?йсін мемлекеті - Б.д.д. 3 ?асырда ?аза?станды мекендеген тайпаларда мемлекеттікті? ал?аш?ы белгілері болды. Б?лар са?тарды? этном?дени м?рагерлері ?йсіндер болатын. ?аза? мемлекеттігіні? та?ы бір ?айнар к?зі '''?йсіндер''' мемлекеті болып есептеледі. ?йсіндерде ежелгі ?ркениетке т?н дамуды? барлы? белгілері бай?алды. Б?л ?алыпты даму белгілеріне мемлекеттік билік ж?йесін, жазуды? бол?анды?ын, т?ра?ты ?скерді, елшілік жорал?ыларын ж?не т.б. жат?ызу?а болады. Са? д?уірінде бол?ан мал?а, е?бек ??ралдарына ж?не т?рмыс б?йымдарына деген жеке меншік ?йсіндерде де ке? ?анат жайды. ?о?амны? билеуші ж?не ба?ынышты топтар?а б?лінуі мейлінше ай?ын бай?алды. ?о?ам — ру а?с?йектері мен т?уелді ?са? ?ндірушілер, жартылай т?уелді ??лдар?а б?лінді. Жерді жеке иеленумен ?атар иерархиялы? иелену т?рі де дамыды (рулы?, тайпалы?, ?ауымды?). Ежелгі ?йсіндерде ?леуметтік-экономикалы? ?атынастар ?тпелі кезе?ге т?н сипатта болды. Дамуды? м?ндай ерекше т?ріні? болу себебі экономикалы? к?рылыс?а байланысты. Жартылай к?шпелі ж?не жартылай отыры?шы ?йсін ко?амында ?ндірісті? екі негізгі т?рі болды: мал ж?не жер. Мал т?ріндегі байлы?ты? жиналуы, мал-м?лік, жи?аз?а жеке меншікті?, тауар алмасуды? дамуына ?келді. ?йтсе де к?шпелі ?о?ам ерекшелігіне сай — ?леуметтік ?атынастар аса ірі ж?не ша?ын д?улетті мал иелеріні? жеке меншік ?атынастары т?рінде дамыды. Рулы? ??рылысты? ыдырауы барысында туында?ан тапты? ?атынастар ??лиеленушілік сипат?а ие болды. Дегенмен ежелгі ?йсін ?о?амында ??лды? е?бегін пайдалану ?зіндік ерекше т?рде дамыды; я?ни, ??л е?бегі ?ндірісті? негізгі тірегіне айнал?ан жо?, ал ??л иелену классикалы? т?рге жете алмады. Жазбаша ж?не археологиялы? деректерден ежелгі ?йсін ?о?амында б.з.д. II—I ?асырларды? ?зінде-а? жекелеген адамдарды? ?олында байлы?ты? шо?ырлан?анды?ы бай?алды. ?ытай деректерінде: "?йсіндерде жыл?ы к?п. Оларды? е? бай адамдарында т?рт-бес мы? жыл?ы болады", — деп к?рсетілген.
Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей
Уйсин слайд
Просмотр содержимого документа
«Уйсин слайд»
§21. Үйсіндердің қоғамдық құрылысы
Қазақстан тарих 6 “б” сынып
Мақсаты:
- Ү йсіндердің қоғамдық құрылысы туралы түсінік қалыптастыру. Мемлекеттің құрылымы және олардың ерекшеліктері туралы түсіндіру.Танымдық қызығушылықтарын,бақылай білу,талдау, қорытынды жасай білу дағдыларын дамыту.
.
Глоссариймен жұмыс
– Гуньмо-
-Мөр-
-Бек-
-Таңба-
- “Усунго”- “Синго” -
Глоссариймен жұмыс
- Гуньмо( Гунби ) - Тайпа одағының билеушісі
- Мөр - билеушілер мен әскербасы, ауқатты адамдарда болған
- Бек - Тайпа көсемі
- Таңба - байлар өз малын басқа малдан айыру үшін салған
“ Усунго”, “Синго” - көшпелі мемлекет
Ой қозғау
1-топ
Ж
К
Е
К
І
Ү
Т
Ч
І
Н
Й
Р
Г
Ғ
П
Ь
С
У
Б
Ұ
У
І
И
Ш
Н
2-топ
О
Р
А
Қ
Қ
Б
Қ
Й
Ы
Ғ
Й
Ы
Т
Ң
С
Ы
Й
Р
3-топ
Ы
С
С
А
С
Т
И
Қ
Ы
И
М
Н
Қ
Ө
Г
Н
К
А
О
О
Р
Ө
А
Р
Л
Л
Х
Т
Т
А
А
Ш
У
Л
Ы
Л
Ы
Д
Ы
Н
Қ
Қ
І
А
Р
Н
И
П
А
Топтастыру
Үйсіндер
айналысқан
кәсіп түрлері
“ Сандар сөйлейді”
2-топ
жауабы
188, 800 мың-
Б.з.Б.3ғ - б.З. 5ғ
60 шаршы метр-150 м -тдейінгі
1000 жылқы
Б.з.б. І-ғ.-б.з.І ғ.
1-топ
630 мың-
жауабы
б. з. Б. 2 ғасыр-1ғас.
Б.з.б.107жылы
Б.з.б.ІІІ-ІІ ғ.
20 - 100 км
3-топ
4 - 5 мың-
жауабы
120 мың
35 см, ені 4, 7 см-
Б.з.б.ІІ- б.з. І ғ.
Б.з. ІІ-ІІІ ғ.
Картамен жұмыс
Бекіту кезеңі
1-топ
Сұрақтар
1.Үйсіндер темір дәуірінде өмір сүрген
иа
+
жоқ
2. Үйсіндер Жетісуды мекендемеген
+
3. Үйсін атауы қытай жазбаларында б. з. б. 2 ғ. бастап кездеседі
4. Үйсіндер б. з. б. 3 ғ. мен б. з. б - ң 5 ғ. аралығында өмір сүрген
+
+
5. Үйсіндердің ордасы Қызыл Аңғар (Чигу) емес
6. Үйсіндер антропологиялық жағынан еуропеоидтер
+
+
7. Бет пішінінде монғолойдтық белгілер жоқ
+
8. Үйсіндердің Чигу қаласының халқы 630 мың, әскері 188, 800 жауынгер
+
9. Бек деп үйсіндердің басшысын айтты
10. Қарапайым бұхара халық егіншілер мен малшылардан тұрады
+
11. Үйсіндерде жеке меншік болмады
+
12. Үйсіндер мал және егін шаруашылығымен айналыспаған
+
+
13. Үйсіндерде қолөнер кәсібі дамыды
+
14. Үйсіндер жаратушы күшке сенген жоқ
+
15. Үйсіндер түсінігі бойынша өлген адам тіріледі деп ойлаған
+
Бекіту кезеңі
3-топ
1.Жетісудағы сақ жеріне б.з.б.2.ғас.Орталық Азиадан келіп қоныстанған тайпа.
А) Ғұн. Б. Үйсін В.қаңлы.
2. Үйсіндердің жоғарғы билеушісінің титулы.
а)Гуньмо . Б)шаньюй. В) хан.
3.Үйсіндердің астанасы болған қала.
а)Битянь. Б)Янгигент. В)Чичуген.
4 . Бүгінде ұлы жүз құрамындағы ру.
А)найман б)тама в)үйсін
5.Б.з.б. нешінші ғасырда үйсін атауы қытай жазбаларынан кездеседі.
А) 3 б) 1 В) 2
6.Үйсіндер тайпа көсемін қалай атаған?
А) Бекзат Б) Яғбу В) Бек
7. Қандай мал шаруашылығының ауысуы қоғамның ілгері басуына әсер етті?
А)отырықшы Б) жартылай көшпелі В) көшпелі.
8. Бай үйсіннің қанша мың жылқысы болған?
А) 5-6 б) 4-5 в) 4-6
9.б.з.б. ІІ-І ғасырларда үйсін мемлекеті қай елмен сауда
байланысын жасады?
А) Қытай Б) Ғұн В)Қаңлы
10. Үйсіндердің солтүстік батыстағы көршісі?
А)Ғұн Б) Қаңлы В) Сармат
Бағалау:
Үйге тапсырма
§21. Үйсіндердің қоғамдық құрылысы
-шаруашылығы жайында материялдар әкелу
-тест құрастыру
Назарларыңызға рахмет!
Полезное для учителя
* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт