Екінші д?ниеж?зілік со?ыстан кейінгі Шы?ыс Еуропа елдері.
Екінші д?ниеж?зілік со?ыстан кейінгі Шы?ыс Еуропа елдері.
Саба?ты? та?ырыбы:Екінші д?ниеж?зілік со?ыстан кейінгі Шы?ыс Еуропа елдері.
Саба?ты? ма?саты:О?ушылар?а Екінші д?ниеж?зілік со?ыс Шы?ыс Еуропа мемлекеттері туралы ?ызы?ты м?ліметтер беріп,о?ушылар?а сол мемлекеттер туралы ?ызы?ты м?ліметтер беру.О?ушыларды отанс?йгіштікке,елжандылы??а т?рбиелеу.
Екінші д?ниеж?зілік со?ыс Шы?ыс Еуропа мемлекеттеріне алып экономикалы? ж?не демографиялы? шы?ын алып келді. ?ндірістік ж?не к?лік инфра??рылымыны? б?лінуі,инфляцияны? ?суі,д?ст?рлі сауда байланыстарыны? б?зылуы ж?не т?тынушылы? тауарды? жетіспеушілігі айма? мемлекеттеріні? басты м?селесі болды. Со?ыстан кейін к?птеген шы?ындар?а тап бол?ан елдерге т?н со?ыс алдында б?л елдер ?леуметтік-экономикалы? даму жа?ынан биік сатыда бол?ан-Польша, нацистік оккупация жылдарында толы? к?йзеліске ?шырады, Венгрия Германия ода?тастары арасында?ы со?ысты? ая?талу ?арса?ында ж?не ке?ес оккупациясыны? ал?аш?ы жылдарында е? к?п зардап шекті, Чехословакия бірнеше территориялы? б?ліністі басынан кешірді. Шы?ыс Еуропаны? ?лемдік ?нерк?сіп пен ?ндірістегі ?лесі екі есе т?мендеді. Сонымен со?ыс Шы?ыс Еуропа елдеріні? тек ?ана экономикалы? жетілдіру жа?ынан артта ?алдыр?ан жо? сонымен ?атар оны? даму сатысы да артта ?алды.
Екінші д?ниеж?зілік со?ысты? н?тижесінде Шы?ыс Еуропада бол?ан территориялы? б?ліністер 1918-1920ж.ж. сия?ты ірі масштабты бол?ан жо?, біра? айма?ты? саяси картасы ?згерді. Олар?а ???ы?ты? негізді бірнеше келісімдер ??ра?ан еді. Олар Потсдам ж?не Крым(Ялта) конференцияларында?ы келісімдер, герман блогына ?атыс?ан мемлекеттермен бейбітшілік келісімдері, сонымен ?атар КСРО мен Шы?ыс Еуропа мемлекеттері арасында?ы 1944-1946ж.ж. шарт жасас?ан бірнеше екі жа?ты келісімдер. Венгрия,Румыния ж?не Болгариямен бейбітшілік келісімдерді сырт?ы істер ке?есіні? министлері (Совет Министров Иностранных дел СМИД) ?зірледі. Ол 1945ж. Со?ыстан кейінгі м?селелерді реттеу ?шін ??рылды. Б?л шаралар 1946ж. желто?санында ая?талды, ал шешуші ?рі на?ты бейбітшілік келісімдерді? м?тініне 1947ж.10 а?панында Парижде ?ол ?ойылды. Болгария территориясы 1941ж. 1 ?а?тарында?ы шекарасымен ?алды.Венгрия шекарасы 1938ж. 1 ?а?тары кезіндегі территория ?алпына оралды. 1938 ж?не 1940ж.ж. Вена т?релік сот ше?берінде алын?ан территориялардан Венгрия айрылды (Словакияны? о?т?стік айма?тары Чехословак мемлекетіні? ??рамына ?айтарылды, Закарпатты? Украина КСРО ??рамына ?тті, солт?стік-батыс Трансильвания Румыния ??рамына ?айтарылды). Румыния территориясы 1941ж.1 ?а?тар жа?дайында ?айта ??рылды, я?ни Бесарабия ж?не солт?стік Буковина КСРО пайдасына т?лемні? м?лшері мен ретін орнатты.
Шы?ыс Еуропа мемлекеттері гитлерлік блок?а ?арсы к?реске ?атысушылар-Польша, Чехословакия, Югославия ?тымды жа?дайда болды.Польшаны? жа?а шекарасы ?ырым конференциясы ж?не совет-польша арасында?ы 1945ж. келісіммен орнатыл?ан. Польша Одер ж?не Батыс Нейсені? шы?ысында?ы немісті? б?рын?ы территорияларын иеленді, сонымен ?атар «Данцинг коридорын» ?айтарып алды. Батыс Украина ж?не Батыс Белорусия КСРО ??рамында ?алды. ?з кезегінде ке?ес ?кіметі Польша пайдасына Польша территориясында орналас?ан барлы? германия иеліктерінен ж?не герман т?лемінен бас тартты. 1945ж. Ке?ес-Чехословак ма?ызды келісімі Чехословакияны? Закарпатты? Украинадан бас тарт?анын на?тылады. Чехословакияны? ?ал?ан территориясы 1938ж. басында?ы шекарасы жа?дайында ?айта ??рылды. Ке?ес ж?не Югославия дипломаттарыны? Истрия жарты аралында?ы даулы территория?а Югославия ???ы?ын орнату ?рекеті с?тсіз ая?талды.1947ж. Париж конференциясыны? келісімі бойынша б?л жерде «Триест еркін территориясы» ??рылды, 1954ж.б?л территорияны Италия мен Югославия б?ліп алады.
?ыс?а мерзім ішінде со?ыстан кейінгі ауыр м?селелерді? бірі-халы? ?оз?алысы шешілді. Потсдам конференциясыны? шешімімен Чехословакияны? Судет облысы территориясынан, Польшаны? жа?а жерлерінен, сонымен ?атар Венгриядан ж?не де КСРО ??рамына кірген б?рын?ы Шы?ыс Пруссиядан Германия?а неміс хал?ын депортациялады. Екі мемлекет арасында?ы «халы?ты? айырбасын» реттеген 1945ж. ке?ес-польша келісімі болатын. Нацизмге ?арсы к?реске ?атысушыларды? отбасылары ж?не де м?шелері КСРО территориясында т?рып жат?ан поляк ж?не еврей ?лт ?кілдері оптация?а ???ы? алды, я?ни олар ке?ес немесе польша азаматты?ын та?дау ???ы?ына ие болды. Оптация т?ртібінде КСРО мен Чехословакияны? шекаралы? айма?ынан халы?ты? айырбасы ж?зеге асырылды.
Екінші д?ниеж?зілік со?ысты? ая?ына ?арай Шы?ыс Еуропа мемлекеттеріндегі ?алыптас?ан ішкі саяси жа?дай к?рделі еді. Авторитарлы? фашистік режимдерді? к?йреуі, халы?ты? ке? т?рде ?арсыласу ?оз?алысына ?атысуы, мемлекеттік саяси ж?йені? тере? ?згеруіні? салдарын тудырып жатты. Біра? та шын м?нінде демократиялы? ?айта ??рулар?а дайынды? ?стіртін сипатта болды. Авторитарлы? саяси психология со?ыс жылдарында са?талып ?ана ?оймай сонымен ?атар ны?айып та ?лгерген. К?пшілікті? сана сезімінде б?рын?ыдай мемлекеттен ?леуметтік т?ра?тылы?ты ж?не ?суді к?ру т?н еді.
Шы?ыс Еуропа мемлекеттерінде билік басына келген жа?а мемлекеттік элитаны? басым б?лігі авторитарлы? саяси м?дениетінде ?алыптас?ан болатын. К?птеген осы адамдар ?з ?мірін б?рын?ы режимдермен к?ресуге арнады. Бастарынан т?рмені, каторганы,эмиграцияны кешірді. Со?ыстан кейін Шы?ыс Еуропаны? саяси ?мірінде к?рес рухы за?ы орнады. Б??ан ы?пал еткен ?о?амды? ?лгілерді? идеологиялы? ж?йені? ?арама ?айшылы?ына толы со?ыс м?расы, национал-социализмні? же?ілісі бас?а ?арсыластарды коммунизм мен либералды демократияны бетпе-бет ?алдырды. Со?ыста же?іп шы??ан осы идеяларды? жа?тастары Шы?ыс Еуропа мемлекеттеріні? саяси элитасында ке? ?олданды. Біра? б?л болаша?та идеологиялы? ?арама-?айшылы?ты? жа?а орамын у?де етті. ?лтты? идеяны? ы?палыны? ?суімен де жа?дай ?иындатылып отырды.
?орытынды:
Шы?ыс Еуропа елдеріні? саяси жа?дайын сипатта?дар.
?й тапсырмасын беру.
Ба?алау.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Екінші д?ниеж?зілік со?ыстан кейінгі Шы?ыс Еуропа елдері. »
Сабақтың тақырыбы:Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Шығыс Еуропа елдері.
Сабақтың мақсаты:Оқушыларға Екінші дүниежүзілік соғыс Шығыс Еуропа мемлекеттері туралы қызықты мәліметтер беріп,оқушыларға сол мемлекеттер туралы қызықты мәліметтер беру.Оқушыларды отансүйгіштікке,елжандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі:Сәлеметсіздер ме оқушылар!Оқулықтарыңды алып,үй тапсырмасына дайындаламыз.
Сабақтың түрі:Жаңа сабақ.
Жоспары:
Шығыс Еуропа елдерінің экономикалық жағдайы.
Екінші дүниежүзілік соғыс Шығыс Еуропа мемлекеттеріне алып экономикалық және демографиялық шығын алып келді. Өндірістік және көлік инфрақұрылымының бүлінуі,инфляцияның өсуі,дәстүрлі сауда байланыстарының бұзылуы және тұтынушылық тауардың жетіспеушілігі аймақ мемлекеттерінің басты мәселесі болды. Соғыстан кейін көптеген шығындарға тап болған елдерге тән соғыс алдында бұл елдер әлеуметтік-экономикалық даму жағынан биік сатыда болған-Польша, нацистік оккупация жылдарында толық күйзеліске ұшырады, Венгрия Германия одақтастары арасындағы соғыстың аяқталу қарсаңында және кеңес оккупациясының алғашқы жылдарында ең көп зардап шекті, Чехословакия бірнеше территориялық бөліністі басынан кешірді. Шығыс Еуропаның әлемдік өнеркәсіп пен өндірістегі үлесі екі есе төмендеді. Сонымен соғыс Шығыс Еуропа елдерінің тек қана экономикалық жетілдіру жағынан артта қалдырған жоқ сонымен қатар оның даму сатысы да артта қалды.
Екінші дүниежүзілік соғыстың нәтижесінде Шығыс Еуропада болған территориялық бөліністер 1918-1920ж.ж. сияқты ірі масштабты болған жоқ, бірақ аймақтың саяси картасы өзгерді. Оларға құқықтық негізді бірнеше келісімдер құраған еді. Олар Потсдам және Крым(Ялта) конференцияларындағы келісімдер, герман блогына қатысқан мемлекеттермен бейбітшілік келісімдері, сонымен қатар КСРО мен Шығыс Еуропа мемлекеттері арасындағы 1944-1946ж.ж. шарт жасасқан бірнеше екі жақты келісімдер. Венгрия,Румыния және Болгариямен бейбітшілік келісімдерді сыртқы істер кеңесінің министлері (Совет Министров Иностранных дел СМИД) әзірледі. Ол 1945ж. Соғыстан кейінгі мәселелерді реттеу үшін құрылды. Бұл шаралар 1946ж. желтоқсанында аяқталды, ал шешуші әрі нақты бейбітшілік келісімдердің мәтініне 1947ж.10 ақпанында Парижде қол қойылды. Болгария территориясы 1941ж. 1 қаңтарындағы шекарасымен қалды.Венгрия шекарасы 1938ж. 1 қаңтары кезіндегі территория қалпына оралды. 1938 және 1940ж.ж. Вена төрелік сот шеңберінде алынған территориялардан Венгрия айрылды (Словакияның оңтүстік аймақтары Чехословак мемлекетінің құрамына қайтарылды, Закарпаттық Украина КСРО құрамына өтті, солтүстік-батыс Трансильвания Румыния құрамына қайтарылды). Румыния территориясы 1941ж.1 қаңтар жағдайында қайта құрылды, яғни Бесарабия және солтүстік Буковина КСРО пайдасына төлемнің мөлшері мен ретін орнатты.
Шыңыс Еуропа мемлекеттері гитлерлік блокқа қарсы күреске қатысушылар-Польша, Чехословакия, Югославия ұтымды жағдайда болды.Польшаның жаңа шекарасы Қырым конференциясы және совет-польша арасындағы 1945ж. келісіммен орнатылған. Польша Одер және Батыс Нейсенің шығысындағы немістің бұрынғы территорияларын иеленді, сонымен қатар «Данцинг коридорын» қайтарып алды. Батыс Украина және Батыс Белорусия КСРО құрамында қалды. Өз кезегінде кеңес өкіметі Польша пайдасына Польша территориясында орналасқан барлық германия иеліктерінен және герман төлемінен бас тартты. 1945ж. Кеңес-Чехословак маңызды келісімі Чехословакияның Закарпаттық Украинадан бас тартқанын нақтылады. Чехословакияның қалған территориясы 1938ж. басындағы шекарасы жағдайында қайта құрылды. Кеңес және Югославия дипломаттарының Истрия жарты аралындағы даулы территорияға Югославия құқығын орнату әрекеті сәтсіз аяқталды.1947ж. Париж конференциясының келісімі бойынша бұл жерде «Триест еркін территориясы» құрылды, 1954ж.бұл территорияны Италия мен Югославия бөліп алады.
Қысқа мерзім ішінде соғыстан кейінгі ауыр мәселелердің бірі-халық қозғалысы шешілді. Потсдам конференциясының шешімімен Чехословакияның Судет облысы территориясынан, Польшаның жаңа жерлерінен, сонымен қатар Венгриядан және де КСРО құрамына кірген бұрынғы Шығыс Пруссиядан Германияға неміс халқын депортациялады. Екі мемлекет арасындағы «халықтың айырбасын» реттеген 1945ж. кеңес-польша келісімі болатын. Нацизмге қарсы күреске қатысушылардың отбасылары және де мүшелері КСРО территориясында тұрып жатқан поляк және еврей ұлт өкілдері оптацияға құқық алды, яғни олар кеңес немесе польша азаматтығын таңдау құқығына ие болды. Оптация тәртібінде КСРО мен Чехословакияның шекаралық аймағынан халықтың айырбасы жүзеге асырылды.
Екінші дүниежүзілік соғыстың аяғына қарай Шығыс Еуропа мемлекеттеріндегі қалыптасқан ішкі саяси жағдай күрделі еді. Авторитарлық фашистік режимдердің күйреуі, халықтың кең түрде қарсыласу қозғалысына қатысуы, мемлекеттік саяси жүйенің терең өзгеруінің салдарын тудырып жатты. Бірақ та шын мәнінде демократиялық қайта құруларға дайындық үстіртін сипатта болды. Авторитарлық саяси психология соғыс жылдарында сақталып қана қоймай сонымен қатар нығайып та үлгерген. Көпшіліктің сана сезімінде бұрынғыдай мемлекеттен әлеуметтік тұрақтылықты және өсуді көру тән еді.
Шығыс Еуропа мемлекеттерінде билік басына келген жаңа мемлекеттік элитаның басым бөлігі авторитарлық саяси мәдениетінде қалыптасқан болатын. Көптеген осы адамдар өз өмірін бұрынғы режимдермен күресуге арнады. Бастарынан түрмені, каторганы,эмиграцияны кешірді. Соғыстан кейін Шығыс Еуропаның саяси өмірінде күрес рухы заңы орнады. Бұған ықпал еткен қоғамдық үлгілердің идеологиялық жүйенің қарама қайшылығына толы соғыс мұрасы, национал-социализмнің жеңілісі басқа қарсыластарды коммунизм мен либералды демократияны бетпе-бет қалдырды. Соғыста жеңіп шыққан осы идеялардың жақтастары Шығыс Еуропа мемлекеттерінің саяси элитасында кең қолданды. Бірақ бұл болашақта идеологиялық қарама-қайшылықтың жаңа орамын уәде етті. Ұлттық идеяның ықпалының өсуімен де жағдай қиындатылып отырды.
Қорытынды:
Шығыс Еуропа елдерінің саяси жағдайын сипаттаңдар.
