Саба?ты? та?ырыбы: “Жиымдар. Бір?лшемді жиым (массив)”
Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а жиымдар та?ырыбы бойынша т?сінік беру, ал?ан білімдерін ны?айту, тияна?тау, бір ж?йеге келтіре отырып, теориялы? білімін практикада ?штастыру.
Білімділігі: О?ушыларды? массив жайлы жалпы білімін ?алыптастыру.
Т?рбиелігі: О?ушыларды адалды??а, д?ниетанымды??а, жауапкершілікке, ж?йелікке, ауызбіршілікке мы?ты ж?не ?дептілікке т?рбиелеу.
Дамытушылы?ы: О?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру, ой-?рісін дамыту, ?з бетінше ж?мыс істей алу ?абілетін к?теру, тап?ырлы??а, шы?армашылы??а баулу.
Саба?ты? міндеті: О?ушылар?а компьютер алдында еркін, ?з бетінше ж?мыс істеуді ?алыптастыру.
Саба?ты? типі: Жа?а саба? ме?герту.
Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі практикалы? саба?
Жа?а саба?ты т?сіндіру: “Жиымдар. Бір?лшемді жиым (массив)”.
Жиым дегеніміз – б?л бір атау?а біріктірілген бір типті шамаларды? реттелген тізбегі. Жиым?а кіретін айнымалыларды массивті? элементтері дейді. Оларды? саны сипаттау б?лімінде аны?талады да, программаны? орындалу барысында ?згермейді. Оларды? реттік номері индекс деп аталады. Жиым элементтеріні? типі файлдан бас?а кез келген (б?тін, на?ты, символды?, жолды?, жиымды? т.б) тип бола алады.
Бір?лшемді жиым.
Мысал ретінде к?п суырмалары бар шкафты ?арастырайы?
Шкаф – б?л жиым
Суырма номерлері – индекс
Суырма ішіндегі заттар – жиым элементтері
Сандар тізбегі..
Паскал тіліндегі жиымдар.
Жиымны? негізгі параметрлері мыналар: типі (санды?, символды?, логикалы?), ?лшемі (бір?лшемді, екі?лшемді …) ж?не к?лемі (жиымда?ы элементтерді? саны).
Бір?лшемді жиымды Паскальда былай жазады:
<атауы> : array [1.n] of <элемент типі>
М?нда?ы: <atay> – жиым (кесте) атауы, 1 ал?аш?ы элемент н?мірі, n- а?ыр?ы элемент н?мірі, <элемент типі>-integer, real немесе string…болатын элемент типі, array- (жиым) операторды белгілеуге арнал?ан Паскальды? ?ызметші с?зі.
Массивті 2 т?рде сипаттау?а болады:
1. Айнымалылар б?лімінде сипаттау ?лгісі:
Var массив аты: array [массив индексіні? аралы?ы] of элемент типі; (array–массив). Квадрат жа?шада массивті? бірінші ж?не со??ы элементтеріні? индексі жазылады.
Мысалы:
var
А: array [1.10] of integer;
С: array [0.6] of сhar;
B:array [5.-5] of real;
М?нда?ы : А массив аты, 10 элементі барын[1.10] ?лшемін,
элементтеріні? б?тін санды? шама екенін к?реміз. Сол сия?ты С массивінде 7 элемент бар, олар та?балар, Ал В массивінде 11 элемент бар, олар на?ты сандар
Жиым элементтерін енгізу
BEGIN
for i:=1 to n do
begin
write(i,’-элементті енгіз ‘);
readln(А[i]);
end;
Жиым элементтерін экран?а шы?ару
For i:=1 to n do
write (A[i],’’:2);
Саба?ты бекіту:
Жиым элементтеріні? ?осындысын аны?тау.
Program Sum_mas;
Var i,s: integer;
A : array [1.5] of integer;
begin
For i:=1 to 5 do
readln(A[i]);
s:=0;
For i:=1 to 5 do
s:=s+A[i];
Writeln (‘s=’,s:6);
end.
1.Бір?лшемді жиым элементтеріні? е? ?лкенін аны?тау.
Program esep1;
var a:array [1.10] of integer;
max,i:integer;
begin
for i:=1 to 10 do
read(a[i]);
max:=a[9];
for i:=2 to 10 do
if max < a[i] then max:=a[i];
writeln('е? ?лкен элементі =',max);
end.
2.Бір?лшемді жиым элементтеріні? е? кішісін аны?тау.
Program esep1;
var a:array [1.10] of integer;
min,i:integer;
begin
for i:=1 to 10 do
read(a[i]);
min:=a[1];
for i:=2 to n do
if min>a[i] then min:=a[i];
write(‘е? кіші элементі =’,min);
end.
?айталау с?ра?тары:
1.Жиым деп нені айтады?
2.Жиымды сипаттау ?шін ?андай с?з тіркесі ?олданылады?
3.Индекс дегеніміз?
4.Бір жолдан т?ратын кесте?
5.Жиым элеметтеріне ?андай амал ?олданамыз?
?орытынды. Ба?алау. ?йге тапсырма.
