К?ні:
Сыныбы: 8
Саба?ты? та?ырыбы: Санау ж?йелері (екілік, сегіздік, онды?, он алтылы?), сандарды бір санау ж?йесінен екінші санау ж?йесіне аудару
Саба?ты? ма?саты:
Білімділігі: О?ушыларды? санау ж?йелері, онды? , екілік, сегіздік, оналтылы? санау ж?йесі туралы білімдерін ?алыптастыру
Т?рбиелігі: Жан-жа?ты болу?а, ?з бетімен ж?мыс істеуге т?рбиелеу.
Дамытушылы?ы: О?ушыларды? есте са?тау ж?не зейіндік ?абілеттерін дамыту.
П?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.
Саба?ты? т?рі: практикум элементтеріні? к?мегімен демонстрациялау, баяндау ар?ылы
т?сіндіру.
О?ыту ?дістері: с?здік, к?рнекі, практикалы?
Саба?ты? к?рнекілігі: компьютерлер, интерактивті та?та, электронды о?улы? .
О?ыту формалары: жеке, топты? ж?не ?жымды?.
Саба?ты? ?ту барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
ІІ. ?йге берілген тапсырманы тексеру.
?ткен саба?тар бойынша ?айталау с?ра?тары:
- ?ауіпсіздік техникасы ережесі туралы не білесі?дер?
- ?андай ал?аш?ы медициналы? к?мек к?рсету т?сілдерін білесі?дер?
- ?андай к?зді талдырмау ж?не шаршатпау жатты?уларын білесі?дер?
ІІІ. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру.
Компьютерді? арифметикалы? негіздері
Сандарды? тарихы ж?не санау ж?йелері.
«Сан» т?сінігі математика ?шін де, информатика ?шін де ма?ызды болып табылады.
Сан ?андай да бір алфавитті? символымен немесе символдар тізбегімен ?рнектеледі. М?ндай символдарды цифр деп атайды. Сан т?сінігімен санау ж?йелері туралы т?сінік байланысты.
Санау ж?йелері – сандарды ?рнектеуді? ?андай да бір т?сілі ж?не о?ан с?йкес сандармен ?рекет жасау ережелері.
Б?рын?ы ж?не ?азіргі ?олданылып ж?рген барлы? санау ж?йелері позициялы? ж?не позициялы? емес санау ж?йелері болып екі ?лкен топ?а б?лінеді. Позициялы? санау ж?йелерінде цифрды? м?ні орналасу орнына т?уелді, ал позициялы? емес санау ж?йелерінде т?уелді емес.
Позициялы? емес санау ж?йелерінде ?р цифрды? м?ні оны? т?р?ан орнына т?уелді емес.
Позициялы? емес санау ж?йелеріні? ішінде е? к?п тара?аны – римдік санау ж?йесі.
Позициялы? санау ж?йелері
Позициялы? санау ж?йелерінде ?рбір цифрды? м?ні, осы санны? жазылуында т?р?ан орнына т?уелді. ?азіргі кезде ке? тара?ан позициялы? санау ж?йелеріне онды?, екілік, сегіздік ж?не он алтылы? ж?йелер жатады. ?рбір позициялы? ж?йені? на?ты аны?тал?ан цифрлар алфавиті мен негізі бар.
Позициялы? санау ж?йесіні? негізі цифрлар санына те? ж?не к?рші позицияда т?р?ан бірдей цифрларды? м?ндері неше есеге ерекшеленетінін аны?тайды.
Сандарды? бізге ?йреншікті жазылу ж?йесі онды? ж?йе деп аталады, ол он араб цифрларынан т?рады. Кез келген санды жазу ?шін 0-ден 10-?а дейінгі 10 цифр ?олданылады, оны? негізі 10-?а те?; екілік ж?йеде тек 0 ж?не 1 цифрларын ?олдану?а болады, негізі-2; сегіздік ж?йе сегіз цифрдан т?рады, негізі – 8; он алтылы? ж?йеде онды? санау ж?йесіні? он цифры ж?не ?ал?ан 6 цифрды? орнына латын алфавитіні? ?ріптері ?олданылатын, барлы?ы он алты цифр бар, негізі – 16.
2.2. кесте
Позициялы? санау ж?йелері
Санау ж?йесі
негізі
Цифр алфавиті
онды?
10
0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
Екілік
2
0,1
Сегіздік
8
0,1,2,3,4,5,6,7
Он алтылы?
16
0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 А(10),В(11),С(12),Д(13),Е(14),F(15)
Онды? санау ж?йесі
Б?л ж?йеде сандарды жазу ?шін он цифр ?олданылады: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.
Онды? ж?йе позициялы? болып табылады, ?йткені онды? санны? жазылуында цифрді? м?ні оны? позициясына немесе санда?ы орнына байланысты.
Мысалы, 777 саны жеті ж?здікті? , жеті онды?ты? ж?не жеті бірлікті? ?осындысын білдіреді.
777= 7*102+7*101+7*100
Санны? цифрына б?лінетін позицияны разряд деп атайды.
Екілік санау ж?йесі
Екілік ж?йеде ?детте онды? емес, позициялы? екілік санау ж?йесі, я?ни негізі «2» санау ж?йесі ?олданылады.
Екілік ж?йеде кез келген сан 0 мен 1 цифрларыны? к?мегімен жазылады да, екілік сан деп аталады.
Екілік санны? ?рбір разрядын (цифрын) бит деп атайды.
Сегіздік санау ж?йесі
Сегіздік санау ж?йесіні? негізі 8-ге те?, ал 0,1,2,3,4,5,6,7 сандары алфавиттік сандар болып табылады.
Оналтылы? санау ж?йесі
Екілік сандарды жазуды ?ыс?арту ?шін негізі 16 санау ж?йесін я?ни оналтылы? санау ж?йесін ?олданамыз.
0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 A, B, C, D, E,F
IV. Саба?ты бекіту . Кестені толтыру
Жа?а саба?ты бекіту с?ра?тары:
1. Санау ж?йесі деп нені айтады?
2. Позициялы? санау ж?йесіні? позициялы? емес санау ж?йесінен айырмашылы?ы неде?
3. Позициялы? санау ж?йесіні? негізі деп нені айтады?
4. Санды екілік ж?йеден онды? санау ж?йесіне ?алай ауыстырады?
5. Он алтылы? санау ж?йесінде санды жазу ?шін ?андай цифрлар ?олданылады?
V. ?йге тапсырма беру: Сандарды? тарихы ж?не санау ж?йелері.
VI. О?ушыларды ба?алау.