Т?рбиелік: О?ушы санасына ту?ан хал?ына деген ??рмет пен ма?таныш сезімін ?ялату, ?лтты? рух енгізу, тіл мен дін м?дениет м?расын, тарихын ??меттеуге т?рбиелеу.
Просмотр содержимого документа
«?аза?станны? ХІ?- Х? ? с?улет ?нері »
Үй тапсырмасы :
§33. Х IV-XV ғ Қазақстан мәдениетінің дамуы
Керемет жеті сұрақ
Хұсырау мен Шырын поэмасының авторын ата.
Қыпшақ тілінің сөздігі болған туынды.
Жүсіп – Зылиха әдеби шығармасының авторын ата.
Ш.Уәлихановтың дін туралы жазған мақаласының аты.
“ Шыңғыснама” кітабының авторын ата.
Тасаттық дегеніміз не?
Бойтұмар дегеніміз не?
Тарихи сынақ хат
Мәдениет түрлері_______________мәдениет және__________мәдениет.
ХІІІ ғасырда_________шөлдеп келе жатқанда қыпшақтар _________ сусын берді дейді ол “________”.
Ауыз әдебиетінде кең тараған ертегілер____________________________________________________________________________________________
ХIV-XVғ Қазақстанда ру тайпаларының әдеби туындылары____________түрінде дамыды.
Аспаптық музыка туындылары______________________________________ деген күйлері белгілі.
Ағаштан жасалған ыдыс – аяқ түрлері
Зергерлік бұйымдар.
3. Ер тоқым.
Рухани мәдениет
Жоспары:
1.Сәулет өнері.
2.Арыстан баб , Қ.А.Йасауидің кесенелері
3.Алаша хан кесенесі. Көккесене.
4.Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі.
5. Қолданбалы өнер.
Жошы хан кесенесі
Бабаджа қатынкесенесі
Қарахан кесенесі
Айша Бибі кесенесі
Арыстан баб
Қожа Ахмет Иасауй
Қазандық – кесененің ортасында орналасқан, 1399 жылы Әмір Темір құйдырған
Кітапхана төбесі алты қырлы күмбезбен көмкерілген шұңғыл ойықтарының
әсерінен созылыңқы болып көрінетін шаршы бөлме
Йасауидің мүрдесі қойылған жай
Күйдірілген кірпіш бетіндегі өрнек
Ұлытауда Қаракеңгір өзенінің оң жағасында орналасқан. Х-ХІ ғ сәулет өнерінің туындысы.
Орта Азия сәулет өнерінде кездеспейтін ерекшелік төбесіне баспалдақпен көтеріледі.
Қазақтың дәстүрлі оюы таңдай, жүрекше өрнегі қолданылған.
Көккесене – Ақ Орданың астанасы болған
Сығанақ қаласының маңында
Төменарық деген жердің солтүстік - батысында
8 км жерде орналасқан.
Ерекшелігі: кілем сияқты өрнек үлгісімен өрілген, төбесі күмбез секілді. Бүгінгі күнде тек кесененің жұрнағы қалған.
Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі - XV ғасырдың екінші жартысында салынған. А.Йасауи кесенесінің Шығыс жағынан 60м жерде орналасқан, 5 бөлмеден тұрады. XIX ғасырдың соңында қираған. Төбесіндегі күмбезі А.Йасауидың кесенесінің ішінен табылған. Қалай келгені белгісіз. 1485 жылы қайтыс болған ол Әмір Темірдің ұлы Ұлықбектің қызы екені жазылған.
Қолданбалы өнер
Қолданбалы өнер- өнер атаулының ішіндегі ең күрделісі,үлкен шығармашылықты қажет етеді. Кез келген сәулеттік құрылысты жасаған соң әрленуіне көңіл бөлу керек, болмаса шыққан шығын зая кетеді.сондықтан құрылысшылар әдемілеуде қолдынбалы өнерді пайдаланған.Жаңа үлгілері қалыптаса бастады, күмбез шатыр пайда болды. Күйген кірпіштен бір жағын түрлі- түсті әйнек сыр жағылған кірпішті пайдаланды. Оның сыры әлі күнге ашылмаған. Орта ғасырдағы құрылыс материалдарының сапалы жасалуынан сәулет өнерінің жоғары деңгейде болғанын көреміз.
Руханият пен бiлiм беру салаларын дамытудың аса маңызды құрамдас бөлiгi ретiнде биыл бiрқатар ауқымды жобалардың басын қосатын “Мәдени мұра” арнаулы орта мерзiмдi бағдарламасын әзiрлеп, iске асыруға кiрiсудi ұсынамын.
Оның мақсаты:
Бiрiншiден, халықтың орасан мол мәдени мұрасын, соның iшiнде осы заманғы ұлттық мәдениетiн, фольклорын, дәстүрлерi мен салттарын зерделеудiң бiртұтас жүйесiн жасау.
Екiншiден, ұлттық тарих үшiн ерекше маңызы бар елеулi мәдени-тарихи және сәулет ескерткiштерiн қалпына келтiрудi қамтамасыз ету.
Үшiншiден, ұлттық әдебиет пен жазудың санғасырлық тәжiрибесiн қорыту және кеңейтiлген көркем, ғылыми, өмiрбаяндық дестелер жасау.
Төртiншiден, мемлекеттiк тiлде әлемдiк ғылыми ойдың, мәдениет пен әдебиеттiң үздiк жетiстiктерi негiзiнде гуманитарлық бiлiм берудiң толымды қорын жасау.
Мәдени-рухани даму жөнiндегi шаралардың iшiнде бiздiң бас қаламыздың мәдени ортасын қалыптастыруға айрықша назар аударылуға тиiс.
XX – XXIғ. Сәулет өнері. Астана қаласы.
Үйге тапсырма
§34. Қазақстанның ХIV – XV ғасырлардағы сәулет өнері.