?аза?стан тарихынани "?аза? ханды?ы" ашы? саба?

Қазақ хандығының мемлекеттік –әкімшілік құрылымы

Сабақтың Мақсаты:

Білімділік: Қазақ хандығының ХҮ-ХҮІ ғасырлардағы мемлекеттік –әкімшілік басқару жүйесімен таныстыру, білім беру, қазақ хандығындағы ханның, ақсақалдардың, қарапайым шаруаның рөлін анықтау.

Тәрбиелік: оқушының бойында патриоттық сезімін туғыза отырып өз тарихын және ұлтын құрметтеуге тәрбиелеу.

Дамытушылық: оқушыны сабақ барысында өзара қарым –қатынасқа түсіре отырып жұппен, топпен жұмыс жасауға баулу, ойын,сөйлеу қабілеттерін дамыту.

Үй тапсырмасы:

Тәуке хан тұсындағы Қазақ хандығы

• Тәуке хан болу қарсыңындағы Қазақ хандығының саяси жағдайы
• Тәукенің хан тағына отыруы
• Тәуке хан тұсындағы Қазақ хандығының ішкі, сыртқы жағдайы.
• «Жеті жарғы».
• Ұлы билер.

Жәңгір хан

1643 жыл. Орбұлақ шайқасы

Орбұлақтың қазіргі көрінісі

«Кім? не? Қайда? қашан?» ойыны

• Қазақ хандығын кім құрды?
• «Жеті жарғы» дегеніміз не?
• «Жеті жарғыны» кім жазды?
• Қазақ хандығы қайда, қай жерде құрылды?
• Қазақ хандығы қашан құрылды?
• 1511-1518ж. Қазақ хандығын кім басқарды?
• «Қасым ханның қасқа жолы» деген не, ол неше тараудан, неше бөлімнен тұрады және онда не туралы жазылған?
• Есім хан тұсында қазақ хандығы астанасы қайда орналасты?
• Есім хан қай жылы Имамқұли басқарған бұхар әскерін жеңіп шықты (1611)

Қазақ хандығы

Жаңа сабақ: Қазақ хандығының мемлекеттік –әкімшілік құрылымы

ЖОСПАР:

• Хандықтың басқару жүйесі
• Қазақ ханы, оның қоғамдағы рөлі
• Қазақ хандығының әлуеметтік құрамы

ХҮ –ХҮІІ ҒАСЫРДА ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ ЖЕТІ САТЫДАН ТҰРАДЫ

7

6

5

4

3

2

1

Хандық- үш жүзден құралды,қаған

Жүз-бірнеше ұлыс. Билеушісі –хан.Ордаби

Ұлыс-бірнеше арыс. Билеушісі-сұлтан

Арыс- бірнеше рудан құралған.Басқарушысы- би

РУ-10/15 аймақ

Басқару- рубасы

АТА АЙМАҚ-жеті атадан құралған бірнеше ауыл.

АУЫЛ

Басқарушысы -АУЫЛБАСЫ

• Жалайыр, албан, суан,дулат, сары үйсін, шапырашты,қаңлы, сіргелі, ысты т.б.Ұраны «Бақтияр»
• Жалайыр, албан, суан,дулат, сары үйсін, шапырашты,қаңлы, сіргелі, ысты т.б.Ұраны «Бақтияр»

Ұлы жүз

Орта жүз

• Арғын, найман, уақ, қыпшақ, керей, қоңырат Ұраны: «Ақжол»
• Арғын, найман, уақ, қыпшақ, керей, қоңырат
• Ұраны: «Ақжол»

Үш жүз

Кіші жүз

• 12 ата Байұлы, Жетіру, 6 ата Әлімұлы енеді. Ұраны «Алдияр»
• 12 ата Байұлы, Жетіру, 6 ата Әлімұлы енеді.
• Ұраны «Алдияр»

Қазақтың билері

Төле би

Әйтеке би

Қазыбек би

ХАН кім?

Шыңғыс ұрпағынан болуы тиіс

Ел билеуші ғана емес әскербасы

Хан жерге иелік етуші

ХАН

Шет мемлекеттермен келіссөз жүргізу

Хан заң шығарушы,

бұйрық беруші

Өзіне бағынышты адамдарды жазалау

Ақ киізге отырғызып хан сайлау

Қазақ хандығы екі топқа бөлінді

Ақсүйектер,қожа сұлтандар, бай шонжарлар, салықтан босатылды

феодалдар

Қараша халық

Малшылар, егіншілер,құлдар, күңдер, ауыр жұмиыстар атқарды, салық төледі

сәйкестендіру тест

Ауыл

Би

Рубасы

Ауылбасы

Қаған

Ақсақал

Сұлтан

Хан

Ата аймақ

Ру

Арыс

Ұлыс

Жүз

Хандық

Бекіту кезеңі: Дискуссиялық өрнек

Сөйлем

1.

Әр ұлттың өзіне тән тілі, мінез ерекшелігі, салт-дәстүрі, ата-мекені болады

Иа

2.

Жоқ

Қасым хан тұсында Қазақ хандығы 1млн.-ға жетті

3.

Құрылтай 5 жылда 1 рет болды

4.

Қарапайым халық «қараша» деп аталады

5.

Феодалдар, ақсүйектер салық төледі

6.

Хан тағына малы көп шонжар-сұлтандар сайланды

Қорыту.

• Үйге тапсырма: «Мен хан болсам.....» ой толғау

• Бағалау

Тапсырма: оқулықпен жұмыс

• Өткен тақырып бойыншы 10 сұрақ тест тапсырмасын дайындаңдар.