?лт бойында?ы жо?алма?ан рухани ?леуетті пайдалана білуді? ма?ызы зор. Халы?ты? ?асырлар бойы ?алыптастыр?ан рухани ??ндылы?тарын жа??ыртып, жандандырып, ?о?ам ?міріне ке?інен енгізілуі ?ажет. ?аза?станны? ?лтты?-м?дени мемлекеттілігін ны?айту ?шін ?аза?станды? патриотизмге т?рбиелеу жастарды сан ?асырлы рухани ??ндылы?тар мен ?лемдік ж?не д?ст?рлі діндерді? жасампазды?ына т?рбиелеу керек деп ойлаймын. ?аза? хал?ыны? к?рнекті ойшылдары мен а?артушылары ?л-Фараби, ?ожа Ахмет Иассауи, Абай ??нанбаев, Ш?к?рім ??дайберді?лы, Ыбырай Алтынсарин дінні? адамны? ішкі д?ниесіні? м?нін т?сінудегі, ?орша?ан таби?и ж?не ?о?амды? ортамен оны? ?йлесімді дамуында?ы рухани, адамгершілік ма?ынасын ашып берді. Дін ?о?амны? рухани ?міріні? ма?ызды саласы. Ол халы? м?дениетіні? рухани негізі, ба?а жетпес ??ндылы?ы. Дінні? ?о?амда алатын орны зор ж?не ерекше, діні жо?, я?ни дінсіз ?о?амды елестету м?мкін емес.
Факультативтік саба?ты? ба?дарламасында діндер туралы, ежелгі діни нанымдарды? пайда болуы, дінні? т?рбиелік м?ні, ?лемдік діндер, оны? ішінде ?аза?станда басым т?ратын ?лттарды? м?дениетіні? дамуына ?сер еткен діндер, ?аза?станда?ы діни жа?дайлар туралы м?ліметтер беріледі.
«Дінтану негіздері» курсы 9 сыныптарды? о?у ба?дарламаларына 2009 жылы факультативтік п?н ретінде енгізілді. Курс ?лемдік ж?не ?лтты? діндермен танысу ?шін арнал?ан. Курс ба?дарламасыны? басты ма?саты-?рпа? бойында?ы адамгершілік рухани ??ндылы?тарды ?алыптастыру ж?не оларды? ?лемдегі бейбітшілік пен келісім ?шін ?зара сыйласты??а негізделген ?о?ам ??ру?а ша?ырады.
Елімізді? ерте?і, мемлекетімізді? жар?ын болаша?ы білімді де білікті, ал?ыр ?рі жалынды жастар ?олында екені даусыз. ?ай заманда да ?о?амны? негізгі ?оз?аушы к?ші – кейінгі ?рпа?. Б?гінде т?уелсіз елімізді? іргесін ны?айту жолында жас ?рпа?ты заман к?шіне сай ?алыптастыру, рухани ж?не адами ?асиеттерді орны?тыру басты м?селелерді? бірі болып отыр. Сонды?тан да жастарды? діни санасы мен діни білімін ?алыптастыру – б?гінгі к?нні? ?зекті м?селесі.
Еліміз бойынша мектептерде «Дінтану негіздері» п?ні о?ытылуда. М?ны д?рыс шешім деп ?абылдауымыз керек. ?кінішке ?арай, сол п?нді о?ытатын мамандар жеткіліксіз. Дінтанушыны? ал?а ?ой?ан ма?саты дінге деген сенімі мен ?ылым?а деген ??штарлы?ы мол, ?о?амды? ?ылымдар?а ?те жетік, жо?ар?ы категориялы п?н иесі болуы керек деп ойлаймын. Мамансыз дінтану п?нін ж?ргізу е? ?лкен ?ателік. Егер де жас азаматтарды? діни санасын ?алыптастыру?а дін маманы, дінтанушы білім бермесе, оны? д?ниетанымы, діни санасы ?айда ба?ытталарыжбелгісіз.
«Дінтану негіздері» п?ні мынадай міндеттерді ж?ктейді:
о?ушыларды? дін тарихы ж?не оны? ?азіргі ?о?амда?ы р?лі туралы білімдерін ж?йелеу ж?не тере?дету;
Просмотр содержимого документа
«?аза?стан Республикасы дінтанушыларыны? V Форумы. Та?ырыбы: «Дінтану негіздері» факультативтік курсын о?ытуды? тиімді жолдары»
Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі
Астана қаласы
Қазақстан Республикасы дінтанушыларының VФорумы
Тақырыбы: «Дінтану негіздері» факультативтік курсын оқытудың тиімді жолдары
(Баяндама)
Оқыған: Дзельбаева С.А.
2015-2016 оқу жылы
«Діннің тұтастығы - елдің тұтастығы: діни алауыздық ұлттық алауыздыққа апарып соқтырады»
Н.Ә. Назарбаев
Ұлт бойындағы жоғалмаған рухани әлеуетті пайдалана білудің маңызы зор. Халықтың ғасырлар бойы қалыптастырған рухани құндылықтарын жаңғыртып, жандандырып, қоғам өміріне кеңінен енгізілуі қажет. Қазақстанның ұлттық-мәдени мемлекеттілігін нығайту үшін Қазақстандық патриотизмге тәрбиелеу жастарды сан ғасырлы рухани құндылықтар мен әлемдік және дәстүрлі діндердің жасампаздығына тәрбиелеу керек деп ойлаймын. Қазақ халқының көрнекті ойшылдары мен ағартушылары әл-Фараби, Қожа Ахмет Иассауи, Абай Құнанбаев, Шәкәрім Құдайбердіұлы, Ыбырай Алтынсарин діннің адамның ішкі дүниесінің мәнін түсінудегі, қоршаған табиғи және қоғамдық ортамен оның үйлесімді дамуындағы рухани, адамгершілік мағынасын ашып берді. Дін қоғамның рухани өмірінің маңызды саласы. Ол халық мәдениетінің рухани негізі, баға жетпес құндылығы. Діннің қоғамда алатын орны зор және ерекше, діні жоқ, яғни дінсіз қоғамды елестету мүмкін емес.
Факультативтік сабақтың бағдарламасында діндер туралы, ежелгі діни нанымдардың пайда болуы, діннің тәрбиелік мәні, әлемдік діндер, оның ішінде Қазақстанда басым тұратын ұлттардың мәдениетінің дамуына әсер еткен діндер, Қазақстандағы діни жағдайлар туралы мәліметтер беріледі.
«Дінтану негіздері» курсы 9 сыныптардың оқу бағдарламаларына 2009 жылы факультативтік пән ретінде енгізілді. Курс әлемдік және ұлттық діндермен танысу үшін арналған. Курс бағдарламасының басты мақсаты-ұрпақ бойындағы адамгершілік рухани құндылықтарды қалыптастыру және олардың әлемдегі бейбітшілік пен келісім үшін өзара сыйластыққа негізделген қоғам құруға шақырады.
Еліміздің ертеңі, мемлекетіміздің жарқын болашағы білімді де білікті, алғыр әрі жалынды жастар қолында екені даусыз. Қай заманда да қоғамның негізгі қозғаушы күші – кейінгі ұрпақ. Бүгінде тәуелсіз еліміздің іргесін нығайту жолында жас ұрпақты заман көшіне сай қалыптастыру, рухани және адами қасиеттерді орнықтыру басты мәселелердің бірі болып отыр. Сондықтан да жастардың діни санасы мен діни білімін қалыптастыру – бүгінгі күннің өзекті мәселесі.
Еліміз бойынша мектептерде «Дінтану негіздері» пәні оқытылуда. Мұны дұрыс шешім деп қабылдауымыз керек. Өкінішке қарай, сол пәнді оқытатын мамандар жеткіліксіз. Дінтанушының алға қойған мақсаты дінге деген сенімі мен ғылымға деген құштарлығы мол, қоғамдық ғылымдарға өте жетік, жоғарғы категориялы пән иесі болуы керек деп ойлаймын. Мамансыз дінтану пәнін жүргізу ең үлкен қателік. Егер де жас азаматтардың діни санасын қалыптастыруға дін маманы, дінтанушы білім бермесе, оның дүниетанымы, діни санасы қайда бағытталарыжбелгісіз.
«Дінтану негіздері» пәні мынадай міндеттерді жүктейді:
оқушылардың дін тарихы және оның қазіргі қоғамдағы рөлі туралы білімдерін жүйелеу және тереңдету;
діннің дүниетанымдық, мәдениеттанымдық және гуманистік негіздерін ашу;
толеранттылыққа және қазіргі діни білім мен ағымдарды сын көзімен бағалай алуға тәрбиелеу;
Қазақстандағы және әлемдегі ұлтаралық, конфессияаралық келісімдерді нығайту үшін азаматтық жауапкершілікке баулу;
экстремизм, терроризм, діни радикализм идеологиялары мен тәжірибелерін қабылдамауға тәрбиелеу;
құқықтық сауаттылыққа, Қазақстан азаматтарының құқықтары мен еркіндіктерін сыйлауға тәрбиелейді.
«Дінтану негіздері» курсын тиімді оқыту үшін мектеп әкімшілігі және мұғалімдерінің ұйымдастыруы мен кездесулер, арнайы мамандармен кәсіби сұхбат және ашық сабақтар, әңгімелер, «дөңгелек үстел» отырыстары, сынып сағаттары үнемі ұйымдастырылып тұрады. Бағдарламада материалды оқып білуде «Дүниежүзі тарихы», «Адам. Қоғам. Құқық», «Қазақ әдебиеті» сияқты пәндермен пәнаралық байланыс пен сабақтастық қарастырылған. Жаңа технологияларды пайдалану арқылы және де ойын сабақ, сұхбат, пікірталас арқылы дінтану пәні жүргізілсе оқушылардың қызығушылығын арттырады.
9 сыныпқа арналған «Дінтану негіздері» бағдарламасы 1 жылға 34 сағатқа арналған. Алайда мектеп мұғалімдеріне оқу бағдарламасын 34 сағатқа қамту қиындық туғызады. Оқулықтағы тақырыптар өте көлемді берілген. Пәнді жүргізу барысында мұғалімдерге қосымша материалдар, әдістемелік құралдар жеткіліксіз. Дінтану және діндер тарихын оқыту курсында пайдалана алатындай отандық оқулықтар мен оқу құралдарын жетімсіздік фактісін көруге болады. Бірақ, бұл оқу құралдары анықтамалық сипатқа ие және мектеп оқушыларына бұл құралдардың мазмұнын түсіну қиынға түседі.
Қорыта келе менің айтар ұсынысым:
Қосымша материалдар мен әдістемелік нұсқаулықтар саны көбейтілсе.
«Дінтану негіздері» пәні мектепте 9 сыныпта басталып 10-11 сыныптарда жалғасын тапса. Өйткені 9 сыныпта алған білімін 10-11 сыныптарда дінтану курсының мәнін жете түсінуіне де мүмкіндік болады.
«Дінтану негіздері» сабақтарында оқушыларға баға қойылып өтілсе.
Пайдаланған әдебиеттер:
Жалпы білім беретін мектептердің 9-сыныбына арналған оқулық. Алматы «Білім», 2015. 8б.
«Дінтану негіздері» пәні мұғалімдеріне оқу-әдістемелік құрал (9 сынып) Астана 2014. 7,8,9 б.
Дін. Дәуір.Дәстүр. Әбдірәсілқызы Айнұр Алматы 2014. 46-47б
