Саба?ты? та?ырыбы: Химия есептерін программалау тілінде шы?ару
Саба?ты? ма?саты: а) Физикалы? шамаларды ?олдана отырып химиялы? формулалар негізінде Турбо Паскаль программасымен затты? массасын, к?лемін (?.ж.), молекула санын, зат м?лшерін, ты?ызды?ын есептеп шы?ару.
?) ?ткен материалдармен байланыстыра о?ушыларды? ?з беттерінше программалау тілін тиімді ?олдана білу да?дыларын дамыту, п?ндерге ?ызы?ушылы?ын арттыру, а?паратты? м?дениетін ?алыптастыру.
б) Топпен ж?мыс істеу ар?ылы ?жымшылды??а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: Кіріктірілген саба?
?діс-т?сілдер: С?ра?-жауап, есептер шы?ару
К?рнекілігі: ДК ж?не слайд
П?наралы? байланыс: Информатика, физика, математика
Саба?ты? барысы:
І.?йымдастыру
-О?ушылармен с?лемдесу
-О?ушыларды т?гендеу
-Класс тазалы?ына назар аудару.
ІІ. ?ткен саба?тарды пысы?тау
Информатика п?ні бойынша ?ойылатын с?ра?тар:
1. Программалау тілдері дегеніміз не?
(Амалдар тізбегін компьютерге т?сінікті командалар м?тіні т?рінде жазу?а арнал?ан жасанды тілдер)
2. ?андай программалау тілдерін білесі??
(Паскаль, Си, Дельфи, Бейсик, Визуал бейсик, т.б)
3. Паскаль программалау тілін кім ж?не нешінші жылы ?сын?ан?
(1968-1971 жылдары, швейцариялы? ?алым Никлаус Вирт)
4. Паскаль программалау тіліні? ?ызметі?
(Белгілі бір м?селені, есепті шешуге арнал?ан)
5. Паскал программалау тіліні? ??рылымы
(Та?ырып б?лімі, сипаттау б?лімі, операторлар б?лімі)
6. Паскаль программалау тіліндегі м?ліметтерді? типін ата.
(REAL, INTEGER, STRING, CHAR, BOOLEAN)
7. Математикалы?, физикалы?, химиялы? формулалар?а ?детте ?андай типтерді ?олданамыз?
(REAL, INTEGER)
Химия п?ні бойынша ?ойылатын с?ра?тар:
1. Химиялы? есептерді программалау тілінде шы?ару ?шін нені білуіміз керек? (Физикалы? шамаларды)
2. ?андай физикалы? шамаларды білесі?дер? (Mr, M, NА, V, Vm, m, n, ρ,т.б)
3. Молярлы? масса дегеніміз не ж?не оны ?алай аны?тау?а болады?
4. белгісі кімні? ??рметіне берілген ж?не нені білдіреді?
5. ?алыпты жа?дайда кез-келген газды? 1 молі т?ра?ты к?лем алады. Б?л шама ?алай аталады ж?не ?алай аны?таймыз?
6. Осы формулаларды пайдаланып, шы?арылатын химиялы? есептер кімні? за?ына с?йенеді? (А.Авогадро)
Сергіту с?ті: «Ма?алды жал?ыстыр»
К?белек ?ай г?лге ?онса смол г?лді ?здеріне алу ?шін ма?алды? жал?асын табулары? керек.
1. Отан -…………. (оттан да ысты?)
2. Ту?ан Жур-……… (алтын бесік)
3. Отан ……………. (?шін от?а т?с к?ймейсін)
ІІІ. Есептер шы?ару
Класс екі топ?а б?лінеді.
І топ - информатиктер
ІІ топ - химиктер
Берілген есепті топ бойынша ?з тілінде шы?арады. Химиктер пропорциялы? ж?не математикалы? ?дістерді ?олданса, информатиктер Турбо Паскаль программасында есептеуді? программасын ??рып уа?ытты ?немдеу керек.
1. Массасы а) 96 г, б) 105г, в) 20 г болатын оттек газыны? зат м?лшерін есепте.
2. Суды? а)0,5 моль, б) 5 моль, в) 4,6 моліндегі молекула санын есепте.
3. Зат м?лшері а) 0,2 моль, б) 3 моль, в) 0,3 моль болатын к?кіртсутек газыны? массасын есепте.
4. Берілген темірді? атомдарын санын мольмен ?рнекте. а) 12,04*1023, б) 3,01*1023, в)7,02*1023
5. ?алыпты жа?дайда к?лемі а)89,6л, б) 67,2 л, в)5 л болатын к?мір?ыш?ыл газыны? зат м?лшерін есепте.
6. ?алыпты жа?дайда зат м?лшері а)0,1 моль, б) 0,9 моль, в) 2,2 моль болатын азотты? к?лемін есепте.
Информатиктер осы есепке программа ??рып, компьютерге салады.
1-есеп
program _ zat_molsheri tabu;
var m,M1,zat_molsheri:real;
begin
read (M1, m);
zat_molsheri:= m /M1;
write (' zat_molsheri =', zat_molsheri:2:2);
end.
2-есеп
program n_tabu;
var n,zat_molsheri,NA:real;
begin
read (zat_molsheri,NA);
n:=zat_molsheri*NA;
write ('n=',n:2:2);
end.
3-есеп
program m_tabu;
var m,M1,zat_molsheri:real;
begin
read (M1,zat_molsheri);
m:=M1*zat_molsheri;
write ('m=',m:2:2);
end.
М?нда?ы М1 – молярлы? масса
4-есеп
program zat_molsherin_tabu;
var zat_molsheri,n,NA:real;
begin
read (n,NA);
zat_molsheri:=n/NA;
write ('zat_molsheri=',zat_molsheri:2:2);
end.
5-есеп
program zat_molsherin_tabu;
var zat_molsheri,v,vm:real;
begin
read (v,vm);
zat_molsheri:=v/vm;
write ('zat_molsheri=',zat_molsheri:2:2);
end.
6-есеп
program v_tabu;
var v,zat_molsheri,vm:real;
begin
read (zat_molsheri,vm);
v:=zat_molsheri*vm;
write ('v=',v:2:2);
end.
IV. ?йге тапсырма
1)6,8 г к?кіртсутекке с?йкес келетін зат м?лшерін, к?лемін (?.ж.), молекула санын, ты?ызды?ын ж?не ауамен салыстырыл?ан ты?ызды?ын аны?та.
2) Осы есепті? программасын ??рып кел.