ТА?ЫРЫПТЫ? ?ЗЕКТІЛІІ:К?терілісті? негізгі себебі ?лтты? ж?не ?леуметтік езіні? халы?ты? кегін ?айнататын де?гейге жетуінен болды.Отаршылды? бомыс?а,ту?ан елді? талануына,кіндік ?аны там?ан жерден айырылу?а шыдама?ан халы? б??арасы патша ?кіметіне ?арсы жаппай к?реске шы?ты.?аза?тан ?ара ж?мыс?а жігіт алу к?теріліске себеп бол?ан негізгі фактор еді.
1916 жыл?ы 25 маусымда?ы патша Жарлы?ы бойынша,?ара ж?мыс?а 19 - дан 43 жас?а дейінгі е?беке жарамды барлы? ер адамдар алыну?а тиіс болатын.Т?ркістан мен Дала ?лкенсінен мы?нан астам жігіт алу к?зделді.Б?л жа?дай ?аза? даласында ?лкен ?обалжу ту?ызды.
Патша жарлы?ына жауап ретінде орасан ау?ымды ??ірді? -?аза?сан мен Т?ркістанны? хал?ы стихиялы т?рде бір мезгілде к?теріліске шы?ты.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«?АЗА?СТАН 1916 ЖЫЛ?Ы ?ЛТ-АЗАТТЫ? К?ТЕРІЛІСІ »
Кіріспе
ҚАЗАҚСТАН 1916 ЖЫЛҒЫ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ КӨТЕРІЛІС (айтылған тарих материалдары бойынша)
ТАҚЫРЫПТЫҢ ӨЗЕКТІЛІІ:Көтерілістің негізгі себебі ұлттық және әлеуметтік езінің халықтың кегін қайнататын деңгейге жетуінен болды.Отаршылдық бомысқа,туған елдің талануына,кіндік қаны тамған жерден айырылуға шыдамаған халық бұқарасы патша үкіметіне қарсы жаппай күреске шықты.Қазақтан қара жұмысқа жігіт алу көтеріліске себеп болған негізгі фактор еді.
1916 жылғы 25 маусымдағы патша Жарлығы бойынша,қара жұмысқа 19 - дан 43 жасқа дейінгі еңбеке жарамды барлық ер адамдар алынуға тиіс болатын.Түркістан мен Дала өлкенсінен мыңнан астам жігіт алу көзделді.Бұл жағдай қазақ даласында үлкен қобалжу туғызды.
Патша жарлығына жауап ретінде орасан ауқымды өңірдің -Қазақсан мен Түркістанның халқы стихиялы түрде бір мезгілде көтеріліске шықты.
Жергілікті патша әкімшілігінің анықтамасы бойынша,қазақ даласында біреуі- жұмысшылар бергісі келмейтін,екінші- бұйрықты орындауға келісетін екі партия құрылды.Байлар мен ауыл старшындары патша Жарлығын жақтап шықты.
Ә.Бөкейханов,А.Байтұрсынұлы, М.Дулатұлы бастаған қазақтың зиялы қауымы басқа бағыт ұстанды.Олар қазақтарды Ресей мемлекетінің бодандары,Отанның перзенті деп санады.Ахмет Байтұрсынұлы: «Қазақ секілді іргелі жұрт өзгелер қатарында соғыс майданынада қару -жарақ асынып,мелекетті қорғауға лайық еді,қатарда жоқ қара жұмысқа байлануын кемшілік санаймыз», - деп жазды. Ә.Бөкейханов,А.Байтұрсынұлы, М.Дулатұлы өздері қол қойған үндеуде екі баламаны алға тартты: «Бірі -барса,алынған жігіттер қазаға, бейнетке аз ұшырайды,екіншісі - бармай қарсылық қылса,елге зор бүліншілік келеді...»
Қазақ зиялылары өкіметке қазақтарды тыл жұмысына шақыруды уақытша кейінге қалдыруды,оны тиісті дайындық жұмыстарынан соң жүзеге асыруды ұсынды.Бұл орайда олар соғыс жеңіспен біткен жағдайда өз халқының тағдырын жеңілдетуден және ұлттық автономия құрудан үміттенді. Олар қарусыз халық үкіметтің жазалау шараларының құрбаны болады деп қауіптенді.
1916 жылғы қозғалыс бүкіл Қазақстанда, Орта Азияны,Сібір мен Кавказдың бір бөлігін қамтыды.Ол стихиялы түрде басталды және әлеуметтік құрамы жағынан бірттекті болған жоқ.Оған көмір кеніштерінің, мұнай кәсіпшілерінің Омбы, Орынбор - Ташкент теміржолының қазақ жұмысшылары қатысты.
Жылғы ұлт азаттық қозғалыстың ірі орталықтардың бірі Жетісу болды.Орасан зор өңірді түгелдей халықтың қозғалыстың жалыны шарпыды.
ҚР МЕМЛЕКЕТТІК ОРТАЛЫҚ МҰРАҒАТЫ (ҚРМОМ), 109- ҚОР.Жаркент уезі,Верный окуругы Подгорный селолық соты .(жетісу котерілсінің ) 77-кор Жетісу облысы Верный окуроктық соты. 811 кор Жетису облысы Верный Тоқмақ учаскесінің Аймақтық сотты. 46-кор жетісу облыс Түркістан әскери округының Жасақ штабы. 44-кор Верный уезі,Ішкістер минтрлігінің Жетісу облыстық басқармасы. 427- кор Казақ КСР Орталық мемлекетік архив құжаттарының көшірме құжаттары.
Алматы Облысының мұрағаты 685 кор.690.692 ауызша деректер сақталған.
Жарыққа көркен материалдар
«Қахарлы 1916 жылы » том құжаттармен материалдар жинағы,
