Х?ІІІ ?асырда?ы Ресей. І Петр реформалары

ХҮІІІ ғасырдағы Ресей. І Петр реформалары №17 орта мектеп

Жоспар

• Ресейдің экономикалық-әлеуметтік дамуы
• І Петр – реформатор
• Реформалардың тигізген әсері

Экономика

Ауыл шаруашылығы

• Қолөнер
• Сауда
• мануфактура

• Қой-Украйнада
• Жылқы
• Сора, зығыр
• темекі

Мануфактуралар саны 65-ке жуық, онда капиталистік даму мен басыбайлық қатынастар қатар дамыды.

*металлургия

*металл өңдеу

*кеме жасау

*қару-жарақ шығару

тоқыма

Мануфактуралардың басты саласы

• Көпестік мануфактура-басыбайлы адамдар еңбегі пайдаланылды
• Қазыналық мануфактура-өндіріске мәңгілік бекітілген мемлекеттік шаруа еңбегі пайдаланылды
• Помешиктік мануфактура

Жалдамалы еңбек мануфактуралардың бәрінде қолданылды.

• Шаруалар басыбайлы болды
• Соғыс салықтары көбейді
• Жердің дворяндар меншігіне берілуіне байланысты, ондағы шаруалар да меншігіне айналды
• Ауыл тұрғындары үшін мемлекеттік борыш өсті
• Уақытында төленбеген салық үшін шаруаның малын алып кету жиіленді

Шаруалардың жағдайы ауыр болды

• Феодалдар помещиктер сословиесіне қосылды
• Дворян міндетті әскери қызмет атқаруға тиіс болды
• Орта Азия мен Сібір, Камчаткаға экспедицияларға баруға тиісті болды
• Бұрынғы дворяндар наразылық тудырып, І Петрға қарсы оппозиция құрылды

Дворяндар жағдайы да өзгеріссіз қалды

• І Петр реформалары

«Бірде ғалым, бірде батыр, бірде теңізші, бірде ұста» А.С. Пушкин

• Петр 36 жыл билік етіп, 28 жылын соғыстарға арнады
• Ресей қуатты империяға айналды
• Құдіретті армия құрды, әскери-өндірістік кешенін қамтамасыз етті
• Құдыретті әскери мемлекетке айналдырды
• Тұрақты әскер құрды
• Мемлекет басқаруында реформалар жүргізді

«реттелінген мемлекет» құрылды.

• 1701 жылы шведтерді Дерпо түбінде жеңіп, Нотебург бекінісін нығайту үшін әскер топтастырды
• 1703 жылы осы жерде Санкт-Петербург қаласының негізі қаланды
• 1709 жылы 8 маусымда Полтава түбінде швед әскерлері жңіліс тапты

• 1721 жылы Ништадта Ресей мен Швеция арасында келісім жасалды
• Балтық жағалауының жоғары сапалы порттары Ресейге қарады
• 1721 жылы 20 қазанда Сенатта сотталған қылмыскерлерге рақымшылық жасалды
• Борышкерлерді ьорыштарынан босатты

Сенат І Петрге Ұлы Император атағын берді. Швеция өз беделін жоғалтып, Ресейді империя ретінде тануға мәжбүр болды.

• Тұрақты қарулы әскер құрылды, соғыс аяқталған соң үйлеріне қайтарылды
• Атқыштар әскері жойылды
• Казактар мен ұлттық құрамалар сақталып қалды
• Жалпы саны 200 мың солдатқа жетіп, тұрақты армияда 126 полк құрылды

Әскери реформа

• Халықтан тікелей салық алу жұмысы жүргізілді
• Жанама төлем енгізілді/ ол бюджет кірісінің 40% құрады
• Кәсіпшілік алым енгізілді/балық аулаудан, моншадан, диірменнен алынды/
• Мемлекеттік монополия жарияланды/тұз, темекі, май/
• Күміс ақша орнына чеканкадан жасалған ақша енгізілді

Салық реформасы

• 1721 жылы 25 қаңтарда шіркеудің жоғарғы органы – Діни коллегия құру туралы патшаның манифесі жарияланды
• Шіркеу өзіндік саяси рөлінен айырылып, абсолютті монархия аппараттың құрамдас бөлігіне айналды
• Шіркеу кірістеріне бақылау күшейтілді
• Шіркеу кірістерінің көп бөлігі флот құруға, армия мен мемлекетті қаржыландыруға жұмсалды

Шіркеу реформалары

• 1711 жылғы 2 наурыздағы жарлығымен Баярлар думасын жойып, мемлекеттік орган Сенатты құрды.
• Сенат қолына-заң шығарушы, атқарушы, сот билігі шоғырланды.
• Сенат тек патша алдында ғана жауап берді
• Сенат құрамы 9 адамнан тұрды.
• Мемлекеттке тыңшылық ұйым құрды
• Абсолютті монархия орнықты

Басқару және өкімет реформалары

• 1701 жылы Сухарев мұнарасында математика ғылымдарының мектебі ашылды
• Петербургте теңіз академиясына айналды
• Штурмандық, тау-кен істері, кеме құрылысы, медициналық және қолөнер мектептері ашылды
• 1703 жылы «Арифметика» оқулығы басып шығарылды
• Кітап шығару қарқыны күшейді
• Мәскеу мен Петербургте ондаған баспаханалар ашылды
• 1714 жылы алғашқы Мемлекеттік кітапхана ашылды
• 1703 жылдан бастап «Ведомости» газеті шығарыла бастады
• Кунсткамера ашылды

Мәдениет және тұрмыс саласы