?u?a qalas?-Az?rbaycan?n ?u?a ??h?rini ?hat? ed?n qala divarlar?d?r.Qala uzun müdd?t ?rzind? ??h?ri xarici müdaxil?l?rd?n qorumu?,uzun müdd?t al?nmazl?q simvolu olmu?dur.A?a M?h?mm?d ?ah Qacar?n C?nubi Qafqaza yürü?ü zaman? qala uzun müdd?t mühasir?d? saxlan?lsa da ?l? keçiril? bilinm?mi?dir.
?u?a qalas?n?n ?sas?n?n n? zaman qoyulmas? haqq?nda d?qiq m?lumat yoxdur.M?nb?l?r sad?c? bu qalan?n monqollar?n Az?rbaycana ikinci yürü?ü zaman? da??d?ld??? haqq?nda m?lumat verir.?razisi strateji bax?mdan olduqca ?lveri?lidir.
?u?a qalas? da yüks?k da?l?q ?razid? yerl??ir.Qaraba? xan? P?nah?li xan Bayat qalas? v? ?ahbulaq qalas?n?n ?lveri?siz co?rafi mövqeyini n?z?r? alaraq 1753-cü ild? ?u?a qalas?n?n b?rpa edilm?si haqq?nda q?rar verir v? Qaraba? xanl???n m?rk?zi bura köçürülür.Qala b?rpadan sonra uzun müdd?t m?nb?l?rd? P?nahabad adland?r?l?r.
?u?a qalas? Az?rbaycan memarl???n?n ?n göz?l incil?rind?n biridir. Qala Arran memarl?q m?kt?b üslubunda in?a edilib.Qalan?n tikilm?sind? ?sas?n yerli da?lardan v? ?h?ng-yumurta sar?s? qat?????ndan istifad? edilib. Qalan?n üç qap?s? var.Onlardan G?nc? qap?s? öz yüks?k memarl?q xüsusiyy?tl?ri il? seçilir.Qala dair?vi mühafiz? bürcl?rin? malikdir.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«?u?a qalas? - P?nahabad »
Azərbaycan tarixi-V sinif
Mövzu: Şuşa qalası- Pənahabad
Müəllim: Zaqatala şəhər Humanitar
fənlər gimnaziyasının tarix müəllimi
Əlizadə İranə.
Tarix həmişə hər şeyi öz yerinə qoyur.
Heydər Əliyev.
Dərsimizin məqsədi:
3.1.1-Qarabağ xanlığı haqqında sadə biliklər
nümayiş etdirmək.
1.2.2-Şəkil və digər sənədli materiallardan istifadə
edərək tarixi tədqiqat aparmaq.
2.1.2-Xəritələrdə Qarabağın yerləşdiyi ərazini və
qalaları müəyyənləşdirmək.
Uşaqlar gəlin rayonumuzun
müdafiə məqsədli qədim qalalarını
tanıyaq.
Biz indiyədək Azərbaycanımızın daha
hansı qədim və məşhur qalalarını
tanımışıq?
Bəs bizim işğal altında olan
torpaqlarımızda qalan hansı məşhur
qalaları tanıyırsız?
Şuşa qalası
XVIII əsr - Şuşa
Daha möhtəşəm qala tikilsin
Şuşa qalası-Pənahabad
Şahbulaq qalası
Pənahəli xan
Əsas materialı
Bayat qalası
Niyə məhz Pənahəli xan Şuşa qalasını daha
möhtəşəm qala hesab edirdi və Şuşanı xanlığın
mərkəzi olaraq seçmişdi?
(Şagirdlər öz ilkin fikirləri əsasında wordle.net-də bu nəticəni əldə etdilər)
Uşaqlar gəlin fikirlərimizi aydınlaşdıraq.
Qruplara aşağıdakı tapşırıqlar verildi:
Şəms-Azərbaycan Respublikasının xəritəsində Şuşanın yerini, sərhədlərini və
təbiətini müəyyənləşdirməli.
Ulduz-Şuşa xalqının etnik tərkibini müəyyənləşdirməli.
Şəfəq-Qarabağ xanlığının mövcud olduğu dövrü müəyyənləşdirməli.
Alov-Qarabağ xanlığının zəngin mədəniyyətini təsvir edin.
Şəms qrupu
Şuşa şəhəri XVIII əsrin 50-ci illərinin əvvəllərində Qarabağ xanı Pənahəli xan
tərəfindən saldırılıb və ilk çağlarda şəhəri Şuşa adı ilə yanaşə xanın şərəfinə
Pənahabad da adlandırırdılar.Şuşa şəhərinin Şuşa adlanması isə həmin yerlərin uca,
şiş dağların zirvəsində yerləşməsi ilə bağlıdır.Buna görə də Şuşa öz təbiəti və gözəlliyi
ilə daim yadellilərin nəzərini cəlb edirdi.
Ulduz qrupu
Kürəkçay müqaviləsi.
(1805-ci il)
Rusiya ilə Qarabağ xanlığı
arasında.Qarabağ Rusiyaya ilhaq edildi.
Bu müqavilədə ermənilərlə bağlı heç bir şərt yoxdur.Bu da sübut edir ki, Qarabağın əhalisi
türkdilli tayfalardan ibarət
olmuşdur.
Çar Rusiyasının işğalı nəticəsində
Qarabağın əhalisinin etnik tərkibi dəyişdi. Türkmənçay müqaviləsi bağlandıqdan sonra İranda vəOsmanlı ərazilərində yaşayan erməni ailələri Azərbaycana köçürüldü.
Ermənilərin Azərbaycana köçürülməsi
Şəfəq qrupu
Qarabağ xanlığı
xvııı-xıx əsrlərdə
Rusiya
İran
Alov qrupu
Qarabağ mədəniyyət ocağıdır
Hər qrup öz təqdimatını etdikdən sonra şagirdlərin
fikirləri ümumiləşdirilir.Qrupların hər biri
qrupun işləri üçün öz fikir və əlavələrini
bildirdikdən sonra əldə edilən nəticə isə belə oldu:
Nəticələrdən məlum oldu ki, Qarabağ xanlığı istər təbiəti, istər maddi-mədəniyyət
nümunələri, istərsə də zəngin mədəniyyəti və xarici siyasəti ilə XVIII –XIX əsrlərdə
Rusiya və İran kimi böyük və güclü dövlətlərin diqqət mərkəzində idi.Güclü siyasətçi
Pənahəli xan da məhz xanlığı müdafiə etmək üçün əvvəlcə Bayat və Şahbulaq qalalarını
tikdirir, lakin daha sonra şiş dağların zirvəsində düşmən qarşısında daha möhkəm və
alınmaz olacaq Şuşa qalasının tikilməsi üçün göstəriş verdi.Bununla da 1757-ci ildə
xanlığın mərkəzini Şuşa qalasına köçürür.
Uşaqlar tarixi ocağımız olan Şuşamızın
ermənilər tərəfindən işğalı bizdən təkcə
alımaz Şuşa qalamızımı aldı?
Tarixi olduğu kimi qebul etmek, derk etmek ve olduğu kimi qiymetlendirmek lazımdır.
Heydər Əliyev
Uşaqlar tariximizi öyrənin ki,
kökümüzə sahib çıxaq.
Ev tapşırığı:
Uşaqlar siz Qarabağ xanlığı haqqında daha geniş
məlumatı aşağıdakı URL ünvanından izləyə bilərsiz.
http://www.youtube.com/watch?v=cDLhfBBj_Uw
Videoçarxdan əldə etdiyiniz məlumatlar
əsasında kiçicik təqdimat hazırlayıb
slideboom.comsaytında yerləşdirməlisiz.
Qiymətləndirmə:
Qruplar
Şəms
Qarabağ xanlığı haqqında sadə
Ulduz
biliklər nümayiş etdirmə
Şəkil və təqdim olunmuş sənədlimateriallarla tarixi tədqiqat aparma
Şəfəq
Xəritədə Qarabağın yerləşdiyi məkan və qalaları müəyyənləşdirmə