?аза?стан тарихы п?нінен 5- сынып?а де?гейлік тапсырмалар жина?ы

§ 1.Тарих п?ні туралы.

1-де?гейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1.С?ра?тар?а жауап іздеп к?р:

Тарих туралы е? ал?аш?ы кітапты кім жазды? -----------
?азір о?иын деп жат?ан Ежелгі ?аза?стан тарихы неше б?лімнен т?рады? -----
«Тарих?а саяхат» б?лімі нені ?йретеді.? --------------------------------
«Алтын киімді адам» ?анша жыл б?рын ?мір с?рген? ---------
?аза?стан тарихы неше б?лімнен т?рады? ------
?аза?стан тарихы ?андай б?лімдерден т?рады?

1. -------------

2. -------------

3. -------------

4. -------------

7. «С?зді? е? ?лысы, е? сипаттысы-тарих» деп кім айт?ан? ---------

8. Гередот е? ал?аш?ы тарихты жаз?алы бері ?анша жыл ?тті? --------

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?аза?стан тарихы п?нінен 5- сынып?а де?гейлік тапсырмалар жина?ы»

§ 1.Тарих пәні туралы.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1.Сұрақтарға жауап іздеп көр:

Тарих туралы ең алғашқы кітапты кім жазды? -------------------------------------------------------------
Қазір оқиын деп жатқан Ежелгі Қазақстан тарихы неше бөлімнен тұрады? -----------------------
«Тарихқа саяхат» бөлімі нені үйретеді.? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
«Алтын киімді адам» қанша жыл бұрын өмір сүрген? ---------------------------------------------------
Қазақстан тарихы неше бөлімнен тұрады? ------------------------------------
Қазақстан тарихы қандай бөлімдерден тұрады?

1. -----------------------------------------------------------------------

2. -----------------------------------------------------------------------

3. -----------------------------------------------------------------------

4. -----------------------------------------------------------------------

7. «Сөздің ең ұлысы, ең сипаттысы-тарих» деп кім айтқан? -----------------------------------------------

8. Гередот ең алғашқы тарихты жазғалы бері қанша жыл өтті? --------------------------------------------

2. Бос орынға қажетті сөзді жаз:

1.Тарихты білу алдымен ----------------- тарихыңды, сен туып өскен ---------------, еліңнің ---------------

оқып үйренуден -------------------------.

2. --------------------------------- бүкіл әлем --------------------мен ---------------- тарихын оқытып үйретеді.

3. -------------------------тарихы дүние жүзі тарихының -------------------------- бөлімі.

4.Неліктен грек тарихшысы Гередотты дүние жүзі «тарихтың атасы» деп атайды?

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5. Екі ------------------------ жыл бұрын өмір сүрген «------------------ киімді адам» ата-бабаларымыздың

ерлік істері мен --------------------------- өмір сүргені туралы тарихтан ----------------шертеді.

6. Тарих сөзінің қазақша «-----------------» , «---------------------------- жайлы әңгіме» деген мағынаны

білдіреді.

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

Бастауыш мектепте оқыған қандай тарихи әңгімелерді білесің?

Тарихи әңгімелер

2.Тарихтағы аталған оқиғалардан адамзаттың қателігі болатындарды көрсет: (астын сыз)

А) Жоңғарлардың Қазақ жеріне басып кіруі.

Б) 1961 жылы 12 сәуірдегі адамның ғарышқа ұшуы.

В) Патшалық Ресейдің Қазақ жерін өзіне қосып алуы.

Г) Семей жерінде атом бомбасын сынау

Д) Қытайлардың қағазды ойлап табуы.

3. Ата-бабаларымыздың басынан өткен ------------------мен олардың ------------ істері ауыздан-

ауызға тарап -------------- жеткен.

4.Ауданымыздың жерінде болған қандай аңыз әңгімелерді білесің? Білетіндеріңді жаз:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5. «Тарихқа саяхат » бөлімінде төмендегі оқиғалардың қайсысымен танысуға болады?

6.Әйгілі ғұламалардың бәрі неге тарихты жоғары бағалаған?

Себебі: А) Тарих- -------- заманнан ------------------- дейінгі адам баласы атқарған істердің

-------------------------------

Б) Өйткені ол ------------------, бүкіл----------------------тарихы.

7. Б.з.б 484-426 жылдар аралығында өмір сүрген. Б.з.б 455-444 жылдары ол Финикия, Сирия, Египет, Вавилон, Македония т. б елдерді аралап,сахаттаған. Б.з.б 450 ж өзі аралаған елдердің (әлемнің) картасын жасаған. Неге оны «тарихтың атасы» деп атайды?

Гередот. 1-сурет Гередот бойынша әлем картасы. 2-сурет

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Сөзжұмбақты шеш: 1. Әулеттің үлкені. 2. Өз елім. 3. «Тарихты білмей -өткенді, қазіргі

жағдайды білу, келешекті болжау қиын» сөзінің айтқан адам.

4. «Тарих-әр халықтың ұлы кітабы» деген орыс тарихшысы. 5. Тарихқа қатысы бар ғылым саласы.

2. Сендерге жақшаның ішінде 3 сөз және жақшаның алдында 1 сөз берілген. Тез арада жақшадағы

3 сөздің біреуі немесе екеуі алдындағы сөзге өте-мөте маңызды емес екенін анықтап , сол

сөздердің астын сызу керек.

Тарих (Гередот, автомобиль, топономика)

Жазу (Әріп, Темір, ат)

Гередот (қазақ, греция, Афины)

3.Ілімдік талдау жаса: ДЗМТААА- --------------------------ІЕЕЖГЛ - -----------------------------------

ТГОЕЕРД-------------------------------

§ 2.Тарихтың қайнар көзі-деректер.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз: А) -------------------- пайда болғанынан бастап, өз --------------- барысында

тарихи «----------------------» қалдырып отырған.

Ә) Олардың сонау ежелгі заманнан бүгінге дейін тұтынған -----------------------------, киім-кешегі,

---------------------------, олар жазып кеткен -------------------- мәліметтер тарихи дерек көзі саналады.

Б) Адамдардың ------------------ өміріне қатысты әр түрлі ----------------------------тарихи -------------------------

деп атаймыз.

В) ---------------------------- көне заманның ------------------------------ зерттеп, адамзаттың өткен тарихын

--------------------------------

2. Тарихи деректердің көздерін жаз.

Тарихи дерек

3. Сұрақтардың жауабын тап: 1. Ең алғаш рет грек тарихшысы Гередот тарих кітабын жазды.

Ол тарихи деректің қандай түрін қалдырды? ----------------------------------------------------------

2. Генрих Шлиман 1873 жылы атақты Троя қаласының орнын тапты. Ол тарихи деректерді табумен

айналысатын қандай ғылыммен айналысты? -----------------------------------------

3. Адам қаңқасын зерттеу арқылы адамның дене бітімін, сипатын анықтайтын тарихтың бір саласы:

-------------------------------------------------

4. Аңыз, шежірелер, тұрмыс заттары қандай ғылымның зерттеуімен тарихи дерек көзі болады?

-----------------------------------------------

5. Этностар мен нәсілдер арасындағы ерекшеліктер мен ұқсастықтарды зерттейтін ғылым:

---------------------------------------------.

6. Ақша айналымы тарихын зерттейтін көмекші тарих пәні: -----------------------------------------------------

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

1. Сызбаны толтыр:

Тарихи деректер

Ауызша деректер

Жазбаша деректер

1. Төмендегі суреттерге қарап, оларды зерттейтін ғылымның атын жаз:

2. Мына құралдардың қайсысы жетілген құралдар? Ретімен жаз. 1,2,3

3. Төмендегі сөздердің ішінде ауыз әдебиетіне жататындардың астын сыз:

Шежіре, жылнамашылардың жазбалары, жұмбақтар, шешендік сөздер, сауда құжаттары, заңдар,

тастағы жазулар, аңыз әңгімелер, мақал-мәтелдер, айтыс, тарихи аңыздар.

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Сендерге жақшаның ішінде 3 сөз және жақшаның алдында 1 сөз берілген. Тез арада жақшадағы

3 сөздің біреуі немесе екеуі алдындағы сөзге өте-мөте маңызды емес екенін анықтап , сол

сөздердің астын сызу керек.

Археология ( қару-жарақ, жырлар, әдеби шығармалар, сырға, құмыралар)

Антропология ( этностар, тұрақтар, нәсілдер, адам сүйектері, мифтер)

Геральдика ( символдар, елтаңба, ақшалар, ақша айналымы, ауыз әдебиеті)

2. Сөздерді орнына қой: А) Бір-бірімен, ауызша, шындықты, деректердегі, көздерін, тарихи,

ажыратамыз, арқылы, дерек, салыстыру, жаңсақтық, жазба, пен.-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ә) Тарихи, қатысты, өткен, деректер, атаймыз, өміріне, адамдардың, деп, мәліметтерді, түрлі, әр.

3. Адамзат пайда болғаннан бастап, осы кезге дейінгі уақытты адамдардың құрал жабдықтарына қарап, археология ғылымы 3 дәуірге бөлген. Олар ТАС, ҚОЛА, ТЕМІР дәуірлері.

Тас дәуірінде тас құралдар мен аң аулап жүрген алғашқы адамдарға темірден құрал жасаудың пайдалы екендігін айтып хат жаз:---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

§ 3.Жазбаша деректер.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз: А) -------------- дегеніміз адамның ойын, пікірін білдіретін, хабарын

жеткізетін ------------------- жүйесі.

Ә) --------------------- ең алдымен атқаратын қызметі --------------------беру.

Б) ------------------- дүние жүзінің көптеген халықтары қолданып келе жатқан ----------------------- бұдан

---------------------- жыл бұрын пайда болды.

В) ------------------------- еңбек жазатын адамдарды -------------------------------------- деп атайды.

2. Сұрақтардың жауабын тап: 1. Бұдан 5000 жыл бұрынғы жазу қандай болды? -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Сурет жазулар қалай аталады? ----------------------------------------- (қасиетті жазу)

3. Сурет жазудың ерекше дамыған түрі. Ежелгі Египеттіктер (мысырлықтар) ойлап тапқан сурет

жазудың ерекше дамыған түрі: -----------------------------------------

4. Ең алғашқы алфавит (әліпби) қашан пайда болды? --------------------------------------------------------------

5. Ең алғаш кітап басып шығаратын баспа құралын кім ойлап тапты? ------------------------------------- .

3. Төмендегі суреттер атаулардың қайсысына сәйкес?

Алфавит. Пиктография . Иероглиф

4. Оқиғалардың пайда болған уақытын тап:

Атаулары	Пайдаланылған немесе пайда болған уақыттары
Пиктография
Иероглиф
Финикия алфавиті
Грек алфавиті
Түркі жазуы

3. Сендерге жақшаның ішінде 5 сөз және жақшаның алдында 1 сөз берілген. Тез арада жақшадағы

5 сөздің біреуі немесе екеуі алдындағы сөзге өте-мөте маңызды емес екенін анықтап , сол

сөздердің астын сызу керек. ЖЫЛНАМА ( тарих, машина, трактор, әңгіме, өмірбаян)

ФИНИКИЯ ( теңіз, алфавит, қамыс, от, «Алтын киімді адам»)

БАЙТҰРСЫНОВ ( ғалым, араб жазуы, тіл, сына жазу, Бабыл)

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

1. Атауларға түсініктеме бер:

Атаулар

Ол не? Қашан?

Кімдер пайдаланды?

Папирус.

Пергамент

Сына жазу

Альфавит

2. Қазақ даласындағы алфавитті пайдалану тарихын көрсетілген кезеңдерге жаз:

Б.з. X ғасырдан бастап

XX ғ басы.

1929 жыл

1940 жыл.

3. Төмендегі тарихи жазулардың орналасу аймағын сәйкестендір:

Хаммурапи заңдары		Вавилон (Бабыл) .
Күлтегін жазуы		Қазақстан
Бехистун жазбалары.		Парсы жерінде

4. Ілімдік талдау жаса: ББАЛЫ- --------------------. ЙИАДР- -----------------------.

ЫККӨОТН------------------------------------------------------

5. Қатемді жөнде: А) Ең алғаш қағазды ойлап тапқандар-қытайлықтар. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- .

Ә) «Алтын киімді адам» жерленген Есік обасынан кирилл әліпбиімен жазылған жазуы бар

күміс тостаған табылды. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Б) Гректер финикиялықтардың алфавитіне дауысты дыбыстар қосып, одан әрі дамытты. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. . Көрсетілгендерді сәйкестендір:

Күрек арқалаған тарих		этнограф
Халықтардың мереке-мейрамы, жиын-тойы, дүниетанымы туралы зерттеуші.		Археология
Әр халықтың ауыз әдебиетін жинақтаушы		Археолог
Сәндік бұйымдар, ыдыс-аяқтар, баспана тұрақтарын зерттеуші		фольклоршы
Елтаңбаларды, символдық белгілерді зерттейтін ғылым.		Геральдика
Иероглиф		Жапония
Шумер		Алтын киімді адам

2. Сөздерді орнына қой:А) Жазулардың, толық, бар, көне, әлі де, ішінде, тарихы, анықталмағандары.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ә) Кітап, жазбаша, деп, жылнамаларды, айтуға, болады, тарихи.-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Б) Әңгімелер, тарихи, өмірбаяндық, оқиғаларды, кезең-кезеңімен, жазу, жылнамалар, негізінде,

жүйелеп, басталды, мен. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Қазіргі кезде біз қолданып жүрген алфавитті гректер ойлап тапқан. Оларға қалай ырзалығыңды

білдірер едің?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

§ 4. Заттай деректер.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз: А) ---------------------дегеніміз- адамзаттың өткен тарихын ------------- деректер

арқылы зерттейтін ғылым.

Ә) Археологияның негізгі ------------------- нысаны- сонау ------------------ заманнан қалған қалалардың,

------------------------------------орны.

Б) -------------------------------халықтардың шығу ----------------------, рулық-тайпалық және әлеуметтік

-----------------------------------, тұрмыс- тіршілігін, салт-санасын, әдет-ғұрып -------------------------------

зерттейтін ғылым.

В) ---------------------------ғылымының бір саласы-этносаралық -------------------------------------- зерттеу

болып табылады.

2. Сұрақтардың жауабын тап: 1. Египеттегі (Мысыр) ірі ескерткіш: ---------------------------------------- .

2. Этнография ғылымының негізін салушылар: -------------------------------------------------------------------- .

3. «Алтын киімді адамды» тапқан қазақ археологы: ------------------------------------------------------------- .

4. Күлге көмілген ежелгі қалалар: -------------------------------------------------------------------------------------- .

5. 27 жыл солтүстік америкалық ирокез тайпаларының арасында өмір сүрген ғалым: -----------------------.

3. Кестені толтырыңдар: Заттай деректер.

Археологияның негізгі зерттеу нысаны.

Қазақ жерінен табылған археологиялық ескерткіштер.

«Этнография» ұғымы

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

1. Сөйлемді аяқтаңыз: А) Тарихты жан-жақты зерттеп, танып білуде ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ә) Жер бетінде дамуы дағынан артта қалған -------------------------------------------------------.

Б) Этнографтар әр елдің шығу тегін, болмысын зерттеу арқылы оның ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- .

2. Төмендегі суреттердегі тұлғалар туралы білгеніңді жаз:

------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Сөздерді орнына қойып сөйлем құра: А) Этнографиялық жабдықталады, арнайы, бүгінгі,

ұйымдастыру, экспедициялар, үшін, зерттеулерді. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ә) Салт-дәстүрі, қажетті, жақсы, халықтың, барып, жерлеріне, этнографтар, жинастырады, сақталған,

мәліметтер.-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Б) Әр халықтың, артта, адамдардың, жоқтығын, ешқандай, мәдениетінің, дәлелдеп, ғалымдар, жақсы,

немесе, дамуы, қатысы, берді, бөлінуіне, қалуы, нәсілге:--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Кестені толтырыңдар. Төмендегі ғалымдардың айналысқан ғылым түрін жаз.

ҒАЛЫМДАР	АЙНАЛЫСҚАН ҒЫЛЫМЫ.
Әлкей Марғұлан
Кемел Ақышев
Тайлор
Мак –Леннан
Фрэзер
Люис Морган
Н.Н.Миклухо-Маклай

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Ілімдік талдау жаса: РРОТАЫ-------------------. УНААРС-------------------. СТЭОН-------------------------.

2. Қатемді жөнде: А) Қазба жұмыстарынан табылған көміртек құрамын зерттеу арқылы ғалымдар

заттардың жер астына қай уақытта түскенін анықтайды. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ә) Қазақ жерінде б.з.б IV ғасырдан бастап археология ғылым ерекше дамыды. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Б) Этнография жеке ғылым саласы ретінде XIX ғасырдың ортасында Еуропада қалыптасты. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Кестені толтырыңдар: Ғылымдар анықтамасы.

АРХЕОЛОГИЯ

ЭТНОГРАФИЯ

ЭТНОЛОГИЯ

4. Н.Н. Миклухо-Маклай өмірінің көпшілігін Мұхиттық аралдардың артта қалған халықтарын зерттеуге арнады. Ол әлі зерттелмеген Жаңа Гвинея аралында үш рет болды. Папустардың арасында екі жарым жыл өмір сүрді. Бір-бірімен жауласып, адам етін жеу орын алған бұл тайпалардың арасында ол сыйлы адамға айналды. Тіпті оны папуастар «ай адамы» деп атаған.

Н.Н.Миклухо-Маклай қандай адам болған деп ойлайсың?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

§ 5. Өлкетану дегеніміз не?

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз: А) ----------------------- дегеніміз- туған өлкені жан-жақты ------------------- білу.

Ә) Халық арасынан шыққан -------------------------туған өлкелерінің тамаша ------------------------ болған.

Б) Тарихи ------------------------- -әр тарихи кезеңдерге қатысты халықтардың санын, --------------, азаюын

зерттейді.

В) Біздің халқымыз бұрынғы уақытта ----------------------- оқиғалар, -------------------------туралы білімді

тек --------------------------- сақтаған.

2. Бұл қалай аталады?

1. Кісі есімдеріне байланысты зерттеу жүргізетін ғылым саласы ---------------------------------деп аталады.

2. Жур-су атауларына байланысты зерттау жүргізетін ғылым саласы --------------------------- деп аталады.

3. Ру,тайпа, халық атауларына байланысты зерттеу жүргізетін ғылым саласы -----------------------------деп

аталады.

4. Құдайлар мен басқа да аңыз кейіпкерлерінің атау есімдеріне байланысты зерттеу жүргізетін

ғылым саласы -------------------------------- деп аталады.

5. Жұлдыздар мен планеталардың атауларына байланысты зерттеу жүргізетін ғылым саласы

---------------------------------деп аталады.

6. Жалпы атаулардың тарихын зерттейтін ғылым саласы --------------------------------- деп аталады.

3. Сөйлемді жалғастырыңыз: А) Өлкетану дегеніміз- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

Ә) Өлкетанудың міндеттері- -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

1. Ономастиканың салаларын жазып сызбаны толтыр:

ОНОМАСТИКА

2. Бұл қай жер?

2. 3.

3. Тест: 1. Көне замандардың жазба құжаттары қайда сақталады?

А) театрда Ә) мұрағатта. Б) баспада. В) мектепте.

2. Ономастика ғылымының қай саласы жер-су атауларының тарихын зерттейді?

А) антропонимика. Ә) топонимика. Б) этнонимика. В) теономия

3. Гередот оларды 5 млн халық болған десе, қазіргі ғалымдар одан бірнеше есе аз болған

дейді. Әңгіме кімдер туралы? А) қазақ Ә) грек Б) Парсы В) қытай.

4. Гередоттың дерегіне сенбей қарсы шығып отырған қандай ғалымдар?

А) теонимистер Ә) ономастиктер Б) демографтар В) археологтар.

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Ілімдік талдау жаса: . ҰТААРҒМ – ---------------------------. ААУККНТСЕРМ - ------------------------------

ФТЕАР- ------------------------------

2. Қатемді жөнде: А) Жұлдыздар мен планеталар атауларын демография ғылымы зерттейді. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ә) Ресейде алғашқы мұражай кунсткамера Астанада салынған. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Б) Ру, тайпа, халық атауларын зерттеумен антропонимика ғылымы айналысады. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Сөздерді орнына қойып сөйлем құра:А) Көне, бері, тікелей, адамзат, географиялық, халықтардың, адамзат, әсер, тағдырына, орта, кезеңдерінен,ең,тарихының, отырады, етіп. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ә) Көшпелілер, шөлейт, мәдениеті, және, далалық, аймақта , қалыптасты.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Б) Жер-су, ата-бабалардың, олардың, ескілікті, қадірлеген, қорымдары, зираттарын, мен, атауларын, қазақ, мен, халқы, қасиеттерін.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4. Өз өлкеңдегі қандай жер атаулары туралы білесің? Олардың тарихы туралы ше? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

§ 6. Тарих және уақыт.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз:1) Тарихи ........................... өткен кезін ................... анықтау арқылы білеміз.

2) Бұрынғы уақытта қазақтар ........... мен ................. тұтылуын, жұт жылдарын, малдың күйін ................

білетін, сол арқылы күн райын ....................... алатын адамдарды «есепші» деп атаған.

3) Алғаш рет ....................... жылмен есептеген Ежелгі Египетте абыздар айдың .......................................

бақылап, жылдың ........................... анықтаған.

4) Әлемдегі түрлі .....................түсініктер бойынша да жыл ............................ әр түрлі үлгілері бар.

2. Бос орынды толтыр:

1-жыл - -------------- 1-сағат------------------- 100 жыл- -----------------------------

1-ай- ---------------- 1-минут-----------------. 1000 жыл- ----------------------------

1-апта – -------------- 1000 жылдықтар- -------------------

1-тәулік- -------------.

3. Бұл не? 1-сурет. 2-сурет 3-сурет

Бұл не? ---------------------- Бұл не?------------------------------

----------------------------------------

Бұл не? ---------------------------------------

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

4. Уақыт өлшемі сызығын латын цифрымен толтыр.

Біздің заманымыздан бұрын											Біздің заманымыз.
9	8	7	6	5	4	3	2	1	0	1		2	3	4	5	6	7	8	9

5. Қазақтың мүшелдік жыл санау бойынша сызбаны толтыр:

12.

11.Ит

10.

Мүшелдік жыл аттары

6. Ілімдік талдау жаса: РИАХЖ. - -------------------. РҒЫАС-----------------. ЗУЫНАР- ----------------.

7. Есепті шығар: 2011 жыл –---------- ғасыр. 1991 жыл –------------ ғасыр.

1731 жыл – --------------- ғасыр. 1845 жыл – ----------- ғасыр.

3-деңгейлік тапсырма. (5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

8. Кестені толтыр:

Қазақша мүшел, ай, апта аттары.

Жыл басы: айы мен күні.

Мүшел аттары: ----------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------

Ай аттары: ---------------------------------------------

------------------------------------------------------------

Апта аттары:

-----------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------

Есепті шығар: А)1219 жылы Шыңғысхан әскері Отырарды алды. Ал 1845 жылы ұлы Абай Құнанбаев дүниеге келді. Абай Құнанбаев Отырардың күйреуінен кейін қанша жылдан кейін дүниеге келді? 1845-1219 = жыл .

Ә) Б.з.б 518 жылы Сақтар басқыншы Дарийдің әскерін жеңді. Ал 1945 жылы басқыншы фашистік Германия әскері талқандалды. Екі оқиғаның арасы қанша жыл?

518+1945 = жыл.

«Уақыт алтыннан да қымбат» деген ата-бабаларымыз. Бірақ Самат «мен уақытсыз да өмір сүре

аламын. Маған уақытты өлшеудің, мезгілді анықтаудың түкке де қажеті жоқ» дейді.

Сен оған қандай ақыл айтар едің: ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

§ 7. Тарих және кеңістік.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз: 1) Кеңістік – тоқтаусыз -----------------------------------.

Ә) Қазақтар ---------------------------------- «шартарап» деп атаған.

Б) Кеңістік- қандай да бір тарихи -----------------мен тарихи ------------------------------ белгілі бір

------------------------пен ------------------------- өтетін өлшем бірліктері.

В) Шақырым – адамның -------------------------------жететін жер.

2. Түріктер кімге табынған? ------------------------------------- .

3. Ұмай ана, Бай ана ненің иесі? -------------------------------------------- .

4. Б.з.б III-II мыңжылдықтарда арий және Тур тайпаларының күн туралы ұғымы қандай? -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5. Қазақтың жерді шар тәріздес екенін қандай атауынан білеміз? ---------------------------------------- .

6. Әлемнің үш құрылымы туралы түсінік кімдерде қалыптасқан? ------------------------------- .

7. Олардың түсінігінде әлемнің төрт бұрышы болған оң, сол, алдыңғы және артқы. Бұл кімдердің

түсінігі? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8. Кеңістіктің үш қасиетін жаз:

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

Сақтардағы әлем сатылары

1. Әлем сатылары туралы түсінік.

2. Төмендегі суреттерді ежелгі түріктердің қастерлеуіне орай ретке келтір.

3. Солтүстік Қазақстаннан табылған мұртты (оба) қорған және жылқы. Бұл сақтардың күнге

табынуының көрінісі.

Күн мен жылқыны сақтар қалай байланыстырған? -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Кеңістік. Кестені толтырыңдар.

Сақтардың әлемнің құрылымы туралы түсінігі.

Ежелгі түріктердің кеңістік туралы ұғымы.

Қазақтар кеңістікті қалай атаған?

2. Кестені толтырыңдар. Атауларды сәйкестендір.

Түрік		Қазақ елі
Әлем		Мәңгілік тіршілік
Ұлы дала		Шартарап.
Кеңістік		Абылай хан
Күн		Тәңір
Бұқар жырау		Шексіздік.

1. «Жер-ананы құрметтеңдер!» тақырыбында ойыңды жаз.

§ 8. Тарихи карталар.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз: 1. -------------------- - жер көлемінің кішірейтілген --------------------------.

2. Әлемде алғашқы --------------------------- Қытайда жасалған.

3. ----------------------- жасау ісі әсіресе Ежелгі --------------------------- жақсы дамыған.

4. Ш.Уалиханов -----------------------------алғаш рет ----------------------------------- картаға түсірді.

5. ----------------- жерінің саяси-этностық ------------------------- туралы тамаша дерек беретін картаның

бірін ---------- ғасырда Махмұд -------------------------- жасаған.

6.Тест: 1) Мемлекеттің аумағы мен астанасы, шекарасы көрсетілген карта қалай аталады?

А) тарихи Ә) физикалық Б) саяси В) географиялық

2. Тарихи оқиғаларды суреттейтін карталар қалай аталады?

А) тарихи Ә) физикалық Б) саяси В) географиялық

3. Ол Жоңғар ханының қолында тұтқында болған. Жоңғарларға соғысу үшін зеңбіректер

жасауды үйреткен. Сонымен бірге қазақ жерінің картасын жасап берген. Жоңғарлар

қазақ жеріне басқыншылық жасағанда сол картаны пайдаланыпты. Картаны жасап

берген кім? А) С.Ремезов Ә) И.Г.Ренат. Б) Ш.Уәлиханов В) Птолемей.

7. «Саурат әл-ард» картасында қимақтың 16 қаласы аталған. Бұл картаны кім сызды? ------------------------ .

8. Б.з.б II ғасырда жазған Птолемейдің «География» кітабындағы картада неше мемлекеттің аумағы

қамтылған? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

9. Сызбаны толтырыңдар:

Әлемде алғаш жасалған карталар

Қазақ жері жайлы мәлімет беретін карталар.

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

1. Төмендегі картадан Солтүстік, Оңтүстік, Батыс пен Шығысты көрсетіңдер:

2. Жоғарыдағы картада Қазақ хандығы Сібір хандығының қай жағында орналасқан?-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Ілімдік талдау жаса: УЯИАРЗЕ - -----------------------------. ФАКИРА- ------------------------------.

ЗАЯИ- -------------------------------------.

4. Қатемді жөнде: А) Ш.Уәлиханов Қазақстанның оңтүстік өңірлерінің және Шығыс Түркістанның

картасын жасады. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ә) Меридианалды- бойлық, дегеніміз Батыс пен Шығыс аралығын байланыстырып жатқан жол.

5. Карта ұғымын сызбада толтыр:

немісше

КАРТА

грекше

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Біздің - Отанымыз Қазақстан

қай елдермен шекараласатынын

картаға қарап анықтаңдар:

----------------------------------------
----------------------------------------
---------------------------------------
---------------------------------------
--------------------------------------
---------------------------------------.
---------------------------------------(теңіз арқылы)

2. Картаның түрлеріне анықтама бере отырып кестені толтырыңыздар:

КАРТА

Географиялық

Саяси

Экономикалық

Тарихи

3. Картаға Қазақстан Республикасының

шекарасын сыз.

4. Астанасының орнын тап.

5. Солтүстік,Оңтүстік, Батыс пен Шығысын

көрсет.

6. Қазақ жері Еуропа мен Азияны байланыстырған Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан Ұлы Жібек жолы арқылы біздің жерімізге араб, парсы көпестері мен саяхатшылары келді. Егер өзімізді сол заманда жүрміз деп есептесек, араб, парсы саудагеріне ауданымыздан шығатын қандай тауарларды сатқан болар едің?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

§ 9. Қазақстан- әлемдегі ірі мемлекеттердің бірі.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. 1730 жылдан бастап Қазақ хандығы Ресей құрамына ене бастап, отар елге айналды. Содан 1991

жылы ғана тәуелсіздік алдық. Неше жыл Ресей құрамында болдық? --------------------------------------------.

2. Қалып кеткен сөзді жаз: 2) Қазақстан- --------------------------------- кіндігі.

3) Қазақстан жер ------------------------ жағынан әлемде ----------------------------------------орын алады.

4) ----------------------------------- әлемдегі ірі Каспий, Арал, -------------------------------- көлдері бар.

3. Мына пікірлермен келісесің бе?

ПІКІРЛЕР	ИӘ	ЖОҚ
Қазақстан Республикасының аудан 2 млн. 700 мың шаршы шақырымды құрайды.
Қазақстанның жері батыстан шығысқа қарай 1600 шақырымға созылып жатыр.
Халықтың орташа тығыздығы – 1 шаршы шақырымға 3 адам.
Қазақстан алып жатқан жер көлемі бойынша әлемде 9-орында
Қазақстанның жері солтүстіктен оңтүстікке қарай 3 мыңнан астам шақырымға созылып жатыр.

10.Картаға Қазақстан

Республикасының

шекарасын сыз.

11. Астанасының орнын тап.

12 . Солтүстік,Оңтүстік,

Батыс пен Шығысын

көрсет.

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

1. Қазақстанның батысы мен шығысының

арасы -----------------------------------------.

2. Солтүстігі мен оңтүстігінің арасы

----------------------------------------------- .

3. Қазақстан Республикасының аумағы

----------------------------------------------------

Ұғымдардың арасына сәйкестік нұсқарын қой:

Баянауыл

Өзен

Қалмаққырған

Аңырақай

Дон

Жетісу

Ұлытау

Малайсары тауы

Едіге биігі

Абылайдың көкжартасы

3. Қатемді жөнде: 1) Қазақстанды Тянь-Шан, Алтай, Алатау, Памир таулары оңтүстік-шығыс

жағынан қоршап жатыр.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2) Қазақстан халқының орташа тығыздығы бір шаршы шақырым жерге үш адамнан келеді.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4. Төмендегі карталар жинағынан не түсіндің? Өз ойыңды жаз:

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Қазақстандағы жер атаулары:

2. Мен әлемдегі ірі, бай, табиғаты әсем Қазақстан Республикасында туылдым.

Мен елімді мақтаныш етемін. (ойыңды жаз):-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

§ 10.Біздің Отанымыз - Қазақстан.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз: 1. Қазақстанның жер бедері батыстан -----------------------------қарай,

---------------------------------- оңтүстік-шығысқа қарай -------------------- түседі.

2. -------------------------- тауларының төрт жағынан да ------------------------ мекендейді.

3. Қазақстанда ---------- мыңға жуық ------------------------ бар.

4. Қазақстанның табиғи --------------------------- қашанда -----------------------------------і қызықтырған.

2. Мына пікірлермен келісесің бе?

№	ПІКІРЛЕР	ИӘ	ЖОҚ
6	Алтай таулары жүйесі Кенді Алтай және Оңтүстік Алтай болып екіге бөлінеді.
7	Қазақстан аумағының 15%-ын таулар алып жатыр
8	Қазақстанда бар 85 мың көлдің 90 %-ының ұзындығы 10 шықырымнан аспайды.
9	Қазақстанда 48 мыңнан астам көл бар.
10	Қазақ жерінің көп бөлігі орман немесе орманды дала.

3. Сандарды (цифрларды) сөйлетші:

ЦИФРЛАР	АТАУЛАР
6995 м
1608 м
1026 м
1133 м
480
160 млрд кВт сағат
155
228

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

4. Тест. 1. Қазақстандағы ең биік жер: а) Қаратау. ә) Ұлытау б) Хантәңірі шыңы. В) Алатау

2. Қазақстанда қаншаға жуық өзендер бар: а) 5 мыңға ә) 85 мыңға б) 40 мыңға в) 814 мың

3. Алып жатқан аумағы 100 шақырымнан асатын көлдер саны: а) 21 ә) 30 б) 45 в) 48

5. Түсіп қалған сөздерді тауып қойып, анықтаманы толықтыр:

1. Қазақстанның ------------------------- - маржаны- ------------------------------- .

2. Шығыс Қазақстанның ----------------------- мен ураны, Екібастұздың ----------------дүние жүзіне белгілі.

3. Алтай тауларының үлкендігі сондай, оны ---------------- мемлекет өзара бөлген: Қытай, -----------------,

Қазақстан және ----------------------------.

6. Ұғымдардың арасына сәйкестік нұсқарын қой:

Орталық Қазақстан

Екібастұз

Батыс Қазақстан

Сарыарқа

Алтын

Мыс

Баянауыл

Шыңғыстау

Ұлытау

Жоңғар Алатауы

Мұғалжар

Көмір

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Ілімдік талдау жаса: УААББЙР.----------------------------------ҚКААМРЛӨ. ----------------------- .

АТНҰР--------------------------------------- .

4.Қазақстанда кездеспейтін жануарлардың суреттерін сызып таста.Қазақстанның жануарлар әлемі.

2. Біздің Отанымыз-Қазақстан. Кестені толтырыңдар.

Тау, өзен, көлдері

Қазба байлықтары.

Орталық Қазақстан

Батыс Қазақстан

Оңтүстік Қазақстан

Солтүстік Қазақстан

Шығыс Қазақстан

Ол үшін төмендегі картаны пайдаланыңдар.

1. «Қазақстанның байлығы» тақырыбында әңгіме құрастыр.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

§ 11. Қазақстан халқы.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзды тауып, сөйлемді толықтыр:

1. Қазақ халқы өзінің көп ------------------------ тарихында небір қиын-қыстау --------------------басынан

өткерді.

2. Этнос – белгілі бір ---------------------тұратын, тілі мен ----------------, шығу тегі ----------------- ұлт.

3. -----------игеру жылдары ---------- миллиондай ------------------ұлт өкілдері Қазақстанға көшіп келген.

4. Біздің Отанымызда ---------------ұлт өкілдеріне --------------------------- пен ------------------------------------

көрсетілмейді.

2. Мына пікірлермен келісесің бе?

№	ПІКІРЛЕР	ИӘ	ЖОҚ
5	Кеңес заманында ұжымдастыру, индестрияландыру саясаты қазақ халқының екіден бірін қырып жіберді.
6	Жер бетінде 3000- дай этнос болса, соның 2000-нан аса ұлт өкілдері Қазақстанда қоныстанған.
7	Жер бетінде 3000-дай этнос өмір сүрсе, соның тек 200-дейі ғана өз мемлекетін құрған.
8	1937 жылы Қиыр шығыстан 96 мың кәріс отбасымен көшіріліп әкелінді.
9	Қазақстан –көпұлтты мемлекет.

3. Қатемді жөнде: 1) Қазақстанда мемлекет құрушы ұлт –қазақтар.-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2) Елімізде теледидар 25 тілде, радио 100 тілде хабар таратады.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3) Кеңес үкіметі соғыс кезіндегі қателіктерін жасыру үшін кінәні саны аз, кіші халықтарға аударды.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

1. Қандай ұлт өкілдері?

2. Тест. 1. Мемлекет құрған этностардың саны қанша? А) 75 Ә) 46 Б) 110 В) 200-дей

2. Соғыс кезінде Қазақстанға қоныстандырылғандар саны: А) 1,5 миллион Ә) 2,5 миллион

Б) 3,5 миллион В) 4 миллион.

3. Төмендегі ұлттардың (диаспора) қайсысына Қазақстан екінші Отан?

А) қазақтар Ә) Француздар Б) Орыстар. В) Үндістер.

3.Сандарды (цифрларды) сөйлетші:

	ЦИФРЛАР	АТАУЛАР
10	1943-1944 жылдар.
11	1940-1941 жылдар.
12	1954-1965 жылдар
13	1897 жыл
14	1907 жыл
15	11

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

1. Сөзжұмбақты шеш:

Соғыс жылдары жер аударылған ұлт.
Өз жерінде азшылыққа айналған ұлт.
Соғыс қарсаңында күшпен жер аударылған ұлт.
Р
Шығу тегі ортақ, тілі, ділі бір ұлт.
Қытайдан көшіп келген ұлт.

2. Ілімдік талдау жаса: ПААДРИСО-------------------------------- . ННДГЕҮ-------------------------------.

НЧЕЕНШ---------------------------------- .

3. «Қазақ қонақжай халық» деген тақырыпта (КЕЛІСЕМІН немесе КЕЛІСПЕЙМІН) ойыңды жаз.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------