"Информатика.Ақпарат"

Күні ______________                                                 сынып______________                                                         

Сабақтың тақырыбы: Информатика.Ақпарат.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі:        Оқушылардың ақпарат, ақпарат және басқару, информатика ғылымы

туралы білімдерін қалыптастыру;

Тәрбиелігі: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу:

Дамытушылығы: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Оқыту  әдістері:   сөздік, көрнекі, практикалық

Сабақтың көрнекілігі:  интерактивті тақта,  компьютерлер

Оқыту формалары:   жеке, топтық және ұжымдық.

Сабақтың барысы:

I) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин)

Оқушыларды түгелдеу, сынып бөлмесі, тақта тазалығына назар аудару;

Журнал толтыру;

Оқушылардың назарын сабаққа бұру

II) Үй тапсырмасын тексеру (10 мин)

• Қауіпсіздік ережесі неше пункттен тұрады?
• Өрт болған жағдайда қандай алғашқы көмек көрсетуге болады?
• Көзбен экранның арақашықтығы қанша см болу керек?
• Ереженің 2-ші пунктінде не жайында айтылған?

ІІІ) Жаңа  сабақ (28 мин)

Ақпарат

Қоғамның қазіргі кездегі дамуының ең басты - белгісі бұл өндірістің, тұтынудың және адам әрекеттерінің барлық салаларында ақпарат жинаудың артуы болып табылады. Адамның бар өмірі - қалай да болсын - ақпарат алу, жинау және өңдеумен байланысты.

Біз өмір сүріп отырған ғасырға автомобиль, электр, авиация, атом энергиясы, космонавтика, электрондық техника ғылымының жылдам даму, кітап басып шығару мен радиоқабылдағыштың арасы 440 жуық жыл болса, радио мен теледидар арасында 30, ал алғашқы транзистор мен интегралдық схеманың арасы 5 жыл болған.

Ақпарат - адамның өзіне қарағанда әлдеқайда көне құбылыс. (Жартастағы суреттер, "Жазбалар ғибадатханасы", Майя өркениетінің иероглифті тақталары да, ежелгі египеттіктердің папирустары, гректердің абак тастары).

Ақпарат деген не?

Ақпарат" термині латынның түсіндіру, баяндау мәлімет деген ұғымдарды білдіретін "іпforтаtіо" сөзінен шыққан. Бұған қарамастан ақпарат түсінігі ғылымдағы ең көп пікірталас тудырған түсініктердің бірі. Ақпараттың анықтамасының көп болуына байланысты үш теориялық жолы бар.

Бірінші теория (К.Шенон) сандық ақпараттық тұрғыдан қарастырып, оқиғаның анықталмағандығының (энтропия) өлшемі ретінде, оның көлемі оны алу ықтималдығына тәуелді. Бұл теория ақпаратты кодтауға, өлшеуге негіз болады.

Екінші теория ақпаратты метерияның қасиеті ретінде яғни кибернетиканың пайда болуы кез-келген хабарлама ақпарат болады деп пайымдайды. В.М. Глушков "Ақпаратты тек әріптермен шимайланған кітап беттері, адам тілі ғана емес табиғат құбылыстары да жеткізеді" деген яғни ол материядан тыс болған емес болуы мүмкін емес. Оны сақтауға өндеуге және жинауға болады.

Үшінші теория ақпарат - бұл білімнің әрекеттегі, пайдалы, "жұмыс істеуші" бөлігі. Бұл теориялар бір-бірін толықтырады.

Сонымен ақпарат, бұл - айналадағы дүние туралы анықталмағанды (белгісізді) анықтайтын мәліметтер. Олар сақтау, түрлендіру, беру және пайдалану объектісі болып табылады.

Кибернетиканың "атасы" Ноберт Винердің "Ақпарат- сыртқы дүниеден біздің оған бейімділуіміздің және біздің сезімдеріміздің бейімделуінің процесінде алынған мазмұнды көрсету" деген. Ақпарат көздері символдық, мәтіндік, графикалық тәсілдермен берілуін тудырады. (құжаттар, аудио жазбалар, түрлі құжаттар, фотосурет, схема).

Ақпарат қасиеттерін үш аспектіде қарастыруға болады:

-          техникалық тұрғыдан – дәлдік, сенімділік сигнал беру жылдамдығы;

-          семантикалық – мәтіннің мағынасын кодтар көмегімен беру;

-          прагматикалық – объектінің мінез-құлқына қаншалықты тиімді әсер етуі.

Ақпаратты беру сақтау және өңдеу процестері ақпараттық процестер деп аталды.

Информатика

Адам өзінің ісінде ақпарат жиымдарын пайдалануын дамытып келеді. Мысалы, егер 1940 жылдан 1950 жылға дейін ақпарат көлемі, 10 жылда екі есе көбейсе, қазіргі кезде 2-3 жылда осындай екі еселену болады. Ақпаратпен жұмыс істегенде, оны сақтаудың, жіберудің, іздеудің, өңдеудің қолайлы тиімді түрімен байланысты көптеген мәселелерді шешуге тура келеді. Бұдан ақпараттың қасиеттерін зерттеу керек. Мұнымен информатика ғылымы шұғылданады.

Информатика - ақпарат алу, сақтау, жинақтау, түрлендіру, жөнелту және пайдалану тәсілдері туралы ғылым.

Информатика сөзі 60 жылдардың басында француз тілінде (іпformаtіon – ақпарат  және automatigue – автоматика) ақпартты автоматты түрде өңдеуді белгілеу үшін пайдаланылды.

Ғылым ретінде информатиканың құрылымына келесі салалар кіреді

1.    алгоритмдік;

2.       программалық;

3.       техникалық.

Информатика сегіз негізгі әрекеттер бағытын қамтитын ғылыми -техникалық пәндердің кешені болып табылады.

Кибернетика, жасанды интеллект, теориялық информатика, есептеуіш техника, программалау, қоғамдағы информатика, ақпараттық жүйелер, табиғаттағы информатика.

Информатикаға жоғарғы қасиет, ғылыми-техникалық дамуға белсенді ықпал етіп, компьютерлік техника негізінде жаңа ақпараттық технологиялар енгізу, электрондық есептеуіш машинаны қолдану – тек ақпарат жинауға, сақтауға, өңдеуге ғана емес, жаңа акпарат, жаңа білім алуға мүмкіндік беретін жаңа ақпараттық технология жасауға негіз болады.   Қазіргі компьютердің ерекшелігі – олардың көпшілігі (мамандардың айтуынша 80 пайызға дейін) есеп шығару үшін емес, ақпараттың түрлері мәтін өңдеу, графикалық жұмыс орындау, әр түрлі дерек жинау мен оны жедел шығарып беру, компьютермен оқыту процесінде ақпаратты программалық түрде ұсыну, білім сапасын автоматтандырылған түрде бақылау және т.б.

IV) Практикалық жұмыс

V) Бекіту (3 мин)

1.                            "Ақпарат " түсінігін тұрмыстық, ғылыми, жаратылыстану және техникалық мағынада қалай түсінесіңдер?

2.                            Ақпарат өлшеудің қандай тәсілдері бар?

3.                            Адам ақпаратпен қандай әрекет түрлерін орындайды?

4.                            Ақпараттық процесс деген не?

5.                            Ақпаратты ұсынудың тәсілдерін атаңдар?

6.                            Ақпараттың қндай қасиеттерін білесіңдер?

7.                            Адам қабылдайтын ақпараттың ақпараттылығы неге тәуелді?

8.                            Неге Хартлидің формуласында логарифм негізі ретінде 2 саны алынған?

9.                            Кибернетиканың негізін салушы кім?

10.                        Информатикаға анықтама бер?

11.                        Қазіргі кездегі компьютерлердің қолданылуының сипаты қандай?

VI)Үйге тапсырма беру, бағалау (2 мин)

Оқушыларды шама шарқына қарай бағалау.

Оқулықтан 1-тарау, 2 тақырып.