Cызықтық алгоритмдерді программалау

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Тексерілді»

Оқу ісі-жөніндегі орынбасары

«___________» ________2015 ж ___________________

Пән аты: Информатика

Сыныбы 7

Сабақтың тақырыбы: Cызықтық алгоритмдерді программалау

Сабақтың мақсаты:

1. Оқушылардың Pascal тіліндегі сызықтық құрылған алгоритмдер мен программалар құру туралы білімдерін жүйелеу.

2. Оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын арттыру және компьютермен жұмыс жасау мүмкіндіктерін дамыту.

3. Оқушыларды ұқыптылыққа, үйымшылдыққа, компьютермен сауаты жұмыс жасай білуге үйрету.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Әдісі: Көрсете- баяндау, пікірлесе- түсіндіру.

Сабақтың көрнекілігі: ДК, слайттар, үлестірмелі тапсырмалар

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

ІV. Жаңа сабақты бекіту

V. Үйге тапсырма

VІ. Қортындылау

І. Сабаққа келмеген оқушыларды түгендеу, үй тапысырмасын пысықтау.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

Текст жұмысы

1. Frac(x) функциясы

1. х санының бөлшек бөлігін табуға

2. х санының бүтін бөлігін табуға

3. х санының квадратын табуға

4. жақын жатқан бүтінге дейін жуықтау мүмкіндік береді

1. Белгілі бір оператордың орындалу нәтижесінде айнымалылар а=3; с=9. Мәндеріне ие болады. Осы оператордың дұрыс жазбасын көрсетіңдер:

1. a:=sqr(c)

2. c:=sqr(a)

3. a:=sqrt(c)

4. c:=sqrt(a)

1. х=2,74 айнымалысы үшін z=Int(x) операторының орындалуы нәтижесінде z айнымалысына ... мәні меншіктеледі:

1. 2.74

2. 0.74

3. 3

4. 2

1. Өрнектердің Pascal тілінде дұрыс жазылуын бабыңдар: (16у+3)²-2у.

1. Sqr(x)-(24*y+10)-2*y

2. Frac (16*y+3)-2*y

3. Int (16*y+3)-2y

4. Sqr(16y+3)-2y

1. Өрнектердің Pascal тілінде дұрыс жазылуын бабыңдар:

1. Sqr(x)+(24*y+10)/15

2. Sqr(x)+(24*y+10/15)

3. Sqrt(x)+(24*y+10)/15

4. Sqr(x)+24*y+10/15

ІІІ. Жаңа сабақ.

Әрекеттерді бірінен соң бірі тізбектеле орындалатын алгоритмдер сызықты алгоритмдер деп аталады.

Мысал;

Ботагөздің үйден мектепке дейінгі жолы бірнеше кесінділерден тұрады. Алдымен түзу, одан кейін оңға бұрылып, жүру қажет. Осыдан кейін ол құрбысы Құралайды кездестіреді және олар мектепке қарай қалған арақашықтықты жүріп өтеді. Оның жасындағы қыздың қозғалыс жылдамдығы тұрақты және ол км\сағ-пен өлшенедію. Бірақ Ботагөз құрбысымен келе жатып жол бойы екеуі әңгіме-дүкен құрғандықтан әрі кездескен мысықтарға қарап, аландағандықтан ақырын жүреді Ботагөздің үйден мектепке дейінгі уақытын есептейтін программа құрыңдар.

Есепті шешу қадамдары

1. Есептің математикалық шешімі .

a+b=r1 – Ботагөздің үйден Құралайға кезіккенге дейінгі ара-қашықтығы м-мен өлшенеді.

r1: 1000=r2-Ботагөздің үйден Қүралайға кезіккенге дейінгі арақашықтығы км-мен өлшенеді.

Арақашықтық өлшемі-м-ді, км-ге айналдыру керек, себебі әрі қарай қозғалу жылдамдығы км\сағ-пен өрнектеледі.

r2:d=t1-Ботагөздің үйден Құралайға кезіккенгедейінгі жұмсаған уақыты. Дәл осылай қыздардың мектепке дейін бірге барған уақытын табамыз: с:1000:е=t2.

Енді табылған уақыт аралықтарын қосу қалды: t1+t2=t(c).

1. Алгоритмнің блок-сұлбасын құру.

Блок-сұлба үшін мына мәліметтерді енгізу қажет болады:

1. Ботагөздің бұрылысқа дейін дүрген арақашықтығы;

2. Ботакөздің құрбысын кездестіргенге дейінгі дүрген екінші арақашықтығы;

3. Құрбылрдың бірге жүріп өткен арақашықтығы;

4. Ботакөз бен Құралайдың бірге жүрген қозғаолыс жылдамдығы;

5. Ботакөз бен Құралайдың бірге жүрген қозғалыс жылдамдығы.

1. Блок-сұдбаны осындай түрде қалдыруға немесе формулаларды түрлендіруге болады, сол бойынша ізделініп отырған уақыт табылады:

t=(a+b)/1000/d+c/1000/e

r1=a+b

r2=R1/1000

t1=R2/d

t2=c/1000/e

t=t1+t2

Есепті шешу алгоритмңнің блок-сұлбасы

Есепті шешудің түрленген алгоритмінің блок-сұлбасы

1. Программалау кезені.

Program 3misal;

Uses crt;

Var a,b,c,d.e.t: real; {Айнымалылар типін real деп береміз, өйткені бұлшамалар ондық бөлшіш болуы мүмкін }

Begin

Clrscr;

{Мәліметтерді енгзу}

Write (‘a=’); readln(a);

Write (‘b=’); readln(b);

Write (‘c=’); readln(c);

Write (‘d=’); readln(d);

Write (‘d=’); readln(d);

Write (‘e=’); readln(e);

t:=(a+b)/1000/d+c/1000/e;{Уақытты табу}

Writeln(t); {Нәтижені шығару}

End

1. Компиляция жасап, программаны орындаймыз.

Программаның интерфейсі қосымша толықтыруды қажет етеді. Толықтырулар:

• Программаныңатауын жазу. Мысалы «Мектепке дейінгі уақытты табу».

• Программаның атауын бос жолмен программаның қалған бөлігінің орындалуынан бөліп қою керек. (Writeln бос операторымен)

• Шамаларды енгізу операторларына түсіндрмені қосукерек. Мылалы, «бұрылысқадейнгі бірінші арақашықты метр өлшемінде енгізіңдер», ол қолданушыға біздің программада a,b,c,d.e параметрлерімен нені белгілегенімізді түсінікті болу үшін қажет.

• t айнымалысы үшін нәтиженің шығару пішімін анықтау. Мысалы, үтірден кейн тек екі белгіні қалдыру.

• Readln бос операторын программаның соңында орындалу нәтижесін экранда кідірту үшін қосу керек.

Өзгертулер енгізілген соң келесі программа алынады:

Program 3misal; Uses crt;

Var a,b,c,d.e.t: real;

Begin

Clrscr;

Writeln (‘Мектепке дейнгі уақытты табу’);

Writeln;

Write (‘Бұрылысқа дейінгі бірінші арақашықтықты м бойынша енгізіңдер’);

Writeln(а);

Write (‘Құрбысымен кездескенге дейінгі екінші арақашықтықты м бойынша енгізіңдер’);

Writeln(b);

Write (‘Құрбылар бірге жүріп өткен үшінші арақашықтықты енгізіңдер’);

Writeln(с);

Write (‘Ботагөздің жалғыз жүрген жылдамдығын км/ссғ енгізіңдер’);

Writeln(d);

Write (‘Құрбылар бірге жүріп өткен жылдамдықты енгізіңдер’);

Writeln(е);

t:=(a+b)/1000/d+c/1000/e;

Writeln(‘үйден мектепке дейін кеткен’, t:6:2a уақытқа тең);

Writeln(t);

End

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту:

1-тапсырма

Бір мемлекетте тұратын халық саны мен жер көлемінің ауданыналып, осы метоекеттегі халық тығыздығын анықтаңдар.

uses crt;

var n,s,p:real;

begin

clrscr;

write('s,n=');readLn(s,n);

p=n/s;

write('p=',p:0:2);

readkey;

end.

2-тапсырма

Жай бөлшектерді қосатын программаны құрыңдар.

uses crt;

var a,b,c,d:integer;

begin

clrscr;

write('a/b=');read(a,b);

write('c/d=');read(c,d);

write(a,'/',b,'+',c,'/',d,'=');

write(a*d+b*c,'/',b*d);

write('=',(a*d+b*c)/(b*d):2:3);

readkey;

end.

Үйге тапсырма:

§13 «Cызықтық алгоритмдерді программалау» тақырыптарын оқып келу. 81-86 беттер.

V . Қорытындылау:

1. Программаны компиляция мен орындауға қалай жібереді?

2. Программаның басы мен соңындағы операторлар қалай жазылады?

3. Pascal тілінде программа қандай бөлімдерден тұрады

VІ. Оқушыларды бағалау.