Д??гелек ?стел «Бала ???ы?тары туралы конвенцияны?»

Шортанды ауданы

Новоселовка орта мектебі

Тақырыбы: «Бала құқықтары туралы конвенцияның»

бала үшін маңыздылығы

Өткізген: тарих пәнінің мұғалімі

А.А.Абдиев

Тақырыбы: «Бала құқықтары туралы конвенцияның» бала үшін

маңыздылығы.

Мақсаты: Оқушылардың «Бала құқықтары туралы конвенциясы» жөнінде білімін нығайту.

Міндеттері:

• Балалардың өз құқықтары туралы білімдерін анықтау;

• Оқушылардың «бала құқықтары туралы конвенция» жөнінде пікірлерін, ойларын ортаға салу;

• «Бала құқықтары туралы конвенциясының» әлем елдерінде маңыздылығы жөнінде оқушылармен сұхбаттасу;

Көрнекілік: «Бала құқықтары туралы конвенция» бағдарламасы, ұлағатты сөздер жазылған плакаттар.

Кіріспе сөз.

Балалардың ерекше қамқорлық пен көмекке құқылы екендігін, баланың жеке басы толық және үйлесімді дамуы үшін оның отбасы аясында, бақыт, махаббат жйне түсінушілік ахуалында өсуі қажет екендігін, дүние жүзінің барлық елдерінде аса ауыр жағдайларда өмір сүріп жатқан балалар бар екенін және мұндай балалар ерекше көңіл бөлуді қажет ететіндігін, дамушы елдерде балалардың өмір сүру жағдайын жақсарту үшін халықаралық ынтымақтастықтың маңыздылығын ескере отырып, бүкіл даму елдер келісіп, «бала құқықтары туралы конвенциясы» қабылданды. Конвенция 3 бөлімнен, 54 баптан тұрады.

Оқушылар осы конвенция туралы мағлұмат жинақтау тапсырмасы берілген еді. Өздерің жинақтаған мағлұматтарың бойынша «бала құқықтары туралы конвенция» жөнінде пікірлеріңді ортаға саламыз.

1-оқушы.( 1 –бап)

Осы конвенцияның мақсаттары үшін әрбір адам баласы 18 жасқа толғанға дейін, егер осы балаға қолданылатын заң бойынша ол кәмілеттік жасқа бұрынырақ толып қоймаса, бала болып саналады.

2-оқушы.(2-бап)

Қатысушы мемлекеттер өздерінің юрисдикциясы шектерінде тұратын әрбір баланың осы Конвенциямен көзделген, оның ата-анасының немесе қамқоршысының қандай да бір кемсітушіліксіз нәсіліне, түр-түсіне, жынысына, тіліне, дініне, саяси немесе өзгеде сенім-нанымдарына, ұлттық, этникалық немесе әлеуметтік шығу тегіне, мүліктік жағдайына, баланың денсаулығының және туылуының жай-күйіне немесе өзгеде жағдайларға қарамастан, барлық құқықтарын құрметтейді және қамтамасыз етеді.

3-оқушы.(6-бап)

Қатысушы мемлекеттер әрбір баланың өмір сүруге деген ажырамас құқығы бар екенін таниды.

Қатысушы мемлекеттер барынша мүмкін дәрежеде баланың тірі қалуын және денсаулығының мықты болып өсуін қамтамасыз етеді.

4-оқушы.(7-бап)

Бала туылған бетте тіркеуге алынады және туылған сәттен бастап оның есімі қойылып, азаматтық алуға құқығы бар, сондай-ақ мүмкіндігінше өзінің ата-аналарын білуге және олардың қамқорлығына ие болуға құқылы.

Қатысушы мемлекеттер өздерінің ұлттық заңнамасына сйкес осы құқықтарыдң жүзеге асуын және осы саладағы тиісті халықаралық құжаттарға сайкес, атап айтқанда, егер өзгеше түрде баланың азаматтығы болмаған жағдайда, өздерінің міндеттерінің орындалуын қамтамасыз етеді.

5-оқуыш.(8-бап)

Қатысушы мемлекеттер заңмен көзделгендей, баланың жеке басының даралығын, бұған азаматтығын, есімін және отбасылық байланыстарын сақтау құқығын қоса алғанда, оған заңсыз араласуға жол бермей, құрметтеуге міндеттенеді.

Егер бала заңсыз түрде өзінің жеке басының даралығын бір бөлігінен немесе барлық элементтерінен айырылса, қатысушы мемлекеттер оған оның жеке басының даралығын тез арада қалпына келтіру үшін қажетті көмек пен қорғауды қамтамасыз етеді.

6-оқушы.(11-бап)

Қатысушы мемлекеттер балалардың шетелге заңсыз жөнетіліуіне және қайтарылмауына қарсы күрес үшін шаралар қабылдайды.

Осы мақсатта қатысушы мемлекеттер екі жақты немесе көп жақты келісімдердің жасалуына немесе қолданыстағы келісімдерге қосылуға жәрдемдеседі.

7-оқушы.(12-бап)

Қатысушы мемлекеттер өз ой-пікірін жеткізуге қабілетті балаға оған қатысты барлық мәселелер бойынша осы ой-пікірлерді еркін білдіру құқығын қамтамасыз етеді, бұл ретте баланың жасына және өсіп-жетілуіне сйкес баланың ой-пікіріне тиісті түрде назар аударылады.

Осы мақсатпен, атап айтқанда, балаға қатысты кез-келген сот немесе әкімшілік іс қарау барысында не тікелей өзі не болмаса өкілі немесе тиісті орган арқылы ұлттық заңнаманың процесссуалдық нормаларымен көзделген тәртіпте оны тыңдау мүмкіндігі беріледі.

8-оқушы.(16-бап)

Бірде бір бала оның жеке өміріне, отбасылық өміріне, баспанасына қол сұғылмау немесе хат жазысып-алысу құпиясына не болмаса оның ар-намысы мен абыройына заңсыз араласушылықты болдырмау құқығын жүзеге асыруда ерікті түрде неиесе заңсыз араласу объектісі бола алмайды. Бала осындай араласу немесе қол сұғушылықтан заңның қорғауына құқылы.

9-оқушы.(26-бап)

Қатысушы мемлекеттер әлеуметтік сақтандыруды қоса алғанда, әрбір баланың қамтамасыз ету игіліктерін пайдалану құқығын таниды және бұл құқықты ьолық жүзеге асыруға қол жеткізу үшін ұлттық заңнамаға сәйкес қажетті шаралар қабылдайды.

Бұл игіліктер қажеттігіне қарай баланың және балаын бағуға жауапты

адамдардың қолда бар ресурстары мен мүмкіндіктері, сондай-ақ баланың өзі немесе оның атынан игіліктерді алуға байланысты кез келген әрекеттің мүмкіндіктері ескеріліп беріледі.

10-оқушы.( 29-бап)

Қатысушы мемлекеттер білім беру баланың:

а) жеке тұлға ретінде дамуына, баланың бойындағы дарынын және ақыл-есін, дене бітімдік қабілеттерін барынша толық дамытуға;

ә) адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын, сондай-ақ Брірккен Ұлттар Ұйымының Жарғысына жария етілген қағидаттарды құрметтеуге.

б) ата-анасын, төл мәдениетінің құндылықтарын, тілін және құндылықтарын, өзі тұрып жатқан мемлекеттің және өзі туған елінің ұлттық құндылықтарын, сондай-ақ басқа өркениеттерді құрмет тұтуға;

в) баланы еркін қоғамдағы саналы өмірге түсіністік, бейбітшілдік, шыдамдылық, әйел мен ер-азаматтардың құқықтық теңдігі және барлық халықтар, этникалық ұлттық және діни топтар арасындағы достастық, сондай-ақ жергілікті халықтың өкілдерімен достықта болу рухында дайындауға;

г) қоршаған ортаны аялауға бағыт беріге тиіс екендігімен келіседі.

11-оқушы.(31-бап)

Қатысушы мемлекеттер баланың тынығуға және мәдени демалуға, өз жас мөлшеріне лайық түрлі ойындар мен көңіл көтеру шараларына қатысуға, мәдени өмірге еркін араласып, өнермен айналысуға құқығы бар екенін мойындайды.

Қатысушы мемлекеттер әр баланың мәдени және шығармашылық өмірге жан-жақты қатысу құқығын тиесілі және тең дәрежелі мүмкіндік туғызуға жәрдемдеседі.

Қорытынды.

• Міне, оқушылар, «бала құқықтары туралы конвенция» жөнінде өздерің жинаған мағлұматтарды талқыладыңдар.

• Қатысушы мемлекеттер өздерінің юрисдикциясы шектерінде тұратын әрбір баланың осы конвенциямен көзделген, оның ата-анасының немесе қамқоршысының қандай да бір кемсітушіліксіз барлық құқықтарын құрметтейді және қамтамасыз етеді.

• Қандай жағдай болмасын, бәрінде де ең бірінші кезекте баланың мүдделерін барынша толық қамтамасыз етуге көңіл бөлінеді.

• Құқық экономикалық әлеуметтік қатынастарды бекітумен қатар, оларға үлкен анықтылық пен нақытылық береді. Көптеген адамгершілік нормалары құқықтық актілерге негіз болған. Ата-аналардың балаларын тәрбиелеуге қатысты адамгершілік борышы, құқық бойынша конституциялық міндет болып көрсетіледі.

Осы «бала құқықтары туралы конвенция» бала өмірі үшін маңызы өте