1837-1847ж К.?асым?лы баста?ан ?лт-азатты? к?теріліс

№ 35 М. Мәметова атындағы жалпы орта мектеп

Тақырыбы: 1837-1847ж К.Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс

Орындаған: М. Ш. Берден

Қазақтың соңғы ханы, айбарлы да аяулы арыстың бірегейі.Ол 1802 жылы дүниеге келіп, 1847 жылы қайтыс болған.. XIX ғасырдың 30-40-шы жылдарын қамтыған ең ірі халықтық сипаты бар көтеріліс басшысы, үш жүз мойындаған Абылай ханның немересі, Қасым төренің баласы

Бұл мәтінде кім туралы айтылып отыр?

Кенесары Қасымұлы

(1802-1847)

Кенесары Қасымұлы – хан, қазақтардың патшалық Ресей мен Қоқан хандығына қарсы ұлт-азаттық қозғалысының басшысы.

Семантикалық карта

Оқиғалар,

жылдар

44

1837-

1847ж.

1847ж.

ж.1841-

1847ж.

1838ж.

1847ж.

1841ж.

1802-1847

80-нен

астам

Кенесары

өмір сүрді

Кенесары

хан болды

Көтеріліс

болған

жылдар

Көтер-лер Ақмола

бекінісін өртеді

Кенесары қолы

Ташкентке

аттанды

1844 ж. ұрыста

қанша сұлтан

мерт болды

Кенесары қырғыз жеріне

басып кірді

Кенесарының

ағасы Саржан

қаза болды

Көтеріліске

сұлтан,старшын,

би қатысты

Семантикалық карта

Оқиғалар,

жылдар

80-нен

астам

1837-

1847ж.

1802-1847

1841ж.

1836ж .

1838ж .

ж.1841-

1847ж.

1847ж .

44

Кенесары

өмір сүрді

+

Кенесары

хан болды

+

Көтеріліс

болған

жылдар

+

Көтер-лер Ақмола

бекінісін өртеді

+

Кенесары қолы

Ташкентке

аттанды

+

1844 ж. ұрыста

қанша сұлтан

мерт болды

+

Кенесары қырғыз жеріне

басып кірді

+

Кенесарының

ағасы Саржан

қаза болды

+

Көтеріліске

сұлтан,старшын,

би қатысты

+

Дискуссиялық өрнек

• Кенсарының ағасы Саржанды Қоқан ханы өлтірді

• Кенесары Абылай ханның шөбересі

• 1845 ж. сәуірде Кенесары ауылына орыс елшілері Долгов пен Герн келді

• Қырғыз манаптары Кенесарының Қоқан хандығына қарсы бірігіп күресу жөніндегі ұсынысын қабылдамады

• 1844 жылы шілдеде көтерілісшілер жеңіліс тапты

• 1843 жылы көтерілісті басуға сұлтан Жан-

төреұлы, Айшуақұлы белсене кірісті

• 1857 жылы Кенсары Майтөбе түбінде қаза

тапты

Дискуссиялық өрнек

ИӘ

• Кенсарының ағасы Саржанды Қоқан ханы өлтірді

• Кенесары Абылай ханның шөбересі

Жоқ

• 1845 ж. сәуірде Кенесары ауылына орыс елшілері Долгов пен Герн келді

Ия

• Қырғыз манаптары Кенесарының Қоқан хандығына қарсы бірігіп күресу жөніндегі ұсынысын қабылдамады

Ия

Жоқ

• 1844 жылы шілдеде көтерілісшілер жеңіліс тапты

Ия

• 1843 жылы көтерілісті басуға сұлтан Жан-

төреұлы, Айшуақұлы белсене кірісті

Жоқ

• 1857 жылы Кенсары Майтөбе түбінде қаза

тапты

Сәйкесін тап

1. Саурық

2. Долгов пен Герн

3. 1783-1797жж.

4. Айғаным ханым

5. 1837-1847жж.

6.Қасым сұлтан

7.Иман

8. В.А.Обручев

1. Кенесары бастаған көтеріліс

болды

2. Кенсарының саяси көзқарасының қалыптасуына әсер етті

3. Кенсары қолын басқарған

атақты батыр

4. 1842 ж. көтерілісті қанға бояуды ойластырған Орынбор

губернаторы

5.Патша талаптарын Кенесарыға жеткізген орыс елшілері

6. Орта жүздің соңғы ресми ханы

7. Сырым Датұлы бастаған көтеріліс болды

8. Кенесарының Қоқан бектеріне қарсы күресін қолдаған Ұлы жүз батыры

Есім хан Самарханға басып

кірді

Жоңғарлар қазақ жеріне

жиі-жиі жорық жасады

Сәйкесін тап

1. 1837-1847жж.

2. Қасым сұлтан

3. Иман

4. В.А.Обручев

5. Долгов пен Герн

6. Айғаным ханым

7. 1783-1797жж.

8. Саурық

1. Кенесары бастаған көтеріліс

болды

2. Кенсарының саяси көзқарасының қалыптасуына әсер етті

3. Кенсары қолын басқарған

атақты батыр

4. 1842 ж. көтерілісті қанға бояуды ойластырған Орынбор

губернаторы

5.Патша талаптарын Кенесарыға жеткізген орыс елшілері

6. Орта жүздің соңғы ресми ханы

7. Сырым Датұлы бастаған көтеріліс болды

8. Кенесарының Қоқан бектеріне қарсы күресін қолдаған Ұлы жүз батыры

Есім хан Самарханға басып

кірді

Жоңғарлар қазақ жеріне

жиі-жиі жорық жасады

Тұлғаны таны

• Жауабы:
• Ақмола бекінісі. 1838 жылы 26 мамырда Кенесары Қасымұлы патшаның отарлау саясатына қарсылығын осылай бастады.

• Аблай ханның ұрпағы, тарих ғылымының докторы. “ХІХ ғасырдың 20-40 жылдарындағы Қазақстан” – деген еңбегінде Кенесары Қасымұлы бастаған көтерілісті ашып жазғаны үшін 25 жылға бас бостандығынан айырылған кім?

• Жауабы:
• Ермұхан Бекмаханов

• Ол өз кезінде өте білімді, Түркістан қаласы маңындағы Қарнақ медресесінде білім алған. Өз замандастарының айтуынша аласа бойлы, өте жігерлі адам болған. Ш.Уәлихановтың мәліметі бойынша
• 12 әйелі, 30 баласы, 40 қызы болған. Жоңғарлардың атақты қонтайшысы Қалдан-Цереннің баласымен жекпе-жекте жеңіп оны өлтірген

• Жауабы:
• Абылай хан.

• Зекет- мал өсірушілерден алынатын салық

• Ұшыр- диқандардан алынатын салық

• Баж салығы-көпестердің сауда кереуендерінен алынатын салық

«Категориялы топтастыру стратегиясы» арқылы, оқушылар Кенесары туралы білімін кеңірек талдап, ойларын жинақтап, ортаға салады.

Несімен аты қалды?

Ол кім?

Кенесары

Не істеді?

Сонда оқушының жаңа тақырып бойынша не білетіні, не білмейтіні анықталды.

Сырым мен Кенесары көтерілісінің салыстырмалы сипаты.

“ Венн диаграммасы”

Сырым Датұлы бастаған көтеріліс

Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс

Сырым мен Кенесары көтерілісінің салыстырмалы сипаты.

“ Венн диаграммасы”

Сырым Датұлы бастаған көтеріліс

Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс

Кіші жүзді - Еділ-Арал теңізін қамтыған

Феодалдық топтардың Кенесарыны қолдамауы

Отаршылдық езгіге қарсы бағытталған

Қазақ феодалдарының арасындағы алауыздық және ру аралық қайшылықтар

Қоқандықтардың тепкісіндегі қазақтарды азат ету.

Қазақ шаруалары, билер, старшындар

Еділдің шығысындағы ірі

халықтық сипаттағы

қозғалыс.

Бүкіл Қазақстанды қамтыған ұлт-азаттық қозғалыс

Қазақ өлкесіндегі ең ұзақ көтерілістер

Қазақ өлкесіндегі ең ұзақ көтеріліс 10 жылға созылды

Қазақ өлкесіндегі ең ұзақ көтеріліс 14 жылға созылды.