Ерте темір д?уіріндегі Шы?ыс ?аза?стан

Жамбыл облысы

Байзақ ауданы

Амангелді атындағы орта мектебінің тарих және география пәнінің мұғалімі

Азимкулова Жансара Мукановна

Қазақстан тарихы

6 сынып

Сабақтың тақырыбы: Ерте темір дәуіріндегі

Шығыс Қазақстан

• Сабақтың мақсаты:
• Білімділік: Оқушыларға Шығыс Қазақстан жері, табиғаты, табиғи қазбалар, Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің үш кезеңі туралы түсіндіру. Осы кезеңдерге тоқтала отырып, оқушыларды көне мәдени ескерткіштермен таныстыру.

• Дамытушылық: Оқушыларға өткен тақырыптар бойынша сұрақтар қойып, алған білімдерін еске түсіру. Өткен тақырыптарға шолу жасап, оқушының ойлау қабілетін дамыту.

• Тәрбиелік:Шығыс Қазақстан жеріне сипаттама беріп, оның керемет сұлу табиғатына, мәдениетіне тоқтала отырып, оқушыларды ертедегі мәдени мұраларды құрметтеуге тәрбиелеу.

• ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:

1. Табиғат жағдайы және халқы

2. Шілікті патша қорғандары

3. Берел қорымы

Адасқан әріптер

• Мына әріптердің өз орындарын табу керек. Сонда Қазақстанның бір өңірі шығады.

Ы Ш Ғ С Ы

“ Томирис” патшайым

Сақ сарбазы - Шырақ

Қазақстандағы ерте темір дәуірінің кезеңдері

1 – кезең

Майемер (б.з.б. ҮІІ - ҮІғ)

2 – кезең

Берел (б.з.б. Ү – ІҮ ғ)

3 – кезең

Құлажорға (б.з.б.ІІІ – І ғ)

4 – кезең

Шілікті (б.з.б. ҮІІ – ҮІ ғ )

Майемер ескерткіштері (б.з.б. ҮІІ – ҮІ ғ)

Тас үйіндісінен тұратын

қорымдар

Ерекшеліктері

Табылған заттар:

қола айна, қоладан

жасалған ат жүгенінің

ауыздығы, хайуанаттардың

қимыл - әрекеті

бейнеленген алтын

әшекейлер

Жерлеу дәстүрі:

Мәйітті төрт

бұрышты қабірге

жерлеген

Шілікті ескерткіштер (б.з.б. ҮІІ – ҮІ ғ )

Барлығы 51 оба

«Алтын қорған »обасы

Ерекшеліктері

Жерлеу дәстүрі: биіктігі 5 метрдей

балқарағай бөренелерінен қабір

үйін салған. Шығыстан батысқа

қарай бағытталған дәліз жасаған.

Екі адам жерленген.

Табылған заттар: 13 қола жебе,

тері қорамсақ, алтын

әшекейлер, -9 бүркіт,29 қабан

бедері, аң – құс мүсіндері.

Берелі кезеңі

ескерткіштері

(б.з.б. Ү – ІҮ ғ )

Барлығы 40 –тай оба

Еркешеліктері

Жерлеу дәстүрі: қабірі 6 – 7 м

тереңдікте қазылған, мәйітті

астау – саркофагпен жерлеген,

4 қатарда 4 аттан - 16 ат

құрбандыққа шалынып,бірге

жерленген. Кіші обалардағы

мәйіт бөренеден

қиюластырылған сандықшада

жерленген.

Табылған заттар: ат

әбзелдері, түрлі ғажайып

аң – құс маскалары (грифон)

алтын әшекейлер, інжу

моншақтар, темір пышақ,

қанжарлар, қыш құмыра,

көзелер

Құлажорға кезеңі

ескерткіштері

(б.з.б. ІІІ – І ғ )

Ерекшеліктері

Мәйіт бас батысқа

Қыш құмырала, көлденең

қаратылып,тас сандықта

және тік құлақты қыш

жерленген.

қазандар,ағаш ыдыстар

Алтын самұрық. Шілікті. Бәйгетөбе обасы

Ат әбзелінің әшекейі Берел №11 оба

Алтын арқар Шілікті . Бәйгетөбе обасы

“ Шілікті алтын адамы”

Сфинкс және ат өмілдірігінің бұғы бейнелі доғабасы Берел №11 оба

Алтын бесжұлдыз .Шілікті. Бәйгетөбе обасы

Тарақ. 2- Шілікті қорымы , 1-оба

Алтын сылдырмақ қоңыраушалар. Шілікті. Бәйгетөбе обасы

Шіліктідегі Бәйгетөбенің қазба жұмысына дейінгі көрінісі

Топырақ қабаты астындағы тас оба. Шілікті. Бәйгетөбе

Сәйкестендіру. Тарақ . 2- Шілікті қорымы , 1-оба

Алтын бесжұлдыз .Шілікті. Бәйгетөбе обасы

Алтын арқар Шілікті . Бәйгетөбе обасы

“ Шілікті алтын адамы”

Алтын сылдырмақ қоңыраушалар. Шілікті. Бәйгетөбе обасы

Ұяшықтарды ашу

Шілікті ескерткіштері

3

2

1

Шығыс Қазақстан аумағын

Шығыс Қазақстан

кезеңдерін ата?

мекендеген тайпалар ?

қанша обадан тұрады ?

6

5

4

Берел кезеңінен қанша

Берел кезеңі қай

“ Алтын қорған ” обасы

қай кезеңге

ғасырды қамтиды?

оба табылды?

жатады?

Берел кезеңінің

Майемер кезеңінің

7

Шілікті ескерткішінің

8

9

ерекшелігін айтып бер?

ерекшелігін айтып

ерекшелігін ата?

бер ?

Топтастыру

Шығыс Қазақстан кезеңдері

«Сандар сөйлейді»

• 1960 ж
• Б.з.б. Ү – ІҮ ғ
• 4303
• 200
• 51
• 40
• 1998 – 1999 ж.