Білімділік: О?ушыларды? ?йсіндерді? т?рлі к?сіпшілік пен шаруашылы?тары туралы ал?ан білімдерін на?тылай отырып, ?йсіндерді? (зергерлік, а?аш ??деу, ?сталы?, с?улет ?нері ) м?дениетімен таныстыру, ерекшеліктерін ??ындыру. Жерлеу д?ст?рі мен діни наным- сенімдері туралы білімдерін жетілдіру ар?ылы оларды? салт-д?ст?рлері бойынша т?сініктерін ?алыптастырып, ж?не діни наным-сенімдері туралы ке? к?лемде білім беру. Ежелгі ?йсін ?оныстары ж?не ??рылыс ерекшеліктерін, обаларын таныстыру
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"?йсіндерді? шаруашылы?ы мен т?рмысы" »
Қазақстан тарихы.
6 а-сыныбы
29.01.2015
Сабақтың тақырыбы §17. Үйсіндердің шаруашылығы мен тұрмысы
Cабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушылардың Үйсіндердің түрлі кәсіпшілік пен шаруашылықтары туралы алған білімдерін нақтылай отырып, үйсіндердің (зергерлік , ағаш өңдеу, ұсталық, сәулет өнері ) мәдениетімен таныстыру, ерекшеліктерін ұғындыру. Жерлеу дәстүрі мен діни наным- сенімдері туралы білімдерін жетілдіру арқылы олардың салт-дәстүрлері бойынша түсініктерін қалыптастырып, және діни наным-сенімдері туралы кең көлемде білім беру. Ежелгі үйсін қоныстары және құрылыс ерекшеліктерін , обаларын таныстыру.
Дамытушылық:Үйсіндердің шаруашылықтары мен тұрмысы туралы түсінік беру арқылы оқушылардың білімдерін толықтыру терең ойлау, іздену өз бетімен жұмыстану қабілетін дамыту.Ой қабілеттерін , сөйлеу дағдысын қалыптастыру, тарихи оқиғалар мен құбылыстарды талдау, сипаттау қабілеттерін дамыту, шығармашылық деңгейін арттыру.
Тәрбиелік: Адамгершілік, имандылыққа, ұлттық салт - дәстүр мен ұлттық рухқа тәрбиелеу. Еңбекке баулу, сұлулыққа тәрбиелеу, ата-бабалар рухын қастер тұтуға баулу.
3 сабаққа назарын аударту.Тарихтың өз атасы бар – ол Геродот.
II. Үй тапсырмасы.
1.“Кім жылдам?”
• 1.Үйсін мәдениеті қай жерде шоғырланған?
• 2.Сақтардан соң Жетісу жерін кімдер мекендеді?
• 3.Үйсін атауы қытай жазбаларында қай ғасырдан бастап кездеседі?
• 5.Үйсіндер шығысында қай елмен шектеседі?
• 6.Батысында қандай өзендер бар?
• 7.Үйсіндердің шығу тарихы туралы мәлемет қалдырған кім?
• 8.Үйсіндер қандай ірі елдермен тең құқықты дәрежеде болған?
• 9.Үйсін гуньмосы Қытай қаншайымына қай жылы үйленген және қанша мың жылқы қалың мал берген?
• 10.Мемлект неше аймаққа бөлінген?
• 11.Астанасы яғни ордасы қалай аталады?
• 12.Халқы қанша мың болған?
• 13.Соғыста тұтқынға түскендер ?
• 14.”Ат жақты, сары шашты,ақ құбаша “деп жазылған ,қай деректе?
• 15.Жетісу жеріндегі үйсіндердің хронологиялық шеңбері?
III. Жаңа сабақ дайындау:
Үй жұмысын жаңа тақырыппен байланыстыра отырып, сабақтың мақсатын оқушыларға таныстырып өту
IV. Жаңа сабақ жоспары:
1. Үйсіндердің шаруашылығы мен тұрмысы
2. Егіншілік пен отырықшылық
3. Түрлі кәсіпшілшілігі
4. Үйсіндердің салт-дәстүрі мен діни нанымдары
V.Сабақты түсіндіру:
Үйсіндердің шаруашылығы
Жетісуда
Мойынқұм Балқаш өңірі
↓
Шаруашылығы
↓
Мал шаруашылығында Егін шаруашылығында
↓ ↓
Қой жылқы ешкі сиыр түйе тары бидай арпа дәнді дақыл
Қытай жазбаларында
Үйсіндер егіншілікпен де, Оты,суы мол жерлерде
бау-бақшамен де айналыспайды өмір сүрді делінген.
делінген
Ертедегі Үйсіндер ағаш еккен
деректер Қалалар мен елді мекендер салған
бойынша Суармалы егіншілікпен айналысқан
Тас кетпен Қола орақ
Ақтас
қыстауынан
60шаршы метр-150метрге
дейінгі егіс орны Дәнүккіштер
Дәнді дақылдар
Үйсіндердің үйлері тақтатастан,балшықтан тұрғызылған.Үйлері тау бөтерінде орналасқан.Қысқы үйлері шикі кірпіштен тұрғызылған,тұрақты үйлерде тұрған.Үйлерінің бөлмелері өте көп болған,үйдің дәл ортасында жер ошақ салған,едені балшықтан сыланған екен.
Үйсіндердің кәсібінде әсіресе ,ыдыс жасау,бешпент тігу,теріден шалбар тігу,аяқ киім жасау ісі өте жақсы дамыған.Үйсіндердің қолөнершілері сүйектен,тастан, ағаштан,қайыннан,былғарыдан түрлі ыдыс-аяқтар жасаған.Сүйектен- жебе ұштары,түймелер,моншақтар жасаған.Тастан-қайрақ,кетпен,келі,диірмен ал,былғарыдан -сұйық тағамға арналған ыдыстар жасаған.Қайыннан- шелек,астау,табақтар жасаған екен.
Археологиялық
қазба кезінде
Шу мен Кеген деген
өзеннің бойынан қалалар Қалалардан бірнеше
табылды. тұрмыстық заттар
табылды.
Үйсін қоғамында
Әйелдер Ерлер
Ыдыстарды Ыдыстарға Темір,мыс, Түрлі қару-
саз балшықтан мата жабыстыру қола жарақтар
жасады. ісімен айналысты. балқытты жасады .
Үйсіндерде теңсіздік болған.Бай адамдардың қабірінен бағалы бұйымдар мен ең қымбат киімдер табылған.Ал қарапайым адамдардың қабірінен тұрмыстағы заттары,еңбек құралдары табылған.
Археологиялық қазба кезінде кіші және үлкен обалар табылды.Үлкен обалардың биіктігі 2 метр,диаметрі 20 метр.Обалардың айналасы кіші- гірім тастармен көмкерілген.Оба топырақ үйіндісімен жабылған.Обаның үстінен қарағанда асты шеңбер тәріздес,ал ортасында қабір шұңқыр орналасқан.Үйсіндердің түсінігінше өлген адам тіріледі деп сенген.Мәйітті шалқасынан жатқызып,басын батысқа қаратып жерлеген.
VI.Сабақты бекіту:
Интерактивті тақтамен жұмыс
1.“Менен сұрақ-жауап сенен»
Мергендер сайысы
1. Үйсіндердің басшысы кім?
2. Үйсіндер халқының саны қанша болған?
3. Таңба не үшін қажет болған?
4. Жеке меншікке не жатады?
5. Үй саны , жауынгер саны қанша болған?
6. Үйсін қоғамында кімдерді білесіңдер?
2 Жұмбақ жасыру.
Сан түрлі жануар бейнесі,
Ежелгі зергерлік дүниесі
Бар әлемді тәнті еткен,
Үйсіндік өнер белгісі. (Тәті)
3 Сөйлемдегі сөзді жасыру
1)Үйсіндер ..., ..., ..., ..., ... өсірген.
2)Сүйектен ..., ..., ... жасаған қолөнершілер.
3)Үйсіндерде ... кәсібі жақсы дамыған.
4)Балқыту арқылы ..., ..., ... ыдыс-аяқтар мен қару-жарақтар жасаған.
Сөйлемдегі сөзді табу
1)Қой, жылқы, сиыр, қос өркешті түйе, ешкі.
2)Түйме, түйреуіш, ілгектер.
3) Тері өңдеу.
4) Темірден, мыс, қоладан.
VІІ. Үйге тапсырма беру.
§22 Үйсіндердің шаруашылығы мен тұрмысы
Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру
Үйсіндер туралы не білгілеріңіз келетінін жазып келу
