Тарих п?нінен білім беруді? сапасын жетілдіруде ?р т?рлі тапсырмаларды ?олдануды? ма?ызы.
Тарих п?нінен білім беруді? сапасын жетілдіруде ?р т?рлі тапсырмаларды ?олдануды? ма?ызы.
Тарих п?нінен білім беруді? сапасын жетілдіруде ?р т?рлі тапсырмаларды ?олдануды? ма?ызы.
«М??алім ?зіні? білімін ?здіксіз к?теріп отыр?анда ?ана м??алім, о?уды ізденуді то?татысымен оны? м??алімдігі де жойылады»
К.Ушинский
?азіргі та?да жас ?рпа??а ХХІ ?асыр де?гейінде жан-жа?ты білім беру к?н т?ртібінде т?р?ан ?зекті м?селе болып отыр. Ел Президенті Н.?.Назарбаевты? 2005 жыл?ы а?пан айында?ы ?аза?стан хал?ына Жолдауында: «ХХІ ?асырда білімін дамыта алма?ан елді? ты?ыры??а тірелері аны?. Біз болаша?ты? жо?ары технологиялы? ж?не ?ылыми ?амтымды ?ндірістері ?шін кадрлар ?орын жаса?тау?а тиіспіз. Осы заман?ы білім беру ж?йесінсіз ?рі алысты барлап, ке? ау?ымды жа?аша ойлай білетін осы заман?ы бас?арушыларсыз біз инновациялы? экономика ??ра алмаймыз» делінген. Елбасыны? осы с?зі, бізді? ?станатын ?мірлік ?а?идамыз болу керек. Я?ни жас ?рпа?ты т?рбиелеу мен білім беруде м??алімдер ?ауымына ерекше жауапкершілік пен міндет ж?ктеліп отыр. Соны? бірі патриотты? т?рбие беру мен д?ниетаным ?алыптастыруда тарихшы м??алімдерді? орны ерекше.
Тарих – мектептегі о?у п?ні ретінде жалпы негізгі білім беретін барлы? гуманитарлы? ж?не ?о?амтанушылы? курстарды? негізін ??райды. Тарих ?лтты? ?зіндік сана-сезімді ж?не адамгершілік-этикалы? нормаларды ?алыптастыра отырып, о?ытуды? д?ниетанымды? негізін ?алыптастырады. Тарихты? бас?а п?ндермен ?зара байланысы талдау, жина?тау сия?ты орта? логикалы? таным ?дістерін ?олдану?а м?мкіндік береді. Мысалы, гуманитарлы? циклда?ы п?ндермен байланысы картамен, м?тінмен ж?мыс істеу, о?и?алар мен ??былыстарды? ерекшеліктерін ай?ындау сия?ты орта? ?діс-т?сілдері негізінде іске асады. Тарихи білім беруді? басты ма?саты мен міндеттері мынадай:
- о?ушыларды? адамзат ?о?амыны? ежелгі заманынан б?гінгі к?нге дейінгі даму тарихынан ж?йелі білім негіздерін ?алыптастыру;
- б?кіл адамзат жаса?ан ??ндылы?тарды, м?дени тарихи т?жірибені? негізін о?ытып, ме?герту;
- о?ушыларды? д?ниеге ?ылыми к?з?арасын ?алыптастыру, олар?а адамзат жина?ан ?леуметтік рухани, адамгершілік т?жірибесін ме?герту;
- о?ушыларды ?з хал?ы мен бас?а халы?тарды? м?дениеті мен тарихын, б?кіл адамзатты? м?дени м?расын са?тау?а т?рбиелеу;
- о?ушыларды? бойында ?аза?станды? патриотизм мен азаматты? сезімді ?алыптастыру;
Осы міндеттер мен ма?саттарды орындау ?шін ?азіргі педагогиканы? жа?алы?тарын, о?у ?дістемелік т?сілді? тиімді жолдарын та?дау, ?здіксіз ізденіс пен білім сапасын жа?сарту ?ажет. Тарих?а деген ?ызы?ушылы?ын арттыру ?шін сапалы білім беруді? тиімді жолдарын та?дау, тарихи ж?не м?дени м?ралармен таныстыру, ?осымша элементтерді пайдалану мен тарихи деректерді о?ып ?йренуге да?дыландыру, баяндама, рефераттар, хабарлама жасату, ?з бетінше о?ып білім алып шы?армашылы?пен айналысуына жа?дай жасау сия?ты жа?а педагогикалы? технологиялар мен инновациялы? ба?ыттарды, ?дістер мен т?сілдерді енгізу ж?не т.б. Осы?ан орай, біз я?ни м??алімдер ?ауымы орысты? ?лы педагогі К.Ушинскийді?«М??алім ?зіні? білімін ?здіксіз к?теріп отыр?анда ?ана м??алім, о?уды ізденуді то?татысымен оны? м??алімдігі де жойылады» деген с?зін ?р уа?ытта естен шы?армауымыз ?ажет.
Б?гінгі та?да саба? ?ткізуді? т?рлері к?беюде. Т?рлі ?діс-т?сілдерді пайдалана отырып, сапалы білім, саналы т?рбие беруде саба?ты? тиімді т?рлерін ?олданып келемін. Осы ма?сатта о?ушыларды? танымды? ?ызы?ушылы?ын, белсенділігін арттыру ?шін ?з саба?ымда пайдаланып ж?рген ?діс-т?сілдерден мысалдар келтіріп кетуді ж?н к?рдім. 5-6 сыныптарда ойын саба?тары, 8-10 сыныптарда сын т?р?ысынан дамыту, ?жымды? о?ыту, пікірталас, семинар, сына?, жарыс, ?зіндік ж?мыс, м?нерлеп о?ыту т.б. т?сілдерді ?олданамын. Сурет-иллюстрациялар бойынша ??гіме ??растыру, тірек сигналдар, тірек-сызбалар, кластерлер, хронологиялы? таблицалар ??растыру, тірек-конспектілер, Венн диаграммасы ар?ылы ж?мыс істеу ?дістері де ?олданылады. Та?ы бір ерекшелік, к?нделікті саба?пен салыстыр?анда ?айталау саба?тарында о?ушыларды? ?з беттерінше ойланып ж?мыс істеуіне ед?уір м?мкіндік туады. Тарихи о?и?алар мен ??былыстарды ?з бетінше талдайды, салыстырады, ?орытынды жасайды, ба?а береді.
Мысалы: 1. «?аза? ж?здеріне сипаттама бер»
ж?здер
территориясы
?раны
Ж?здерге енетін тайпалар
?лы ж?з Орта ж?з Кіші ж?з
2. «Алтын Орда мемлекетіне мінездеме бер»
1. Территориясы______________________________
2. ?о?амды? ??рылысы ________________________
3. Ішкі саясаты _______________________________
4. Сырт?ы саясаты ____________________________
5. ??лау себебі _______________________________
6. ?орытынды _______________________________
3. Венн диаграммасын толтыру:
1783-1797 жж. Сырым Дат?лы баста?ан к?терілісті? ерекшеліктері
К?терілісті? орта? белгілері
1837-1838 жж. Ішкі Ордада?ы шаруалар к?терілісіні? ерекшеліктері
5. «Б?л кімні? с?зі?» (м?нерлеп о?и отырып, карточкада берілген жырды? кімні? с?зі екенін аны?тау) т.с.с.
Міне, осы т?різді ?діс-т?сілдерді білім сапасын арттыру ма?сатында т?рлендіре отырып ?олданамын. Б?л ж?мыстар о?ушылармен ты?ыз байланыста болу?а, о?ушы бойында?ы таби?и м?мкіндіктерді ашу?а, о?ушыны? танымды? іс-?рекеттерін ?алыптастыру?а, о?ушы тарапынан белсенділік танытып, дербестік к?рсетуіне, ?зіне деген сенімділігін ?алыптастыру?а к?мектеседі. О?ушыларды? ал?ан білімдерін ке?ейтіп, логикалы? ойлау ж?йесін дамытып, тияна?ты білім алуына жол ашады. Саба?та о?ушыны? жеткен жетістігін баса к?рсетіп, оны? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттырып отырамын. О?ушыларды ?з бетімен ізденіп ж?мыс істеуге баули отырып, шы?армашылы? ?абілеттерін шы?даймын. Біра? шамадан тыс тапсырмалар беруден са?тану керек, е? басты о?и?алар мен фактілерді ?ана білуі керектігін ескеріп, на?ты тапсырмалар берген ж?н.
Сондай-а?, к?нделікті саба?та о?ушыларды? білімін ба?алау?а да тигізер к?мегі к?п.
М??алімні? ой-?рісі ке?, жан-жа?ты білімді, ізденімпаз ?алым, тынымсыз е?бек?ор, кез-келген ортаны? ?йт?ысы, о?ушылары алдында беделді, ?жым м?шелері мен ата-аналар арасында сыйлы болуы керектігін ескере отырып, Отаны мен хал?ы алдында?ы жауапкершілігін сезіне алатын жас ?рпа?ты? азаматты? ?станымын ?алыптастыру?а ?з ?лесімізді ?оса білейік. Себебі халы? бізге ?з балаларын ?лкен сеніммен тапсырып отыр емес пе?
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Тарих п?нінен білім беруді? сапасын жетілдіруде ?р т?рлі тапсырмаларды ?олдануды? ма?ызы.»
Тарих пәнінен білім берудің сапасын жетілдіруде әр түрлі тапсырмаларды қолданудың маңызы.
«Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, оқуды ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады»
К.Ушинский
Қазіргі таңда жас ұрпаққа ХХІ ғасыр деңгейінде жан-жақты білім беру күн тәртібінде тұрған өзекті мәселе болып отыр. Ел Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2005 жылғы ақпан айындағы Қазақстан халқына Жолдауында: «ХХІ ғасырда білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық. Біз болашақтың жоғары технологиялық және ғылыми қамтымды өндірістері үшін кадрлар қорын жасақтауға тиіспіз. Осы заманғы білім беру жүйесінсіз әрі алысты барлап, кең ауқымды жаңаша ойлай білетін осы заманғы басқарушыларсыз біз инновациялық экономика құра алмаймыз» делінген. Елбасының осы сөзі, біздің ұстанатын өмірлік қағидамыз болу керек. Яғни жас ұрпақты тәрбиелеу мен білім беруде мұғалімдер қауымына ерекше жауапкершілік пен міндет жүктеліп отыр. Соның бірі патриоттық тәрбие беру мен дүниетаным қалыптастыруда тарихшы мұғалімдердің орны ерекше.
Тарих – мектептегі оқу пәні ретінде жалпы негізгі білім беретін барлық гуманитарлық және қоғамтанушылық курстардың негізін құрайды. Тарих ұлттық өзіндік сана-сезімді және адамгершілік-этикалық нормаларды қалыптастыра отырып, оқытудың дүниетанымдық негізін қалыптастырады. Тарихтың басқа пәндермен өзара байланысы талдау, жинақтау сияқты ортақ логикалық таным әдістерін қолдануға мүмкіндік береді. Мысалы, гуманитарлық циклдағы пәндермен байланысы картамен, мәтінмен жұмыс істеу, оқиғалар мен құбылыстардың ерекшеліктерін айқындау сияқты ортақ әдіс-тәсілдері негізінде іске асады. Тарихи білім берудің басты мақсаты мен міндеттері мынадай:
- оқушылардың адамзат қоғамының ежелгі заманынан бүгінгі күнге дейінгі даму тарихынан жүйелі білім негіздерін қалыптастыру;
- бүкіл адамзат жасаған құндылықтарды, мәдени тарихи тәжірибенің негізін оқытып, меңгерту;
- оқушылардың дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру, оларға адамзат жинаған әлеуметтік рухани, адамгершілік тәжірибесін меңгерту;
- оқушыларды өз халқы мен басқа халықтардың мәдениеті мен тарихын, бүкіл адамзаттың мәдени мұрасын сақтауға тәрбиелеу;
- оқушылардың бойында Қазақстандық патриотизм мен азаматтық сезімді қалыптастыру;
- эстетикалық, экономикалық тәрбие беру, діннің тарихтағы қызметін дұрыс түсіне білуге тәрбиелеу.
Осы міндеттер мен мақсаттарды орындау үшін қазіргі педагогиканың жаңалықтарын, оқу әдістемелік тәсілдің тиімді жолдарын таңдау, үздіксіз ізденіс пен білім сапасын жақсарту қажет. Тарихқа деген қызығушылығын арттыру үшін сапалы білім берудің тиімді жолдарын таңдау, тарихи және мәдени мұралармен таныстыру, қосымша элементтерді пайдалану мен тарихи деректерді оқып үйренуге дағдыландыру, баяндама, рефераттар, хабарлама жасату, өз бетінше оқып білім алып шығармашылықпен айналысуына жағдай жасау сияқты жаңа педагогикалық технологиялар мен инновациялық бағыттарды, әдістер мен тәсілдерді енгізу және т.б. Осыған орай, біз яғни мұғалімдер қауымы орыстың ұлы педагогі К.Ушинскийдің«Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, оқуды ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады» деген сөзін әр уақытта естен шығармауымыз қажет.
Бүгінгі таңда сабақ өткізудің түрлері көбеюде. Түрлі әдіс-тәсілдерді пайдалана отырып, сапалы білім, саналы тәрбие беруде сабақтың тиімді түрлерін қолданып келемін. Осы мақсатта оқушылардың танымдық қызығушылығын, белсенділігін арттыру үшін өз сабағымда пайдаланып жүрген әдіс-тәсілдерден мысалдар келтіріп кетуді жөн көрдім. 5-6 сыныптарда ойын сабақтары, 8-10 сыныптарда сын тұрғысынан дамыту, ұжымдық оқыту, пікірталас, семинар, сынақ, жарыс, өзіндік жұмыс, мәнерлеп оқыту т.б. тәсілдерді қолданамын. Сурет-иллюстрациялар бойынша әңгіме құрастыру, тірек сигналдар, тірек-сызбалар, кластерлер, хронологиялық таблицалар құрастыру, тірек-конспектілер, Венн диаграммасы арқылы жұмыс істеу әдістері де қолданылады. Тағы бір ерекшелік, күнделікті сабақпен салыстырғанда қайталау сабақтарында оқушылардың өз беттерінше ойланып жұмыс істеуіне едәуір мүмкіндік туады. Тарихи оқиғалар мен құбылыстарды өз бетінше талдайды, салыстырады, қорытынды жасайды, баға береді.
Мысалы: 1. «Қазақ жүздеріне сипаттама бер»
жүздер
территориясы
ұраны
Жүздерге енетін тайпалар
Ұлы жүз
Орта жүз
Кіші жүз
2. «Алтын Орда мемлекетіне мінездеме бер»
1. Территориясы______________________________
2. Қоғамдық құрылысы ________________________
3. Ішкі саясаты _______________________________
4. Сыртқы саясаты ____________________________
5. Құлау себебі _______________________________
6. Қорытынды _______________________________
3. Венн диаграммасын толтыру:
1783-1797 жж. Сырым Датұлы бастаған көтерілістің ерекшеліктері
Көтерілістің ортақ белгілері
1837-1838 жж. Ішкі Ордадағы шаруалар көтерілісінің ерекшеліктері
4. «Портреттер сөйлейді» (көрсетілген фотосуреттегі адамның аты-жөнін атап, өмірбаянына тоқталу)
Қабанбай Бөгенбай
5. «Бұл кімнің сөзі?» (мәнерлеп оқи отырып, карточкада берілген жырдың кімнің сөзі екенін анықтау) т.с.с.
Міне, осы тәрізді әдіс-тәсілдерді білім сапасын арттыру мақсатында түрлендіре отырып қолданамын. Бұл жұмыстар оқушылармен тығыз байланыста болуға, оқушы бойындағы табиғи мүмкіндіктерді ашуға, оқушының танымдық іс-әрекеттерін қалыптастыруға, оқушы тарапынан белсенділік танытып, дербестік көрсетуіне, өзіне деген сенімділігін қалыптастыруға көмектеседі. Оқушылардың алған білімдерін кеңейтіп, логикалық ойлау жүйесін дамытып, тиянақты білім алуына жол ашады. Сабақта оқушының жеткен жетістігін баса көрсетіп, оның пәнге деген қызығушылығын арттырып отырамын. Оқушыларды өз бетімен ізденіп жұмыс істеуге баули отырып, шығармашылық қабілеттерін шыңдаймын. Бірақ шамадан тыс тапсырмалар беруден сақтану керек, ең басты оқиғалар мен фактілерді ғана білуі керектігін ескеріп, нақты тапсырмалар берген жөн.
Сондай-ақ, күнделікті сабақта оқушылардың білімін бағалауға да тигізер көмегі көп.
Мұғалімнің ой-өрісі кең, жан-жақты білімді, ізденімпаз ғалым, тынымсыз еңбекқор, кез-келген ортаның ұйтқысы, оқушылары алдында беделді, ұжым мүшелері мен ата-аналар арасында сыйлы болуы керектігін ескере отырып, Отаны мен халқы алдындағы жауапкершілігін сезіне алатын жас ұрпақтың азаматтық ұстанымын қалыптастыруға өз үлесімізді қоса білейік. Себебі халық бізге өз балаларын үлкен сеніммен тапсырып отыр емес пе?
«Қарашілік орта мектебі,
мектепке дейінгі шағын орталығымен»
коммуналдық мемлекеттік мекемесі.
Тарих пәні міғалімі Абишева Г.А
«Қарашілік орта мектебі, мектепке дейінгі шағын орталығымен»
