ХХІ ?асыр к?шбасшысы сайысы ?аза? хады?ыны? 550 жылды?ына

ХХІ ғасыр көшбасшысы сайысы

Қазақ хадығының 550 жылдығына

Алғысөз:

Елбасы Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына арнаған Жолдауына «2015 жыл – ұлттық тарихымызды ұлықтау және бүгінгі биіктерімізді бағалау тұрғысынан мерейлі белестер жылы. Қазақ хандығының 550 жылдығын, Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Конституциямыздың 20 жылдығын, Ұлы Жеңістің 70 жылдығын атап өтеміз. Осынау тарихи белестер жаңа қазақстандық патриотизмді ұрпақ жадына сіңіруде айрықша рөлге ие,» деп атап көрсетті. Тәуелсіздігінің ширек ғасырға жуық жаңа шежіресінде өркениеттік даму үрдісімен төрткүл дүниені таңдандырған Қазақстанның мемлекеттігі кейбіреулер айтқандай кеше ғана басталмаған. Оған мемлекет басшысының 2014 жылғы Астана қаласы активімен кездесуіндегі: «Керей мен Жәнібек 1465 жылы алғашқы хандықты құрды, қазақтың мемлекеттігінің тарихы сол кезден бастау алады», деген сөзі дәлел. Осыған орай бүгін төл тарихын білгісі келетін оқушылардың басын қостық.

ХХІ ғасыр көшбасшысы интелектуалдық ойынына қош келіңіздер.

І. Таныстыру.

6-оқушы 7,8,9,10 сыныптар

ІІ. Бәйге.

(Барлығы 16 сұрақ, 3 дұрыс жауап нұсқасы бар, әр сұраққа 1 балл, ойлануға 5 секунд уақыт беріледі)

1. Керей мен Жәнібекті Әбілқайыр ханға қарсы пайдалану үшін пайдаланған Моғолстан ханы:

1. Уәйіс хан 2. Есен-Бұға 3. Орыс хан

1. Сыр бойы қалалары үшін Мұхаммед Шайбанидың жорығы неше жылға созылды:

1. 10 2. 20 3. 30

1. Тұрсын хан өзін хан жариялап, қай қаланы астанасы етті:

1. Түркістан 2. Самарқан 3. Ташкент

1. Қасым хан тұсындағы қазақ халқының саны:

1. 1млн 2. 200мың 3. 300мың

1. 1580-1582 жылдары билік еткен қазақ ханы:

1. Тәуекел хан 2. Шығай хан 3. Есім хан

1. Тәуке ханның шығарған ереже,заңы қалай аталады:

1. Қасқа жолы 2. Ескі жолы 3. Жеті Жарғы

1. 1510 жылы Шайбани ханның жеңілісінен кейін қай қалалар Қасым ханның билігіне көшті:

1. Түркістан 2. Сығанақ 3. Сайрам

1. Бұхар ханы ІІ Абдаллахпен дос болған қазақтың ханы:

1. Қасым хан 2. Хақназар хан 3. Тәуке хан

1. Әбілқайыр ханға қарсы шыққан қазақ тайпалары қайда көшті

1. Жетісуға 2. Сырдарияға 3. Қаратауға

1. Қазақ хандығының астанасы:

1. Алмалық 2. Түркістан 3. Сайрам

1. 1603 жылы қазақ-бұхар соғысы болған жер:

1. Айғыржар 2. Сығанақ 3. Түркістан

1. Өз атынан теңге шығарған қазақ ханы:

1. Есім хан 2. Қасым хан 3. Тұрсын хан

1. 1680-1715 жылдары билік еткен қазақ ханы:

1. Тәуке хан 2. Абылай хан 3. Қасым хан

1. 1470 жылы Керей хан қай қаланы басып алды:

1. Түркістан 2. Созақ 3. Сығанақ

1. Қазақ хандығы құрылған жер:

1. Алтай 2. Қозыбасы 3. Амудария

1. М.Х.Дулатидің айтуы бойынша қазақ хандығын құруда Керей мен Жәнібектің артынан ерген халық саны:

1. 500мың 2. 1млн 3. 200мың

ІІ. Жорға .

(Балл көп жинаған оқушы бастайды, 6 ұяшық 5 сұрақтан, 1сұрақ 1балл және тосын ұяшық кемінде 3 дұрыс жауапқа 2 балл қосылады)

1. Әбілқайыр әулеті, Әмір Темір әулеті, Моғолстан хандары қазақ хандарымен қай қалалар үшін талас-бәсекеге түсті. (Сыр бойы қалалар үшін)

2. Қасым хан алғаш билікке келгенде астанасы етті қай қаланы(Сығанақ)

3. 1538-1580жылдары билік еткен қазақ ханы: (Хақназар хан)

4. 1603-1624жылдардағы Қазақ-бұқар арсындағы соғысы кезіндегі қазақ ханы(Есім хан)

5. Салқам Жәңгір деп неге атаған(Жоңғарларға қарсы ерлігі үшін)

6. Қазақ хандығыны Хижра жылы 870 жылы құрылғанын туралы мәлімет келтірген тарихшы(М.Х.Дулати «Тарихи Рашиди»)

7. Қазақ хандығында тағына тек қай әулет отыра алды(Шыңғыс әулеті)

8. Қасым ханның билігі кімдерге жүргізілмеді(қырғыздарға)

9. Шығай хан таққа келгеннен кейін кімнен кек алды(Баба сұлтаннан)

10. Тәуекел Баба сұлтанға қарсы қайелдің ханымен бірікті(бұқар ханы ІІ Абдалахпен )

11. Есім хан мен Тұрсын ханның арасындағы талас-тартыс не үшін жүрді(билік)

12. Тәуке хан ел билеуде кімдерге арқа сүйеді(билерге)

13. Жоңғарлар қазақ жеріне нешінші ғасырдан бастап шабуыл жасады: (ХҮІІ ғасыр басы)

14. 4.Ақтабан шұбырынды Алакөл сұлама жылдары: (1723-1727жж)

15. Ноғай Ордасы ыдырағаннан кейін халқының бір бөлігі Мәскеуге, ал бір бөлігі кімдерге қосылды(қазақ хандығына)

16. Қазақ хандығы қай хан тұсында Ресей империясы Астрахан, Қырым хандығын өзіне қайтарып алды(Хақназар хан)

17. Хан басқа елдермен бітім, келісім жасауға, соғыс жариялауға, әскерді басқаруға құқылы болды деп қай айтылды(Жеті Жарғы заңы)

18. Тәуке хан билеген кезең қандай кезең деп аталды(Алтын ғасыр)

19. 1580жылы Хақназар ханды өлтірген кімБарақ хан

20. 1480 жылы билікке келген Керей ханның баласыБұрындық хан

21. Жұт дегеніміз неЖем-шөп таусылып, қыс ұзарып, мал басының қырылуы

22. 1710 жылы үш жүздің басын қосқан құрылтай

23. 1513жылы Қасым хан басып алған қалаСозақ

24. Есім хан жорықта жүргенде Түркістанға шабуыл жасаған ханТұрсын хан

25. Керей мен Жәнібек хан өз ордаларын қай жерде құрдыЖетісу, Шу,Талас

ІІ турдан кейін 3 оқушы ойыннан шығарылады.

ІІІ тур Дода

1. мемлекет қайраткері, әскери қолбасшы, ұлт-азаттық қозғалысының көсемі,  Шыңғыс ханның 27-ұрпағы,Абылай ханның немересі.

2. Қазақ хандығының ханы, Салқам Жәңгір ханның баласы. Шешесі – қалмақтың хошоуыт тайпасының билеушісі Күнделен-тайшының қызы. Мұрагерлік жолмен Қазақ хандығының билік тізгінін қолға алған

3. Өз атынан Ташкентте теңге соқтырған, 1626 жылы Есім ханмен өзара бейбіт келісімге келіп, бірақ бұл бейбіт келісім ұзаққа созылмай, осы хан тарапынан бұзылды.

4. Жанды сұрақ

5. Орта жүз ханы. Тәуке ханның баласы. Ақтабан шұбырынды оқиғасынан кейінгі жылдары Орта жүзді биледі.

6. XІV-ХVIIІ ғасырларда Қазақ хандығының астанасы болған. Оңтүстік Қазақстан облысында орналасқан.

7. Оңтүстік Қазақстанда орналасқан қала, ҮІІІ ғасырдың басынан Тарбанд(Трабан) деген атаумен белгілі.Бұл қалада аса ірі кітапханалар мен медреселер болған

8. Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан қаланың бірі.ХІХ ғасырдың 60-жылдары Ресей империясының құрамына кірген, Қазақстан тәуелсіздігін алған соң, Жамбыл облысының орталығына айналды

9. Түркістанның солтүстік-батыс жағындағы 30 шақырым жерде орналасқан орта ғасырдағы қалалардың бірі, 17-ғасырдың аяғы мен 18-ғасырдың басында әлсіреп, 19-ғасырдың басында біржолата күйреген

10. Ұлт дәстүрі бойынша әйелдер атасының, қайнаға,қайынсіңлісінің атын атамай, өзіне лайықты ат қою

11. Көпшілік жиылып атқаратын діни рәсім. Көпшілік қауым болып жиналып, құрбанқұрбандық шалып, сауабын аруақтарға бағыштап, құран оқылып, құдайдан жаңбыр жаууын тілеп ниет қылады

12. Дәстүрлі халықтық жоралғының жарқын үлгісі. Жаңадан көшіп келген, жапсарлас қонған отбасына бұрыннан отырған көршілері қонақасы береді, дәм-тұз татырып, ықылас-пейіл білдіреді.

13. Құлын байлап, бие сауылып, оның сүті қорланып ашытылған соң, жиналған қымызға ауыл ақсақалдары мен көршілер шақырылады. Яғни алғашқы қымыз көпке бұйырсын деген тілекпен дастарқан жайылып, бата жасалады

14. Жанды сұрақ

Абай атындағы мектеп-гимназия

ХХІ ғасыр көшбасшысы

Қазақ хандығына 550 жыл

Өткізген: тарих пәні мұғалімдері

Мырзағали Г.М

Даркенова Ж.М

Чапаев 2014-2015 оқу жылы