Жексенбілік таң жылы, тыныш және күннің нұрына шомылып тұрды. Бірақ кенеттен бейбіт тыныштықты көшелерде орналасқан репродукторлардан шыққан ащы дауыс бұзды.
-Герман әскерлері ешқандай ескертусіз Кеңес Одағына шабуыл жасады.
СОҒЫС БАСТАЛДЫ!
23-тен 36 жас аралығындағы мыңдаған ерлер майданға аттанды.
Отанымызды қорғау үшін қантөгісті шайқас басталды
Шайқас жерде де, ауада да, судада болып жатты.
Немістер біздің қалаларымызды, селоларды, көпірлерді қиратуға тырысты. Олар ұшақпен біздің қалаларды күні- түні бомбылады.
Көптеген адамдар үйлері снарядтан қирағандықтан баспанасыз, мүліксіз қалды. Көптеген адамдар атыс кезінде және қираған үйінділер астында қалып қаза тапты.
15 шілде 1943 жыл Толя Фролов өзінің қираған үйінің жанында . Ульяново селосы Орлов обласы.
М. Савиннің фотосы
Жау снарядтарынан халық бомбадан қорғайтын орындаға тығылып бас сауғалады.
1942 жыл.
Мәскеу метросының «Маяковская» станциясында неміс авиациясының бомбылауынан жасырыну. Балаларға сүт тарату.
Шайқас тек майданда ғана қызбады.
Кәрі де, жас та, кім қолына күрек ұстай алса бекініс салды немесе окоп қазды.
Завод цехтары ерлер майданға кеткендіктен бос қалды. Бірақ завод жұмысын тоқтатпау керек еді. Майдандағы солдаттарға миналар, пушкалар, снарядтар, пулё меттер қажеттін. Оларды кім жасайды? Осы сәтте заводтарға әйелдер мен жасөспірімдер жұмысқа келді.
Әйелдер:
Біз өз ерлеріміздің орнын басамыз,- десе, Жасөспірімдер
- Біз өз әкелеріміз бен ағаларымыздың станоктарында жұмыс істеуге үйренеміз , - деді.
Осы күндерде 14 жастағы баланың майдандағы әкесіне жазған хаты:
Майдан шебінде қару – жарақ жетіспеді, ал тылда зауыттар күні түні жұмыс істеп, танк, самолёт, автоматтар жасады. Бомбаның астында жүріп оларды бронды поездармен, машиналармен , тіпті ит шаналармен майданға жеткізді.
Неміс басқыншылары басып алған территориялардағы адамдар орманға қашып, партизан отрядтарын құрды. Мұндай отрядтарда денсаулығына байланысты соғысқа алынбаған ерлермен қатар әйелдер мен жасөспірімдер де болды.
Майдандағы әскерилердің жағдайы қиын болды.
Адамдар ашықты. Көптеген балалар ата – аналарынан айырылды.
Блокададағы Ленинград.
Қала 900 күн қоршауда болды. Күндіз –түні немістер қаланы атқылады. Мыңдаған адамдар аштық пен суықтан ажал құшты.
Мынау блокадалық нан тілімі.
Бір күнге 125 грамм!
Соғыс 4 жылға созылды!
1941-1945 ж.ж.
Сантиметрден сантиметрге дейін біздің әскеріміз жауды қасиетті жеріміздіен қуа бастады. Жеңіске де жетті. 30 сәуір 1945 жылы біздің әскерилер Берлиндегі Рейхстагқа Егоров М.А.и Кантария М.В.
Жеңіс туын тікті.
9 мамырда біз Жеңіс күнін тойлаймыз
1945 жылдың 8- мамырында Жеңіс күніне арналған алғашқы әскери шеру өтті.
Қасіретті соғыстың аяқталғанына 70 жыл.
Сұм соғыс жылдарына,
Даңқты командирлер мен әскерлерге,
Еліміздің маршалдары мен қатардағы жауынгерлеріне, өлгендер мен тірілерге