?аза?стан тарихы п?нін о?ытуда тиімді ?діс-т?сілдерді пайдалану
?азіргі кезде к??іл аударалы? ?лкен м?селені? бірі-білім ж?йесіндегі ?аза?стан тарихыны? о?ытылуы.
?аза?стан тарихы п?ніні? жас жеткіншектерімізді? бойында патриотты?, Отанды с?ю, адамгершілік ?асиеттерін ?алыптастыруда, бас?а п?ндерге ?ара?анда р?лі ерекше. ?йткені ?аза? хал?ыны? ?лт болып ?алыптасуы тарихызымызды? ?лы белестері жолында к?рестері елімізді? бірт?тасты?ы ?шін е?бек сі?ірген ірі тарихи т?л?алар батырларымызды? ерліктерін айтып ?йретуді? т?рбиелік ма?ызы зор.
?рпа? т?рбиесі ?стаздар ?ауымына ?лкен жауапкершілік ж?ктейді. Заман жа?ар?ан сайын о?ыту ж?йесі мен ?діс-т?сілде жа?ару?а тиіс. Сан –?илы тиімді ?діс –т?сілдерді ?олдану ар?ылы саба?ты? сапасын арттыру. Ал саба?ты? ?зі мазм?ны мен ??рылымы жа?ынан аралас, интегралды ?осымша ?дебиеттермен ж?мыс істеу, семинар, сына?, т?жірибе, пресс-конференция, кездесу, арнаулы та?ырыпты? кеш, ойын, диалог, сахналандырыл?ан, шы?армашылы? блокты болып б?лінеді. Сондай-а? саба?та сан т?рлі ?діс-т?сілдер ?олданылады. Оларды? негізгілері халы?ты? педагогиканы ?олдану, а?паратты? ??ралдармен ж?мыс істеу
?азіргі ?мір талабы м?лден бас?а бол?анды?тан жа?а ?діс –т?сілдері ауадай ?ажет.
Мектеп ?мірінде о?ушыларды? білімдерін тексеру е? ма?ызды м?селеге айналып т?жірибелі м??алімдер, психологтар ?ауымы ерекше назар аударда. Тестік ?дісті ?олдану ар?ылы саба? ?ткізу, емтихан алу сия?ты тексеру ж?мыстарын ж?ргізгенде оны? тиімді жа?тарын бай?алады. Б?л ?діс о?ушыны? логикалы? ойлау, адам, жер аттарын еске са?тау ?абілеттерін дамытады. ?р о?ушыны? білім д?режесін, жеке ?з бетімен ж?мыс істеуін, балаларды? п?нге дейін ?ызы?ушылы?ын, жауапкершілігін арттырады ж?не ш?кіртті? п?нге деген икемділігі, ерекшелігі аны?талады жалпы б?л ?дісті? баланы? ?о?амды? сана – сезіміні? ?алыптасуына, н?тижесі о?уына ?сері бар. Тест ?дісі ар?ылы бала ?р т?рлі о?и?алардан хабардар болады. О?ан т?мендегідей т?жырым жасау?а болады.
- О?ушы ?з бетімен ойлап, ж?йеге келтіруге тырысады.
- О?ушы ?з бетімен білімін бекітеді ж?не ?зіне-?зі ба?ылау жасайды.
- Баланы? жалпы ой -?рісі дамып, саба?ты? т?рбиелік м?ні ?л?аяды.
Педагогикалы? тест ?бден ойластырыл?ан, ж?йелі т?рде ?алыптас?ан о?ушыларды? байынды? д?режесіне лайы? с?ра?тардан ??ралу?а тиіс. Тест анкетасыны? ма?саты о?ушыларды?на?тылы п?н бойынша, икемділігін, білім мен білікті ?абылдау де?гейін, щ?ушыларды? с?ра?тар?а деген ??серін аны?тау?а ба?ыттал?ан.
К?нделікті саба?та о?улы? м?тінін ?айталау не болмаса с?ра??а бір- екі с?збен жауап дайындалу мен шектелу. Жа?а саба?ты? мазм?ны мен б?рын ?ткен материалдарды? бір-бірімен ?йлеспеуі, о?ушыларды? таным белсенділігін арттыратын с?ра?тар мен тапсырмаларды? аз пайдаланылуы щ?кірттерді? п?нге деген ?ызу?ушылы?ын арттыруды? орнына керісінше ?сер етеді.
Сонды?тан ?р м??алім саба? ?стінде ы?ыласын, белсенділігін, жауапкершілігін, тапсырмаларды тияна?ты ж?не д?рыс орындауын зерттей білу керек. Оларды? ал?ан білімі мен ой- ?рісіні? дамуына, п?нді ?аншалы?ты ме?геретіні білімге деген тияна?тылы?ына, саналы т?рде ??ынылуын тексеруге м?н беруді ?ажет.Тарихты о?ытуда н?тижені тексеру категориялары тарихи уа?ыт, тарихи ке?істік, тарихи ?оз?алыс деп б?лінеді. Б?л бойынша о?ушылардан тарихи фактілерді, о?и?аларды, даталарды, адам аттарын терминдерді білу, жалпы тарихи т?сініктерді, ??ымдарды, идеяларды ме?геру, тарихы ??былыстар арасында?ы за?дылы?тар мен себеп – салдарлы? байланыстарды ашып ??рсетуді талап етеді.Тарих саба?тарында ойын элементтерін пайдалануда?ы ма?сатым –жас ?рпа?ты функционалды? сауаттылы??ка т?рбиелеу.О?ушыларды? ойлау ?абілетін дамыту,тарихи ойындарды пайдалана отырып, ?з бетінше білім де?гейін жетік ж?не тез ?абылдау?а ?йрету,картамен ж?мыс жасау?а ?йрету,ауызша ойын т?рлері ар?ылы тарихи о?и?аларды ??ындыру,
Тарихи ойындар тарих саба?тарында ке?інен ?олданылатын жа?а технологияларды? бірі. Тарихи ойындар п?нні? ба?дарламасына сай келуі керек. Ойындарды? мазм?ны о?ушыларды? жас ерекшеліктеріне сай ж?ргізіледі. Ойын?а б?лінген уа?ыт м?лшері о?ушыларды жалы?тырмайтындай, алдын- ала жасал?ан бойынша ж?ргізіледі. Ойын т?рлері саба? та?ырыбыны? мазм?нын ашып, ?ажетті іскерлікпен да?дылар ?алыптастыру?а м?мкіндік береді.Тарихи ойындар сынып о?ушыларын екі ?ш топ?а б?лу ар?ылы немесе екеу ара, ?шеу болып, ша?ын бір топ ??ру ар?ылы да ойналады. Ойындарды? екі т?рі бар. Олар, ауызша ж?не жазбаша ойындар. Ауызша ж?не жазбаша ойындарды? ?зіне карта ар?ылы ойналатын ойындар, ойын т?рінде ?ткізілетін саба?тар, сыныптан тыс ж?мыстарда орындалатын географиялы? ойындар жатады.Ауызша ойналатын тарихи ойындарды? т?рлері ?те к?п. Б?л ойындар о?ушыларды? білім де?гейін тексеру ма?сатында, ой- ?рісін дамыту ма?сатында к?бірек пайдаланылады. О?ушыларды? білімі шы?далып, п?нге деген ?ызы?ушылы?ы арта т?седі. «Тарихи тізбек» ойыны. Ойынны? ма?саты ауызша сандарды? м?нін шешу. Б?л ойын?а негізінен т?рт та?балы сандар алынады. «Тарихи тізбек» ойыны о?ушыларды? ойлау ?абілетін ж?не тап?ырлы?ын, есте са?тау ?абілетін дамытады. Мен «Тарихи тізбек»ойынын сыныптарда ке?інен ?олданамын. Б?л ойында о?ушылар хандарды? билік ??р?ан жылдарын, к?терілістерді на?ты тауып к?рсетеді. «?стап ?алма» ойыны.О?ушылар ше?бер жасап т?рады. М??алім бастаушы. Тарихи нысанды атап доп ла?тырады. ?ате атал?ан болса о?ушы допты ?а?ып алмайды. ?а?ып ал?ан жа?дайда с?ра??а жауап береді. Б?л ойынды барлы? сыныптарда ?олданамын.
«М?тіндегі ?атені тап» ойыны.
5- сыныпта «Шы?ыс даналары» деген та?ырыпты ?ткенде
- Мына жылдарды? арасынан ?бу Насыр ?л-Фараби ?мір с?рген жылдарды тауып, астын сыз: 1100-1166; 1218- 1219; 1380.
8 сыныпта
« ?аза? -жо??ар ?атынынастары» саба?ында: а) 1219 жыл
.Жо??ар шап?ыншылы?ы бастал?ан жыл ма?
.Алтын орданы? ??рыл?ан жылы ма?
О?и?алар мен ??былыстарды суреттеуге арнал?ан с?ра?тар
«?ор?ыт ата, ата?ты жырау, дарынды к?йші ж?не ойшыл философ» та?ырыпта хабарлама дайындай отырып онда?ы ойды тауып, жоспар ??ры?дар.
Тарихты о?ыту н?тижелері мен о?ушыларды? ж?мысын тексеру п?нді о?ытуда?ы тексеруді?, ба?алауды? ж?не жетілдіруді? ?арапайым т?рі саналады. Білім мен іскерлікті тексер
?аза?стан тарихы п?нін о?ытуда тиімді ?діс-т?сілдерді пайдалану
?азіргі кезде к??іл аударалы? ?лкен м?селені? бірі-білім ж?йесіндегі ?аза?стан тарихыны? о?ытылуы.
?аза?стан тарихы п?ніні? жас жеткіншектерімізді? бойында патриотты?, Отанды с?ю, адамгершілік ?асиеттерін ?алыптастыруда, бас?а п?ндерге ?ара?анда р?лі ерекше. ?йткені ?аза? хал?ыны? ?лт болып ?алыптасуы тарихызымызды? ?лы белестері жолында к?рестері елімізді? бірт?тасты?ы ?шін е?бек сі?ірген ірі тарихи т?л?алар батырларымызды? ерліктерін айтып ?йретуді? т?рбиелік ма?ызы зор.
?рпа? т?рбиесі ?стаздар ?ауымына ?лкен жауапкершілік ж?ктейді. Заман жа?ар?ан сайын о?ыту ж?йесі мен ?діс-т?сілде жа?ару?а тиіс. Сан –?илы тиімді ?діс –т?сілдерді ?олдану ар?ылы саба?ты? сапасын арттыру. Ал саба?ты? ?зі мазм?ны мен ??рылымы жа?ынан аралас, интегралды ?осымша ?дебиеттермен ж?мыс істеу, семинар, сына?, т?жірибе, пресс-конференция, кездесу, арнаулы та?ырыпты? кеш, ойын, диалог, сахналандырыл?ан, шы?армашылы? блокты болып б?лінеді. Сондай-а? саба?та сан т?рлі ?діс-т?сілдер ?олданылады. Оларды? негізгілері халы?ты? педагогиканы ?олдану, а?паратты? ??ралдармен ж?мыс істеу
