М?тінді ерекшелеу ?шін тыш?ан ??рыл?ысы мен пернета?тада пайдаланылады. М?тінні? ?р т?рлі ?зінділерін ерекшелеу ?шін Word ба?дарламасында бірнеше ерекшелеу ?дістері бар:
• С?зді ерекшелеу ?шін, о?ан тыш?ан ??рыл?ысымен екі рет шерту ?ажет;
• С?йлемді ерекшелеу ?шін - тыш?ан ??рыл?ысыны? сол жа? батырмасын 3 рет шерту ?ажет;
• Азат жолды(абзацты) белгілеу ?шін тыш?ан ??рыл?ысыны? сол жа? пернесін ?ш рет шерту жеткілікті.
М?тін ?зінділерін ерекшелегеннен кейін, ?аріп терезесін м?зір ?атарынан Формат – Шрифт командасын орындау ар?ылы к?реміз. Ашыл?ан терезеде ?аріпті? т?рін, к?лемін, т?сін, к?ле?кесін, ?алы?, ?и?аш ж?не асты сызылуы амалдарын орындау?а болады.
?аріппен ж?мыс жаса?аннан со?, Азат жол терезесін м?зір ?атарынан Формат – Абзац амалын орындаймыз. Ашыл?ан терезеде Азат жолды сол жа?ынан, ортасынан, о? жа?ынан, екі жа?ынан да т?зету, екі с?зді? ж?не екі жолды? ара?ашы?ты?ын ж?не шегіністі белгілеу ж?мыстарын ж?ргізуге ы??айлы.
Азат жолды пішімдеу ?шін ?лшемін ?згерту ар?ылы м?тінді ерекшелеу, ?аріпті? ж?не беттерді орта?а т?зету, осы сия?ты параметрлерін ?олдану?а тиімді болып келеді.
«Ми?а шабуыл»
Интерактивті та?тада с?ра?тар жасырылады. Жасырыл?ан с?ра??а жауап береді.
1. ?андай м?тіндік редакторларды білесі?дер.(WordPad, MS Word, Блокнот)
2. Бас ?ріп енгізу ?шін ?андай перне ?олданылады?(Shift)
3. Enter пернесін ?ай кезде басады? (абзацты? со?ында)
4. Тыныс белгілерін жаз?анда ?андай ереже ?олданылады? (тыныс белгісінен кейін 1 бос орын ?алдырылады)
5. Ctrl+X ?андай батырма? (?иып алу батырмасы)
М?тінмен ж?мыс
М?тінді редакциялау деген енгізілген м?тінді ?згерту, ??деу деген с?з.
М?тінмен ж?мыс істегенде символдарды? алфавитін, я?ни жартылай ?алы?, курсив, асты сызыл?ан т?рін та?дау?а болады. М?ндау м?тінді ?згерту процесі пішімдеу деп аталады.
??жатты ?з бумалары?да «Т?лкі мен ешкі» деген атпен са?та?дар. М?лшері - 14. ?арайтыл?ан ж?не асты сызыл?ан ?аріппен жазы?ыздар.
Т?лкі мен ешкі
Бір т?лкі ж?гіріп келе жатып, абайсызда тере? апан?а т?сіп кетеді. Шы?а алмай т?р?анда, бір ешкі су іздеп ж?ріп апан?а кез болады. Т?лкіні к?реді.
- Ей, т?лкі батыр, онда не істеп т?рсы?? – дейді.
- Ой, не ?ыласы?, жаным жай тауып т?р. ?ырда ?рі ш?лдеп, ?рі ысты?тан ?ліп едім. Апанны? іші сал?ын, т?бінде т?п-т?ны? суы бар екен, - депті.
М?ны естіген ешкі «Мен де сал?ындайын, ?рі су ішейін» деп ойлап, секіріп апан?а т?седі. Ал, ?у т?лкі ешкіні? м?йізіне лып етіп мінеді. Одан ыр?ып дала?а шы?ып, ж?ніне кетеді.
С?здермен ж?мыс (д?рыс н?с?асын табу)
ТН?МІ М?ТІН
ЗЕТЕРЕ ТЕРЕЗЕ
ІР?АП ?АРІП
ЦБЗАА АБЗАЦ
ТАСЫ СЛЗЫЫА?Н АСТЫ СЫЗЫЛ?АН
С?йкестендіру
??ру
Болдырмау
Ашу
?айталау
Са?тау
К?шірмелеу
Басып шы?ару
?лшемі
Курсив
?иып тастау
Кірістіру
Астын сызу
?аріп
?арайтыл?ан
Тест тапсырмасы: KAHOOT ба?дарламасы ар?ылы тест тапсырмасын орындау. ?р с?ра??а 10 секунд, 10с?ра?тан т?рады.
1. М?тіндік редактор
А) Paint
?) Excel
Б) WordPad
В) Текст
2.Егер бас ?ріпті енгізу керек болса
А) Home
?) Ctrl
Б) Shift
В) Alt
3. Егер бас ?ріппен бірнеше с?з енгізу керек болса
Жұмыс нәтижесі: Редакциялау және пішімдеу ұғымдарымен таныса алады(барлығы); Берілген өлшемдер бойынша мәтінді пішімдеуді үйрене алады(барлығы); ақпараттық мәдениеттіліктері қалыптаса алады(барлығы).
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою.
Үй тапсырмасын тексеру
Білімді өзектендіру
Еске түсіру сұрақтары:
Мәтіндік редакторды қалай іске қосамыз?
Мәтінді баспаға қалай дайындаймыз?
Мәтіндік редактор мен графикалық редактордың ерекшеліктері қандай?
Мәтін - жалпы бір тақырып төңірегіндегі біріккен, сабақтастық ақпаратты жеткізетін мазмұнды, мәнді сөйлемдердің тізбегі.
Қаріп - Белгілі бір алфавитті, санды және белгілерді көрсететін сөздер жиынтығы.
Азат жол - қара сөздегі мәтіннің әр бөлімінің алдыңғы жолын тұтас қатардын сәл шегіндіріп бастау. Мәтіннің мағына жағынан бірыңғай тиянақты бөліктерін бір - бірінен ажырату үшін қажет. Жаңа ойды білдіреді.
Пішім - құжаттағы мәтінді, мәліметтер базасындағы, файлдағы орналастыру тәсілі мен құрылымы.
Мәтінді ерекшелеу үшін тышқан құрылғысы мен пернетақтада пайдаланылады. Мәтіннің әр түрлі үзінділерін ерекшелеу үшін Word бағдарламасында бірнеше ерекшелеу әдістері бар:
• Сөзді ерекшелеу үшін, оған тышқан құрылғысымен екі рет шерту қажет;
• Сөйлемді ерекшелеу үшін - тышқан құрылғысының сол жақ батырмасын 3 рет шерту қажет;
• Мәтінді толық ерекшелеу үшін - Ctrl+A пернелер үйлесімін бас керек;
• Азат жолды(абзацты) белгілеу үшін тышқан құрылғысының сол жақ пернесін үш рет шерту жеткілікті.
Мәтін үзінділерін ерекшелегеннен кейін, Қаріп терезесін мәзір қатарынан Формат – Шрифт командасын орындау арқылы көреміз. Ашылған терезеде Қаріптің түрін, көлемін, түсін, көлеңкесін, қалың, қиғаш және асты сызылуы амалдарын орындауға болады.
Қаріппен жұмыс жасағаннан соң, Азат жол терезесін мәзір қатарынан Формат – Абзац амалын орындаймыз. Ашылған терезеде Азат жолды сол жағынан, ортасынан, оң жағынан, екі жағынан да түзету, екі сөздің және екі жолдың арақашықтығын және шегіністі белгілеу жұмыстарын жүргізуге ыңғайлы.
Азат жолды пішімдеу үшін өлшемін өзгерту арқылы мәтінді ерекшелеу, қаріптің және беттерді ортаға түзету, осы сияқты параметрлерін қолдануға тиімді болып келеді.
«Миға шабуыл»
Интерактивті тақтада сұрақтар жасырылады. Жасырылған сұраққа жауап береді.
1. Қандай мәтіндік редакторларды білесіңдер.(WordPad, MS Word, Блокнот)
2. Бас әріп енгізу үшін қандай перне қолданылады?(Shift)
3. Enter пернесін қай кезде басады? (абзацтың соңында)
4. Тыныс белгілерін жазғанда қандай ереже қолданылады? (тыныс белгісінен кейін 1 бос орын қалдырылады)
5. Ctrl+X қандай батырма? (қиып алу батырмасы)
Мәтінмен жұмыс
Мәтінді редакциялау деген енгізілген мәтінді өзгерту, өңдеу деген сөз. Мәтінмен жұмыс істегенде символдардың алфавитін, яғни жартылай қалың, курсив, асты сызылған түрін таңдауға болады. Мұндау мәтінді өзгерту процесі пішімдеу деп аталады.
Құжатты өз бумаларыңда «Түлкі мен ешкі» деген атпен сақтаңдар. Мөлшері - 14. Қарайтылған және асты сызылған қаріппен жазыңыздар.
Түлкі мен ешкі
Бір түлкі жүгіріп келе жатып, абайсызда терең апанға түсіп кетеді. Шыға алмай тұрғанда, бір ешкі су іздеп жүріп апанға кез болады. Түлкіні көреді.
- Ей, түлкі батыр, онда не істеп тұрсың? – дейді.
- Ой, не қыласың, жаным жай тауып тұр. Қырда әрі шөлдеп, әрі ыстықтан өліп едім. Апанның іші салқын, түбінде тұп-тұнық суы бар екен, - депті.
Мұны естіген ешкі «Мен де салқындайын, әрі су ішейін» деп ойлап, секіріп апанға түседі. Ал, қу түлкі ешкінің мүйізіне лып етіп мінеді. Одан ырғып далаға шығып, жөніне кетеді.
Сөздермен жұмыс (дұрыс нұсқасын табу)
ТНӘМІ МӘТІН
ЗЕТЕРЕ ТЕРЕЗЕ
ІРҚАП ҚАРІП
ЦБЗАА АБЗАЦ
ТАСЫ СЛЗЫЫАҒН АСТЫ СЫЗЫЛҒАН
Сәйкестендіру
Құру
Болдырмау
Ашу
Қайталау
Сақтау
Көшірмелеу
Басып шығару
Өлшемі
Курсив
Қиып тастау
Кірістіру
Астын сызу
Қаріп
Қарайтылған
Тест тапсырмасы: KAHOOT бағдарламасы арқылы тест тапсырмасын орындау. Әр сұраққа 10 секунд, 10сұрақтан тұрады.
1. Мәтіндік редактор
А) Paint
Ә) Excel
Б) WordPad
В) Текст
2.Егер бас әріпті енгізу керек болса
А) Home
Ә) Ctrl
Б) Shift
В) Alt
3. Егер бас әріппен бірнеше сөз енгізу керек болса
А) CapsLock
Ә) Ctrl
Б) Shift
В) Alt
4.Мәтін бойынша жылжу үшін
А) Delete
Ә) NumLock
Б) Home, End, PageUp, PageDown
В) Ctrl+End
5. Ctrl+End пернелер тіркесімі қандай қызмет атқарады?
А) Құжат беті көп болса, мәтін соңына бірден жету
Ә) Жол басына жету
Б) Жол соңына жету
В) Бір бетке төмен
6. Ctrl + С пернелері тіркесімі қандай қызмет атқарады?
A) Ерекшеленген бөлікті алмасу буферіне көшіру
Ә) Бөлікті алмасу буферіне жылжыту
Б) Алмасу буферінің мазмүнын кірістіру
7.Мәтін тергенде сөздердің арасында қандай пернені басады?
А) Бос орын (пробел)
Ә) Alt
Б) Tab
8. Enter пернесі не үшін керек?
А) Енгізу
Ә) Курсорды жылжыту
Б) Қосымша цифрлық пернетақтаны алмастыру
9. Байттардың аты бар қандай да бір тізбек қалай аталады?
А) Файл
Ә) Бума
Б) Программа
10. «Paint» сөзі ағылшын тілінен қалай аударылады?
А) Жобалау
Ә) Оқу, кітап
Б) Сурет, сурет салу
Қорытынды
Сабақтағы өз әрекетіңді бағала. Өз бағаңды төменде беріліп тұрған сөйлемнен баста.
• Бүгінгі сабақта менің білгенім...
• Қызықты болғаны...
• Қиын болғаны...
• ... енді мен орындай аламын.
• ... мен жасай алады екенмін.
• Мені таңғалдырғаны... Ойланып шешім қабылдайды, ізденеді.
Үй тапсырмасы: Мәтін үзіндісін ерекшелеу. Қаріп. Абзацты пішімдеу
