а/ Алтай тауының маңы б/ Орал тауының оңтүстігі в/ Оңтүстік Қазақстан
Тест жауаптары
1. а/
2. а/
3. б/
4. в/
5. а/
6. б/
7. в/
8. а/
9. а/
10. б/
« Кім жылдам» Сақ тайпаларының негізгі үш тобы
Парсы жазбаларында
Атауы
Мекені
Суреттен не байқаймыз ?
Сақ қоғамындағы
әлеуметтік үш топ
Топ
Белгілері
Сабақ тақырыбы Сақтардың мәдениеті
Сабақ мақсаты:
1. Сақ мәдениетінің мұраларымен таныса отырып, сақ мәдениетінің әлемдік мәдениеттен алатын орнын, қазақ мәдениетінің дамуындағы ықпалын ашып көрсету. 2. Өткен сабақтағы білімдерін пайдалана отырып, өз ойларын айтуға, салыстыра білуге, өз бетімен ізденуге дағдыландыру. 3. Өз халқын сүйіп, «Мәңгілік ЕЛ» идеясын басшылыққа ала отырып, мәдени мұраларды құрметтеуге, адамгершілікке тәрбиелеу, эстетикалық талғамдарын қалыптастыру.
І.Қызығушылығын ояту
« Ой қозғау» Сақ үштағаны (триадасы)
І- топ Ат әбзелдері
ІІ- топ Зергерлік бұйымдар
ІІІ- топ Қару жарақтар
Жасалу жолы, ерекшеліктері неде?
Қызылорда облысы жеріндегі б.з.б. IV- б.з.-дың XIII ғасырларына жататын ежелгі қалашық – Шірік-Рабат
Есік қорғаны
ІІ. Мағынаны тану
«Алтын адам» макетін құрастыру ,
1-топ Бас киімі, сақинасы
2-топ Кеудесі, белдігі
3-топ Қанжары, қабы,
аяқ киімі
ІІІ.Ой толғау Қазақстанда табылған басқа Алтын адамдар туралы мәліметтермен таныстыру
Екінші « Алтын адам»
1999 жылы Ақтөбе облысының Жылыой ауданына қарасты Аралтөбе қорымында табылған Зейнолла Самашев тапты . Қорым дөңгелек болып келеді. Ғалымдардың айтуынша, біздің заманымызға дейінгі ІІ ғасырда өмір сүрген сарматтар тайпасына жатады. Және олар біз өлгеннен кейін де әрі қарай өмір сүретін боламыз деген ұғыммен көптеген заттарды өздерімен бірге көмген. Қорымның жоғарғы жағы 4, ал астыңғы жағы 12 бөлікке бөлінген және қорымның айналасынан тас мүсіндер табылған. Ғалымдардың айтуынша, сарматтар тас мүсінді бекерден-бекер қоймаған. Олардың ұғымы бойынша, бұл тас мүсіндер қорымды пәле-жаладан қорғап тұрады. Содан кейін үлкен бір тайпаның көсемі болғандығы айтылады. Қолында асатаяғы бар, шашы ұзын. Бет-әлпетіне реставрация жасаған Қырым Алтынбеков деген ғалымның айтуына қарағанда, бұлар иран топтас елдерге жатады, бірақ жартылай көшпелі, жартылай тұрғылықты өмір сүріп жүргеннен кейін көшіп-қонып жүрген тайп
1999 жылы Ақтөбе облысының ЖылыАл екінші «алтын адам» 1999 жылы Ақтөбе облысының Жылыой ауданына қарасты Аралтөбе қорымында табылған еді. Атырау облыстық мұражайының кіші ғылыми қызметкері Гүлназ Ахметованың айтуынша, бұл қорым да бірнеше рет тоналған. аның бірі, - деді Гүлназ Ахметова.
Үшінші « Алтын адам»
Тараз қаласының маңындағы Шілікті қорымында табылған 2003-2004 жылдары « Бәйгетөбе» деп аталатын обадан жасы 35-37 шамасындағы бойы 1,78 см, сүйекті ірі денелі адам мүрдесін зерттеу барысында .Әбдеш Төлеубаевтің экспедициясы тапқан.б.з.д. ҮІІІ ғасырға жатады.Қорған үш қабаттан тұрады, бірінші қабаты топырақ үйінді, оның ішінде тас үйіндіден тұратын оба бар. Оның биіктігі 4, ал диаметрі 22 метр. Осы тас үйіндінің ішінде қима ағаштан жасалған қабырхана бар. Ол жердің бетіне орналасқан. Қабырхананың ішкі еденінің аумағы - 33,6 шаршы метр. Осы үлкен қабырханада жалғыз адам жерленген екен. Сол заманда қабырхананың тоналғандығы анықталды. Табылған адамның киім әшекейлерінің бір бөлігі қолымызға тиіп отыр. Олардың ұзын-саны 4 жарым мыңнан астам. Бұлар әшекей түрінде жасалған құйма алтындар. Бұған дейінгі алтын адамдарда қаңылтыр алтынды әшекей бұйымдар болса, бұнда құйма алтын.Әшекейлерде арқар, таутеке, бұғы, қасқыр, барыс, бүркіт бейнеленген.
Төртінші « Алтын адам»
Cәрсенбінің сәтті күні Ә.Марғұлан атындағы археология институтының бөлім меңгерушісі, тарих ғылымдарының кандидаты Арман Бейсенов бастаған археологтар көп жылғы зерттеу, қазба жұмыстарының нәтижесінде Орталық Қазақстан аймағынан Қарқаралы өңірінің Талды қорымдарынан 14 шілде 2010 жылы табылған тұңғыш алтын адамға кездесті. Себебі қазба жұмыстары толық аяқталмаса да 8 үлкен белдіктің әшекейі, одан кішірек 82 белдіктің әшекейі, 8 құйма арыстанбелгісі, Астанадағы хан шатырының формасындай 20 құйма алтын, 6 алтын пружина, бұдан басқада 30 шақты түрлі формада құйылған алтын әшекейлер, өте жұқа алтын қаңылтыр деп айтуға болатын затқа ойылып жасаған айдаһар, секірейін деп тұрған қабан, осындай жұқа металға ойылған елтаңбада белгіленген пырақтардың көріністермен қатар өте ұсақ алтын моншақтар мыңдап саналады.
Әртүрлі дөңгелек көлемдегі киімге жапсырылып тігілетін алтын әшекейлер, қымбат тастардан істелінген әртүрлі бояудағы моншақтар, жиырма шақты садақ-жебелерінің қоладан құйылған ұштары кімді болсын таңғалдыратыны сөзсіз.
Бұдан басқа да таза алтыннан құйылған сақина мен әйелдерге тән киім әшекейлерінің табылуы бұл әйел адамның мүрдесі екендігіне еш дау туғызбайтындай. Сөйтіп Қарқаралы өңірінен “Алтын адам” табылды деп археологтар жар салуда.
ІУ. Бекіту . Венн диаграммасын толтыр
у. ҚОРЫТЫНДЫЛАУ Қазақстан Республикасының
алтын және бағалы
металл мұражайы
Алтын және бағалы металдар мемлекеттік мұражайы 1990 жылы Алматы қаласында құрылды. Кейіннен, Республика елордасының ауысуына байланысты 2000 жылғы қазанда мұражай Астана қаласына көшіріліп, Президенттік Мәдениет орталығына орналысты.
Алматы қаласында Тәуелсіздік монументі Республика алаңында ораласқан.1996 жылдың 16 желтоқсанында ашылған.
Монументі тұрғызу идеясын елбасымызН. Ә. Назарбаев айтқан болатын. Жобаны сәулетші Шота Уәлихановтың жетекшілігімен мүсіншілер Әділет Жұмабаев, Нұрлан Далбаев, сәулетшілер Қазыбек Жарылғапов пен Қайрат Сұраншиев жасап шықты. .Биіктігі 28 метр. Ұшар басында биіктігі 6 метр «Алтын адамның» тұлғасы тұр .
Мүсіннің бет- жүзі қазақтың тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіровтың портретіне қарап жасалған.
УІІ Үйге тапсырма
« Алтын адам» туралы деректер, мәліметтер жинап келу
«Еліміздегі құнды жәдігерлер» тақырыбында эссе жазу
ІУ Бағалау
Топ спикерін тыңдау
Грек тарихшысы
ГЕРАДОТ
Б.з.б 490/480-425 ж.ш.
Парсы патшасы Дарий І б.з.б 516 жылы жартасқа жаздырған жазулар
