Қарахан мелекеті

Күні:

« Бекітемін»

Сабақтың тақырыбы

Қарахан мемлекеті (942-1212 жж)

Сілтеме

Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы,7-сынып

Жалпы мақсаты

1. Мәтін мазмұнын талдау арқылы саналы меңгертуге жағдай жасау.

Күтілетін нәтиже

Мәтін мазмұнындағы нақты деректерді негіздейді, барлық көзқарастарға көңіл бөледі, өзара жақын қарым-қатынас орнатады қорытынды шығарады

Негізгі идеялары

Х ғасырдың орта кезінде Жетісу аймағы мен Шығыс Түркістанның бір бөлігінде Қарахан мемлекеті құрылды.Орталығы Баласағұн қаласы.Негізін қалаған Сатұқ Боғра-хан.Саяси-әкімшілік іс жүргізетін орны орда .

Тапсырмалар

Жеке жұмыс (тарихи сынақ хат)

Тапсырмалар

Жұппен жұмыс (тестпен жұмыс)

Тапсырмалар

Топпен жұмыс (диалогтік оқыту)

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары:(мұғалім және оқушы немен айналысады)

1. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу

2. Топқа бөлу (1,2 сандары бойынша сынып «Яғма», «Жікіл» топтарына бөлінеді )

. (2 топқа бөлінеді, 2 минут)

Әр топта бір көшбасшы сайланады.

1. Ой қозғау: Үй тапсырмасын сұрау ( 5 минут )

«Тарихи сынақ хат»

1.Көне түрік әліпбиі................... әріптен тұрады.

2.Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері............... және ................... жазулары.

3. «Қорқыт ата» кітабы ................. тұрады.

4.Қорқыт ата күмбезі Қызылрода облысы ........................................... орналасқан.

5 «Оғызнаманың» ескі нұсқасын .................. бірінші жазып қалдырған тарихшы.

6.Олардың ішінде мұсылман діні ..................... бастап кең түрде етек жая бастады.

7.Бұл дінді Қардұқ қағаны .......................... мемлекеттік дін ретінде қабылдады.

(Оқушылардың жауаптары мадақтау арқылы бармақпен бағаланады)

III. Талқылау үшін сұрақтар беріледі (5 минут)

1. Бірлесіп, ауызбіршілікпен жасалған жұмыстың нәтижесі сурет көрсетіледі. Кімнің суреті бейнеленген туралы оқушылардың ойын білу. Оқушылардың ойлары топта талқыланып, топтың атынан айтылғаннан кейін Қарахан кесенесі көрсетіледі.. Біздің бүгінгі өтілетін сабақ тақырыбымыз не туралы болады деп ойлайсыңдар? (Осы тұста оқушылар жаңа тақырыпқа жол ашады және сабақ мақсатын айқындайды.

Слайд шоу . ( 2 минут )

Қарахан мемлекетінің жер иелену тәртібі

Феодалдық жеке меншікті жерлер

Вакф – мешіттер мен медреселердің жер иелігі.Олардан салық алынбайды.

Ихта – феодалдарға берілетін жер үлесі.Оларды иеленушілер - ихтадар деп аталады.

Коммендация – жеке басын қоғағаны үшін феодалдық әміршіге әскери қызмет немесе басқа да жұмыстар атқаруы.

Музари немес барзигар – шаруалардың үлеске алған жерлерінен алынатын алым -салық

Қарахан мемлекетінің саяси жағдайы

Қарахан мемлекетінің негізгі үлесті жүйеде қаланды

Шығыс Батыс

Үзгент,Самарқанд,Маураннахр орталығы - Бұқар

Тараз,Испиджаб,Шаш,Ферғана,Жетісу мен Қашғар орталығы – Баласағұн

Ішкі талас-тартыс,жер үшін билік үшін күрестер

Хан (шексіз билеуші),уәзірлер(хан кеңес)

Қарахан (942-1212 жыл)

Тегін,ілік хандар,бектер,нөкерлер

Шаруашылықтары

Егін,бау-бақша:Тараз,Талхир,Баласағұн

Жартылай көшпелі,жартылай отырықшы,мал шаруаш:Шығыс Түркістан,Оңтүстік Қазақстан

Материалдық Қарахан,Айша бибі,Бабаджа Қатун,Баба ата кесенелері

Мәдениет

Рухани:М.Қашғари-Түрік тілінің сөздігі,Ж.Баласағұн – Құтты білік

Түрткі сұрақ қою: Қарахан мемлекеті неге екі хандыққа бөлінді?

Сынақтан өткізу: Неліктен олай ойлайсыз, қандай мысал келтіре аласыз ?

Қайта бағыттау:

IV. Топта жұмыс ( мәтінмен танысу), ( 20 минут)

Мәтінді оқуға 10 минут.

Топта талқылауы 5 минут.

Топ баяндауы 5 минут.

Жұмыс төмендегі жоспармен жүреді.

1. Яғма тобы (1,2 тақырыпшаны оқып,5 сұрақ дайындайды)

2 . Жікіл тобы (3,4 тақырыпшаны оқып,5 сұрақ дайындайды)

Әр оқушы өздеріне жүктелген міндетін атқарады.

Топ пікірлерін тыңдау.Топтар сағат тілімен екі жұлдыз, бір ұсыныс арқылы бағаланады.

V. Сергіту сәті: :

( 2 минут)

VI. «Ақпараттар алаңы» (4 минут)

Тестпен жұмыс

1.Қарахан хандығында 960 ж болған басты оқиға

А)селжұқтарға вассал болды В) Ислам діні мемлекеттік дін болды С) хандық құлады

2.Қарахан мемлекетінің өмір сүрген уақыты

А) 552-603 жж Б) 756-940 жж С) 942-1212 жж

3.ХІ-ХІІ ғғ Қарахан мемлекетіндегі сәулет өнерінің туындысы

А)Айша бибі кесенесі Б)Дәуітбек кесенесі С)Рәбиға бегім кесенесі

4.Мемлекеттің негізін кім қалады?

А) Білге құл Қадыр-хан Б) Сатұқ Боғра-хан С) Оғұлшақ

(«Бағдаршам» арқылы бағалау).

VII. Кері байланыс (Жапсырмалар (не үйрендім,не қиын болды,не оңай болды,нені үйренгім келед)), ( 5 минут )