Тема урока "Модельдеу кезеңдері"

Пәні: Информатика Тексерілді___________

Сынып: 8

Күні: 24.02.16 ж.

Сабақтың тақырыбы: Модель жасаудың негізгі кезеңдері.

Сабақтың мақсаты:

а) Білімділік: Оқушыны жеке тұлға ретінде қалыптастыру арқылы өзі тұжырым жасауға , сауаттылыққа, жылдамдыққа, шығармашылыққа тәрбиелеу.

б) Дамытушылық: Модельдерге мысалдар келтіруді және есептер шығаруда модельдеу кезеңдерін тиімді қолдануды үйрету, танымдық және логикалық ойлау қабілеттерін дамыту;

в) Тәрбиелік: Модельдерді және моделдеу түрлерін, модельдеудің негізгі принциптерін, модельді құру ережесін және модельдеу кезеңдерін меңгерту, білімдерін бекіту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдіс- тәсілі: сұрақ – жауап,

Сабақта қолданылатын көрнекі – құралдар:

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру. ( 2 – 3 мин)

ІІ. Үй тапсырманы тексеру. (5 – 7 мин)

ІІІ. Жаңа сабақ. (10 – 15 мин)

IV. Сергіту сәті. (8 – 10 мин)

V. Сабақты бекіту. (10 – 15 мин)

VI. Қорытындылау. (5 – 7 мин)

VII. Үй тапсырманы беру. (3 – 5 мин)

VIII. Бағалау. ( 2 – 3 мин)

1. Ұйымдастыру.

• Оқушылармен амандасу.

• Оқушылардың назарын сабаққа аударту.

• Оқушыларды түгендеу.

2 .Үй тапсырманы тексеру.

1) Статистикалық модель дегеніміз не? Мысал келтіріңдер.

2) Модель қандай сөзден шыққан?

3) Материалдық модель дегеніміз не? Қандай заттарды жатқызуға болады?

4) Модель дегеніміз не ?

5) Модельдеу дегеніміз не ?

6) Модельді уақыт факторына қарай неше топқа бөлеміз?

7) Динамикалық модель дегеніміз не ? Мысал келтіріңдер.

8) Ақпараттық модель дегеніміз не ? Нешеге бөлінеді? ( атаңдар)

3 . Жаңа сабақ.

Модельдеудің соңғы кезеңі шешім қабылдау болып табылады. Күнделікті тұрмыста адам әр түрлі шешім қабылдайды. Демек, модельдеу арқылы зерттелген модельдің жаңа объектісін құруға, бар объектіні жақсартуға немесе қосымша ақпарат алуға болады.

Модельдеудің негізгі кезеңдері есептің қойылу шарты мен мақсатына қарай анықталады. Модельдеудің жалпы кезеңдерін келесі төменнен көруге болады. Бірақ, модельдеу шығармашылық процесс болғандықтан, бұл кезеңдердің кейбір блоктары болмауы немесе жақсартылуы, ал бірқатары толықтырылуы мүмкін.

1 – кезең. Есептің қойылуы 2 – кезең. Модельді құру

Есептің берілгені Ақпараттық модель

Модельдеу мақсаты Таңбалық модель

Объектіні талдау Компьютерлік модель

3-кезең. Компьютерлік эксперимент 4 – кезең. Модельдеу нәтижесін талдау

Модельдеу жоспары Нәтиже мақсатқа

Модельдеу технологиясы сай келеді сай келмейді

Жалпы алғанда есеп дегеніміз – шешілуге тиісті мәселе болып табылады. Есептің қойылымында берілген бастапқы мәліметтермен қатар мақсатты анықтау және объектіні немесе процесті талдау анық көрсетілуі қажет.

Шығарылуы: 1 – кезең. Жазықтықтағы үш нүкте арқылы үшбұрыш сызу сол нүктелердің орналасуына байланысты болады. Сондықтан үш нүкте қалай орнлаласқан кезде үшбұрыш сызуға болатындығын анықтау керек. Мысалы:келесі суретте көрсетілгендей а), ә) жағдайларында берілген үш нүкте арқылы үшбұрыш сызуға болмайды, үш нүкте бір түзудің бойында жатады;ә)жағдайында үш нүктенің координаталары бірдей; б)үшбұрыш құрылады. Сонымен модельдеудің мақсаты үшбұырш төблерінің координаталары қандай болған кезде үшбұрыш құрылатынын анықтау. Объектіні талдау мақсаты үшбұрыш құрылған жағдайда сол үшбұрыштың қандай болатындығын анықтау болып табылады.

2 – кезең. Модель ұру. 1. Ақпараттық модель құру мақсатында қандай ақпаратпен жұмыс атқару керектігін анықтау қажет. Біздің жағдайымызда жазықтықта орналасқан үш нүктенің координаталары берілуі тиіс. Координаталара міндетті түрде сандық мән арқылы беріледі, яғни олардың типі бүтін немесе нақты болуы мүмкін. 2. Үш нүктенің координаталарын сәйкес (х1,у1), (х2,у2), (х3, у3) деп белгілейік. Сонымен, ақпарат сөз түрінен таңбалық белгілеуге көшірілді. Енді оны таңба түрінде де жазуға да болады. Алынатын нәтижені де таңба түрінде, мысалы үшбұрыш құрылады дегенді «1», ал құрылмайды дегенді «0» арқылы белгілеуге немесе сөз арқылы жазуға да болады.

3 – кезең. Компьютерлік модель құру және алгоритм анықтау үшін үшбұрыштың құрылу шартын жазу және құрылған жағдайда оның түрін анықтау керек. 1. Жазықтықта үш нүкте бір түзудің бойында жататын жағдайды қарастырайық. Оны аналитикалық жол арқылы, яғни ұқсас үшбұрыштардың қабырғаларының пропорционалдық қасиеті арқылы анықтауға болады. М1М2А және М1М3В үшбұрыштарының ұқсастық шартынан төмендегі қатынасты жазуға болады: |M2|/|M1|=|B3|/|B1| немесе y2-y1/x2-x1=y3-y1/x3-x1.

Демек, үш нүктенің бір түзудің бойында жату шарты:егер екі төбесі бір нүкт бойында орналасса, онда 0/0=у3-у1/х3-х1 (1, а – сурет), ал үш төбенің бір нүктесінде орнласса, онда 0/0=0/0 (1, ә - сурет) зерттеу қажет етілмейді.

(у2-у1)(х3-х1) =(у3-у1)(х2-х1).

Бұл шартты программа арқылы тексеру өте оңай. Яғни алгоритмдік тілде:

онда нәтиже: =«үшбұрыш құрылмайды»;

әйтпесе нәтиже: «үшбұрыш құрылады» бітті.

4 – кезең. Жоғарыда қарастырылған модельге және оған сәйкес алгоритмге Паскаль тілінде программа құрып төбелерінің координаталарын әр түрлі мәндер беріп, тәжірибе жүргізейік:

program ysb;

label 5;

const n=3;

var x:array [1..n] of real;

y:array [1..n] of real;

a,b,c,r:real; i:integer;

begin

writeln (‘координатасын енгізу’);

for i=1 to n do

read (x[i], y [i]);c:=sqr(x[2]-x [1])+sqr(y[2]-y [1]);

a:= sqr (x[3] -x [2])+ sqr (y[3] -y[2]);

b:= sqr (x[3] -x [1])+ sqr (y[3] -y[1]);

writeln (‘a=’, a:8:3, “:4, ‘b=’,b:8:3,’:4,c’ ,c:8:3);

if(x[3] -x[1])* (y[2] -y[1]) (x[2] -x[1])* (y[3] -y[1]) then

writeln (‘үшбұрыш құрылады’)else

writeln (‘үшбұрыш құрылмайд’);goto 5;

if a=b+c then writeln (‘үшбұрыш тікбұрышты’)else

if (‘үшбұрыш сүйірбұрышты’)else

writeln (‘үшбұрыш доғал бұрышты’);5: 

end.

5 – кезең. Программа орындалғандағы нәтиже есептің дұрыс жауабын көрсетеді.

4. Cергіту сәті.

5. Сабақты бекіту.

1. Сәйкестендіру.

1. Электронды оқулықпен жұмыс.

1 – 6 тапсырмалар

Тест орындау

6. Қорытындылау.

1. Тақырып бойынша қорытындылау кестедегі әріптерден сөз құрастыру қажет

7. Үй тапсырманы тексеру.

- Оқушыларға модельдеу кезеңдерің оқып келу.

- Модельдеу кезеңі бойынша есептер құрастырып келу.

8. Бағалау.

Бағалау парағы

Үй тапсырманы тексеру:

«8» - баға 5

«6» - баға 4

«4» - баға 3

Сабақты бекіту:

1. Сәйкестендіру Тапсырма Тест

«4» - баға 5 «6» - баға 5 « 19 – 20» - баға 5

«2» - баға 4 «4» - баға 4 « 16 – 19» - баға 4

«1» - баға 3 «2» - баға 3 « 13 – 19» - баға 3

Қорытындылау:

Сөзтізбек

«10 сөз» – баға 5

« 8 сөз» - баға 4

« 5 сөз» - баға 3

Ой - шексіз, қимыл - белсенді, нәтиж е - кемел

Үшбұрыш таңдаушылар көшбасшылық қабілеті бар, алдына қойған мақсатына жететін жандар.

Төртбұрыш таңдағандар өте еңбекқор, төзімді, өз жұмысы -ның шебері, бастаған істі аяғына дейін жеткізетін жандар

Шеңбер таңдағандар қарым-қатынасты жоғары бағалайтын,

өзгелерді қадағалайтын, кең пейілді, түйсігі жақсы дамыған, әңгіме айтқанды ұнатады, тез шешім қабылдай алмайды, достары мен таныстары көп жандар

Сабақтың тақырыбы «Модель және модельдеу.Модельдің түрлері»

Модель түрлері

Карталар жергілікті жермен танысуға мүмкіндік береді, үйден шықпастан қозғалыс маршрутын есептеуге болады.

Сабақтың сұрақтары:

• Модель деген не?
• Модель не үшін қажет?
• Модельдің қандай түрлері болады?
• Модельдердің жіктелуі .
• Информатикада қандай модельді қарастырады?
• Модельдеу деген не?

Э

Л

Е

К

Т

Р

О

Н

Д

Ы

Қ

О

Қ

У

Л

Ы

Қ

Сабақтың сұрақтары:

• Модель деген не?
• Модель не үшін қажет?
• Модельдің қандай түрлері болады?
• Модельдердің жіктелуі .
• Информатикада қандай модельді қарастырады?
• Модельдеу деген не?

Тапсырма «Сәйкестендір»

Тексеру

МОДЕЛЬ

ОБЪЕКТ

глобус

Қасиеті

Т ік төртбұрыштың ауданын есептеу: ені мен ұзындығын көбейту

Модельдеу

мақсаты

Объектілердің пішіні мен орналасуы

Атомның ядросы мен электрондары

атом

Дененің қозғалыс кезіндегі жағдайы

Адамның секіру кезіндегі қозғалысы

Берілу

тәсілі

Масштабы бойынша үлкейту, көрнекілік

формула

Қысқаша жазбасы

Құрастыру принципі

Жер ғаламшары

Модель

түрі

макет

Фигуралардың ауданын есептеу

Компьютерлік ойындар

Имита-

циялық

сурет

Геогафияны оқытудағы демонстрация

таңбалық

Бейне-

ролик

ойша

Материал- дық

Ескерту: Дімбілмес екінші бағанды қозғамады.

«Сәйкестендір» тапсырмасының жауабы

МОДЕЛЬ

ОБЪЕКТ

Т ік төртбұрыштың ауданын есептеу: ені мен ұзындығын көбейту

Қасиеті

атом

Атомның ядросы мен электрондары

Фигуралар-дың ауданын есептеу

Модельдеу

мақсаты

Қысқаша жазбасы

глобус

Адамның секіру кезіндегі қозғалысы

Берілу

тәсілі

Құрастыру принципі

Масштабы бойынша үлкейту, көрнекілік

Дененің қозғалыс кезіндегі жағдайы

формула

Жер ғаламшары

Модель

түрі

сурет

Компьютер –

лік ойындар

Объектілердің пішіні мен орналасуы

таңбалық

Геогафияны оқытудағы демонстрация

Бейне-

ролик

ойша

макет

Имита-

циялық

Материал-дық

Химиялық модель:

Математикалық модель:

Физическалық модель:

ҚОРЫТЫНДЫ

Биологиялық модель:

- Модельдеу – ғылымды тану тәсілі .

Химиялық модель:

Биологиялық модель:

Физическалық модель:

Математикалық модель:

Үй тапсырмасы. Бағалау “Екі жұлдыз, бір тілек”

§ 8.1-8.2 оқу

Тапсырма . . «EXPO-2017» қалашығының графикалық моделін құру