1837-1847 жылдарда?ы Кенесары ?асым?лы баста?ан ?лт-азатты? к?теріліс
Саба?ты? ма?саты: К?терілісті? болу себебі, барысы, же?ілу себебі, тарихи ма?ызы, зерттелуі туралы ма?л?мат бере отырып Кенесарыны? тарихи бейнесін ашып к?рсету.
Дамытушылы?: ?з ойын саралай, т?жырымдай білуге да?дыланды- ру, ойлау ?абілеттерін дамыту.
Т?рбиелік: ?з елін с?юге, жерін ?ор?ау?а, адамгершілікке т?риелеу.
Саба?ты? к?рнекілігі: ?аза?стан картасы, сызбалар, тарихи-?деби кітаптар, аудио DVD.
Саба?ты? т?рі: Ізденіс-жарыс саба?.
Саба?ты? ?дісі: Сайыс саба?.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
ІІ. ?ыз?ушылы?ын ояту.
Ойын «Те?ге ілу» деп аталады.
С?ра?тары:
1. Б?кей ордасында неше мы?дай отбасы жер тапшылы?ынан зардап шекті? (20000).
2. 1836-1838ж. ?андай о?и?алар болды?
3. Исатай Тайман?лы шы??ан ру.
4. Махамбетті? жа?ын досы.
5. Исатай неше жасында ?з руыны? старшыны болы?
6. К?терілісшілер ?ай жылы Ж??гір хан?а ашы?тан- ашы? ?арсы шы?ты?
7. Махамбет ?ай рудан шы?ты?
8. Елек ?зеніні? бойында?ы к?терілісті кім бас?арды?
9. Байма?амбет Айшуа??лы ?ай жылы ?аза тапты?
10. 1842 ж. Ж??гір хан?а ?арсы Лаубай мантай?лы мен бірге кім ?арсы шы?ты?
11. 1838 ж. 2 шілде шешуші шай?ас ?ай жерде ?тті?
12. Арал-Каспи аралы?ында ?андай батырды? жаса?тары пайда болды?
С?зж?мба? шешу «Кенесары».
ф и с К а л ь
д е с я т и н а
М а н т а й ? л ы
Ш е р ? а з ы
? а с ы м
Т а м а
К е р у е н
Ж а р ? Ы
С?ра?тары:
1. Іс –?ркетті?, негізінен ал?анда ?аржыны? ж?мсалу за?дылы?ын ?ада?алайтын шенеунік.
2. 1,09 гектар?а те? жер.
3. 1842 ж Ж??гір хан?а ?арсы бас к?терушілерді? бір?
4. 1812-1824 жылдары кіші ж?зге хан бол?ан.
5. 1840 ж. сат?ынды?пен жасал?ан ?астанды? салдарынан ?аза тап?ан с?лтан.
6. Кіші ж?з руларыны? бірі.
7. Алыс жерге ж?к тасу?а немесе сауда жасау?а арнал?ан к?лік тізбесі.
8. Белгілі бір ?ййымны? ат?аруы тиіс ?ызметі туралы оны? ???ы?тары мен міндеттері туралы ережелер жыйнты?ы.
ІІІ. Негізгі б?лім: Жа?а саба?
Баяндама о?ылады:
1. о?ушы.
2. о?ушы.
3. о?ушы.
Ма?ынаны т?сіну:
1. о?ушы. К?терілісті? басталу себебін т?сіндіреді.
2. о?ушы. Кенесары ?асым?лы баста?ан к?терілісті сызба ар?ылы т?сіндіреді.
3. о?ушы. К?терілісті? ?оз?аушы к?шін т?сіндіреді. Сызба ра?ылы.
Толы?тыру тестісі:
1. К?терілісті? ?оз?аушы..................................................к?шпелілер,........ ............................да болды.
2. С?лтан ........................... келген.
3. ХІХ ?асырды?.................................................... бірі...................... деп жаз?ан.
4. Кенесары .................................. генерал-губернаторына ............, жолдады. Хатында............................................... приказын жоюды, .............................. талап етті.
5. Орынбор ........................... мен Батыс Сібір ............................... Кенесары?а .................................. келіспеушілік пайда болы.
6. 1841 ж.................. ?ш ж?зді? ?кілдері....................... сайланды.
7. Кенесары ........................... сенімді .............. бас?арды.
8. Кенесары е? ...................... ретке келтірді.
9. Отаршылды??а .................................. б?рі бірдей............................ ?шырды.
Келесі «математикалы? ойын»
1. 2000-800+638=1838
2. 1800*2-1758=1842
3. 900*900+45=1845
4. 1000+900-53=1847
5. 1000*2-157=1843
6. 3000:2+344=1844
Келесі ойын «Ойлан тап» деп аталады.
1. Кенесары ханды?ты кімдер ар?ылы бас?арды?
ж а с а у ы л д а р
2. Мал ?сірушілерден алынатын салы? т?рі.
з е к е т
3. Ди?андардан алынатын салы? т?рі.
? ш ы р
4.Кенесары хан орыс армиясыны? ?лгісі бойынша ?з ?скерлеріне ?агдай белгі енгізді?
а й ы р ы м
5.Ерлігімен ерекше к?зге т?скен сарбаздарды? ?атарынан кімдер та?айындалды?
ж ? з б а с ы л а р
мен
м ы ? б а с ы л а р
6. ?ыр?ыздарды? а?с?йек рубасылары.
м а н а п
7. Байыр?ы жергілікті халы?-к?шпелі ?аза?тар.
н о м а д т а р
8. Кенесарыны Ресейлік ?алымдар ?алай ата?ан?
б ? л і к ш і л
с ? л т а н
9. Халы?ты? с?йікті ханыны? ?алай ?аза тап?анын «Наурызбай-?аншайым» дастанында жырла?ан а?ын.
Н ы с а н б а й
Келесі айналым: «Шыр?ау» деп аталады.
Мына суретте кім бейнеленген? Ж?не авторын ата?ыз?
/Суретте Кенесары бейнеленген. Суреттші Ж. ?айрамбаев./
Мына суретте неін суреті ж?не ?ай ?лкетану м?ражайынан алын?ан?
/Кенесарыын Омбы тарихи-?лкетану м?ражайында?ы ?ару./
Б?л айналым «Жер?йы?» деп аталады.
Кенесары мен оны? інісі Наурызбай ?асым?лы осылай ?аза тапты. «Олар ?ыр?ыздарман ?ш т?улік бойы ерлікпен шай?асты, Орта ж?з ?аза?тары к?мекке келіп жетер деген ?мітте болды. Біра? патша ?кіметіні? жергілікті ?кімет билігіні? басшылары оларды? келетін жолын б?геп, тос?ауыл ?ойып ?лгерген еді. ?шінші т?улік дегенде к?терісшілерді? бір б?лігі ?оршауды б?зып шы?ып, ??тылып кете алды. Ханны? к?птеген сенімді серіктері т?гелдей дерлік ?лтірілді. Ханны? ?зі бірнеше с?лтандармен бірге т?т?ын?а алынды ж?не азапты ауыр жазаны? салдарынан ?аза тапты».
С?ра?: Кенесары мен оны? інісі Наурызбай ?асым?лы осылай ?аза тапты. Деп ?ай Ресей зерттеушісі жаз?ан?
?осымша к?мек: «Ол Кенесары?а К?зсіз ерлік т?н еді» деп айт?ан еді.
Жауабы: Л. Майер.
Тарихи с?з тізбек.
З І Б Й Е Д Н Е Г
Д Р ? Ж П Ы Р Ы Е
І Г Ы З Ы У А Д Ж
? Е Н Ы С А А Л ?
? Н Ы ? А Л ? А Я
А Д ? Ш П А Н Ы А
З А ? Б А Л А С Т
К І М Н Е Н
Кім бірінші шешеді 1 мин ойлану.
V. Ба?алау.
VІ. ?йге тапсырма беру.
Та?ырыпты о?у, к?теріліс туралы материялдар жинау
1837-1847 жылдарда?ы Кенесары ?асым?лы баста?ан ?лт-азатты? к?теріліс
Саба?ты? ма?саты: К?терілісті? болу себебі, барысы, же?ілу себебі, тарихи ма?ызы, зерттелуі туралы ма?л?мат бере отырып Кенесарыны? тарихи бейнесін ашып к?рсету.
Дамытушылы?: ?з ойын саралай, т?жырымдай білуге да?дыланды- ру, ойлау ?абілеттерін дамыту.
Т?рбиелік: ?з елін с?юге, жерін ?ор?ау?а, адамгершілікке т?риелеу.
Саба?ты? к?рнекілігі: ?аза?стан картасы, сызбалар, тарихи-?деби кітаптар, аудио DVD.
Саба?ты? т?рі: Ізденіс-жарыс саба?.
Саба?ты? ?дісі: Сайыс саба?.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
ІІ. ?ыз?ушылы?ын ояту.
Ойын «Те?ге ілу» деп аталады.
С?ра?тары:
1. Б?кей ордасында неше мы?дай отбасы жер тапшылы?ынан зардап шекті? (20000).
2. 1836-1838ж. ?андай о?и?алар болды?
3. Исатай Тайман?лы шы??ан ру.
4. Махамбетті? жа?ын досы.
5. Исатай неше жасында ?з руыны? старшыны болы?
6. К?терілісшілер ?ай жылы Ж??гір хан?а ашы?тан- ашы? ?арсы шы?ты?
7. Махамбет ?ай рудан шы?ты?
8. Елек ?зеніні? бойында?ы к?терілісті кім бас?арды?
9. Байма?амбет Айшуа??лы ?ай жылы ?аза тапты?
10. 1842 ж. Ж??гір хан?а ?арсы Лаубай мантай?лы мен бірге кім ?арсы шы?ты?
11. 1838 ж. 2 шілде шешуші шай?ас ?ай жерде ?тті?
12. Арал-Каспи аралы?ында ?андай батырды? жаса?тары пайда болды?
С?зж?мба? шешу «Кенесары».
ф и с К а л ь
д е с я т и н а
М а н т а й ? л ы
Ш е р ? а з ы
? а с ы м
Т а м а
К е р у е н
Ж а р ? Ы
С?ра?тары:
1. Іс –?ркетті?, негізінен ал?анда ?аржыны? ж?мсалу за?дылы?ын ?ада?алайтын шенеунік.
2. 1,09 гектар?а те? жер.
3. 1842 ж Ж??гір хан?а ?арсы бас к?терушілерді? бір?
4. 1812-1824 жылдары кіші ж?зге хан бол?ан.
5. 1840 ж. сат?ынды?пен жасал?ан ?астанды? салдарынан ?аза тап?ан с?лтан.
6. Кіші ж?з руларыны? бірі.
7. Алыс жерге ж?к тасу?а немесе сауда жасау?а арнал?ан к?лік тізбесі.
8. Белгілі бір ?ййымны? ат?аруы тиіс ?ызметі туралы оны? ???ы?тары мен міндеттері туралы ережелер жыйнты?ы.
ІІІ. Негізгі б?лім: Жа?а саба?
Баяндама о?ылады:
1. о?ушы.
2. о?ушы.
3. о?ушы.
Ма?ынаны т?сіну:
1. о?ушы. К?терілісті? басталу себебін т?сіндіреді.
2. о?ушы. Кенесары ?асым?лы баста?ан к?терілісті сызба ар?ылы т?сіндіреді.
3. о?ушы. К?терілісті? ?оз?аушы к?шін т?сіндіреді. Сызба ра?ылы.
Толы?тыру тестісі:
1. К?терілісті? ?оз?аушы..................................................к?шпелілер,........ ............................да болды.
2. С?лтан ........................... келген.
3. ХІХ ?асырды?.................................................... бірі...................... деп жаз?ан.
4. Кенесары .................................. генерал-губернаторына ............, жолдады. Хатында............................................... приказын жоюды, .............................. талап етті.
5. Орынбор ........................... мен Батыс Сібір ............................... Кенесары?а .................................. келіспеушілік пайда болы.
6. 1841 ж.................. ?ш ж?зді? ?кілдері....................... сайланды.
7. Кенесары ........................... сенімді .............. бас?арды.
8. Кенесары е? ...................... ретке келтірді.
9. Отаршылды??а .................................. б?рі бірдей............................ ?шырды.
Келесі «математикалы? ойын»
1. 2000-800+638=1838
2. 1800*2-1758=1842
3. 900*900+45=1845
4. 1000+900-53=1847
5. 1000*2-157=1843
6. 3000:2+344=1844
Келесі ойын «Ойлан тап» деп аталады.
1. Кенесары ханды?ты кімдер ар?ылы бас?арды?
ж а с а у ы л д а р
2. Мал ?сірушілерден алынатын салы? т?рі.
з е к е т
3. Ди?андардан алынатын салы? т?рі.
? ш ы р
4.Кенесары хан орыс армиясыны? ?лгісі бойынша ?з ?скерлеріне ?агдай белгі енгізді?
а й ы р ы м
5.Ерлігімен ерекше к?зге т?скен сарбаздарды? ?атарынан кімдер та?айындалды?
ж ? з б а с ы л а р
мен
м ы ? б а с ы л а р
6. ?ыр?ыздарды? а?с?йек рубасылары.
м а н а п
7. Байыр?ы жергілікті халы?-к?шпелі ?аза?тар.
н о м а д т а р
8. Кенесарыны Ресейлік ?алымдар ?алай ата?ан?
б ? л і к ш і л
с ? л т а н
9. Халы?ты? с?йікті ханыны? ?алай ?аза тап?анын «Наурызбай-?аншайым» дастанында жырла?ан а?ын.
Н ы с а н б а й
Келесі айналым: «Шыр?ау» деп аталады.
Мына суретте кім бейнеленген? Ж?не авторын ата?ыз?
/Суретте Кенесары бейнеленген. Суреттші Ж. ?айрамбаев./
Мына суретте неін суреті ж?не ?ай ?лкетану м?ражайынан алын?ан?
/Кенесарыын Омбы тарихи-?лкетану м?ражайында?ы ?ару./
Б?л айналым «Жер?йы?» деп аталады.
Кенесары мен оны? інісі Наурызбай ?асым?лы осылай ?аза тапты. «Олар ?ыр?ыздарман ?ш т?улік бойы ерлікпен шай?асты, Орта ж?з ?аза?тары к?мекке келіп жетер деген ?мітте болды. Біра? патша ?кіметіні? жергілікті ?кімет билігіні? басшылары оларды? келетін жолын б?геп, тос?ауыл ?ойып ?лгерген еді. ?шінші т?улік дегенде к?терісшілерді? бір б?лігі ?оршауды б?зып шы?ып, ??тылып кете алды. Ханны? к?птеген сенімді серіктері т?гелдей дерлік ?лтірілді. Ханны? ?зі бірнеше с?лтандармен бірге т?т?ын?а алынды ж?не азапты ауыр жазаны? салдарынан ?аза тапты».
С?ра?: Кенесары мен оны? інісі Наурызбай ?асым?лы осылай ?аза тапты. Деп ?ай Ресей зерттеушісі жаз?ан?
?осымша к?мек: «Ол Кенесары?а К?зсіз ерлік т?н еді» деп айт?ан еді.
Жауабы: Л. Майер.
Тарихи с?з тізбек.
З І Б Й Е Д Н Е Г
Д Р ? Ж П Ы Р Ы Е
І Г Ы З Ы У А Д Ж
? Е Н Ы С А А Л ?
? Н Ы ? А Л ? А Я
А Д ? Ш П А Н Ы А
З А ? Б А Л А С Т
К І М Н Е Н
Кім бірінші шешеді 1 мин ойлану.
V. Ба?алау.
VІ. ?йге тапсырма беру.
Та?ырыпты о?у, к?теріліс туралы материялдар жинау
