Сілтеуіштен Windows іздестіру ж?йесін іске ?осы?ыз (Сервис? Поиск?Файлы и папки)
Іздестіру ж?йесіні? к?мегімен Ж?мыс ?стеліні? фонды? суреттері ?айда са?тал?анын аныкта?ыз. Ол ?шін Атау (Наименование) ?рісіне ?зен объектісіні? атын енгізініз. ?айдан іздеу керек (Где искать) ?рісіне ?ат?ыл диск С: та?башасын орнаты?ыз да, Енгізілген ?аптамаларды ?оса ал?анда (Включая вложенные папки) жалаушасыны? орнатыл?анына к?з жеткізі?із. Табу (Найти) командасын орындау ар?ылы іздеу процесін ж?ргізі?із.
?зен объектісі табыл?ан со?, Іздеу н?тижесі панелінде оны? орны - С:\ Windows ?аптамасы к?рсетіледі.
Іздестіру ж?йесінін, терезесін жауып, Сілтеуіш (Проводник) терезесіне оралы?ыз. Сол жа? панелъден С:\ Windows ?аптамасын тауып, ашы?ыз. Айналдыру сыз?ыштарын колдана отырып, о? жа? панельден ?зен объектісін табы?ыз. Ж?мыс ?стеліні? осы ж?не бас?а да фонды? суреттері мен ?рнектері кай пішімде са?тал?анды?ын к?рі?із.
Просмотр содержимого документа
«Зертханалы? ж?мыстар. Windows операциялы? ж?йесі »
Зертханалық жұмыс №2
2 тақырып. Жұмыс үстелінің безендірілуін баптау
Зертханалық сабақтың мақсаты: WINDOWS ОЖ негізгі объектілерін оқып білу
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1.Компьютерді қосыңыз, операциялық жүйенің толық қосылуын күтіңіз.Жұмыс үстелінің бос жеріне тышканның он жақ батырмасын шертіңіз.
2.Жанама менюден Қасиеттер (Свойства) бөлімін таңдаңыз, сонда Қасиеттер: Экран (Свойства:Экран) сүхбат терезесі ашылады. Фон қыстырмасының ашылғандығына көз жеткізіңіз.
3.Жүмыс үстелінің суреті тізімінен Өзен (немесе қалауыңызша басқа суретті) суретін таңдаңыз. ОК батырмасын шертіңіз. Жұмыс үстелінің фоны өзгергендігіне көз жеткізіңіз.
4. Ашылған Орналастыру(Перемещение) тізімінің көмегімен Фон қыстырмасындағы суреттің фонын өзгерте отырып 1-3 бөлімдерді қайталаңыз. Экранды безендіруде Созу, Орталыққа, Жанына (Растянуть, По центру, Рядом) әдістері қалай әсер ететін байқаңыз.
Суреттің фонынан Орнамент объектісін таңдап, орналасу әдісі Созуды (Растянуть) пайдаланып 1-3 бөлімдерді қайталаңыз.
Сілтеуіш (Проводник) программасын іске қосыңыз.
Сілтеуіштен Windows іздестіру жүйесін іске қосыңыз (Сервис► Поиск►Файлы и папки)
Іздестіру жүйесінің көмегімен Жүмыс үстелінің фондық суреттері қайда сақталғанын аныктаңыз. Ол үшін Атау (Наименование) өрісіне Өзен объектісінің атын енгізініз. Қайдан іздеу керек (Где искать) өрісіне қатқыл диск С: таңбашасын орнатыңыз да, Енгізілген қаптамаларды қоса алғанда (Включая вложенные папки) жалаушасының орнатылғанына көз жеткізіңіз. Табу (Найти) командасын орындау арқылы іздеу процесін жүргізіңіз.
Өзен объектісі табылған соң, Іздеу нәтижесі панелінде оның орны - С:\ Windows қаптамасы көрсетіледі.
Іздестіру жүйесінін, терезесін жауып, Сілтеуіш (Проводник) терезесіне оралыңыз. Сол жақ панелъден С:\ Windows қаптамасын тауып, ашыңыз. Айналдыру сызғыштарын колдана отырып, оң жақ панельден Өзен объектісін табыңыз. Жүмыс үстелінің осы және басқа да фондық суреттері мен өрнектері кай пішімде сақталғандығын көріңіз.
Сілтеуіштің (Проводник) оң жақ панеліндегі Өзен белгісін Қоржын(Корзина) таңбашасына алып барыңыз. Қоржынға (Корзина) объектіні апарып тастау қажеттігі жайлы сұраққа құптайтындай жауап беріңіз.
Қасиеттер:Экран (Свойства:Экран) сүхбат терезесінің Фон қыстырмасын ашыңыз.
15. Жұмыс үстелінің фондық суреті (Фоновый рисунок рабочего стола) тізімінде Өзен суреті жоқ екендігіне көз жеткізіңіз,
Қоржын (Корзина) таңбашасын екі рет шерту арқылы оны ашыңыз.
Бұрын сақталған орнына Өзен объектісін қайта қалпына келтіріңіз(объектіні ерекшелеп алып, Файл►Восстановить командасын орындау керек).
Қасиеттер:Экран (Свойства:Экран) сүхбат терезесінің Фон қыстырмасын ашыңыз. Жүмыс үстелінің фондық сурет тізімінде Өзен суреті бар екеніне көз жеткізініз.
Барлық ашылған терезелерді жабыңыз.
Зертханалық жұмысқа тапсырма: Жаңа бума құрыңыз.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар: Операциондық жүйе дегеніміз не?
Зертханалық жұмыс №3
3 тақырып. Объектілермен жұмыс істеуді үйрену
Зертханалық сабақтың мақсаты: WINDOWS ОЖ негізгі объектілерін оқып білу
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1. Менің құжәттарым (Мои документы) қаптамасын ашыныз (Пуск►Избранное►Мои документы).
2. Алынған терезені толық экранға жайыңыз.
Меню жолында Файл►Құру►Қаптаманы (Файл►Создать►Папку) командасын орындаңыз. Терезенің жұмыс кеңістігінде Жаңа қаптама(Новая папка) деген жазумен қаптама таңбашасы шыққанына көз жеткізіңіз.
Ағымдағы қаптама терезесінің жұмыс кеңістігіндегі таңбашалардан бос орынға тышқанның оң жақ батырмасын шертіңіз. Ашылған жанама менюден Құру►Қаптаманы (Создать►Папку) командасын таңдаңыз.Терезе кеңістігінде Жаңа қаптама(2) (Новая папка(2)) деген жазумен қаптама таңбашасы шыққанына көз жеткізіңіз.
Жаңа қаптама (Новая папка) деген таңбашаға тышқанның оң жақ батырмасын шертіңіз. Ашылған жанама менюден Қайта атау (Переименовать) командасын таңдаңыз. Қаптамаға \Тәжірибе деп ат беріңіз. Операциялық жүйе бір каптамада аттас екі объектіні қабылдамайтынына көз жеткізіңіз. Екінші қаптамаға \Менің тәжірибем деп ат беріңіз.
Жаю () батырмасын шерту арқылы Менің құжаттарым қаптамасының терезесін калыпты мөлшерге қойыңыз.
Менің компьютерім (Мой компъютер) терезесін ашыңыз. Оның ішінен құрамында қатқыл дискісі (С:) бар терезені ашыныз. Айналдыру сызғыштарын пайдалана отырып одан \Windows қаптамасын тауып алып, оны екі рет шерту арқылы ашыңыз. Бұл жүйелік қаптамадағы мазмұнның өзгеруі өте қауіпті екені туралы алдын-ала ескертумен танысыңыз. Файлдарды көрсету гиперсілтемесіне шерту арқылы қаптама құрамындағы бейнені қосыңыз. Ашылған терезенің күрамында \Теmр қаптама таңбашасын іздеп тауып және оны ашыңыз (Бұл қаптама мәліметтерді уақытша сақтау қаптамасы болып есептеледі, оның кұрамындағы файлдарды ешбір қорқынышсыз мысал үшін колданынып көруге болады).
С:\Windows\Теmр терезесін ашыңыз. Шерту арқылы \Тәжірибе қаптамасының таңбашасын ерекшелеңіз. СТRL пернесінің басулы күйінде \Менің тәжірибем қаптамасының таңбашасын ерекшелеңіз.Жүмыс кеңістігіндегі екі объектінің бірдей ерекшеленгеніне көз жеткізіңіз.
СТRL+Х пернесінің көмегімен ерекшеленген объектіні алмасу буферіне алып кетіңіз. Қаптаманьщ жүмыс кеңістігінде олардың белгілерінің де жоғалғандығына көз жеткізіңіз.
\Менің құжаттарым каптамасының терезесін ашыңыз. Оган алмасу буферінде орналасқан объектілерді орналастырыңыз (СТRL+Ү).
11.\Менің құжаттарым қаптамасындағы \Менің тәжрибем және \Тәжірибе қаптамаларының таңбашаларын ерекшелеңіз. Тышқанның оң жағын басып, ашылған жанама менюден Жою (Удалить) бөлімін таңдаңыз. Ашылған сүхбаттық терезеде объектіні жою қажетгігін құптаңыз. \Менің құжаттарым қаптамасы терезесін жабыңыз.
Танбашасын екі рет шерту аркылы Қоржын (Корзина) терезесін ашыңыз. Онда жойылған \Менің тәжірибем және \Тәжірибе каптамаларының таңбашалары бар екеніне көз жеткізіңіз. Екі таңбашаны да ерекшелеңіз. Тышқанның оң жағын басу арқылы ашылған жанама менюден Қалпына келтіру (Восстановить) бөлімін таңдаңыз. Қоржынды жабыңыз.
\Менің құжаттарым қаптамасы терезесін ашыңыз. Онда \Менің тәжірибем және \Тәжірибе каптамаларының таңбашалары қайта орналасқандығына көз жеткізініз. Екі таңбашаны да ерекшелеңіз. Shift пернесін басып түрып Delete пернесінің көмегімен оларды өшіріңіз. Ашылған сұхбат терезеде объектіні жою қажеттігін құптаңыз. \Менің құжаттарым каптамасы терезесін жабыңыз.
14. Қоржын (Корзина) терезесін ашыңыз. Shift пернесін басып түрып өшірілген объектілер Қоржынға түспегеніне көз жеткізіңіз. Қоржынды жабыңыз.
Зертханалық жұмысқа тапсырма: Бумалар , файлдар және дискілермен жұмыс жасаудың негізгі командалары
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар: Қатты, магниттік дискілер дегеніміз не?
Зертханалық жұмыс №4
4 тақырып. Сілтеуіш программасындағы файлдык құрылыммен жүмыс істеу
Зертханалық сабақтың мақсаты: WINDOWS ОЖ негізгі объектілерін оқып білу
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
Бас менюдің көмегімен Сілтеуіш программасын іске қосыныз. (Пуск►Программы►Проводник). Іске қосу кезінде Сілтеуіштің сол жақ панелінде қандай қаптама ашылғандығына назар аударыңыз. Бүлжүйелік дискінін түпкі қаптамасы болуы керек.
Сол жақ панельден \Менің құжаттарым қаптамасын табыңыз және оны қаптама таңбашасының үстінен шерте отырып ашыңыз.
Сілтеуіштің оң жак панелінде жаңа \ТәжірибелІк қаптамасын құрыңыз.
Сол жақ панелінде «+» белгісінің үстінен бір шертіп \Менің құжаттарым қаптамасын ашыңыз. Сол жақ панельдегі қаптамалардың ашылуы және аударылуы әртүрлі амалдар екеніне назар аударыныз. Сол жақ панельде \Менің құжаттарым қаптамасында \Тәжірибелік қаптамасының кұрылғанына көз жеткізініз.
Сілтеуіштің сол жақ панелінен \Тәжірибелік қаптамасын ашыңыз. Оң жак панельде ештеңе болмауы керек, себебі ол бос қаптама.
Сілтеуіштің оң жақ панелінде \Тәжірибелік қаптамасының ішінен \Менің тәжірибелерім атты жаңа қаптама құрыңыз. Сол жақ панельде \Тәжірибелік қаптама таңбашасының жанында «+» белгісінің пайда болғанын көреміз, бұл белгі каптама ішінде бағыныңқы қаптама барын айғактайды. Сілтеуіштің сол жақ панелінде қалыптасқан қүрылымды ашып көріңіз.
Сілтеуіштің сол жақ панелінен \ Windows қаптамасын табыңыз және оны ашыңыз.
Сілтеуіштің сол жак панелінде \Windows каптамасының ішінен объектілерді уақытша сақтауға арналған \Теmр қаптамасын табыңыз, бірақ бұны ашпаңыз.
Сүйреу әдісі бойынша \Тәжірибелік қаптамасын Сілтеуіштің он жақ панелінен сол жағына-С:\Windows\Теmр қаптамасына орнын ауыстырыңыз, бұл әрекетті өте дәл орындау қажет. Қабылдаушы қаптама жазбасының тусін кадағалаңыз. Тура орналасқанда түсі өзгереді — сол кезде тышқанның батырмасын жіберсе болады.
Сілтеуіштің сол жак панелінде С:\Windows\Теmр қаптамасын ашыңыз. Оң жақ панельде \Тәжірибелік қаптамасының барына көз жеткізіңіз.
Сол жақ панельден Қоржынды(Корзина) тауып, оның таңбашасына\Тәжірибөлік қаптамасын сұйреп әкеліңіз.
Қоржынды ашып, онда жаңа ғана жойылған қаптаманың орналасканын көресіз. Сілтеуіш терезесін жабыңыз.
Зертханалық жұмысқа тапсырма: Windows ОЖ-де дискетпен жұмыс істеңіз
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
Меню жолында Файл►Құру►-Қаптаманы (Файл►Создать►Папку) командасын орындаңыз. Терезенің жұмыс кеңістігінде Жаңа қаптама(Новая папка) деген жазумен қаптама таңбашасы шыкканына көз жеткізіңіз.
Ағымдағы қаптама терезесінің жұмыс кеңістігіндегі таңбашалардан бос орынға тышқанның оң жақ батырмасын шертіңіз. Ашылған жанама менюден Құру►Қаптаманы (Создать►Папку) командасын тандаңыз.Терезе кеңістігінде Жаңа қаптама(2) (Новая папка(2)) деген жазумен қаптама таңбашасы шыққанына көз жеткізіңіз.
Жаңа қаптама (Новая папка) деген таңбашаға тышқанның оң жақ батырмасын шертіңіз. Ашылған жанама менюден Қайга атау (Переименовать) командасын таңдаңыз. Қаптамаға \Тәжірибе деп ат беріңіз. Операциялық жүйе бір каптамада аттас екі объектіні қабылдамайтынына көз жеткізіңіз. Екінші қаптамаға \Менің тәжірибем деп ат беріңіз.
Жаю ( ) батырмасын шерту арқылы Менің қужаттарым қаптамасының терезесін калыпты мөлшерге қойыңыз.
Менің компьютерім (Мой компъютер) терезесін ашыңыз. Оның ішінен құрамында қатқыл дискісі (С:) бар терезені ашыныз. Айналдыру сызғыштарын пайдалана отырып одан \Windows қаптамасын тауып алып, оны екі рет шерту арқылы ашыңыз. Бұл жүйелік каптамадағы мазмүнның өзгеруі өте қауіпті екені туралы алдын-ала ескертумен танысьщыз. Файлдарды көрсету гиперсілтемесіне шерту арқылы қаптама күрамындағы бейнені қосыңыз. Ашылған терезенің күрамында \Тemp қаптама таңбашасын іздеп тауып және оны ашыңыз (Бұл қаптама мәліметтерді уакытша сақтау қаптамасы болып есептеледі, оның кұрамындағы файлдарды ешбір қорқынышсыз мысал үшін колданып көруге болады).
С:\Windows\Теmp терезесін ашьщыз. Шерtу арқылы \Тәжірибе қаптамасыньщ таңбашасын ерекшелеңіз. СТRL пернесінің басулы күйінде \Менің тәжірибем каптамасының таңбашасын ерекшелеңіз. Жүмыс кеңістігіндегі екі объектінің бірдей ерекшеленгеніне көз жеткізіңіз.
СТRL+Х пернесінің көмегімен ерекшеленген объектІні алмасу буферіне алып кетіңіз. Қаптаманьщ жүмыс кеңістігінде олардың белгілерінің де жоғалғандығына көз жеткізіңіз.
\Менің құжаттарым каптамасының терезесін ашыңыз. Оган алмасу буферінде орналасқан объектілерді орналастырыңыз (СТRL+V).
11.\Менің құжаттарым қаптамасындағы \Менің тәжірибем және \Тәжірибе каптамаларының таңбашаларын ерекшелеңіз. Тышқанның оң жағын басып, ашылған жанама менюден Жою (Удалить) бөлімін таңдаңыз. Ашылған сүхбатгық терезеде объектіні жою қажетгігін құптаңыз. \Менің құжаттарым қаптамасы терезесін жабыңыз.
Таңбашасын екі рет шерту арқылы Қоржын (Корзина) терезесін ашыңыз. Онда жойылған \Менің тәжірибем және \Тәжірибе каптамаларының таңбашалары бар екеніне көз жеткізіңіз. Екі таңбашаны да ерекшелеңіз. Тышканнын оң жағын басу арқылы ашылған жанама менюден Қалпына келтіру (Восстановить) бөлімін тандаңыз. Қоржынды жабьщыз.
\Менің қүжаттарым қаптамасы терезесін ашыңыз. Онда \Менің тәжірибем және \Тәжірибе каптамаларының таңбашалары қайта орналасқандығына көз жеткізіңіз. Екі таңбашаны да ерекшелеңіз. Shift пернесін басьш түрып Delete пернесінің көмегімен оларды өшіріңіз. Ашылған сұхбат терезеде объектіні жою қажеттігін күптаңыз. \Менің қужаттарым каптамасы терезесін жабыңыз.
14. Қоржын (Корзина) терезесін ашыңыз. Shift пернесін басып түрып өшірілген объектілер Қоржынға түспегеніне көз жеткізіңіз. Қоржынды жабыңыз.
15.Бас менюдің көмегімен Сілтеуіш программасын іске қосыныз. (Пуск►Программы ►Проводник). Іске қосу кезінде Сілтеуіштің сол жақ панелінде қандай каптама ашылғандығына назар аударыңыз. Бүл жүйелік дискінің түпкі қаптамасы болуы керек.
16.Сол жақ панельден \Менің құжаттарым қаптамасын табыңыз және оны қаптама таңбашасының үстінен шерте отырып ашыңыз.
17.Сілтеуіштің оң жак панелінде жаңа \ТәжірибелІк қаптамасын қүрыныз.
18.Сол жақ панелінде «+» белгісінің үстінен бір шертіп \Менің құжаттарым қаптамасын ашыңыз. Сол жақ панельдегі қаптамалардың ашылуы және аударылуы әртүрлі амалдар екеніне назар аударыныз. Сол жақ панельде \Менің құжаттарым қаптамасында \Тәжірибелік қаптамасының кұрылғанына көз жеткізініз.
19.Сілтеуіштің сол жақ панелінен \Тәжірибелік каптамасын ашьщыз. Оң жак панельде ештеңе болмауы керек, себебі ол бос қаптама.
20.Сілтеуіштін оң жақ панелінде \Тәжірибелік қаптамасының ішінен \Менің тәжірибелерім атты жаңа қаптама құрыңыз. Сол жақ панельде \Тәжірибелік қаптама таңбащасының жанында «+» белгісінің пайда болғанын көреміз, бұл белгі каптама ішінде болғандығы каптама барын айғактайды. Сілтеуіштің сол жақ панелінде қалыптаскан қүрылымды ашып көріңіз.
21.Сілтеуіштің сол жақ панелінен \Windows қаптамасын табыңыз және оны ашыңыз.
22.Сілтеуіштің сол жак панелінде \Windows каптамасының ішінен объектілерді уақытша сақтауға арналған \Теmр қаптамасын табьщыз, бірақ бұны ашпаңыз.
23.Сүйреу әдісі бойынша \Тәжірибелік каптамасын Сілтеуіштің оң жақ панелінен сол жағына – С: \Windows \Теmр қапгамасына орнын ауыстырыңыз, бұл әрекетті өте дәл орындау қажет. Қабылдаушы қаптама жазбасының тусін кадағалаңыз. Тура орналасқанда түсі өзгереді - сол кезде тышқанның батырмасын жіберсе болады.
24.Сілтеуіштің сол жак панелінде С: \Windows \Теmр қапгамасын ашыңыз. Оң жақ панельде \Тәжірибелік қаптамасынын барына көз жеткізіңіз.
25.Сол жақ панельден Қоржынды (Корзина) тауып, оның таңбашасына \Тәжірибөлік қаптамасын сұйреп әкеліңіз.
26.Қоржынды ашып, онда жаңа ғана жойылған қаптаманың орналасканын көресіз. Сілтеуіш терезесін жабыңыз.
Зертханалық жұмысқа тапсырма: Файлдарды, бумаларды, жарлықтарды өшіру және қалпына келтіру ; жаңа бума құру ; дискетті форматтау
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар: Файл, бума, жарлықтар дегеніміз не? Дискетті қалай форматтаймыз
Зертханалық жұмыс №6
6 тақырып. MS WORD 2000 құжатты форматтау мүмкіндңктері
Зертханалық сабақтың мақсаты: Тізімдерді нөмірлеу және маркерлеу. Мәтінді бағандарға бөлу
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1. Microsoft Word программасын іске қосыңыз.
2. Төменде келтірілген мәтінді теріңіз.
Қазақ халқының жазу тарихы
Қазақ халқы - еліміздің ежелгі ұлттарының бірі. Қазак халқы - ерте заманда Алтай, Тянь-Шань таулары мен Жоңғар ойпатын, Жетісу өңірі мен Сырдария алқабын мекен еткен. Ежелгі түркі тілдес тайпалардың, атап айтқанда Сақ, Үйсін, Қаңлы, Албан, Қыпшақ, Оғыз, Арғын, Найман, Қарлық тайпаларының тарихи даму дәуірлерін басынан кеше отырып, бірте-бірте бірігуі арқылы халық болып қалыптасқан.
Түркі тілдерінің даму дәуірлерін түрколог ғалым Н.А.Баскаков алты кезеңге бөліп көрсетті:
Алтай дәуірі;
Хун дәуірі /V- ғасыр/;
Көне түркі дәуірі /Ү-Х ғасыр/;
Орта түркі дәуірі /Х-ХҮ ғасыр/;
Жаңа түркі дәуірі /ХҮ-ХХ ғасыр/;
Ең жаңа дәуір /XX ғасыр/.
Осы кезеңдерде қазақ халкы басқа туыстас түркі тілдерімен бірге дамыды, қалыптасу барысында қазақ тілі басынан төрт түрлі жазу түрін кешірді:руна таңбасы, ұйғыр, араб, латын алфавиттері.
3. Келтірілген мәтінді Пішім►Тізім(Формат►Список) командасының көмегімен пішімдеңіздер.
4. Ол үшін Сақ, Үйсін, Қаңлы, Албан, Қыпшақ, Оғыз, Арғын, Найман, Қарлық мәтін бөлігіндегі әр сөзді жеке жол басына орналастырыңыз (көрсетілген әр сөздің алдынан Епterбатырмасын басыңыз).
5. Сонан соң осы сөздерді ерекшелеп алып, ашылған Тізім(Список) сұхбат терезесінен Маркіленген(Маркированный) бөлімін ашыңыз. Осы терезеден үлгіде керсетілген маркердің түрін таңдап, ОК батырмасын шертіңіз.
6. Жоғарыда 3-5 бөлімдерінде келтірілген амалдарды мәтіннің үлгіде бейнеленген бөліктеріне қайта қолданыңыз.
7. Мәтіннің Түркі тілдерінің даму дәуірлерін деген бөлігінен бастап соңына дейін ерекшелеп алып, Пішім►Бағандар(Формат►Колонки) командасын орындаңыз. Ашылған Бағандар(Колонки) сүхбат терезесіндегі Бағандар саны(Число колонок) өрісіне 2 мәнін, қалған өрістерге екі бағанның ені үлгіге сай болатындай етіп мәндерді таңдап алыңыз. ОК батырмасын шертіп, Бағандар (Колонки) сұхбат терезесін жабыңыз.
8. Екі бағанға бөлінген мәтіннің арасын түзу сызықпен беліңіз. Ол үшін
қосымша Сурет салу (Рисование) аспаптар панеліндегі «\» батырманы пайдаланамыз (Түр►Аспаптар панелі►Сурет салу (Вид►Панель инструментов►Рисование) командасының кемегімен ашылады).
9. Дайын болған қүжатгы \Менің құжаттарым(Мои документы) қаптамасында сақтаңыз.
Зертханалық жұмысқа тапсырма
ҚазақстанРеспуликасының рәміздері туралы мәліметтерді тауып,MS WORD-та теру
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
Місгоsoft Word 2000 мәтіндік процессорында арнайы Word Art программалык құралы бар. Оған кірудің екі әдісі бар: біріншісі — Word Art аспаптар панелі арқылы, екіншісі — Сурет салу аспаптар панеліндегі Word Art объектісін қосу батырмасының кемегімен.
Word Art құралының көмегімен мәтіндік құжатқа енгізілген графиктік объектілер құжатпен бірге баспа құрылғысында бірге басылып, электрондық құжаттың құрамында бейнеленіп, Web - беттерде көріне алады.
Бірақ та қүжаттарды өңдеуге арналған басқа программа пішіміне құжатты экспорттаған кезде Word Art объектісі әрқашан дұрыс шығарыла бермейді, яғни тақырыптың безендірілуінен гөрі құжат мазмұны үлкен рөл атқаратын кейбір қүжаттарда Word Art қүралын қолдану қолайсыз.
1. Місгоsoft Word мәтіндік редакторын іске қосыңыз.
2. Кәдімгі (Обычный) үлгі негізінде жаңа құжат құрыңыз.
3. Шекара сызықтарының жиынтығын анық көру үшін құжаттың көрсетілу режімі ретінде Ентаңбалау режімін қосыңыз (Вид► Разметка страницы).
4. Еркіңізше бірнеше мәтін жолдарын енгізіңіз.
5. Түр►Аспаптар панелі►Word Art командасы бойынша Word Art аспаптар панелін қосыңыз.
6. Word Art объектісін қосу батырмасын шертсеңіз Word Art объектісін даярлау шебері іске қосылады.
7. Word Art жиынтығы(Коллекция Word Art ) терезесінен өзіңізге ұнаған жазбаны безендіру стилін таңдаңыз.
8. Word Art мәтінін өзгерту(Изменение текста Word Art ) сүхбат терезесінен өзіңізге ұнаған қаріпті, оның өлшемін тандап алып, құрылатын тақырыптың мәтінін енгізіңіз.
9. ОК батырмасьш басқаннан соң ағымдағы Місгоsoft Word 2000
құжатына дайындалған объект қойылады.
10. Бүдан былай құрылған объектінің пішіні мен орналасуын басқаруды
Word Art аспаптар панелінің басқару элементтері орындайды. Келесі амалдардың калай жүргізілетіндігін тексеріңіз (Әрбір командадан кейін СТRL+Z пернелер комбинациясының көмегімен бастапқы күйге оралыңыз):
Жазба мазмұнын өзгерту (Изменить текст);
Безендіру стилін өзгерту (Коллекция Word Art );
Негізгі мәтінмен қарым-қатынас сипатыньң өзгеруі (Формат объекта Word Art ► Положение);
Жазба пішінінің өзгеруі (Форма►Word Art );
Жазбаны маркердің бір бүрышы бойынша айналдыру (Свободное вращение);
Жазба әріптерінің биіктігін туралау (Выровнять буквы Word Art по высоте);
Жазба мәтінін көлденең орналастыру (Вертикальный текст Word Art);
Символдар арасындағы интервалды басқару (Межсимвольный интервал Word Art ).
11. Жұмысты аяқтаған соң, өзіңіздің қалауыңыз бойынша тақырып кұрыңыз, дайын болған құжатты \Менің құжаттарым (Мои документы) қаптамасында сақтаңыз.Зертханалық жұмысқа тапсырма MS WORD -да Графиктік тақырыптарды дайындаңдар
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар: ClipArt обьетісі дегеніміз не?, Word Art обьектісін не ұшін қолданамыз?
Зертханалық жұмыс №8
8 тақырып. Графиктік объектілермен жұмыс
Зертханалық сабақтың мақсаты: Графиктік объектілермен жұмыс істеудің әдістерін үйрену
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
Місгоsoft Word мәтіндік процессорын іске қосыңыз.
Кәдімгі(Обычный) үлгі негізінде жаңа қүжат құрыңыз.
Шекара сызықтарының жиынтығын анық көру үшін, құжаттың көрсетілу режімі ретінде Ентаңбалау(Разметка страницы) режімін алыңыз.
Өз қалауыңызша бірнеше мәтін жолдарын енгізіңіз.
Кірістіру►Сурет►Файлдан (Вставка►Рисунок►Из файла) командасының көмегімен мәтіннің төменгі жағына сурет қойыңыз, мысалы С:/Windows/ Лес.bmр файлынан.
Тышқанның оң батырмасын шерту арқылы суретті ерекшелеңіз, сонда Кескіндерді баптау аспаптар панелі ашылады. Суретті пішімдеу батырмасын басып, сол аттас сүхбат терезе ашыңыз.
Суретті пішімдеу(Формат объекта) сұхбат терезесінің Жағдай (Положение) қыстырмасынан Мәтін ішінде(В тексте) нұсқасын таңдаңыз. Тасу әдісі арқылы кескінді жылжытыңыз, мәтін мен суреттің өзара қарым-қатынасын бақьшаңыз.
Суретті пішімдеу(Формат объекта) сұхбат терезесінің Жағдай(Положение) қыстырмасынан Контурды бойлай (По контуру) нұсқасын таңдаңыз. Кескінді жылжытқан кезде мәтінмен қарым-қатынасы қалай жүзеге асатындығын тексеріңіз.
Кескінді ерекшелеңіз, оны алмасу буферіне кешіріңіз (СТRL+С) және жанына көшірмесін құрыңыз (СТRL+V).
Екі кескінді жоғарғы жақтарын туралай отырып, қатар орналастырыңыз.
АLТ пернесін басып түрып, кескінді туралап орналастыруды қайталаңыз.
Кескіндердің біреуін ерекшелеңіз. Бұрыштық маркерді пайдалана отырып, оның өлшемін тасу әдісі арқылы өзгертіңіз.
Кескіннің бастапқы өлшемін қалпына келтіріңіз.
СТRL пернесін басып түрып, бұрыштық маркерді жылжытуды қайталаңыз. Кескіннің өлшемінің өзгергеніне назар аударыңыз. Осы жағдайда ол «орталықтан» қайта масштабталады.
Дайын болған құжатты \Менің құжаттарым (Мои документы) қаптамасында сақтаңыз.
Зертханалық жұмысқа тапсырма: Графиктік объектілермен құрастырыңыз
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар: Графиктік объектілермен жұмыс істеудің қандай әдістерін білесіз?
Зертханалық жұмыс №9
9 тақырып. Абсолюттік, салыстырмалы және аралас сілтемелер
Зертханалық сабақтың мақсаты: Абсолюттік, салыстырмалы және аралас сілтемелерді қолдану.
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1. Ехсеl программасын іске қосыңыз және бұрын даярланған Кітап.хls жұмыс кітабын ашыңыз.
2. Таңбашасына шерту арқылы қолданылмаған жұмыс парағын таңдап алыңыз немесе жаңасын құрыңыз (Вставка►Лист). Жаңа парақтың таңбашасына екі рет шертіңіз және оны Сілтемелер деп атаңыз.
3. А1:А10, В1:В10 ұяшық ауқымдарына әр түрлі сандар енгізіңіз.
16. Н1 үяшығын ерекшелеп, оң жақ төменгі бұрыштағы қара маркерді созу аркылы Н5 ұяшығына әкеліңіз.
17. Абсолютті, салыстырмалы және аралас сілтемелерді қолданудың көмегімен С, D, Е, F, Н бағандарының мәндері дұрыс есептелінетіндігін байқаңыз. Алынған нәтижелердің айырмашылығы неде?
18. А11 ұяшығына келесі сөзді енгізіңіз "қосынды ="
19. Автоқосындың нәтижесін алу үшін В11 үяшығына шертіңіз. Бүл үшін стандарттық панеліндегі Автоқосынды (Автосумма) батырмасын шертіңіз. Содан соң А1:В10 ауқымдарын тьшқанмен ерекшелеп, Епtег- ді басыңыз.
20. Місгозоft Ехсеl жұмыс кітабыньщ 2-ші бетіне ауысып, оған "Теңдеу" атауын беріңіз.
21. А1 ұяшығына 0 мәнін қойыңыз.
22. А1 үяшығына сілтемені тәуелсіз айнымалы ретінде қолданып, В1 ұяшығына х3+6х2 -15х=-8 теңдеуінің сол жақ бөлігін қойыңыз. Сәйкес формула мынадай түрде болады =А1^3 + 6^А1^2 -15^А1
24. Ұяшыққа тағайындау (Установить в ячейке) өрісіне ВІ-ді енгізіңіз, Мән(Значение) өрісіне -8 мәнін қойыңыз, Ұяшық мәнін өзгерте отырып (Изменяя значение ячейки) өрісіне АІ-ді енгізіңіз.
25. ОК батырмасын шертіп, Параметрді іріктеу нәтижесі (Результат подбора параметра) сұхбат терезесінде бейнеленген таңдау нәтижесіне қараңыз. Операцияға қатысқан, алынған ұяшық мәндерін сақтау үшін, ОК батырмасын шертіңіз.
26. А1 үяшығына басқа мәндерді қою арқылы есептеуді қайталаңыз. Есептеудің нәтижелері тура келді ме? Айырмашылықтарын түсіндіріңіз?
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар: Ұяшық дегеніміз не?, Ауқым дегеніміз не?
Зертханалық жұмыс №10
10 тақырып. Мәліметтер базасына қолданылатын қарапайым амалдар.
Зертханалық сабақтың мақсаты: Мәліметтер базасына қолданылатын қарапайым амалдарды оқып үйрену
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1. Ехсеl программасын іске қосып, ертеде кұрылған Кітап.хls жұмыс кітабын ашыңыз.
2. Жаңа жұмыс парағын құрыңыз (Вставка►Лист). Оның таңбашасына екі рет шертіп, оған Жеткізушілер жайлы мәліметтер атауын енгізіңіз.
3. Ірі сауда үйі бес түрлі жиһазды: үстел, орындық, диван, төсек және шкаф — бес жеткізушіден: Алматы, Астана, Қызылорда, Талдықорған, Тараз алады деп күтілуде. Жеткізушінің әрқайсысы кез-келген жиһаз түрін жеткізе алады. Әр жиһаз айына бір рет жеткізіледі, өлшем бірлігі ретінде жиһаздың саны қолданылады.
5. Жоғарыда көрсетілген құрылымнан тұратын он шақты жазбаны енгізіңіз. "Жеткізу санының" мағыналы болуы міндетті емес.
6. Мәліметтер базасын сурыптау, Мәліметтер базасының кез-келген ұяшығын ағымдық етіңіз және Мәліметтер►Сұрыптау (Данные► Сортировка) командасын беріңіз. Бұл жағдайда бүкіл мәліметгер базасы белгіленеді (өрістер тақырыбынан басқасы).
7. Бойынша сұрыптау (Сортировать по) тізімінен Ай бөлімі мен Өсуі бойынша режімін таңдаңыз.
8. Сонан соң (екінші рет сүрыптау) тізімінен Жеткізуші бөлімі мен Өсу бойынша режімін тандаңыз.
9. Соңғы кезек (В последнюю очередь) бөлімінен Жиһаз бөлімі мен Өсуі бойынша режімін тандаңыз. ОК батырмасын шертіңіз.
10. Керсетілген шарттар бойынша мәліметтер базасының сұрыпталғаньша көзіңізді жеткізіңіз.
11 . Мәліметтер базасын сурыптаудыц режімі. Аспаптар панеліндегі Болдырмау батырмасының көмегімен, мөліметтер базасы жазбаларының бүрынғы режімін қалпына келтіріңіз. Сүрыптаудьщ осырежімін басқа әдіспен жасауға да болады.
12. Жиһаз бағанынан кез-келген ұяшықты таңдап, аспаптар панелінен Өсуі бойынша сұрыптау (Сортировка по возрастанию) батырмасын шертіңіз.
13. Жеткізуші бағанынан кез-келген ұяшықты таңдап, аспаптар панелінен Өсуі бойынша сұрыптау батырмасын шертіңіз.
14. Ай бағанынан кез-келген ұяшықты таңдап, аспаптар панелінен Өсуі бойынша сұрыптау (Сортировка по возрастанию) батырмасын шертіңіз. Ақырғы сүрыптау режімі алдағы жағдайдағыдай екеніне көзіңіз жетсін. Біз бұл жағдайда ең алғаш үшінші сұрыптауды, сонан соң екінші, соңғы бөлімде алғашқы сұрыптауды жүргізгенімізге назар аударыңыз.
15. Мәліметтерді сүзгілеу. Сүзгілеу режімін қосу үшін Мәліметтер►Сүзгі►Автосүзгі (Данные ►Фильтр ► Автофильтр) командасын орындаңыз. Мәліметгер базасы өрістерінің тақырыптары жанында ашылған батырмалардың пайда болғанына назар аударыңыз.
16. Тек Алматыдан жеткізілген жиһаздарды бейнелейтін жазбаны алу үшін, Жеткізуші өрісінің жанынан ашылған жебелік батырманы шертіп, тізімнен Астана бөлімін таңдаңыз. Жүмыс істеуші сүзгінің ашылған батырмалары мен тандалынған жолдың нөмірлері көк түспен бейнеленетіндігіне назар аударыңыздар. Ағымдағы сүзгіні алып тастау үшін, ашылған бағытты тағы бір рет шертіп, Барлығы (все) бөлімін таңдаңыз.
17. Ең ірі келемдегі қойылымды сұрыптап алу үшін, Саны (количество) өрісінде ашылған бағытты шертіп, тізімдегі Алғашқы 10 (первые 10) нұсқасын таңдаңыз.
18. Санауыштың (Счетчик) көмегімен 20 санын, ең үлкен (наибольших) бөлімін және элемент санының %-ті (% от количества элементов) нұсқасын таңдаңыз. ОК атырмасын шертіңіз. Нәтижесінде жазбалардың 20%-ін құрайтын ең үлкен жеткізу көлемдері таңдалынып алынады.
19. Сүзгі жазбасының режімін өзгерту үшін, тағы да Мәліметтер ►Сүзгі►Автосүзгі (Данные ► Фильтр ►Автофильтр) командасын орындаңыз.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар: Диаграмма дегеніміз не?, оның қандай түрлерін білесіз?
Зертханалық жұмыс №11
11 тақырып. Ехсеl-де автотолтыру әдісімен мәліметтерді енгізу, енгізуде автоматтандыру құралдары
Зертханалық сабақтың мақсаты: Ехсеl-де автотолтыру әдісімен мәліметтерді енгізу, енгізуде автоматтандыру құралдарын пайдалану
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1. Ехсеl программасын іске қосыңыз (Пуск►Программы►Місгоsoft Ехсеl).
2. Жаңа жұмыс кітабын даярлаңыз (Файл►Создать). Оны Кітап.хls деген атпен сақгап қойыңыз (Файл ►Сохранить как).
3.Таңбашасына шерту арқылы қолданылмаған жұмыс парағын тандап алыңыз немесе жаңасын құрыңыз (Вставка►Лист). Жаңа парақтың таңбашасына екі рет шертіңіз және оны Автотолтыру деп атаңыз.
4. А1:В7 ауқымына әр түрлі бүтін сандар енгізіңіз.
5. Осы ауқымды ерекшелеп алып, оған Түзету►Тазарту►Ішіндегі (Правка►Очистить►Содержимое) командасын орындаңыз. Болған өзгеріске назар аударыңыз.”” батырмасын басу арқылы бұрын енгізген мәндерді қайта қалпына келтіріңіз.
6. А1:В7 ауқымын ерекшелеп алып, оны Түзету►Көшіру (Правка►Копировать) командасының көмегімен алмасу буферіне орналастырыңыз.
7. Алмасу буферіндегі мәліметтерді G5 үяшығына апарып қойыңыз(Түзету►Кірістіру(Правка►Вставить)).
8. G5:Н8 ауқымын ерекшелеп алып, Түзету►Қиып алу (Правка►Вырезать) командасының көмегімен қиып алып, G8:D12 ауқымына апарып қойыңыз.
9. С15:L15 ауқымын автотолтыру көмегімен 2003 санымен толтырыңыз, ол үшін 2003 санын С15 ұяшығына енгізіп, сол үяшықты ағымдық етіп алыңыз да, тышқанның нұсқағышымен толтыру маркерін L15 ұяшығына дейін созьщыз.
10. Осылайша 2004 санын А15:А25 ауқымына тігінен толтырыңыз.
11. Кітап.хls жұмыс кітабын сақтап қойыңыз.
Зертханалық жұмыс №12
Зертханалық жұмысқа тапсырма
Ехсеl программасын іске қосыңыз жене жоғарыда даярланған Кітап.xls жұмыс кітабын ашыңыз.
Таңбашасына шерту арқылы қолданылмаған жүмыс парағын тандап алыңыз немесе жаңасын құрыңыз (Вставка►Лист). Жаңа парақтың
таңбашасына екі рет шертіңіз және оны Әр айдағы қосымша шығын деп атаңыз.
3. А1 ұяшығын ағымдық етіп, оған келесі мәтінді енгізіңіз: Айлар.
4. В1 ұяшығын ағымдық етіп, оған келесі мәтінді енгізіңіз: Шығындар.
5. А2 ұяшығын ағымдық етіп, оған келесі мәтінді енгізіңіз: Январь 2003. Еntег пернесін басыңыз. Мәтіннің автоматты түрде дата болып танылғандығына көз жеткізіңіз. Жоғары (Вверх) пернесін басыңыз. Өзіңіздің қалауыңыз бойынша, Пішім►Ұяшықтар (Формат►Ячейки) командасын орындаңыз және дата жазбаларының басқа пішімін көрсетіңіз.
6. Тышқан нұсқағышын ағымдағы ұяшықтың қоршауының оң жақ төменгі бүрышында орналасқан толтыру маркеріне орналастырыңыз. Тышқанның оң батырмасын басып, А2 ден А25-ке дейін темен түсіріңіз.
7. Тышқанның батырмасын жіберіңіз. Ашылған менюден Айлар бойынша толтыру бөлімін таңданыз. Ай атауларын толтырыңыз. А бағанында барлық айлармен қоса, 2004 жылдың желтоқсаны кіргеніне көз жеткізіңіз.
8. Берілген мысалда алғашқы айдың шығыны 200 теңге деп алып, ал әрбір кейінгі айда шығын 10% өсті деп есептеңіз. В2-ні ағымдық ұяшық етіңіз. Оған 200 санын енгізіңіз. Еntег пернесін басыңыз.
9.В2 ұяшығына тышқанның оң батырмасын басып, жанама менюден ұяшықты пішімдеу бөлімін таңдап аламыз. Сан(Число) қыстырмасынан Қаржылық (Денежный) нұсқасын таңдап алып, ОК батырмасын басыңыз. Осы сан қаржылық сома ретінде жазылғандығына көз жеткізіңіз.
10.Тышқанның оң батырмасымен толтыру маркеріне шертіп, қоршауды В2 ұяшығынан бастап, В25-ге дейін қамтитындай етіп созыңыз. Тышқанның батырмасын жіберіңіз. Ашылған менюден Прогрессия бөлімін таңдап алыңыз.
11.Тип панеліндегі ауыстырып-қосқышты Геометриялыққа қойыңыз, Қадам (Шаг) өрісіне 1,1 мәнін енгізіңіз. ОК батырмасын басыңыз.
12.С1 ұяшығына Өсу қорытындысы мәтінін енгізіңіз.
13.С2 ұяшығын ағымдық етіңіз, оған =В2 мәтінін енгізіңіз. Бұл формула С2 ұяшыгының мәні В2 үяшығының мәніне тең екенін білдіреді. Егер В2 ұяшығындағы мән өзгерсе, С2 ұяшығында да өзгереді.
14.СЗ үяшығына шертіңіз. Формула жолындағы Формуланы өзгерту (Изменение формулы) белгісін шертіңіз. ВЗ ұяшығына шертіңіз. Бұл ұяшыққа сілтеме формулалар жолында орналасқандығына көз жеткізіңіз. "+" пернесін басыңыз. С2 үяшығына шертіңіз. Еntег пернесін басыңыз.
15.СЗ үяшығын тағы да ағымдық етіңіз. Тышқан нұсқағышын толтыру маркеріне апарыңыз, тышқанның сол жақ батырмасын басып қоршауды С2 - С25 үяшықтарын қамтитындай етіп созыңыз.
16.С бағанындағы кез-келген бір ұяшыққа шертіңіз, ол жерде қандай формула жазылғанын көріңіз. Бүл формулалардың барлығы салыстырмалы адрестеу принципі бойынша түзетілгендігіне көз жеткізіңіз.
17.Кітап.хlз жұмыс кітабын сақтап қойыңыз.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Зертханалық жұмыс №12
12 тақырып. Құрама кестенің және диаграмманың тұрғызу. Енгізілген мәліметтерді тексеру режимі.
Зертханалық сабақтың мақсаты: Құрама кестенің және диаграмманың тұрғызылуы. Енгізілген мәліметтерді тексеру режимін баптау
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1.Ехсеl программасын іске қосып, ертеде құрылған Кітап.xls жұмыс кітабын ашыңыз.
2. Жеткізуші туралы мәліметтер жұмыс парағын ашыңыз.
3. Мәліметтер базасы ішіндегі кез-келген ұяшықты ағымдық етіп алыңыз. Мәліметтер►Құрама кесте (Данные►Сводная таблица)командасын орындаңыз.
4. Тізімде немесе Місгоsoft Ехсеl мәліметтер базасында Құрама кесте (Сводная таблица) ауыстырып-қосқыштарының орнатылғанына көзіңізді жеткізіңіз. Ары қарай (Далее) батырмасын шертіңіз.
5. Мәліметтер базасы ауқымының дүрыс таңдалынғанына көз жеткізіңіз. Ары қарай (Далее) батырмасын шертіңіз.
6. Жаңа бет (Новая страница) ауыстырып-қосқышы орнатылғанын көресіз. Макет батырмасын шертіңіз.
7. Батырмаларды құрама кесте макетінің тиісті аймақтарына әкеліңіз: Ай батырмасын -Бет (Страница) аймағына,Жеткізуші -Бағана (Столбец) аймағына, Жиһаз батырмасын -Жол (Строка) аймағына, Саны батырмасын - Мәліметтер (Данные) аймағына.
8. Мәліметтер (Данные) аймағындағы батырма Саны өрісінің қосындысы түрін иемденеді. Бүл бізге қолайлы. ОК батырмасн шертіңіз.
9. Параметрлер батырмасын шертіңіз. Атау өрісіне Жеткізудің кұрама кестесі мәтінін енгізіңіз. ОК батырмасын шертіңіз. Сонан соң Дайын (Готово) батырмасын шертіңіз.
10. Құрама кесте жұмыс парағының атын, оның түбіртегін екі рет шерту арқылы ауыстырыңыз.
11. Дайын болған құрама кестеге көңіл аударыңыз.Ол нақты жеткізушіден жеткізу уақытына тәуелсіз, нақты қанша жиһаз келгенін көрсетеді. Осы ұяшықтағы мәліметтер негізінде құрылған жазбаларды жаңа жұмыс парағында көру үшін құрама кестенің кез-келген ұяшығына екі рет шертіңіз.
12.Кесте өрісі атауларының түсынан ашылатын жебелік батырмалар сәйкестендірілген өрістерде сүрыптау жүргізуге мүмкіндік береді. Қажетті айға байланысты мәліметтерді көру үшін, Ай тізімінен нақты айды таңдаңыз.
13. Ай батырмасын Баған аймағына, ал Жиһаз батырмасын-Бетаймағына әкеліңіз. Қүрама кесте шұғыл түрде жаңа қүрылымға байланысты құрылады.
14. Саны өрісінің қосындысы батырмасына екі рет шертіңіз.Ашылған Құрама кесте өрісінің есептеулері (Вычисление поля сводной таблицы) сұхбат терезесінің Қосымша (Дополнительно) батырмасыншертіңіз. Ашылған Қосымша есептеулер тізімінен Жол бойынша қосындының үлесі бөлімін таңдаңыз. ОК батырмасын шертіңіз.
15. Қүрама кестенің жаңа түріне көңіл аударыңыз. Кестенің ішінен бүкіл жеткізу ағымында әрбір жеткізушінің қандай үлес алатындығын анықтадық.
16. Кітап.хlз жұмыс кітабын сақтап қойыңыз.
Зертханалық жұмысқа тапсырма
1.Ехсеl программасын іске қосып, ертеде құрылған Кітап.xls жұмыс кітабын ашыңыз.
2. Жеткізуші туралы мәліметтер жұмыс парағьш ашыңыз.
3. Құрама кестенің аспаптар панеліндегі Диаграмма шебері (Мастер диаграмм) батырмасын шертіңіз.
4. Осы жүмыс парағына Құрама диаграмма (Сводная диаграма) атауын беріңіз.
5. Құрама диаграмманың кандай параметрін өзгертуге болатынын білу үшін, онымен тәжірибе жасаңыз.
6. Көрсетілген мәліметгерді сүзгілеңіз.
7. Диаграммада бейнеленген шамаларды өзгертіңіз.
8. Мәліметтер базасы өрісін диаграмманың басқа аймағына орналастырыңыз.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Зертханалық жұмыс №13
13 тақырып. Енгізілген мәліметтерді тексеру режімін баптау
Зертханалық сабақтың мақсаты: Құрама кестенің және диаграмманың тұрғызылуы. Енгізілген мәліметтерді тексеру режимін баптау
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1. Ехсеl программасьш іске қосып, ертеде қүрылған Кітап.хls жұмыс кітабын ашыңыз.
2. Жеткізуші туралы мәліметтер жұмыс парағын ашыңыз.
3. Бізде жиһаздар мен жеткізушілердің нақты тізімі бар деп алайық сондықтан да бұл шамаларды қолмен енгізудің қажеті жоқ. Сондай-ақ кез-келген жиһаздың бір жолғы жеткізілуі саны 150-ден аспауы керек деп санайық.
4. Келесі тәжірибелерді жүргізу үшін мәліметтер базасына қандай да бір бұрмалаулар енгізіңіз: бір-екі жазбаларда жеткізушінің атын қате беріңіз, бір-екі жазбаларда жиһаз атауын қате қолданыңыз, бір-екі жазбаларда жеткізу санын артығымен көрсетіңіз (150-ден артық).
5. Мәліметтер базасынан тыс жерде, мысалы Ғ бағанында, Ғ2-Ғ6 ұяшықтарына жеткізушілердің аттарын бір-бірден енгізініз.
6. Сондай әдіспен G2:G6 ұяшықтарына жиһаздардың дұрыс атауларын керсетіңіз.
7. Мәліметтер базасының В бағанывдағы барлық ұяшықтарды ерекшелеңіз. Баған тақырыбын қоспай Мәліметтер►Тексеру (Данные ►Проверка) командасын беріңіз.
8. Ашылған Мәліметтер типі тізімінен Тізім (Список) нұсқасын тандаңыз. Түптек (Источник) өрісіне кешіп, F2:Ғ6 ауқымын енгізіңіз. Егер ауқым таңдалынса, онда сілтеме шұғыл түрде абсолют сілтеме түрінде алынады. Бұдан соң ОК батырмасын шертіңіз.
9. Сондай әдіспен Жиһаз өрісіне енгізуге мүмкін мәндерді тандаңыз Түптек (Источник) өрісінде G2:G6 ауқымдарын міндетті түрде көрсетіңіз.
10. D бағанындағы барлық үяшықтарды тандаңыз. Мәліметтер►Тексеру (Данные►Проверка) командасын орындаңыз. Мәліметгер типі (Тип данных) өрісінде Нақты (Действительное) нұсқасын таңдаңыз.
Минимум және Максимум ерістеріне, сәйкесінше 10 және 200 мәндерін енгіңіз. ОК батырмасын шертіңіз.
11.В бағанындағы кез-келген ұяшықты ағымдық етіңіз. Енді тізімде жоқ қате мәндерді енгізу мүмкін емес екеніне көзіңізді жеткізіңіз. Тізімнен мүмкін болатын мәндерді тандау үшін ашылған жебелік батырманы шертіңіз.
12. Осындай әдіспен D бағанындағы ұяшыққа мәтін немесе берілген интервалда жатпайтын мәнді енгізіп керіңіз. Бұл жасау мүмкін емес екенін байқайсыз.
13. Мәліметтер базаға тексеру қосылмай түрып енгізілгендіктен, оларда қате болуы мүмкін.Сервис►Тәуелділік►Тәуелділік панелі (Сервис►Зависимость►Панель зависимости) командасын беріңіз.
14. Қате мәліметтерді қоршау (Обвести неверные данные) батырмасын шертіңіз. Қатесі бар ұяшық (4-ші бөлімде құрылған) қызыл түспен қоршалғанын байқаңыз.
15. Қателерді түзетіп, тағы бір рет Қате мәліметтерді қоршау (Обвести неверные данные)батырмасын шертіңіз. Белгілердің жойылғанына көзіңіз жетсін.
16. Кітап.хls жұмыс кітабын сақтаңыз.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Зертханалық жұмыс №14
14 тақырып. Қорытынды сүраныс. Көшіру амалын қолданып мәліметтерді енгізу. Алғашқы қалып.
Зертханалық сабақтың мақсаты: Қорытынды сүраныс дайындау. Көшіру амалын қолданып мәліметтерді енгізу. Алғашқы қалыпты даярлау.
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1. Місгозой Ассезз программасын іске қосыңыз (Пуск►Программы►Місгозой Ассезз).
2. Місгозой Ассезз терезесінде Мәліметтер базасын ашу (Открыть базу данных) ауыстырып-қосқышын қосып, бүрын даярланған Отырар кітапханасы базасын таңдаңыз да, ОК батырмасын шертіңіз.
3. Отырар кітапханасы мәліметтер базасы терезесіндегі Кестелер Таблицы) панелін ашьщыз. Онда Оқулықтар кестесін таңцаңыз.
4. Конструктор таңбашасын шерту арқылы кестені жобалау режімінде ашыңыз—мұнда біз әрбір кітап қай категорияға жататыны туралы мәліметгер сақгалынатын қосымша Категория өрісін қүра аламыз.
5. Кестенің құрылымының басына жаңа өріс енгізіңіз. Ол үшін бірінші өрісті (Кітаптың аты) ерекшелеп алып, INSERT батырмасын басыңыз.
6. Жаңа өрістің атын енгізіңіз — Категория және оның типін анықтаңыз — мәтіндік.
7. Конструктор терезесін жабыңыз.Жабар алдында, кестенің құрылымын өзгерту қажеттілігін қүптаңыз.
8. Оқулықтар кестесін ашып, оның әрбір категориясын мазмұнды мәліметтермен толтырыңыз. Әрбір категориядағы басылымдардың бағасын еркіңізше қойыңыз. Кестенің басқа өрістерін толтырмай-ақ қоюыңызға болады, өйткені олар қорытынды есептеулерді жүргізгенде қатыспайды.
9. Оқулықтар кестесін жабыңыз.
10. Отырар кітапханасы: мәліметтер базасы терезесінде Сұраныс (Запросы) панелін ашыңыз.
11. Конструктор режіміндегі сүранысты күру белгісін екі рет шертіңіз.Ашылған Кестелерді қосу (Добавление таблицы) терезесінен Оқулықтар кестесін тандаңыз, соның негізінде қорытынды сүраныс дайындалады. Кестелерді қосу терезесін жабыңыз.
12. Оқулықтар кестесінің үлгі бойынша сұраныс бланкісіне келесі өрістерді енгізіңіз: Категория, Кітаптың аты және Бағасы.
ІЗ. Бағасы өрісі үшін өсуі бойынша сүрыптауды косыңыз.
14. Місгозой Ассезз аспаптар панелінен Топтық амалдар батырмасын немесе меню жолын (Вид ►Групповые операции) қолданыңыз. Бұл команда бланкінің төменгі бөлігінде Топтық амалдар (Групповые операции) жолын шығарып алу үшін қажет. Соның негізінде корытынды есептеулер даярланады. Сұраныс үшін іріктелініп алынған барлық өрістердің осы жолына Топтау (Группировка) мәні енгізіледі.
І5. Топтау жүргізілетін өріс үшін (Категория) Топтық амалдар (Групповые операции) жолында Топтау мәнін қалдырыңыз. Басқа өрістердің осы жолына қорытывды функцияларды енгізуге болады. Ол үшін осы жолда тышқанның батырмасын шерту арқылы ашылатын тізімді алуға болады. Соның ішінен осы өрістегі мәндерге қолданылатын қорытынды функцияны таңдаймыз.
Іб. Бағасы өрісіне басылымдардың орта қүнын анықтап беретін Avg қорытынды функциясын енгізіңіз.
17. Кітаптың аты өрісіне Соund қорытынды функциясын тағайындаңыз. Соund функциясы — топқа кіретін жалпы жазбалар санын анықтайды.
18. Үлгі бойынша сүраныс бланкісін жауып, оны Кітаптардың орта құны деген атпен сақтап қойыңыз. Дайын болған сұранысты іске қосып, дүрыстығын тексеріп көріңіз.
19. Мәліметтер базасының барлық объектілерін жабыңыз. Місгозой Ассезз программасын жабыңыз.
Зертханалық жұмысқа тапсырма
1. Місгозой Ассезз программасын іске қосыңыз.
2. Жаңа Менің кітапханам мәліметтер базасын қүрыңыз.
3. Конструктор режімінде жаңадан Менің оқулықтарым кестесін құрыңыз. Бұл кесте келесідей өрістерден тұратын болсын: өріс атауы өріс типі
- кітаптың аты мәтіндік
- кітаптың авторы мәтіндік
- баспасы мәтіндік - шыққан жылы мерзім/ уакқыт
-кітаптың нөмірі мәтіндік -көлемі сандық -бағасы қаржылық
4. Тағы бір Ассеssті іске қосыңыз және ондағы Отырар кітапханасы мәліметгер базасын ашыңыз.
5. Тізімнен Оқулықтар кестесін тауып, оны кесте режімінде ашыңыз.
6. Кестенің жоғарыда аталған өрістеріне сәйкес жазбаларын ерекшелеп алыңыз.
7. Ерекшеленген жазбаларды алмасу буферіне орналастырыңыз.
8. Менің кітапханам мәліметтер базасына өтіп, Менің оқулықтарым кестесіндегі бірінші жолын ерекшелеп алыңыз.
9. Сонан соң алмасу буферіндегі мәліметтерді қойыңыз. Экранда хабар пайда болады: Келесі жазбалар санын кірістіруге әрекет жасалуда:
10.Жазбалар қойылсын ба? Иә деп жауап беріңіз. Алмасу буферіндегі мәліметтер жаңа кестеге енгізіледі.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар:
1. Microsoft Access программасын іске қосыңыз.
2.Microsoft Access терезесінде Мәліметтер базасын ашу ауыстырып- қосқышын қосыңыз, жоғарыда құрылған Отрар кітапханасы базасын таңдаңыз. ОК батырмасын шертіңіз.
3. Отрар кітапханасы: мәліметтер базасы терезесінде Оқырмандар кестесін ашыңыз.
4. Ол кестеде келесі өрістерді қосыңыздар:
өріс атауы өріс түрі
- туған жылы мерзім/уақыты
- мекен – жайы мәтіндік
- телефоны мәтіндік
- білімі мәтіндік
5. Жаңа өрістерге қажетті жазба мөлшерін енгізіңіз.
6. Access-тің негізгі терезесіне қайта оралыңыз. Кестелер тізімінен Оқырмандар кестесін ерекшелеңіз де, аспаптар панеліндегі Жаңа объект (Новый объект) батырмасын басыңыз. Тізімінен Автоқалып (Автоформа) объектісін таңдап алыңыз. Нәтижесінде автоматты түрде құрылған және енгізу үшін ашулы түрған қалып аламыз.
7. Қалыпты конструктор режімінде ашыңыз.Бағасы басқару элементтерін ерекшелеп алып, оларды өшіріп тастаңыз.
8. Кітаптың аты, Кітаптың авторы, Кітаптың нөмірі,Туған жылы, Мекен-жайы, Телефоны, Білімі басқару элементтерін жаңа орынға орналастырыңыз.
9. Файл►Сақтау (Файл►Сохранить) командасын орындап немесе Қалыптар конструкторы аспаптар панеліндегі Сақтау (Сохранить) батырмасын басыңыз.
10. Пайда болған Сақтау(Сохранить) сұхбат терезесіндегі Қалыптың атын енгізу өрісіне қалыптьщ атын Оқырманның кітапшасы деп көрсетіңіз. ОК батырмасын басыңыз.
11. Қалыптар (Формы)терезесін жабыңыз.
12. Қалыптар тізімін алу үшін Мәліметтер базасы (База данных) терезесіндегі Қалыптар (Формы) таңбашасын шертіңіз. Осы тізімде Оқырманның кітапшасы деген бірінші қалып пайда болады.
ІЗ. Місгозой Ассезз программасын жабыңыз.
Зертханалық жұмыс №15
15 тақырып. Outlook Express программасы. Адрестік кітапта пошталық клиент. Электрондық пошта.
Зертханалық сабақтың мақсаты: Outlook Express программасын баптау. Адрестік кітапта пошталық клиенттің жазбаларын құру. Электрондық пошта хабарларын құру мен жіберу
Сабақтың тақырыбына қысқаша шолу
1. Місгозоft Outlook Express программасын іске қосыңыз (Пуск►Программы► Outlook Express ).
2. Өз атыңызға үқсастыру жазбасын (куәлік) кұрыңыз. Ол үшін Файл►Куәліктер►Куәлікті қосу (Файл►Удостоверения► Добавить удостоверения) командасын орынданыз — Жаңа ұқсастыру жазбасы (Новая идентификационная запись) сүхбат терезесі ашылады. Сәйкес өріске өз атыңызды енгізініз. Егер өз хатгарыңызды бөгде адамдар оқымасын десеңіз, онда пароль орнатуға болады. Ол үшін Қосқан кезде пароль сұрау (Запрашивать пароль при запуске) жалаушасын орнату керек. Біз бүл жаттығуды оқып-үйрену мақсатында орындап жатқандықтан, пароль енгізудің қажеті жоқ.
3. Өз атыңызға құрылған үқсастыру жазбасына өтіңіз. Ол үшін Файл► Куәлік ауыстыру (Файл►Смена удостоверения) командасын орындаңыз,сонда Ұқсастыру жазбасы қосу (Переключение дентификационной записи) сұхбат терезесі ашылады. Осы жерден бұрын өзіңіз қүрған жазбаны таңдап, ОК батырмасын басыңыз.
4. Өзіңіз қүрған үқсастыру жазбасын қосқаннан соң, Келіп түскен (Входящие) қаптамасы майлы қаріппен ерекшеленгенін көресіз. Бұл —әлі оқылмаған хабар келіп түскендігін білдіреді (біздің жағдайда ол ертерекге әзірленген жарнамалык хабар).Қаптаманың атына тышқанның оң батырмасын басып, тақырып панелі мен хабар панелінде пайда болған ақпаратты қарап шығыңыз. Хабарды оқып алған соң, оны өшіріп тастаңыз. Ол үшін хабардың тақырыбына тышқанның оң жақ батырмасын шертіп, ашылған жанама менюден Жою (Удалить) командасын таңдаңыз.
5. Жойылған(Удаленные) қаптамасын ашыңыз.Бұл жерден жаңағыабардың шын мәнінде өшірілмей, тек Жойылған қаптамасында кескінделетін дәрежеге ие болғанын байқайсыз.
6 Тандалынған электрондық пошта қызмет түрін қоюшыға сәйкес келетін Есепке алу жазбаларын (Учетные записи)кұрыңыз Сервис►Есепке алу жазбалары омандасын беріңіз —Интернеттегі есепке алу жазбалары (Учетные записи в Интернете) сұхбат терезесі ашылады. Бұл сұхбат терезеде Пошта қыстырмасын ашыңыз—мұнда ертеде құрылған есепке алу жазбалары келтірілген. Жаңа есепке алу жазбасын құру үшін Қосу Добавить)батырмасын қолданып, ашылған менюден Пошта бөлімін таңдаңыз Сонда нтернетке осу шебері Мастер подключения в Интернет автоматтандырылған қүралы іске қосылады.
7. нтернетке осу шебері сұхбат терезесіне келесі мәліметтер ретпен енгізіледі:
- келіп түсегін хабарлар серверінің аты, мысалы рор.аЬсmаіІ.kz;
- бастапқы хабарлар серверінің аты, мысалы smtp.аЬсmаіІ.kz;
-ошталық серверге қатынауға арналған тұтынушының тіркелу аты, мысалы: baimakhan;
- пошгалық серверге қатынауға арналған пароль, рагоl123.
Шебер терезесінің ең соңғы бетіндегі Дайын (Готово) батырмасын басыңыз
Интернетке қосу шебері (Мастер подключения в Интернет) сүхбат терезесінің Пошта қыстырмасында жаңа қүрылған есепке алу жазбасы пайда болғанын көресіз.
8. Қаптамалар панеліндегі Жергілікті аптамалар (Локальные папки) жолына шертіңіз. Сонда пошталық программаның логикалық қаптамасында хабарлардың орналасуы туралы мәліметтер алынады.
Зертханалық жұмысқа тапсырма
Электрондық поштаның хабар даярлауын жеңілдету үшін, алдын-ала адрестік кітапқа жобамен алынған корреспондентгердің адрестік мәліметтерін енгізу қажет. Місгозоft Outlook Express программасының адрестік кітабы Контакт панелінде ұсынылған. Оқып-үйрену мақсатында адрестік кітапта бірінші жазбаны өзің туралы жасау үсынылады. Кейін осы өз адресіңізге хат жіберуге болады. Осы әдіспен электрондық поштаның жұмыстары тексеріледі.
1. Місгозоft Outlook Express программасын іске қосыңыз.
3. Контакт панелінде Контакт ашылмалы батырмасын, сонан соң Контакті құру (Создать контакт) батырмасын шерту керек. Контакт қасиеттерінің сүхбат терезесі ашылады.
4. Берілген сүхбат терезедегі қыстырмаларды оқып-үйренуге зейін қоямыз. Онда жеке және қызметгік ақпараттарды енгізуге арналған құралдар орналасқанына назар аударамыз. Іс жүзінде Аты (Имя) қыстырмасындағы бірнеше өрісті толтырса жеткілікті.
5.Аты (Имя) қыстырмасының өрістерін толтыруды Кітаптағы аты өрісінен бастаңыз. Мүнда контактілер тізімінде өргіңіз елетін жазбаларды енгізіңіз, мысалы Фамилия (Қазбек), Аты (Жасұлан) және Әкесінің аты (Мұқтар) рістерін толтырыңыз. Электрондық поштаның адрестері өрісіне өз электрондық поштаңыздың адресін енгізіңіз, мысалы [email protected]
6.Қосу (Добавить) батырмасын басыңыз, сонан соң ОК батырмасын шерту арқылы сұхбат терезені жапсаңыз контактілер панелінде корреспонденттің адрестік мәліметтеріне сәйкес жазба пайда болады.
7. Егер енгізілген мәліметтерді өзгерту қажет болса, онда жазбаға тышқанның оң жақ батырмасын шертіп, ашылған жанама менюден Қасиеттер (Свойства) бөлімін таңдап алыңыз. Бүрын қарастырылған контактілер туралы жазбалардың қасиет терезесі ашылады.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов. Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К.М.:1996
5. Access 2002. Джон Кауфельд. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
8. Программирование на языке высокого уровня С++. Учебник Т.А.Павловская М.-СПб. 2002 г
Тақырып бойынша сұрақтар: Электрондық поштаны не үшін қолданамыз. Глобальды, локалды желі дегеніміз не?
3. Зертханалық жұмысты орындауға қойылатын талаптар
Сабақты жібермеу себепті жағдайда анықтама көрсету
Оқу процессіне белсенді қатысу
Үй тапсырмасын уақытында орындап, уақтылы тапсыру
4. Зертханалық жұмысты қорғауға қойылатын талаптар
Білімгер әр компьютерлік сабақта зертханалық жұмысты орындап, барлық бақылау сұрақтарына жауап беруі керек. Курс бойынша зертханалық жұмыстар қарастырылған. Әр зертханалық жұмысты білімгер қорғауы керек және талапқа сәйкес безендіруі қажет. Зертханалық жұмысты компьютерде орындағанда келесі жұмыстар міндетті :
Жұмысты әдістемелік нұсқау бойынша орындау;
Нәтижесін алу және оны талдай білу;
Есеп дайындап және оны оқытушы алдында қорғау керек.
5. Қауіпсіздік техникасының ережесі.
Білімгер компьютерге отырғанда монитордан 50-60 сантиметр қашықтығында отыруы тиіс
Білімгер компьютерде 6 сағаттан көп отырмауы тиіс
Білімгер әр 1 сағат сайын компьютерден тынығуы тиіс
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Информатикадан 30 сабақ . Балапанов К.К ,Бөрібаев Б. Алматы 1999
2. Информатика негіздері .О.Камардинов ,С.Азаматов Алматы «Рауан»1993.
3.Информатика. Могилев Д.В. М, Высш.шк.,2000.
4. Информационные системы финансового анализа. Бабурин В.К. М.:1996
5. Access 2002 .Джон Кауфельд.. Москва.:Издательский дом «Вильямс» ,2002
6. Самоучитель С++. Издание 3-е, переработанное и дополненное. Шилдт.Г. СПб.Питер.2002 г.
