Тоқырау жылдарының идеологиясы және КОКП-ның ұлт саясаты

Сабақтың тақырыбы

Тоқырау жылдарының идеологиясы және КОКП-ның ұлт саясаты

Ұйымдастыру

• «Жас тұлпар»
• «Жас қазақ»
• 1970 жылы
• 1979 жылғы 16-19 маусым
• 18 млн.га
• 1957 жылы
• Олжас Сүлейменов
• 1975 жылы
• Семей.

"Тоқырау жылдары" деп аталып жүрген кезең 1960 жылдардың ортасынан бастап, 1980 жылдардың ортасына дейінгі мерзімді қамтиды. Бұл кезеңде социалистік бағдардағы мемлекеттер арасындағы жетекші рөл атқарып келген Кеңес Одағын ықпалы бұрынғыға қарағанда әлсіреп кетті. Жыл өткен сайын КОКП-ның халықаралық аренадағы беделі түсіп, дүниежүзілік арандатушы фактор кейпінде көріне бастады.

• 1977 жылы 7 қазанда КСРО Конституциясы қабылданды. Конституцияда қияли болжамдар көп болды. Коммунизмге өтер жол мәселесі, кемелденген социализм теориясы кең таралды.
• 1978 жылы 20 сәуірде Қазақ КСР-інің конституциясы қабылданды. Бұл Кеңестік жүйедегі Қазақстанның соңғы Конституциясы болды. Бұл Конституциясында да демократияны шектеу, адам құқығын елемеу т.с. қоғамға жат құбылыстар орын алды. Ұлтаралық қатынастарда да келеңсіз жағдайлар көбейді. Республикада орыс тілі «ұлы тіл» ретінде дәріптеліп, қазақ тіліне немқұрайды қарау кеңейді.
• 1979 жылы КОК ПК–ы Қазақстан жерінде неміс автономиялық облысын құру туралы шешім қабылдады. Автономиялық облыстың құрамына Ақмола, Павлодар, Қарағанды, Кокшетау облыстарының бірнеше аудандары кіруге тиіс болды. Жоспар бойынша автономиялық облыс орталығы Ерейментау қаласында орналасатын болды. Бұл жөнінде арнайы комиссия құрылын, оған КОКП ОК-ының хатшысы А.Коркин торағалық етті. Партияның бұл шешімі қазақ халқының ұлттық мүддесін аяққа таптаудың көрінісі болды.

Тест

• 1. 1963 ж. құрылған Мәскеуде оқитын қазақ студенттерінің бейресми бірлестігі:
• А) «Алаш» Ә) «Тайшұбар»
• Б) «Жас тұлпар» В) «Жас қазақ»
• 2. 1970 жылдары Х.Қожахметов құруды ойластырған ұйым:
• А) «Жас тұлпар» Ә) «Ұлан»
• Б) «Азат» В) «Жас қазақ»
• 3. «Гүлдер», «Дос-Мұқасан», «Айгүл» ансамбльдері құрылған жыл:
• А) 1970 жылы Ә) 1975 жылы
• Б) 1979 жылы В) 1980 жылы
• 4. Ақмола жастарының неміс Автономиялық облысын құруға қарсы наразылығы болған жыл:
• А) 1958 ж. 1-3 тамыз Ә) 1979 ж. 16-19 маусым
• Б) 1979 ж. 27 желтоқсан В) 1986 ж. 17 желтоқсан
• 5. Қазақстандағы полигондар мен әскери объектілер аумағы:
• А) 10 млн. га Ә) 17 млн. га
• Б) 12 млн. га В) 18 млн.га
• 6. Байқоңыр ғарыш алаңынан тұңғыш жасанды жер спутнигі ұшырылған жыл:
• А) 1953 жылы Ә) 1955 жылы
• Б) 1957 жылы В) 1951 жылы
• 7. «Адамға табын, Жер енді» поэмасын жазған:
• А) О.Сүлейменов Ә) М.Шаханов
• Б) Ж.Молдағалиев В) Қ.Мырзалиев
• 8. Олжас Сүлейменовтың «АЗиЯ» атты тарихи-лингвистикалық талдау кітабы жарық көрген жыл:
• А) 1979 жылы Ә) 1975 жылы
• Б) 1961 жылы В) 1969 жылы
• 9. «Тайшұбар» ұйымы құрылған облыс:
• А) Қарағанды Ә) Ақмола
• Б) Павлодар В) Семей
• 10. 1963 жылы Мәскеуде құрылған «Жас тұлпар» ұйымының ұйымдастырушысы Мұрат Әуезов, мүшелері А.Қадыржанов, Б.Тайжанов болып, алғашқыда біріктірген студенттердің саны:
• А) 600 студент Ә) 1000 студент
• Б) 800 студент В) 700 студент

Тірек сөздер

• 1. М.Суслов
• 2. «Игорь жасағы туралы жыр»
• 3. Павлодар, Қарағанды, Көкшетау, Ақмола
• 4. Ерейментау
• 5. А.Коркин
• 6. Ю.Андропов
• 7. Орыстандыру саясаты
• 8. «Кеңес халқы»
• 9. Догма
• 10. Х.Қожахметов
• 11. 1949 – 1963 жылдар
• 12. 343 жерастылық жарылыс
• 13. 1963 жылғы 5 тамыз
• 14. 1961 жылғы 12 сәуір

тірек сөздердің тақырыптағы мағынасын ашады.

• 1. «М.Суслов» - О.Сүлейменовтың «АЗиЯ» кітабының тауар айналымынан алынып тасталуын басты ұйымдастырушы.
• 2. «Игорь жасағы туралы жыр» - О.Сүлейменовтың «АЗиЯ» тарихи-лингвистикалық кітабында талданған тақырып.
• 3. Павлодар, Қарағанды, Көкшетау, Ақмола – 1979 ж. «Неміс автономиясының» құрамына енгізілмек болған облыстар.
• 4. Ерейментау – Неміс автономиясын құру жөніндегі комитеттің шешімі бойынша автономияның әкімшілік орталығы.
• 5. А.Коркин – Неміс автономиясын құру жөніндегі комитетке басшылық етті.
• 6. Ю.Андропов – Неміс автономиясын құру жөніндегі ұсынысты жасаған, КСРО МХК төрағасы.
• 7. Орыстандыру саясаты – Тоқырау кезеңінің идеологиясындағы басты бағыттардың бірі.
• 8. «Кеңес халқы» – Хрущевтік-Брежневтік әкімшілік жасауды көздеген «тарихи жаңа қауымдастық».
• 9. Догма – шындықтан алыс, соқыр сенімге сүйенген қағида.
• 10. Х.Қожахметов – 1974-1977 жылдары қазақ халқын ұлттық қайта түлету мақсатында «Жас қазақ» ұйымын құруды ойластырды.
• 11. 1949 – 1963 жылдар – Семей полигонында ауада 113 ашық жарылыс жасалған.
• 12. 343 жерастылық жарылыс – Семей полигонында 1964 – 1989 жылдар аралығында жасалды.
• 13. 1963 жылғы 5 тамыз – Мәскеуде ауада, ғарышта, және су астында ядролық сынақтарға тыйым салу жөніндегі шарт жасалды.
• 14. 1961 жылғы 12 сәуір – Ю.А.Гагарин адамзат тарихында тұңғыш рет ғарышқа ұшып, ғылым дамуындағы революцияның символына айналды.

Тест құру