Та?ырыбы : ?аза? ханды?ына 550 жыл «?лы дала д?бірі»
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: ?аза? ханды?ыны? ??рылу тарихымен таныстыру, ?аза? жеріндегі т???ыш дербес мемлекетті? жаулап алушылы? со?ыстар н?тижесінде д?ниеге келгенін т?сіндіру. Керей мен Ж?нібек ханны? билік саясатына т?сінік беру.
Т?рбиелік: Т???ыш ?аза? мемлекетіні? ??рылуына негіз ?ала?ан ?о?ам ?айраткерлеріні? е?бегін ба?алай білуге т?рбиелеу, ?з еліні? тарихына, адал ?лдарына деген ??рмет сезімін ?алыптастыру.
Дамытушылы?:?з бетінше ?орытынды жасау?а, ?з ойын ашы? жеткізе білуге, ізденіске да?дыландыру. Ойлау ?абілеттерін дамыту.
Т?рі: Пікіралмасу
?дісі: Ой - ?оз?ау
К?рнекі- ??ралдар: Интерактивті та?та, музыкалы? аспаптар, жиналмалы бетшелер.
Ж?ру барысы:
- ?йымдастыру б?лімі
- Кіріспе с?з.
- «?аза? елі» бейнеролигі
- Тарих?а ??ілсек б?лімі.
- ?орытынды
М??алім с?зі: ?асырлар бойы ?аза? хал?ы ке? даласын а? білекті? к?ші, а? найзаны? ?шымен ?олына алып жаудан ?ор?а?ан. ?аза? жеріні? ?лан ?айсар батырлары бостанды? ?шін жанын берген. «?аза? ханды?ыны? ??рылуы - ?аза?стан тарихында?ы сындарлы кезе? болып табылды» Н?рс?латан ?біш?лы Назарбаев. Биыл?ы жыл – ?алы? ?аза?ты бір жасатып тастады. Армысыздар б?гінгі т?рбиелік шара?а жинал?ан ??рметті о?ытушылар, студенттер. Б?гінгі ?ткелі отыр?ан т?рбиелік шара та?ырыбы - «?аза? ханды?ыны? ??рылуы». Осы ерекше датаны? б?гінде ма?ызы зор. Б?гінгі шара Д?бірлі тойды? ?з де?гейінде атап ?тілуі ?шін бізіді? ?ос?ан ?лесіміз болып табылады.
- Ж?ргізуші
Армысыздар осы кешті? ?она?тары
Хал?ымны? ашы? болсын атар та?ы
«?аза? ханды?ыны? ??рылуына 550 жыл атты кешімізді?
Беделін к?терейік тарихта?ы.
- Ж?ргізуші
С?лем бердік кешімізді? к?рермені
?аза?ты? ол аны??ой ?нер кені
Тарихи кешімізге ?ош келді?із
Алдары?да болаша?ты? ?рендері
1 ж?ргізуші
Еуразияны? ?а? ортасында орналасып, талай халы?ты? к?недегі ж?не ?азіргі кездегі тарихына ку? бол?ан, тарихы солармен та?дырлас ?аза? даласы, ?аза? жері, ?аза? ?лты ?андай ?иыншылы?тарды бастан ?ткізбеді десе?ізші.
Сіздерді? назарлары?ыз?а «?аза? елі» атты видео ролигін ?сынамыз.
2 –ж ?ргізуші Салдатбек За??ар
М?хит Жа?сылы??лыны? ?ле? жолдары: «?аза? мемлекетіне 550 жыл»
?лы боп к?к т??ірді? саналатын
Орындап сол т??ірді? аманатын
М??гілік ел болуды м?рат етіп,
Бумын ??р?ан Т?рікті? ?а?анатын
Жауларын айбарымен алжастыр?ан
Бумын ісін істемес жал?астыр?ан
Тоз тоз бол?ан халы?ты? басын ?осып
?лы Т?рік ?а?анатын за?дастыр?ан
Армандап Т?рік елін бай болсын деп
Т?рт т?лігі ?м?нда сай болсын деп
Хал?ыны? киімі к?к, ?арыны то?,
Елі бейбіт, к??ілі жай болсын деп
Сол ?шін ?за? т?ндер ?й?тама?ан,
?ара басты? ?амын еш ??нттама?ан
Батыр бабам К?лтегін, Тонык?ктер
Жоры?тарда тамшы су ?рттама?ан
Т?рік ж?рты осылай ?сіп – ?нген,
Ынтыма?ы жарасып жауды же?ген.
Билік- та??а талас?ан а?а –бауыр,
А?ыры ?а?анатты екі б?лген.
О?ушы: Азатхан Айжан
Кезінде жарты ?лемді билеп т?р?ан,
Бірлігіне бас?алар ??лды? ?р?ан.
Ыдырап ?лы т?рік ?а?анаты,
Ру –тайпа ?зінше ханды? ??р?ан.
Айрылып айбынды т?р келбетінде
Б?рі жеп б?лінгенді ?р шетінен.
Жойылды Шы??ыс ханны? жоры?ында,
?алалар Отырардай жер бетінен.
Т?рікті? бір б?та?ы ?аза? еді,
?айсар мінез ?р еді, ?ажап еді.
Ж?нібек,Керей хандар басын ?осып,
?мірге келген еді ?аза? елі.
Алтай мен Атырауды? арасында,
Жетісу, Жеті ?зенні? са?асында.
Бірігіп ?лы, Орта, Кіші ж?з боп,
Ханды? ??рды ?аза? ?з даласында
- Ж?ргізуші
Біз ?аза? деген мал ба??ан елміз,
Біра? ешкімге со?ты?пай жай жат?ан елміз.
Елімізден ??т береке ?ашпасын деп,
Елімізді? шетін жау баспасын деп,
Найза?а ?кі та??ан елміз.
Басымыздан с?з асырма?ан елміз.
- Ж?ргізуші
?р адамзатты? ?асиеті мен м?дениеті ?з хал?ын, ?зіні? ата мекенін ?алай білуімен ?лшенбек. Ананы? а? с?тіне, уызына жары?ан адам ?атанда отаншыл, ?лтжанды болма?.
?рнек к?йі
1 - ж?ргізуші:
?аза? жеріндегі саяси бытыра??ылы? ?сіресе ?біл?айырды? билігі т?сында ?зіні? шары?тау шегіне жетті.
К?рініс. «С?лтандар ке?есі»
/Керей с?лтан мен Ж?нібек с?лтан с?хбат ??руда, ?йге бір топ а?с?йектер кіреді/
- Ассалаума?алейкум, а?алар.
- Уа?алейкумсалам, т?рлеті?іздер.
А?с?йектер басшысы:- Біз бір ма?ызды м?селемен келіп т?рмыз. Елді бей – берекетсіздік басып алды. Хан - екем со?ыстарды ?детіп, салы?ты к?бейтті. ?скери дайынды?сыз, батырларды ??далау негізінде ойраттардан же?ілгені ?здері?ізге м?лім. Б?лінетін кез келмеді ме екен?
Ж?нібек:- Ия, с?здері?із рас, ханны? ?а?арына жергілікті с?лтандар мен ?арапайым халы? та ілігіп отыр. ?з алдымыз?а ел болатын к?н келді.
Керей: - Бар ?аза?ты біріктіретін уа?ыт келгенін халы? та т?сінді, со?ымыздан ереді деп сенемін.
Ж?нібек:- Елдігімізді са?тау ?шін ту?ан жерден жыра?тауымыз?а тура келеді. Мо?ол ханы Есен Б??а туысымыз дулаттарды? к?мегімен хан та?ына отырды. Біра? бауыры Ж?ніс Темір ?улетімен ода?тасып а?асына ?арсы шы?уда. Есен Б??а інісіне ?арсы ода?тас іздеуде. Сонда жол тартса? ?айтеді?
Керей: Ия, к?шсек к?шейік. Сол жа??а к?шіп барып, ?лы ж?збен бірігейік.
С?лтандар: - Біз дайынбыз баста?ыздар к?шті. Біз сіздермен біргеміз.
Ж?нібек: Кереке, ?за? жол?а шы??алы т?рмыз. ?зіні? бір бата бері?із.
Керей:
Жолы?ды Алла ?олдасын,
Жаманшылы? болмасын.
Кетілмесін т?лпары?ны? т?я?ы,
?айырылмасын с???ары?ны? ?ия?ы.
Бар?ан жерде ??ша? жая ?арсы алсын
Жа?сы адамдар, жайса? жандар зиялы.
Жалпа? емес, жа?сы жермен таныс?ын
Алла жебеп ?ш?ан ??спен жарыс?ын,
К??ілі? шат, ат - к?лігі? арымай,
Отбасы?мен аман - есен табыс?ын.
?умин.
1 - ж?ргізуші: Ия, сонымен Керей мен Ж?нібек баста?ан 200 мы? адам Жетісу?а бет алды. Ол туралы тарихшыларымызды? айт?андарына ??ла? т?рсек.
Оразбекова Маржанг?л
М?хаммед бен У?ли былай дейді: «?біл?айыр хан Дешті ?ыпша? айма?ында ?з жауларыны? балаларын же?іп шы??ан кезде Жошы ханны? ?лы То?а Темір хан ?рпа?тарыны? кейбіреулері, мысалы Керей мен Ж?нібек ба?ыну мен мойынсыну ше?берінен шы?ып, отанынан кетіп ?ал?анды ж?н к?рді. Олар бабаларынан м?ра?а ал?ан елден бас тартып жат жерге апаратын жол?а шы?ты. Мойындау?а лайы?ты адамдар тобымен олар Мо?олстан?а апаратын жолды та?дап алды.»
2 ж?ргізуші:-
Сейтжанов ?лішер:
Мырза М?хаммед Хайдар Х?сайын?лы Дулати: «Сол уа?ытта Дешті ?ыпша?ты ?біл?айыр хан биледі. Ол Жошы ?улетінен шы??ан с?лтандарды к?п мазалады. Ж?нібек пен Керей одан Мо?олстан?а ?ашып кетті. Есен Б??а оларды шын ы?ыласпен ?арсы алып, Мо?олстанны? батыс шебін ??райтын Шу мен ?озыбасы округін берді. ?біл?айыр ?лген со? ?збек ?лысы б?зылып сала берді. Онда ?лкен шата?тар басталды. Оны? к?п б?лігі Керей мен Ж?нібек хандар?а к?шіп кетті, с?йтіп оларды? т??ірегіне жинал?андарды? саны 200 мы??а жетті. Олар енді ?збек - ?аза?тар деп аталатын болды. ?аза? с?лтандарыны? билігі 870 жылдан басталады. Б?рін де Алла біледі.»
870 жыл ?азіргі бізді? жыл санауымызды? 1465 - 1466 жылдары.
1 - ж?ргізуші:
1465 - 1466 жылдары Керей мен Ж?нібекті? Батыс Жетісуды ??тты мекен етіп, Шуда?ы ?озыбасыда?ы ?аза? ханды?ыны? ?лтты? туын тігіп, Орда ??руы е? алдымен, к?шпелі ?аза?тарды? ел болып, е?се к?терсек деген ынта - ?мітін ж?зеге асырды.
2 - ж?ргізуші:
Екіншіден, суы мол, топыра?ы ??нарлы, жер жаннаты Жетісу жері ?алы? ?аза?ты? ма?танышына айналды.
Жер?йы?ты іздеген Асан ?ай?ы бабамыз Жетісуда бол?ан кезде: «Жетісуды? а?ашыны? басы жеміс екен» десе, екі с?лтан келіп орналас?ан жер Шу туралы: «Ей, Шу, аты?ды теріс ?ойыпты. Мына ну ?амысы? елді ешбір ж?т?а бере ?оймас» деген екен.
«Жауынгер жыры» 6 сынып о?ушылары
- Ж?ргізуші
Хал?ымызды? тарихында ел ?шін ?рпа?ыны? болаша?ы ?шін алысып ?ткен Хандар мен Билер, Батырлар, кеме?гер ойшылдар к?п бол?ан,е? бастысы олар от ауызды ора? тілді, а?ылы асып ту?ан ерлер болып бізге танылады.
Сейтжанов ?лішер, Жумабекв Абылхаирхан «Ал?а, ?аза?стан»
- Ж?ргізуші
Арманы ж?зеге асып бабаларды?,
Рухы ас?а?тады даналарды?.
Есімі ?айта ?ауышты ?рпа?ымен,
На?а?тан ш?йіт болан а?аларды?.
- Ж?ргізуші
Аманаты Абылайды? орындалды,
?лемге ?аза? елі мойындалды.
Тілі іні, д?ст?рі хал?ымызды?,
Т?рінен лайы?ты орын алды
- Ж?ргізуші
?ркендеп ал?а басты ?аза?стан,
Ба? ??сы ?айта ?онды ?олдан ?ш?ан.
?уатты, берекелі, бейбіт елмен,
Санасатын болды енді дос пен д?шпан.
- Ж?ргізуші
К?к аспан т?сіндей желбіреп байра?ы,
Бір м?дде, бір ма?сат алдына ?ой?аны.
К?к т?рік отаны б?гінгі ?аза?ты?,
Т?уелсіз М??гілік ел болу арманы
?орытынды: Жалпы ?лтты? ??ндылы?ты біз жастарды? бойына сі?іре білуіміз керек. Президент д?ст?рлі жолдауында «М?нгілік ел» ?а?идасына айры?ша к??іл б?луі тегін емес. «Н?рлы жол» болаша??а бастар жол
