Деректер базасы. Деректер базасын бас?ару ж?йесі. Деректер базаасы т?сінігі. Деректер базасын жіктеу.

Деректер базасы. Деректер базасын бас?ару ж?йесі.

Деректер базасы т?сінігі.

Компьютерде м?тін, графикалы? кескін жасау?а, есептеу ж?ргізуге м?мкіндік беретін программалардан бас?а, к?лемі ?лкен а?паратты са?тау?а, ??деуге ж?не іздеуге арнал?ан арнайы программалар да бар. М?ндай программалар деректер базасын бас?ару ж?йесі (ДББЖ) деп аталады.

Мынадай мысалды алайы?, сендерді? мектептерінде 1000- ?а жуы? о?ушы о?иды делік . (м?мкін к?бірек шы?ар). ?р мектепте медициналы? кабинет болады, онда о?ушыны? аты-ж?ні, ту?ан жылы, ?лты, жынысы, бойы, салма?ы, мекен-жайы, телефон номері, д?рігерлік екпелері туралы тіркелген медициналы? карталар (кітапшалар) бар. Барлы? карта шкафта ретсіз араласып жатыр делік.

?андай да болсын бір тасушыда, мысалы, ?а?азда, кинотаспада, магниттік дискіде са?талатын, арнайы ?йымдастырыл?ан деректер жиынты?ы деректер базасы деп т?сіну керек.

Бір базада?ы деректер ?зара ?исынды байланысты болуы тиіс.Б?л деректерді белгілі параметрлері, ?асиеттері,я?ни бір біріне ?атысты белгілері бойынша топтастыру ар?ылы ж?зеге асырылады.

ДЕРЕКТЕР БАЗАСЫН ЖІКТЕУ

Деректер базасы, негізінен, ?ш белгісі бойынша жіктеледі.

Бірінші белгісі - са?таулы а?паратты? сипатына ?арай деректер базасы:

фактографиялы? ж?не ??жатты? болып б?лінеді. Фактографиялы? деректер базасынды сипатталатын обьектілер туралы ?ыс?аша м?ліметтер на?ты белгіленген пішімде беріледі, ??жатты? деректер базасы ір т?рлі типтегі м?тіндік графикалы? дыбысты? мультимедиялы? ке? к?лемді а?параттарды? тарады.

Екінші белгісі -а?параттарды са?тау ?дісі бойынша деректер базасы

орталы?тандырыл?ан ж?не ?лестірілген болып б?лінеді. Орталы?тандырыл?ан

деректер базасында бар а?парат бір кампьютерде са?талады. ?лестірілгенде ректер базасы жергілікті ж?не ау?ымды кампьютерлік желілерде ?олданылады ж?не а?паратты? ?р т?рлі б?ліктері б?лек кампьютерлерде са?талуы м?мкін.

?шінші белгісі- а?паратты ?йымдастыру ??рылымы бойынша деректер

реляциялы?, иерархиялы? ж?не желілік болып б?лінеді. Біз сендермен фактографиялы? ж?не реляциялы? деректер базасын ?ана ?арастырамыз.

РЕЛЯЦИЯЛЫ? ДЕРЕКТЕР БАЗАСЫНЫ? ??РЫЛЫМЫ

Реляциялы? ДБ деп оны ??райтын б?ліктеріні? ?зара байланысымен ??растырыл?ан деректер базасын атайтын. ?арапайым жа?дайда ол бір тікт?ртб?рышты кесте болып табылады. К?рделі реляциялы? деректер

базасы к?птеген тікт?ртб?рыштарды кестеден т?рады.

Деректер ?зара ?рт?рлі ?атынастармен байланыс?ан бірнеше кесте ??райы?. Кестелердегі деректерді? арасында ?атынасты? ?те ке? тара?аны ж?не ?сіресе жие ?олданылатыны «обьект –?асиет» типті болып табылады. Мысалы: «Сыныпта?ы о?ушылар тізімі» деректер базасы кесте т?рінде к?рсетілген болады.

Сыныпта?ы о?ушылар тізімі

Фамилиясы

Ту?ан жылы

жынысы

?лты

К?зіні? т?сі

Шашыны? т?сі

Ай?ын Ба?ыт

1992

ер

?аза?

?ой к?зді

?ара ?о?ыр

Шварц Ира

1993

?ыз

неміс

с?р

А? сары

Иванов Алеша

1991

ер

орыс

К?к

А? сары

Оразова Сауле

1993

?ыз

?аза?

?ой к?зді

?ара

Кесте элементтері ?яшы?, жол ж?не ба?ан бол?ан б?рын ?арастырыл?ан кестелерден айырмашылы?ы – кестені деректер базасы немесе деректер базасыны? обьектісі ретінде ?арастыр?анда жазба ж?не ?ріс т?сініктері енгізіледі. Реляциялы? деректер базасында?ы жолдар – жазбалар деп, ал ба?андар -?рістер деп аталады. Кестені? ?рбір ?рісіні? аты болады, мысалы, тегі (Фамилиясы), аты, ту?ан жылы; жынысы; ?лты; к?зіні? т?сі; шашыны? т?сі.

?рістер типтері

Реляциялы? деректер базасында ?рістерді? негізгі т?рт типі пайдаланылады: санды? символды?, даталы?, логикалы?.

Санды? типі м?ндері тек сандар: б?тін, б?лшек, онды? (масса, адам саны, ара?ашы?ты? ж?не т.б) болатын ?рістерден т?рады.

Символды? типте символды? а?параты бар ?рістер болады, біра? символды? а?парат цифрлардан да т?руы м?мкін, мысалы, реттік н?мір, телефон н?мірлері ж?не т.б сонда б?л ?рістерге символды? тип меншіктеуге болады (сендерді? кестелеріндегі барлы? ?рістерді? типі-символды?).

Даталы? тип ?рістерінде к?нтізбе к?ндері (кк/аа/ жжжж орысша дд/мм/гггг) болады.

Жа?а саба??а орындалатын тапсырмалар: Практикум : 12.1, 12.2, 12.3 тапсырмалар.

IV. Саба?ты бекіту.

Жа?а саба?ты бекіту с?ра?тары:

1. Деректер базасы дегеніміз не?

2. Деректер базасыны? сипатталуы бойынша белгілерін ата?дар.

3. Фактографиялы? ж?не ??жатты? деректер базаларыны? айырмашылы?ы неде?

4. Реляциялы? деректер базасы деген не?

5. Кестедегі обьектілерді? арасында?ы ?атынастарды? ?андай типтерін білесі?дер? ?андай матрица екілік деп аталады?

6. Жазба, жазба ?рісі, дегеніміз не?

7. Реляциялы? деректер базасында ?рістерді? ?андай типтері пайдаланылады?

V. ?йге тапсырма беру. Практикум: 12.4 тапсырма.

О?улы?: 194 беттегі тапсырма.

12-б?лім. Деректер базасы. 12.1- та?ырып. Деректер базасын бас?ару ж?йесі. Деректер базасы т?сінігі. Деректер базасын жіктеу. Реляциялы? деректер базасыны? ??рылымы. ?рістер типтері. (мазм?ндау).

VI. О?ушыларды ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Деректер базасы. Деректер базасын бас?ару ж?йесі. Деректер базаасы т?сінігі. Деректер базасын жіктеу. »

Пән аты: Информатика

Класы: 8 «А», 8 «Б», 8 «В»

Сабақтың тақырыбы: Деректер базасы. Деректер базасын басқару жүйесі. Деректер базаасы түсінігі. Деректер базасын жіктеу. Реляциялық деректер базасының құрылымы. Өрістер типтері.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Деректер базасы, деректер базасын басқару жүйесі, деректер базасы түсінігі, деректер базасын жіктеу, реляциялық деректер базасының құрылымы, өрістер типтері туралы білімдерін қалыптастыру;

Тәрбиелілік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу.

Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушлығын арттыру.

Сабақтың түрі: практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялау баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, интераткивті тақта.

Сабақтың өту барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

(Практикум жұмыстарын талқылау)

Өткен сабақтар бойынша қайталау сұрақтары:

1. Диаграмма деген не?

2. Диаграмманың қандай түрлері бар?

3. Горизонталь және вертикаль осьтер не үшін берілген?

4. Диаграмма қандай элементтерден тұрады?

5. Аңыз деген не?

6. Диаграмма тұрғызу қандай жолдармен жүзеге асырылады?

7. Кестелік процессорға графиктік обьектілер қою үшін қандай әрекеттер орындаймыз?

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Деректер базасы. Деректер базасын басқару жүйесі.

Деректер базасы түсінігі.

Компьютерде мәтін, графикалық кескін жасауға, есептеу жүргізуге мүмкіндік беретін программалардан басқа, көлемі үлкен ақпаратты сақтауға, өңдеуге және іздеуге арналған арнайы программалар да бар. Мұндай программалар деректер базасын басқару жүйесі (ДББЖ) деп аталады.

Мынадай мысалды алайық, сендердің мектептерінде 1000- ға жуық оқушы оқиды делік . (мүмкін көбірек шығар). Әр мектепте медициналық кабинет болады, онда оқушының аты-жөні, туған жылы, ұлты, жынысы, бойы, салмағы, мекен-жайы, телефон номері, дәрігерлік екпелері туралы тіркелген медициналық карталар (кітапшалар) бар. Барлық карта шкафта ретсіз араласып жатыр делік.

Қандай да болсын бір тасушыда, мысалы, қағазда, кинотаспада, магниттік дискіде сақталатын, арнайы ұйымдастырылған деректер жиынтығы деректер базасы деп түсіну керек.

Бір базадағы деректер өзара қисынды байланысты болуы тиіс.Бұл деректерді белгілі параметрлері, қасиеттері,яғни бір біріне қатысты белгілері бойынша топтастыру арқылы жүзеге асырылады.

ДЕРЕКТЕР БАЗАСЫН ЖІКТЕУ

Деректер базасы, негізінен, үш белгісі бойынша жіктеледі.

Бірінші белгісі - сақтаулы ақпараттың сипатына қарай деректер базасы:

фактографиялық және құжаттық болып бөлінеді. Фактографиялық деректер базасынды сипатталатын обьектілер туралы қысқаша мәліметтер нақты белгіленген пішімде беріледі, құжаттық деректер базасы ір түрлі типтегі мәтіндік графикалық дыбыстық мультимедиялық кең көлемді ақпараттардың тарады.

Екінші белгісі -ақпараттарды сақтау әдісі бойынша деректер базасы

орталықтандырылған және үлестірілген болып бөлінеді. Орталықтандырылған

деректер базасында бар ақпарат бір кампьютерде сақталады. Үлестірілгенде ректер базасы жергілікті және ауқымды кампьютерлік желілерде қолданылады және ақпараттың әр түрлі бөліктері бқлек кампьютерлерде сақталуы мүмкін.

Үшінші белгісі- ақпаратты ұйымдастыру құрылымы бойынша деректер

реляциялық, иерархиялық және желілік болып бөлінеді. Біз сендермен фактографиялық және реляциялық деректер базасын ғана қарастырамыз.

РЕЛЯЦИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕР БАЗАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Реляциялық ДБ деп оны құрайтын бөліктерінің өзара байланысымен құрастырылған деректер базасын атайтын. Қарапайым жағдайда ол бір тіктөртбұрышты кесте болып табылады. Күрделі реляциялық деректер

базасы көптеген тіктөртбұрыштарды кестеден тұрады.

Деректер өзара әртүрлі қатынастармен байланысқан бірнеше кесте құрайық. Кестелердегі деректердің арасында қатынастың өте кең тарағаны және әсіресе жие қолданылатыны «обьект –қасиет» типті болып табылады. Мысалы: «Сыныптағы оқушылар тізімі» деректер базасы кесте түрінде көрсетілген болады.

Сыныптағы оқушылар тізімі

	Фамилиясы	Туған жылы	жынысы	ұлты	Көзінің түсі	Шашының түсі
1	Айқын Бағыт	1992	ер	қазақ	Қой көзді	Қара қоңыр
2	Шварц Ира	1993	қыз	неміс	сұр	Ақ сары
3	Иванов Алеша	1991	ер	орыс	Көк	Ақ сары
4	Оразова Сауле	1993	қыз	қазақ	Қой көзді	қара

Кесте элементтері ұяшық, жол және баған болған бұрын қарастырылған кестелерден айырмашылығы – кестені деректер базасы немесе деректер базасының обьектісі ретінде қарастырғанда жазба және өріс түсініктері енгізіледі. Реляциялық деректер базасындағы жолдар – жазбалар деп, ал бағандар -өрістер деп аталады. Кестенің әрбір өрісінің аты болады, мысалы, тегі (Фамилиясы), аты, туған жылы; жынысы; ұлты; көзінің түсі; шашының түсі.

Өрістер типтері

Реляциялық деректер базасында өрістердің негізгі төрт типі пайдаланылады: сандық символдық, даталық, логикалық.

Сандық типі мәндері тек сандар: бүтін, бөлшек, ондық (масса, адам саны, арақашықтық және т.б) болатын өрістерден тұрады.

Символдық типте символдық ақпараты бар өрістер болады, бірақ символдық ақпарат цифрлардан да тұруы мүмкін, мысалы, реттік нөмір, телефон нөмірлері және т.б сонда бұл өрістерге символдық тип меншіктеуге болады (сендердің кестелеріндегі барлық өрістердің типі-символдық).

Даталық тип өрістерінде күнтізбе күндері (кк/аа/ жжжж орысша дд/мм/гггг) болады.

Жаңа сабаққа орындалатын тапсырмалар: Практикум : 12.1, 12.2, 12.3 тапсырмалар.

IV. Сабақты бекіту.

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:

1. Деректер базасы дегеніміз не?

2. Деректер базасының сипатталуы бойынша белгілерін атаңдар.

3. Фактографиялық және құжаттық деректер базаларының айырмашылығы неде?

4. Реляциялық деректер базасы деген не?

5. Кестедегі обьектілердің арасындағы қатынастардың қандай типтерін білесіңдер? Қандай матрица екілік деп аталады?

6. Жазба, жазба өрісі, дегеніміз не?

7. Реляциялық деректер базасында өрістердің қандай типтері пайдаланылады?

V. Үйге тапсырма беру. Практикум: 12.4 тапсырма.

Оқулық: 194 беттегі тапсырма.

12-бөлім. Деректер базасы. 12.1- тақырып. Деректер базасын басқару жүйесі. Деректер базасы түсінігі. Деректер базасын жіктеу. Реляциялық деректер базасының құрылымы. Өрістер типтері. (мазмұндау).

VI. Оқушыларды бағалау.

Деректер базасы. Деректер базасын бас?ару ж?йесі. Деректер базаасы т?сінігі. Деректер базасын жіктеу.

Просмотр содержимого документа «Деректер базасы. Деректер базасын бас?ару ж?йесі. Деректер базаасы т?сінігі. Деректер базасын жіктеу. »

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Деректер базасы. Деректер базасын бас?ару ж?йесі. Деректер базаасы т?сінігі. Деректер базасын жіктеу. »