен за?дылы?тарды табу?а итеріп, н?тижесінде – ?здеріні? к?сіби потенциалдарыны? ?алыптасуына жол ашады. Б?гінгі та?да?ы а?паратты? ?о?ам айма?ында?ы о?ушыларды? ойлау ?абілетін ?алыптастыратын ж?не компьютерлік о?ыту ісін дамытатын жалпы за?дылы?тардан тарайтын педагогикалы? технологияларды? тиімділігі жо?ары деп есептейміз.
?орыта айт?анда, жа?а а?паратты? технологияларды тарих саба?ында ?олдану келесі н?тижелерге жеткізеді:
-Шы?армашылы? белсенділігін арттырып, ?жымда бірігіп ж?мыс істеуге т?рбиелейді.
?з бетімен білім алатын, а?паратты? технологияларды жа?сы ме?герген, білімді жеке т?л?аны ?алыптастырады.
Елбасы Н.?.Назарбаевты? «Бізді? міндетіміз- б?секелестікке лайы? ?рпа? т?рбиелеу»- деген ойын басшылы??а ала отырып жа?а заман форматында?ы ??зіретті т?л?аны т?рбиелеу ?стаз міндеті деп есептеймін.
2.С.Т. М?хамбетжанова, Ж.?. Жартынова, Интерактивті жабды?тармен ж?мыс жасауды? ?діс-т?сілдері. Алматы,2008 ж.
3. Т?р?анбаев Б. А. Дамыта о?ыту технологиялары - Алматы 2000 . 180 б. 9-16 беттер
4. Поташник. Инновационный процесс в школе. Москва, 1991.
5.?аза?стан Республикасы білім беруді дамытуды? 2005-2010 жылдар?а арнал?ан Мемлекеттік ба?дарламасы.
7.А. Салихова «О?ушыларды? шы?армашылы?ын дамыту»
?ылыми-?дістемелік журнал, №5-2009 ж
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Статья "ЖАНА АКПАРАТТЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ТАРИХ САБАГЫНДА ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ" »
ЖАҢА АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ТАРИХ САБАҒЫНДАТИІМДІПАЙДАЛАНУ
Әлия Молдағұлова атындағы №173 орта мектебінің тарих пәнінің мұғалімі Байназарова Эльмира,
Қызылорда қаласы
Тарих сабағының неғұрлым тиімді жаңа түрлерін пайдалану оқушы белсенділігін артыруда зор маңыздылығын айта келе, өз педагогикалық қызметімде пайдаланып жүрген білім беру технологияларына тоқталғым келеді.
Ақпараттық технологияның көмегімен жүргізілетін сабақтарда оқушылар өзін белсенді және еркін, оқытушымен тең дәрежеде ұстай алады. Тарих сабақтарында ақпараттық технологияны енгізу арқылы сабақтың белсенділігін арттыруға, дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға, сабақты шапшаң жүргізуге, өздік жұмыстың көлемін көбейтуге болады. Тарихшы ұстаз АКТ қолдану арқылы әртүрлі сабақтарға презентациялар дайындап интерактивті тақта мүмкіндіктерін шебер қолдана білсе сабақтың тартымды әрі қызық өтетіні анық, әрі оқушы белсенділігін арттырады. Әр сабақта интернет, электронды почта, электронды оқулық, ғаламдық ақпарат жүйесін пайдалана білуі тиіс.
Ақпараттық технологиялардың бірі – интерактивтік тақта, мультимедиялық және он-лайн сабақтары. Интерактивті тақтаның мүмкіндіктері мұғалім- дерге баланы оқытуда бейне және ойын бағдарламаларын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Сондықтан бұл тақтамен әр сабақты қызықты өткізуді ойластырып, жоспарлаймын, себебі қолда бар мүмкіндіктерді пайдалану арқылы оқушыларды жаңа заман технологиясын игеруге үйретеміз. Демонстрациялық материалдар даярлау, сыныппен кері байланыс жүргізу үшін интерактивті тақта мүмкіндігі шексіз. Интерактивті тақтаға термин сөздерді жазып сөздікпен жұмыстар жүргізу оқушылардың сөздік қорын да байытып, қажетті мәліметтерді еске сақтауына мүмкіндік береді және осы тақырыпқа деген қызығушылығын арттырады. Өзге құралдардан компьютердің ерекшелігі – оның қатысымдық құрал бола білуі. Бұл – мәтіндерді оқу, сұхбат жасау, жазу, тыңдау әрекеттері. Мысалы 8 сыныпта «Ішкі Бөкей ордасындағы 1836-1838жылдардағы шаруалар көтерілісін» өткен кезеңде көтеріліс басшылары туралы материал жинақтап, өте құнды презентация жасалды, толық мәлімет берілді. Бейне фильм көрсетілді, электронды оқулықтан мәліметтер берілді. Осындай жұмыс түрлерін қолдану оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға, олардың осы пәнге деген қызығушылығын оятуға, дарынды тұлғаны қалыптастыруға әбден болады. 9 сынып оқушылары тарих пәні сабақтарында презентациялар жасап тақырыпты қорғауға жаттыққан. «1916 жылғы ұлт- азаттық көтеріліс» тақырыбын өткен кезде слайдтар жасалды, мәліметтер берілді, тексеру жұмыстары орындалды.Мысалы: Электрондық оқулықтарды қарапайым оқулықтарға қарағанда пайдалану ыңғайлы және оларда өзін – өзі тексеру жүйесі бар. Электрондық оқулық арқылы Осы электрондық оқулықтың артықшылығы болып табылады. Сондықтан, өзін – өзі тексеру жүйесі оқушы мен оқытушының арасындағы байланысын алмастырады.
.
Көптеген жаңа технологиялармен қатар соңғы кездері тарих пәні сабақтарында ақпараттық технологиялар жиі қолданылуда.Осыған байланысты күнделікті сабаққа:
-мультимедия (видео, аудио қондырғылары мен теледидарды, электрондық оқулықтарды);
-интернет және т.б. көрнекі материалдарды пайдалану айтарлықтай нәтиже береді.
Мұндай қондырғылар оқушылардың қызығушылығын арттырып, зейін қойып тыңдауға және алған мәліметтерді нақтылауға мүмкіндік береді. Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын ояту мұғалімнің сабақ өткізу тәсіліне де байланысты. Қазіргі таңда оқудың интерактивті әдіс-тәсілдері өте көп. Педагогикалық ғалым мен озық тәжірибенің бүгінгі даму деңгейінде белгілі болған оқыту әдіс-тәсілдерінің бәрін де еркін игеріп, әрбір нақтылы жағдайларға орай ең тиімдісін таңдап алу және олардың бірнешеуінің жиынтығын түрлендіре тиімді, үйлесімді әрі шығармашылықпен қолдану- сабақтың сәтті өтуінің кепілі. Осы ретте мына мәселелерге баса назар аударғым келеді.
1.Мұғалім сәтсіз өткен сабақтарға өзіндік талдау жасап өз кемшілігін іздеуге әрекет жасау керек.
2.Білім мен тәрбие беруде жариялылық, педагогикалық, ынтымақтастық, ғылыми-әдістемелік, тың ізденістерге сүйене отырып жаңашылдыққа талпыну қажет.
3.Мұғалім күнделікті әр сабағына шығармашылықпен дайындалуы керек. Өйткені, сабақ-мұғалімнің өнері, шығармасы. Сондықтан әр сабақты тиімді ұйымдастыруда оқушыны жалықтырмайтын, қабілетін арттыратын жағдай туғызуға ықпал етуміз керек деп ойлаймыз.
Ақпараттық технология негіздері тұлғаның тарих пәнінен алған білім сапасы мен сауаттылығын кеңейтуге жәрдемдеседі, мысалы: интернет сайты арқылы жоғары деңгейдегі көрнекіліктерді пайдалануға болады. Заман ағымына қарай сабаққа видео, аудио қондырғылары мен теледидарды, компьютерді қолдану оқушының дүниетанымын кеңейтеді. Әсіресе, оқулықтағы тарауларды қорытындылау кезінде оқушылар қосымша материалдар жинақтап, білімдерін кеңейтіп, танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, қисынды ойлау жүйесін қалыптастырып, шығармашылығын дамытады. Тестік тапсырмалар орындайды. Компьютер көмегімен оқыту оң нәтижелер береді. Ақпараттық мәдениет дегеніміз- тек компьютермен дұрыс жұмыс істей білу ғана емес, кез-келген ақпарат көзін: анықтамаларды, теледидар бағдарламаларын т.с.с. дұрыс пайдалана білу деген сөз.
Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі – бұл оқушыларға өз бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен шұғылдануға, ізденуге, өз жұмысының нәтижесін көріп, өз өзіне сын көзбен қарауына және жеткен жетістігінен ләззат алуға мүмкіндік береді. Ол үшін мұғалім өткізетін сабағының түрін дұрыс таңдай білуі қажет. Сабақты сәтті ұйымдастырудағы басты мақсат -оқушының сабаққа деген қызығушылығын арттырып, бүгінгі заман талабына сай білім беру. Сабақтың сәтті өтуі біріншіден, мұғалімнің біліміне, іскерлігіне, тәжірибесіне байланысты болса, екіншіден, сабақ материалына, ал үшіншіден, сынып типіне, төртіншіден мұғалім мен оқушының көңіл – күйіне де байланысты. Сабақты тартымды әрі сәтті өткізе білу мұғалімдер қауымынан көп ізденуді, білімділікті, қабілеттілікті және тапқырлықты қажет етеді.
Ақпараттық технологиялардың бірі – интерактивтік тақта, мультимедиялық және он-лайн сабақтары. Оқыту үрдісін компьютерлендіру мақсатында интерактивті тақтамен жұмыс жасау тиімді. Қазіргі уақытта Қазақстанның жалпы орта білім беретін мектептерінің барлығы дерлік интерактивті тақтамен қамтамасыз етілген. Өзім жұмыс жасайтын мектепте жаңа ақпараттық технологияларды қолдану кеңінен қарастырылған. Мектептің информатика кабинетінде интерактивті тақта орнатылған.
Тақтаны қолдану арқылы оқушылардың қызығушылығын, интеллектуалдық танымын, білім сапасын арттыруға болады. Өз басым интерактивті тақтаны әр сабақ барысында, соның ішінде информатикадан практикалық сабақтарды өткізген кезде жиі қолданамын. Мысалы: тарих пәнін оқытуда интерактивті тақтамен жұмыс жасауда оқушылардың қызығушылығын танытып қана қоймай, шығармашылық қабілеттерін дамыту мен қатар жаңа ақпараттық технологияны меңгеруге, оны пайдалана алуына мүмкіндік береміз. Сабақта интерактивті тақтаның элементтерін пайдалану, дайындалған арнайы тапсырмаларды тыңдап қана қоймай, көздерімен көріп, оны жетік түсінуге, дағдыланады. Интерактивті тақтаны пайдалану аркылы оқушылардың білімін тексеру үшін әр тарауды аяқтаған кезде немесе жаңа сабақты бекіткен уақытта тестілеу әдісін қолдануға болады. Оқушылардан бір уақытта жауап алуға мүмкіндік береді. Тестілеудің нәтижелерін құрылған график арқылы тексеріп, сол уақытта бағалауға болады. Жауап нәтижелерін бақылап және оқушылардың материалды түсіну деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. Интерактивті тақтаны пайдалану арқылы тестілеген кезде мұғалім оқушылардың білім деңгейін анықтай алады. Оқушыға тест сұрақтарына жауап беруі үшін уақыт беріледі. Бұл жүйе тұйық оқушылардың ойын білдіріп, жалқау оқушылардың қызығушылығын арттырады. Оқушылар жауаптарын құпия түрде бере алады.
Ақпараттық технологияларды жүзеге асырудағы тағы бір мүмкіндігі – ол электронды оқулық. Электрондық оқулық - бұл дидактикалық әдіс – тәсілдер мен ақпараттық технологияны қолдануға негізделген түбегейлі жүйе. Электронды оқулықпен оқыту оқытушының оқушымен жеке жұмыс істегендей болады. Электрондық оқулық тек қана оқушы үшін емес, мұғалімнің дидактикалық әдістемелік көмекші құралы да болып табылады.
Қазіргі заманның даму қарқыны мұғалімдерден шығармашылығын жаңаша, ғылыми-зерттеу бағытында құруды талап етеді. Компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырады. Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайтын педагогикалық технологиялардың тиімділігі жоғары болмақ. Жаңа ақпараттық техникаларын пайдалану соңғы уақытта мектептегі білім беру жүйесінде маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Мультимедиялық технологиялар көбіне компьютерлік сыныптарда қолданылады. Қазіргі уакытта сабақ материалына байланысты көптеген компакт-дискілер бар.
Осындай ақпарат құралдарын пайдалана отырып, мен сабақ барысында оқушылардың қабілетіне, білім деңгейіне, ынтасына қарай топқа бөліп, өз бетімен еңбектенуге, ізденуге, шығармашылыққа баулып, қорытынды жасауға машықтандырамын, оқушының ақыл-ойын дамытып, өзіндік дүниетанымын қалыптастырамын, сабаққа ынтасын арттырып, тапсырманы орындау барысында жіберілген қателер мен кемшіліктерді уақытында анықтап түзетуге мүмкіндік беремін. Сабақ барысында оқушыларды біліммен қаруландырып қоймай оларды қисынды ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту үшін оқушылардың шығармашылық ізденісін, тапқырлығын, зеректігін, ойлауға икемділігін, өмірге ғылыми көзқарасын дамытуға өткізілген сыныптан тыс жұмыстар: «Көңілді тапқыштар», «Тапқыр достар» сияқты танымдық ойындарын қолданамын. Оқушылардың сауаттылығын арттыру, алған білімдерін тиянақты болуын қадағалау үшін сыныптан тыс жұмыстар жүргізіп, оқушыны қызықтыратындай тарихи ойындар викторина шешу, кроссворд құрастыру пәнге қызығушылығын арттырып, пән аралық байланысты нығайту қажет. Қорытындылау кезінде тақырыпқа байланысты сөздік қорларын молайтып, өткен тақырыптың мазмұнын толық ашу үшін сәйкестендіру кестесін толтырғызып, сабақты бекітемін. Әр тарауды өткен соң, өздік жұмыс, тестік тапсырмалар өткізу арқылы тақырыпты қаншалықты меңгергенін тексеріп, тақырыпты толық меңгере алмаған оқушылармен қосымша сабақтар, сыныптан тыс жұмыстар жүргіземін. Тест түрлері оқушы білімін бекітуге қайталауға, жүйелеуге мүмкіндік береді. Сонымен қоса мұғалім мен оқушылардың уақытын үнемдеуге оқу жұмысын ұйымдастыруға жағдай жасайды. Жалпы оқушылардың ақпараттық технология негіздерінен алған білімі арқылы:
1. Оқушының пәнге деген қызығушылығы артады, құлшынысы оянады.
2. Шығармашылық қабілеттері артады.
3. Жылдам ойлауға машықтанады, білім сапасы артады.
4.Оқушылар өз бетімен жұмыс жасауға дағдыланды.
Ақпараттық технологияның мұғалім жұмысына ең тиімдісі – оқушылардың білім олқылықтарына үнемі зерттеу жасап, түзету жұмыстарын жүргізуге пайдасы бар. Қазіргі заманның даму қарқыны мұғалімдер шығармашылығын жаңаша, ғылыми-зерттеу бағытында құруды талап етеді. Сондықтан, ХХІ ғасыр – информатика ғасыры, яғни ақпараттандыру технологиясы дамыған заманда мемлекетіміздің болашағы – жас ұрпаққа заман талабына сай білім беріп, жан-жақты дамуына ықпал ету мұғалімнен шығармашылық ізденісті, үлкен сұранысты талап етеді. Компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстар мен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде – өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашады. Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайтын педагогикалық технологиялардың тиімділігі жоғары деп есептейміз.
Қорыта айтқанда, жаңа ақпараттық технологияларды тарих сабағында қолдану келесі нәтижелерге жеткізеді:
- Оқушыларға еркін ойлауға мүмкіндік береді;
-Сабақтың нақты мәнін терең ашуға көмектеседі;
-Оқушылардың барлығын сабаққа қатыстыруға мүмкіндік туады;
-Жеке тұлғалық сипатын дамытуға, шығармашылығын шыңдауға, өзіне деген кәсіби сенімін қалыптастыруға көмектеседі;
-Тіл байлығын дамытады;
- Өз ойын жеткізуге, жан-жақты ізденуге үйретеді;
-Шығармашылық белсенділігін арттырып, ұжымда бірігіп жұмыс істеуге тәрбиелейді.
Өз бетімен білім алатын, ақпараттық технологияларды жақсы меңгерген, білімді жеке тұлғаны қалыптастырады. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Біздің міндетіміз- бәсекелестікке лайық ұрпақ тәрбиелеу»- деген ойын басшылыққа ала отырып жаңа заман форматындағы құзіретті тұлғаны тәрбиелеу ұстаз міндеті деп есептеймін.
Қолданылған әдебиеттер
1.А. Иманбаева, Оқу-тәрбие үрдісін ақпараттандыру ділгірлігі. Қазақстан мектебі, №2,2005ж. 2.С.Т. Мұхамбетжанова, Ж.Ә. Жартынова, Интерактивті жабдықтармен жұмыс жасаудың әдіс-тәсілдері. Алматы,2008 ж. 3. Тұрғанбаев Б. А. Дамыта оқыту технологиялары - Алматы 2000 . 180 б. 9-16 беттер 4. Поташник. Инновационный процесс в школе. Москва, 1991. 5.Қазақстан Республикасы білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы.
