№7 саба?
Сыныбы: 7 К?ні:
Та?ырыбы:
- Операциялы? ж?йелерді? жіктелуі
К?тілетін н?тиже:
Білім
•Операциялы? ж?йе ??ымын біледі.
•Операциялы? ж?йені? функцияларын атап
шы?ады.
Т?сінік
•Операциялы? ж?йені? т?рт негізгі т?рін айырып таниды.
•Операциялы? ж?йені? жіктелуіні? ма?ынасын т?сіндіреді.
?олданыс
• Файл ж?не оны? типіне байланысты ?ажетті ба?дарламаны ?олданады.
Анализ
•Операциялы? ж?йелерді? аттарын жазып, оларды? кемшіліктері мен арты?шылы?тарын бейнелеп айтады.
Синтез
•?азіргі ОЖ-ларды арты?шылы?тары мен кемшіліктеріне байланысты категориялар?а б?леді.
Ба?а
• Дербес компьютерде ж?мыс істеу ?шін операциялы? ж?йені? ма?ыздылы?ын ба?алайды.
•Транслятор, компилятор, интерпретаторды бір-біріне ?арсы ?ойып салыстырады.
Саба? ??рылымы:
І. ?ызы?ушылы?ты ояту (10 мин.).
ІІ. Ма?ынаны тану (5 мин.).
ІІІ. Ой тол?аныс (20 мин.).
ІV. Бекіту (5 мин.).
V. Ба?алау (5 мин.).
Саба? типі:
• Саба?та жа?а білімді игеру
О?ыту ?дісі:
• Т?сіндірмелі-иллюстративтік, репродуктивті, топты?
М??алім іс-?рекетіні? т?сілі:
• Жа?а терминологиямен таныстыру
• Тапсырмаларды орындауда к?мектесетін на?ты мысалдарды
к?рсету
• О?ушылар?а тапсырманы ?з бетімен орындап к?руге м?мкіндік
беру. ?з бетімен орындауда н?тижелер о? болма?ан жа?дайда,
н?с?аулар беру
Негізгі ??ымдар мен терминдер:
•Операциялы? ж?йе, драйверлер, MS DOS Операциялы? Ж?йесі, ба?дарлама-?абы?шалар, Windows, Unix, Linux, транслятор, компилятор, интерпретатор.
О?ушыда да?ды ?алыптастыру:
• Жа?а ?ткен та?ырыпты толы? игеру
• ?ажет бол?ан жа?дайда м??алімнен к?мек с?рау
• ?тілген та?ырыпты бекіту ма?сатында ?й ж?мысын, де?гейлік тапсырмаларды толы?ымен ?з бетімен орындау
А?парат к?здері:
1. В. Э. Фигурнов «IBMPC для пользователя» 156-160 беттер
2. Информатика и ИКТ. Учебник для 7 класса. Босова Л.Л.
3. Информатика и ИКТ. Учебник для 7 класса. Угринович Н.Д.
?осымша материалдар:
1. Флэш карталар. Cілтеме: http://www.redorbit.com/
2. Файлдар. Сілтеме: http://2.bp.blogspot.com/
3. Windows. Cілтеме: http://dimadr.me/
4. Linux. Сілтеме: http://2.bp.blogspot.com/
О?ушы жетістігін ба?алау:
• О?ушыны? негізгі ба?асы де?гейлік тапсырмаларды орындауына байланысты ?ойылады. ?осымша ба?аны (бонус) алу ?шін топты? тапсырманы орындау ?ажет.
?й тапсырмасы:
• Келесі саба??а дайынды? тапсырмасы
Аны?тамаларды жаттау, операциялы? ж?йелерді? функцияларын ж?не негізгі т?рлерін талдау.
• Бонус-балл тапсырмасы. Коверттегі с?ра?тар
Е? к?п ?олданылатын драйверлер туралы а?парат табу.
і. ?ызы?ушылы?ты ояту
Та?ырып жоспары:
- Операциялы? ж?йені? аны?тамасы, о?ан байланысты терминдер
2. Драйверлер.
3. Операциялы? ж?йені? файлды? ж?йесі
4. Ба?дарлама-?абы?шалар
5. Операциялы? ж?йелерді? т?рлері
Слайдтар:
1-слайд Операциялы? ж?йені? т?рлері (1)
ОЖ т?рт негізгі т?рі бар:
- Бір пайдаланушылы? бір есептік, олар бір пернета?таны ?олдайды ж?не тек бір есеппен ж?мыс істей алады;
- Бір пайдаланушылы? бір есептік фонды? м?рімен, негізгі есеппен бірге ?осымша есепті енгізе алады ж?не а?паратты м?рге ба?ыттайды. Б?л к?п к?лемді а?параттарды м?рге жіберу ж?мысы? тездетеді;
2-слайд Дербес компьютер ж?не ОЖ
Дербес компьютерлер ?шін операциялы? ж?йе профессионалды? ?олдану іске асыру ?шін келесі негізгі компоненттерден т?ру керек:
- Енгізу/ шы?ару ба?дарламаларын бас?ару;
- Файлды? ж?йемен ж?не компьютер ?шін жоспарлан?ан тапсырмалармен бас?аратын ба?дарламалар;
- Командалы? тіл процессоры, ол ОЖ ба?ыттал?ан командаларды ?абылдайды, талдау жасайды ж?не орындайды.
3-слайд Пайдаланушы м?мкіндіктері
?рбір ОЖ ?з командалы? тілі болады, пайдаланушы ол ар?ылы бірнеше ?рекеттер орындай алады
- Сырт?ы жетек та?баларды орындау
- Бас?а ?рекеттер
- Ба?дарламаларды енгізу
- Каталогтарды ?арау
4-слайд Драйверлер
- Компьютерді? сырт?ы ??рыл?ыларын бас?ару ?шін арнайы ж?йелік ба?дарлама ?олданады -драйверлер.
- Стандартты? ??рыл?ы драйверлер енгізу-шы?ару базалы? ж?йе жиынын ??райды.
5-слайд Операциялы? ж?йені? файлды? ж?йесі дегеніміз не?
- Файл (file – бума, десте) - белгілі бір атпен магниттік дискіде жазыл?ан біртектес а?параттар жиыны.
- ОЖ ж?мысы ?шін керекті м?ліметтер р?лін ?рт?рлі типтегі файлдар ат?арады.
- Файл ба?дарламадан, не олар?а ?ажетті берілген сандар тобынан, м?тіннен т?руы м?мкін.
- ?рбір файлды? файлдар каталогында тіркелген ?зіндік аты болуы керек.
6-слайд Файлды? аты
- Файлды? толы? атауы екі б?ліктен т?рады: аты ж?не типі.
- Файлды? аты – 8 та?ба?а дейінгі ?ріптен басталатын сандар мен ?ріптер жиыны, ал оны? 3 та?бадан аспайтын екінші б?лігі оны? типі не атыны? ке?ейтілуі деп те айтылады.
- Бір каталогта аттары бірдей файлдар болмауы тиіс. Файлды? типі кейде болмауы м?мкін.
- Файлды? аты мен типі н?ктемен б?лінеді.
7-слайд MS DOS Операциялы? Ж?йелерді? ??рылымы
- MS DOS (Microsoft Disk Operating System) операциялы?
ж?йесі - 16-разрядты персональды? компьютерлерде ?те ке? тарал?ан ОЖ. - Ол келесі негізгі модульдерден т?рады:
- Енгізу/шы?ару базалы? ж?йе (BIOS);
- Ал?аш?ы ?осылу блогі (Boot Record);
- Енгізу/шы?ару базалы? ж?йені? ке?ейту модулі (IO.SYS);
- ??деуді то?тату модулі (MSDOS.SYS);
- Командалы? процессор (COMMAND.COM);
- MS DOS утилиттары.
8-слайд 4-та?ырыпша Ба?дарлама-?абы?шалар
9-слайд Ба?дарлама – ?абы?шалар
- ?абы?шалар/Оболочки - б?л к?рделі ба?дарламалау ж?йелерімен мысалы DOS – пен ж?мыс істеу кезінде ж?мысты же?ілдету ?шін ??рал?ан ба?дарламалар.
- Олар ?олайсыз командалы? ?олданушы интерфейсін, графикалы? интерфейсін немесе «м?зір» типті интерфейсін ?згертеді.
- ?азіргі дербес компьютерді? к?п тарал?ан ?абы?шаларды? бірі - Norton Commander пакет ба?дарламасы.
10-слайд Windows операциялы? ж?йелері
- ?азіргі кезде ?лем бойынша к?птеген компьютерлер Microsoft фирмасыны? Windows ж?йесінде ж?мыс жасайды.
Оны? версиялары
- Windows NT
- Windows 95
- Windows 98
- Windows 2000 Professional
- Windows CE
11-слайд Unix операциялы? ж?йесі
- Unixоперациялы? ж?йесі Bell Telephone Laboratories-та ??рыл?ан. Unix - ?те к?п ?олданушыларды? ж?мыстарын бір мезгілде ?амтамасыз ете алатын к?п міндетті операциялы? ж?йе.
- UNIX ата?тылы? себебі:
- Код ж?йесі биік де?гейдегі С тілінде жазыл?ан, ?те т?сінікті ж?не тиімді.
- UNIX - к?п міндеттік к?п ?олданушылы? ж?йе.
- Стандарты бар.
12-слайд Linux операциялы? ж?йесі
- Linuxж?йесіні? бастап?ы ??рылуы 1991 ж. фин студенті Линус Торвальдс (Linus Torvalds) баста?ан.
- 1991 жылды? ?ырк?йек айында ол e-mail ар?ылы ?зіні? операциялы? ж?йесіні? бірінші ?адамын таратты ж?не оны? ж?мысына к?ніл аудар?ан адамдар?а арты?шылы?ымен кемшілігін к?рсетуге к?мек с?рады.
- Осы уа?ыттан бастап к?птеген программистер Linux-ті ?олдай бастады.
- ?азіргі ау?ытта Linux — ?те алымды ж?йе, ж?не тегін (free).
іі. Ма?ынаны тану
Мына кестені толтыра отырып саба?ты? мазм?ны бойынша ?орытынды шы?ар.
Операциялы? ж?йе
ОЖ –гі файлды? ж?йе
Операциялы? ж?йені? т?рлері
Операциялы? ж?йе - компьютерді ?ос?ан кезде е? бірінші ж?ктелетін ж?не бас?а ба?дарламаларды ?амтамасыз ететін ж?йе.
Ж?йелік ба?дарламаларды байланыстыратын жиын компьютерді? ?олданушымен байланысын ?йымдастырады ж?не барлы? бас?а ба?дарламаларды
?амтамасыз етеді.
Операциялы? ж?йе к?бінесе компьютерді? сырт?ы жадында- дискіде са?талады. Компьютерді ?ос?ан кезде, ол дисктік жадтан тексеріледі де, ОЕС-да (ОЗУ) орналасады. Осы процесті операциялы? ж?йені? жіктелуі деп атайды.
Файл (file – бума, десте) - белгілі бір атпен
магниттік дискіде
жазыл?ан біртектес а?параттар жиыны.
ОЖ ж?мысы ?шін керекті м?ліметтер р?лін ?р т?рлі типтегі файлдар ат?арады.
Файл ба?дарламадан, не олар?а ?ажетті берілген сандар тобынан, м?тіннен т?руы м?мкін.
?рбір файлды? файлдар каталогында тіркелген ?зіндік аты болуы керек.
?азіргі кезде ?лем бойынша к?птеген компьютерлер Microsoft фирмасыны? Windows ж?йесінде ж?мыс жасайды.
Unixоперациялы?ж?йесі Bell Telephone Laboratories-та??рыл?ан. Unix — ?тек?п?олданушыларды?ж?мыстарынбірмезгілде?амтамасызетеалатынк?пміндеттіоперациялы?ж?йе.
Linuxоперациялы?
ж?йесіні? бастап?ы??рылуы
1991 ж. финстудентіЛинусТорвальдс (Linus Torvalds) баста?ан.
?орытынды:_________________________________________________________________________________________________________________________________
ііі. Ой тол?аныс
Де?гейлік тапсырмалар:
І де?гей тапсырмалары
1. Операциялы? ж?йе дегеніміз не?
______________________________________________________
2. Операциялы? ж?йе не ?шін ?ажет?
______________________________________________________
3. Операциялы? ж?йелер ?алай жіктеледі?
_______________________________________________________
4. Файл объектісіні? ?асиеттеріне сипаттама бер.
______________________________________________________
5. Бір міндетті ж?не к?п міндетті операциялы? ж?йелерді?
айырмашылы?ы ?андай?
______________________________________________________
ІІ де?гей тапсырмалары
Файл ж?не оны? типін к?рсете отырып, ол ?шін ?андай ба?дарламаны ?олдану керек екендігін кестеге толтыру.
Файлды? аты
Файлды? типі
?ажет ба?дарламаны? аты
ІІІ де?гей тапсырмалары
Т?мендегі кестеге операциялы? ж?йелерді? аттарын жазып, оларды? кемшіліктері мен арты?шылы?тарын к?рсету.
Операциялы? ж?йені? аты
Арты?шылы?тары
Кемшіліктері
іV.шы?армашылы? ?рекет
Топты? ж?мыс.
Сынып келесі топтар?а б?лініп, ?рбір топ ?з тапсырмасына сай жауабын дайындайды:
1-топ: ОЖ-ні? файлды? ж?йесі
2-топ: Ба?дарлама-?абы?шалар
3-топ: Транслятор. Компилятор. Интерпретатор
V. Ба?алау
Ба?даршам ар?ылы ба?алау. Рефлексия
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________