Батыс т?рік ?а?анаты

СӘЛЕМЕТСІЗДЕРМЕ

ОҚУШЫЛАР!!!

Х

1 кезең

КЕРІ

Түрік қағанаты

10

20

30

40

10. Түрік қағанатының негізін қалаған қаған?

(Бумын)

КЕРІ

20. Жужан қағаны Анағұйды жеңген соң Бумын қандай атақ иеленді?

(Елхан)

КЕРІ

30. Эфтолиттердің негізгі күштерін түріктер Бұхар түбінде қай жылы жеңді?

(587)

КЕРІ

40. Түріктер шаруашылығы қандай?

(көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы)

КЕРІ

Сұрақтар әр топқа

1 топқа

1. Түрік қағанатын кім құрды

2. Түрік қағанаты 545 жылы кімдерменен Жақсы қарым-қатынас болды?

3. Қытайдың қол басшысының аты кім

4. Бумын кімменен жекпе-жекке шықты

5. Жекпе-жекте кім жеңіске жетті?

ІІ топқа

ІІ топ.

1. Бумынның баласының аты кім

2. Қара-Ескенің інісінің аты кім?

3. Бумын қағанның інісінің аты кім?

4. Иштеми 555 жылы қай өлкелерді өзіне қаратты

  5. Түрік қағанаты қай елдермен терезесі тең түсті

ІІІ топқа

1. Түрік қағанаты күшті ел болды ма?

2. Қағандардың арасында не болды

3. 581 жылы кімдер соғыс ашты

4. Түріктер батыс және шығыс болып қай жылы 2-ге бөлінді

5. Түріктердің орталық астанасы қандай?

4 топқа

1. Теле сөзінің мағынасы

2. Мал өнімдеріне не жатады

3. Түріктердің басты көлігі не болды?

4. Түріктер қандай шаруашылықпен айналысты

5. Ат әбзелдерін ата

Батыс түрік қағанаты ( 6 03-704)

Батыс Tүpiк қағанатының жер аумағын, қоғамдық саяси тарихын түсiндiре отырып шаруашылық түрлерi мен сауданың дамуындағы Жiбек жолының рөлiн көрсету;

Сабақтың мақсаты:

Жер аумағы:

Оңтүстік шығысында Іле, Шу өзендерінен бастап

Солтүстік-шығысында: Есіл мен Ертіс

Солтүстік-батысында: Еділ мен Кубан өзеніне дейін

Оңтүстік-батысында:Тарым Амудария

өзеніне дейінгі аралықты қамтыды

Астанасы:

Батыс қағанаттың орталығы

Жазғы ордасы - Мыңбұлақ

Суяб (Шу бойында)

Халқы: будун сөзі – ел, халық деген мағананы білдірген

Негізгі этникалық мағанасы – “Он оқ Будун” н/се “Он тайпа”

10 тайпа: 5 тайпа нушебилер мен 5 тайпа дулулар.

Әр тайпада

10 мың әскеркер (түмен) болған

Қағанаттың әлеуметтік жағдайы

Жоғарғы лауазым – Қаған (мұрагерлік жолмен берілген, қағанды Ұлық сайлады

Шад- тайпа көсемі

Қаған руынан

шыққандар –

Ябғу, Шад,

елтебер

Елтебер-ру басы және аймақ өкілі

Ябғу қағанның мұрагері

Сот істерін бұйрықтар мен тархандар атқарған

Бұйрықтар-сот қызметшісі

Тархан – қала әкімі

Түменбасы – әскери қолбасшы

Тат - құлдар

Қара будундар –

қарапайым

халық

Бектер-жергілікті жерлердегі қағанның негізгі тірегі

10. Батыс Түрік қағанатының жазғы ордасы?

(Мыңбұлақ)

КЕРІ

20. «Тат» сөзінің мағынасы?

(Құл)

КЕРІ

30. «Силифтер» деген кімдер?

(Салық жинаушылар. Бұл атақты он қаған берген)

КЕРІ

40. Батыс Түрік қағанатының саяси күшеюі қай қағандардың тұсында болды?

(Шену 610-618 мен Тон 618-630)

КЕРІ

Тарихи деректер

1. «Бек ұлдарың құл болды, пәк қыздарың күң болды»

А) күлтегін жазуында

В) В.Бартольд

С) Әл-Идреси

А) күлтегін жазуында

2. «Соғдылардың ішінде түрікше сөйлемейтіндері жоқ»

деп жазған

А) М.Қашқари

В) Ибн Хаукаль

С) В.Бартольд

С) В.Бартольд

Мемлекет атауы

Өмір сүрген

кезеңі

Батыс Түрік қағанаты

Орналасқан

жері

Орталығы

Жылдарды сөйлетейік

27

жылдар

Болған оқиғалар

Мемлекет атауы

Түрік қағанаты құрылды

Қара Ескенің інісі Мұқан кезінде жужандар бас көтерілместей жеңілді

Дулулар мен Нушебилер арасында соғыс болды

Қашғардың түрік билеушілері Баласағұн қаласын басып алды

Атлах шайқасы. Қытай әскерлеріне соққы беру

Тон қаған Византияға көмекке қалың қолын аттандырды

Батыс және Шығыс қағанат болып екіге бөлінді

жылдар

552 ж.

Болған оқиғалар

552-554жж.

Мемлекет атауы

Түрік қағанаты құрылды

640-657жж.

Түрік

Қара Ескенің інісі Мұқан кезінде жужандар бас көтерілместей жеңілді

940ж.

Түрік

Дулулар мен Нушебилер арасында соғыс болды

Батыс Түрік

Қашғардың түрік билеушілері Баласағұн қаласын басып алды

751ж

Қарлұқ

627ж.

Атлах шайқасы. Қытай әскерлеріне соққы беру

603ж

Түркеш

Тон қаған Византияға көмекке қалың қолын аттандырды

Батыс Түрік қағанаты

Батыс және Шығыс қағанат болып екіге бөлінді

Түрік қағанаты

КЕРІ

Батыс түрік қағаны

Ешбар Елтеріс бұл

тайпалық жүйені қалай

атады?

Шу өзенінен шығысқа

қарай орналасқан

Шу өзенінен батысқа

қарай орналасқан

5 тайпа дулу

5 тайпа нушеби

1

“ Түрік” этнонимі

алғаш рет Қытай

деректерінде қашан

кездесті?

Түрік қағанатының

құрамына енген тайпа

30

2

КЕРІ

Қорытынды

Бағалау

Үйге тапсырма

Тест тапсырмасын дайындау