Урок: Программалы? ?амтамасыз етуді? жалпы сипаттамасы ж?не жіктелуі.

Саба?ты? ма?саты: Ба?дарлама ж?не ба?дарламалы? жабды?тама т?сініктерімен таныстыру.

Саба? міндеттері:

Білімділік: Ба?дарлама т?рлері мен міндеттері ж?нінде ма?лумат беру.

Дамытушылы?: О?ушыларды? есте са?тау ж?не зейіндік кабілеттерін дамыту, п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.

Т?рбиелік: Жан-жа?ты болу?а, ?з бетімен ж?мыс істеуге т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?

О?ыту ?дістері: с?здік, к?рнекі, практикалы?

Саба?ты? ??рал-жабды?тары: компьютерлер, SIN.kz ба?дарламасы, тест с?ра?тары т.б.б.

О?ыту формалары: жеке, топты? ж?не ?жымды?.

Саба?ты? барысы:

?йымдастыру кезе?і
?тілгенді пысы?тау
Жа?а ??ымдармен ал?аш?ы таныстыру кезе?і
Жа?а ??ымдарды бекіту кезе?і
Жа?а ??ымдарды ?олдану кезе?і
Ба?ылау кезе?і

Саба? барысы

?йымдастыру кезе?і

О?ушыларды саба? та?ырыбы мен ма?сатымен таныстыру.

?тілгенді пысы?тау

Компьютерді? сырт?ы ??рыл?ыларын ата?
Енгізу-шы?ару ??рыл?ыларын айты?ыз
Пернета?таны? блоктарын айт.
Негізгі пернелерді? ?ызметі ?андай?

Жа?а ??ымдармен ал?аш?ы таныстыру кезе?і

Ба?дарламалы? ??ралдар - ?р т?рлі ма?саттар?а арнал?ан ба?дарламалар жиынты?ы. Компьютерді? ба?дарламалы? ??ралдарын ба?дарламалы? жаса?тама деп те атайды. Олар:

?? Ж?йелік деп аталатын, к-? барлы? к?рыл?ылары мен м?ліметтерді ??деуді жаса?тау ?орларыны? ж?мыстарын бас?аратын;

?? ?олданбалы деп аталатын, м?ліметтерді ??деуге арнал?ан;

?? Ба?дарламалау ж?йелері деп аталатын, бас?а ба?дарламаларды ??деу ?ызметін ат?аратын ба?дарламалардан т?рады.

БА?ДАРЛАМАЛЫ? ЖАСА?ТАМАЛАР

Компьютерді? ба?дарламалы? жаса?тамалары ж?йелік, ?олданбалы ба?дарламалардан ж?не ба?дарламалау ж?йелерінен т?рады.

Ж?йелік ба?дарламаларды? ішінде операциялы? ж?йе (ОЖ) (операционная система -ОС) негізгі болып табылады.

ОЖ — компьютерді? барлы? м?ліметтерді ?ндеу ж?мысын ?йымдастыратын ба?дарламалар ж?йесі. Ол компьютерді? барлы? ??рыл?ыларын бас?арады, компьютер ??рыл?ыларыны? арасында ж?не компьютер мен адам арасында м?ліметтер алмасуын ж?зеге асырады. Сонымен ?атар ОЖ - ?мбебап ж?йе, оны ?р т?рлі типтегі компьютерлерге, компьютерге ?осыл?ан ?осымша ??рыл?ылар?а с?йкестендіріп баптау?а болады. компьютерді дербес т?рде баптау?а м?мкіндік береді.

ОЖ-лер ?те к?п, біра? бізді? арнайы ?арастыратынымыз — ?йде ж?не мектептерде т?р?ан компьютерлерді? операциялы? ж?йелері. Б?дан аз-а? уа?ыт б?рын м?ндай компьютерлерде ОЖ МS DОS т?ратын. ?азіргі кезде ке? тара?ан ж?йелер: WINDOWS 95, WINDOWS 98, WINDOWS NT.

Б?л операциялы? ж?йелерді? ж?не к?птеген ?те ма?ызды ?олданбалы ба?дарламаларды?, ба?дардамалау ж?йелеріні? негізгі ?зірлеушісі (жасаушысы) — американы? Місrosoft фир-масы.

Компьютерде ж?мые істеу - негізінде оны? ОЖ-мен ж?мыс істеу. Сонды?тан компьютер мен адамны? ?атынасу т?сілі ?аншалы?ты ?арапайым, т?сінікті ж?не "жа?ын досты?та" екендігі ?те ма?ызды.

Адам мен компьютер арасында?ы ?арым-?атынас т?сілін интерфейс деп те атайды. Дербес компьютерлерде ?атынасуды? - интерфейсті? - командалы? ж?не терезелік екі т?сілі болады.

Командалы? интерфейсте адам компьютермен ОЖ-ні? командаларыны?, жиынты?ыны? кемегімен ?атынас к?ралады, олар ?те к?п ж?не жазылу т?рлері де ?р т?рлі. Командалы? интерфейсі бар ОЖ-?а ОЖ МS DОS жатады, ол компьютерлерде со??ы жылдар?а дейін негізгі болын келді. Компьютерде д?рыс ж?мыс істеу ?шін, ОЖ МS DОS н?с?ауларыны? ?алы? томдарын о?ып ?йрену ?ажет болды.

Терезелік интерфейсті? ж?ні бас?а, ол WINDOWS типті ОЖ -де ж?зеге асырыл?ан. М?нда компьютермен ?атынасу к?біне тек маус ??рыл?ысы ар?ылы жасалады. Компьютермен ж?мыс істеу ?шін, экранда графикалы? бейнелер т?рінде керсетілген ?рекеттерді маусты? к?мегімен та?дау жеткілікті. Экранда графикалы? формаларды та?дау, жедел к?мек жасау (оперативті к?мек с?з), аны?тама ж?йесі адамны? компьютермен катынас к?руды сезу д?режесінде т?сінікті етеді.

Оны? ?стіне ОЖ WINDOWS бір мезгілде бірнеше м?селелерді. ал МS DОS тек бір м?селені ?ана шешуге м?мкіндік береді.

?рине. WINDOWS типті ОЖ-лер тек белгілі жа?дай жасал?анда, я?ни процессорды? ж?мысынын жылдамды?ы арттырыл?анда, компьютерді? жедел ж?не т?ра?ты жадыны? к?лемі ?лкейтілгенде ?ана МS DОS -ты? орнын басты.

?олданбалы ба?дарламалы? жаса?тама м?ліметтерді ??деуді? на?ты м?селесін шешуге арнал?ан. Оларды? к?мегімен ??жатгар ??ру?а, графикалы? объектілер даярлау?а, ?р т?рлі есептеулер ж?ргізуге ж?не ?здері?ні? демалыстары?ды ?йымдастыру?а т.б. жасау?а болады.

?олданбалы ба?дарламаларды арнайы ж?не ?мбебап ба?дарламалар деп екі топ?а б?леді.

Арнайы (мамандандырыл?ан) ба?дарламалар?а бір маманды?та?ы адамдар пайдаланатын ба?дарламалар жатады, мысалы, бухгалтерлік ба?дарламалар, проект жасаушылар, д?рігерлер пайдаланатын т.б. ба?дарламалар.

?мбебап ба?дарламалар?а м?тіндік ж?не графикалык редакторлар, электронды? кестелер, электронды пошта ба?дарламалары, я?ни адамдарды? к?бі пайдаланатын ба?дарламалар жатады. Бірімен-бірі байланысты бірнеше ?олданбалы ба?дарламаларды біріктіретін ба?дарламалар да бар, оларды интегралдан?ан ба?дарламалар дестесі деп атайды. Мысалы, м?тіндік редактор, электронды? кесте, м?ліметтер базасын бас?ару ж?йесі.

Ж?йелік ба?дарламалы? жаса?тамалар?а драйверлер де жатады. Б?л компьютерге ?осылатын ??рыл?ылармен бірге жабды?талатын ба?дарламалар, оларда осы ??рыл?ылар ж?нінде барлы? а?парат болады. Операциялы? ж?йе ?осылатын ??рыл?ылармен оларды? драйвері ар?ылы ?атынасады. Мысалы, ОЖ винчестерге белгілі бір м?ліметтерді о?ып алу?а команда береді. Ал винчестерді? драйвері моторды ?осу?а, бастиекті жадты? белгілі жеріне ?келуге ж?не о?ып шы?у?а команда береді. ОЖ-ні? драйвер ар?ылы ж?мыс істеуі ?осылатын ??рыл?ыларды ?дайы ауыстырып ж?не жа?алап отыру?а м?мкіндік береді.

Т?ртінші тараудан бастап сендерді кейбір ?олданбалы: WordPad, Калькулятор, Раіnt ба?дарламаларымен таныстырамыз. Олар WINDOWS-ты? ??рамына кіреді, сонды?тан оларды оны? ?олданбалары деп атайды. Осы?ан байланысты WINDOWS'98-ді біріктірілген ж?йе деп атайды, себебі б??ан операциялы? ж?йе б?лігінен бас?а да ?олданбалы ба?дарламалар кіреді.

Ба?дарламалау ж?йелеріні? ??рамына ба?дарламалау тілдері ж?не арнайы ба?дарламалар кіреді, оларды? к?мегімен ??рыл?ан ба?дарламалар компьютерді? жадына енгізіледі, т?зетіледі, тестіленеді ж?не орындалады.

Ж?йелік ба?дарламаларды к?бінесе ба?дарлама ??рушылар (ба?дарламалаушылар) пайдаланады.

Ба?дарламалау тілдері ?те к?п. Мысалы, Паскаль, Бейсик, СИ, Фортран, Кобол, Пролог, Ассемблер, ПЛ-1 та?ы бас?алар. Осы тілдерде ба?дарламалаушылар ба?дарламалар жазады ж?не арнайы ж?йемен, ба?дарламаларды? к?мегімен оларды ?ндейді, тексереді ж?не ?олдану?а дайын т?рге келтіреді.

А?парат компьютерді? ішкі ж?не сырт?ы жадында са?талады. Компьютерді? ішкі жады негізгі болып табылады. Оны к?п жа?дайда оперативті жад деп атайды. Компьютерді? сырт?ы жады а?паратты к?п мерзімге са?тау?а арнал?ан, ол иілгіш ж?не ?ат?ыл дискілерде, магаитті таспаларда, оптикалы? ж?не магнитті-оптикалы? дискілерде орналастырылады.

Жа?а ??ымдарды бекіту кезе?і

О?улы?та?ы ба?ылау с?ра?тарына жауап беру.
Sin.kz ба?дарламасында?ы т?жірибелік тапсырмаларды орындау.

Жа?а ??ымдарды ?олдану кезе?і

О?улы?та?ы «?зінді тексер» с?ра?тарына жауап беру.

О?улы?та берілген т?жірибелік тапсырмаларды орындау.

VI.Ба?ылау кезе?і

Компьютерді? ба?дарламалы? жаса?тамасына нелер кіреді?
ОЖ-ні? негізгі функцияларын (міндеттерін) ата?дар.
Интерфейс деген не? ?андай интерфейстерді білесі?дер?
?олданбалы ба?дарламаларды? міндеттері ?андай?
Оларды? классификациясын т?сіндірі?дер
Ба?дарламалау ж?йелері не ?шін ?олданылады?
Драйверді? р?лі ?андай?

?йге тапсырма: «Информатика - 5 сынып» Е.А. Вьюшкова, Н.В. Параскун, §8, 59-67 беттер

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Урок: Программалы? ?амтамасыз етуді? жалпы сипаттамасы ж?не жіктелуі.»

Сабақтың тақырыбы: Программалық қамтамасыз етудің жалпы сипаттамасы және жіктелуі.

Сабақтың мақсаты: Бағдарлама және бағдарламалық жабдықтама түсініктерімен таныстыру.

Сабақ міндеттері:

Білімділік: Бағдарлама түрлері мен міндеттері жөнінде мағлумат беру.

Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік кабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың құрал-жабдықтары: компьютерлер, SIN.kz бағдарламасы, тест сұрақтары т.б.б.

Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі
Өтілгенді пысықтау
Жаңа ұғымдармен алғашқы таныстыру кезеңі
Жаңа ұғымдарды бекіту кезеңі
Жаңа ұғымдарды қолдану кезеңі
Бақылау кезеңі

Сабақ барысы

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Өтілгенді пысықтау

Компьютердің сыртқы құрылғыларын ата?
Енгізу-шығару құрылғыларын айтыңыз
Пернетақтаның блоктарын айт.
Негізгі пернелердің қызметі қандай?

Жаңа ұғымдармен алғашқы таныстыру кезеңі

Бағдарламалық құралдар - әр түрлі мақсаттарға арналған бағдарламалар жиынтығы. Компьютердің бағдарламалық құралдарын бағдарламалық жасақтама деп те атайды. Олар:

►► Жүйелік деп аталатын, к-ң барлық кұрылғылары мен мәліметтерді өңдеуді жасақтау қорларының жұмыстарын басқаратын;

►► Қолданбалы деп аталатын, мәліметтерді өңдеуге арналған;

►► Бағдарламалау жүйелері деп аталатын, басқа бағдарламаларды өңдеу қызметін атқаратын бағдарламалардан тұрады.

БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР

Компьютердің бағдарламалық жасақтамалары жүйелік, қолданбалы бағдарламалардан және бағдарламалау жүйелерінен тұрады.

Жүйелік бағдарламалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная система -ОС) негізгі болып табылады.

ОЖ — компьютердің барлық мәліметтерді өндеу жұмысын ұйымдастыратын бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады, компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ - әмбебап жүйе, оны әр түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға сәйкестендіріп баптауға болады. компьютерді дербес түрде баптауға мүмкіндік береді.

ОЖ-лер өте көп, бірақ біздің арнайы қарастыратынымыз — үйде және мектептерде түрған компьютерлердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт бұрын мүндай компьютерлерде ОЖ МS DОS тұратын. Қазіргі кезде кең тараған жүйелер: WINDOWS 95, WINDOWS 98, WINDOWS NT.

Бұл операциялық жүйелердің және көптеген өте маңызды қолданбалы бағдарламалардың, бағдардамалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жасаушысы) — американың Місrosoft фир-масы.

Компьютерде жұмые істеу - негізінде оның ОЖ-мен жұмыс істеу. Сондықтан компьютер мен адамның қатынасу тәсілі қаншалықты қарапайым, түсінікті және "жақын достықта" екендігі өте маңызды.

Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те атайды. Дербес компьютерлерде қатынасудың - интерфейстің - командалық және терезелік екі тәсілі болады.

Командалық интерфейсте адам компьютермен ОЖ-нің командаларының, жиынтығының кемегімен қатынас кұралады, олар өте көп және жазылу түрлері де әр түрлі. Командалық интерфейсі бар ОЖ-ға ОЖ МS DОS жатады, ол компьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болын келді. Компьютерде дұрыс жұмыс істеу үшін, ОЖ МS DОS нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет болды.

Терезелік интерфейстің жөні басқа, ол WINDOWS типті ОЖ -де жүзеге асырылған. Мұнда компьютермен қатынасу көбіне тек маус құрылғысы арқылы жасалады. Компьютермен жұмыс істеу үшін, экранда графикалық бейнелер түрінде керсетілген әрекеттерді маустың көмегімен таңдау жеткілікті. Экранда графикалық формаларды таңдау, жедел көмек жасау (оперативті көмек сөз), анықтама жүйесі адамның компьютермен катынас кұруды сезу дөрежесінде түсінікті етеді.

Оның үстіне ОЖ WINDOWS бір мезгілде бірнеше мәселелерді. ал МS DОS тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді.

Әрине. WINDOWS типті ОЖ-лер тек белгілі жағдай жасалғанда, яғни процессордың жұмысынын жылдамдығы арттырылғанда, компьютердің жедел және тұрақты жадының көлемі үлкейтілгенде ғана МS DОS -тың орнын басты.

Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты мәселесін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжатгар құруға, графикалық объектілер даярлауға, әр түрлі есептеулер жүргізуге және өздеріңнің демалыстарыңды ұйымдастыруға т.б. жасауға болады.

Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі топқа бөледі.

Арнайы (мамандандырылған) бағдарламаларға бір мамандықтағы адамдар пайдаланатын бағдарламалар жатады, мысалы, бухгалтерлік бағдарламалар, проект жасаушылар, дәрігерлер пайдаланатын т.б. бағдарламалар.

Әмбебап бағдарламаларға мәтіндік және графикалык редакторлар, электрондық кестелер, электронды пошта бағдарламалары, яғни адамдардың көбі пайдаланатын бағдарламалар жатады. Бірімен-бірі байланысты бірнеше қолданбалы бағдарламаларды біріктіретін бағдарламалар да бар, оларды интегралданған бағдарламалар дестесі деп атайды. Мысалы, мәтіндік редактор, электрондық кесте, мәліметтер базасын басқару жүйесі.

Жүйелік бағдарламалық жасақтамаларға драйверлер де жатады. Бұл компьютерге қосылатын құрылғылармен бірге жабдықталатын бағдарламалар, оларда осы құрылғылар жөнінде барлық ақпарат болады. Операциялық жүйе қосылатын құрылғылармен олардың драйвері арқылы қатынасады. Мысалы, ОЖ винчестерге белгілі бір мәліметтерді оқып алуға команда береді. Ал винчестердің драйвері моторды қосуға, бастиекті жадтың белгілі жеріне әкелуге және оқып шығуға команда береді. ОЖ-нің драйвер арқылы жұмыс істеуі қосылатын құрылғыларды ұдайы ауыстырып және жаңалап отыруға мүмкіндік береді.

Төртінші тараудан бастап сендерді кейбір қолданбалы: WordPad, Калькулятор, Раіnt бағдарламаларымен таныстырамыз. Олар WINDOWS-тың құрамына кіреді, сондықтан оларды оның қолданбалары деп атайды. Осыған байланысты WINDOWS'98-ді біріктірілген жүйе деп атайды, себебі бұған операциялық жүйе бөлігінен басқа да қолданбалы бағдарламалар кіреді.

Бағдарламалау жүйелерінің құрамына бағдарламалау тілдері және арнайы бағдарламалар кіреді, олардың көмегімен құрылған бағдарламалар компьютердің жадына енгізіледі, түзетіледі, тестіленеді және орындалады.

Жүйелік бағдарламаларды көбінесе бағдарлама құрушылар (бағдарламалаушылар) пайдаланады.

Бағдарламалау тілдері өте көп. Мысалы, Паскаль, Бейсик, СИ, Фортран, Кобол, Пролог, Ассемблер, ПЛ-1 тағы басқалар. Осы тілдерде бағдарламалаушылар бағдарламалар жазады және арнайы жүйемен, бағдарламалардың көмегімен оларды өндейді, тексереді және қолдануға дайын түрге келтіреді.

Ақпарат компьютердің ішкі және сыртқы жадында сақталады. Компьютердің ішкі жады негізгі болып табылады. Оны көп жағдайда оперативті жад деп атайды. Компьютердің сыртқы жады ақпаратты көп мерзімге сақтауға арналған, ол иілгіш және қатқыл дискілерде, магаитті таспаларда, оптикалық және магнитті-оптикалық дискілерде орналастырылады.