Файлда а?паратты сы?у процесі деректерді м?ра?аттау терминімен аталады.
М?ра?аттал?ан файл – арнайы ?діспен ?йымдастырыл?ан файл, оны? ішінде бір немесе бірнеше файл немесе сы?ыл?ан ?апшы? болуы м?мкін.
М?ра?аттан алу – б?л файлдарды м?ра?ат?а орналастыр?ан?а дейін ?андай т?рде болса, архивтен тура сондай т?рде ?алпына келтіру процесі.
Файлдарды ?аттау мен шешуді ж?зеге асыратын программалар м?ра?аттаушылар деп аталады.
К?лемі бойынша ?лкен м?ра?аттал?ан файл бірнеше дискілерде (томдарда) орналасуы м?мкін. М?ндай м?ра?аттар к?птомды деп аталады. Том- б?л к?птомды м?ра?атты? ??раушы б?лігі. М?ра?атты бірнеше б?ліктерден ??растыра отырып, оны? б?ліктерін бірнеше дискетке жазу?а болады.
М?ра?аттаушыларды? б?рі м?ра?аттауды? негізгі функцияларын орындайды:
жа?а м?ра?ат жасау;
м?ра?аттан файылдарды шы?ару;
бар м?ра?ат?а файылдарды ?осу;
?зі шешілетін м?ра?ат жасау;
к?птомды м?ра?ат жасау;
за?ымдал?ан м?ра?атты толы? немесе жартылай ?алпына келтіру;
М?ра?атты ?зірлеу ?шін жетектегішті ашып, м?ра?атталуы тиіс файлды табамыз. Оны тінтуірді? он жа? пернесімен шертіп, м?тінм?ндік м?зірден М?ра?атт?а ?стеу ?мірін та?даймыз. М?ра?аттаушы ба?дарламаны? М?ра?атты? аты ж?не параметрлері деген с?хбат терезесі ашылады, онда Жарайды батырмасын басу керек. Жасал?ан м?ра?атты? файл файлдар тізіміні? со?ында к?рініс табады.
?ажет болса, м?ра?аттаушы ба?дарлама терезесінде м?ра?атты? файлды? ?ысу параметрлерін, атын ж?не орналасатын жерін ?згертуге болады.
М?ра?аттал?ан файлды ?айтып ?алпына келтіру ?шін жетектегішті ашып, м?ра?атты? файлды тауып алып, т?нтуірді? о? жа? пернесімен шертіп, А?ымда?ы ?алта?а б?ліп алу ?мірін та?даймыз. А?ымда?ы ?алта файлдары тізіміні? со?ында м?ра?аттан б?ліп алын?ан файлдар пайда болады.
Е? алдымен, WinRAR-ды іске ?осу ?ажет. Ол ?шін WinRAR белгішесін белгілеп алып, тыш?анды екі рет шертеміз немесе Enter-ді басамыз. Сонымен ?атар «Іске ?осу » менюіндегі «Программалар» пунктінен WinRAR- ды та?дап кіруімізге де болады.
WinRAR іске ?осыл?ан терезеде а?ымда?ы буманы? ішіндегі файлдар ж?не бумалар тізімі к?рсетіледі. Біз бірден архивтейтін файл т?р?ан бума?а ?туіміз ?ажет. А?ымда?ы дискіні ?згерту ?шін Ctrl+D пернелер комбинациясын пайдаланамыз, дискілер тізімінен аспаптар та?тасында?ы немесе терезені? сол жа? б?рышында?ы керекті диск белгішесін шертеміз. Сырт?ы бума?а шы?у ?шін BackSpace ( BS ) немесе Ctrl+PgUp пернелерін, ?йтпесе аспаптар та?тасында?ы «Жо?ары» деген кішкене батырманы ?олданамыз. Бас?а бума?а ?ту ?шін Enter, Ctrl+PgDn пернелерді? бірінбасамыз немесе сол бума белгісін екі рет шертеміз. Дискіні? т?пкі бумасына ?ту ?шін Ctrl+/ пернелерін басу ?ажет. ?ажет файлдар бар бума?а кірген со?,архивтейтін файлдар мен бумаларды ерекшелеп белгілейміз. Б?ны курсорды бас?ару-ба?ыттауыш пернелері немесе тыш?анны? сол жа? батырмасымен Shift (Сілтеу ж?не Windows-ты? бас?а да программаларында?ыдай сия?ты) пернесін бірге басу ар?ылы ж?зеге асырамыз.WinRAR терезесінде файлдарды ерекшелеп белгілеу ?шін ’’Бос орын ‘’ ж?не Ins пернелерін ?олдану?а да болады. Цифрлы? пернедегі +,- пернелері файлдар тобын ерекшелеп белгілеуге немесе белгілеуді? алып тастау м?мкіндіктерінен ту?ызады.
Бір немесе бірнеше файлдардан ерекшелеп алып,?осу батырмасын шертеміз (м?ны Alt+A пернелері немесе Командалар менюінен “Файылдар архивке ?осу’’командасын та?дау ар?ылыда іске асырамыз).Пайда бол?ан с?хбаттерезесіне архивті?атын енгіземіз немесе алдын ала келісім бойынша берілген атын растау ?ажет.Осы жерден жа?а архивті?(RAR немесе ZIP)форматын,?ысу т?сілін,том к?лемін ж?не бас?а да архивтеуді? параметрлерін та?дау?а болады.Б?л с??бат туралы архивке ат беру,параметрлер енгізіу С?хбат б?лімінде толы? сипатталады. Архивті жасау ?шін ОК батырмасын шертіу ?ажет.
Архивтеу кезінде статистикалы? терезе пайда болады.Егер ?ысу процесін кенеттен то?тату ?ажет болса,сол терезеде Болдырмау батымасын басу керек.WinRAR терезесін ж?йелік науда (tray) кішірейтіп ы?шамдау ?шін,Фонды? батырмасын басамыз.Архивтеу ая?тал?ан со?,статистика терезесі жойылады,ал жасал?ан архив а?ымды белгіленген файл к?йінде ?алады.
Жасал?ан RARархивіне тасымалдау ар?ылы файлдарды ?осу?а да болады.Егер WinRAR терезесінде архивті белгілеп ж?не оны?аиында (немесе тыш?анды екі рет шерті?із) пернесін басса?,RAR архивті о?ып,мазм?нын к?тсетеді.Енді терезеде бас?а файлдарды ?арапайым тасымалдау ар?ылы архивке файлдарды ?оса аламыз.
Файлдарды архивтен шы?арып алу
Win RAR ортасында архивтен файлды шы?арып алу ?шін, алдымен архивті ашып алу керек. Оны т?менде к?рсетілген бірнеше т?сілмен жасай аламыз:
- Windows ортасында архивтік файл?а екі рет тыш?анды шерту немесе Enter- ді басу (Сілтемеде немесе Ж?мыс столында). Егер Win RAR орнатыл?ан кезде (алдын ала келісім бойынша) архив- файл типімен байланыс?ан болса, онда архив Win RAR – да ашылады. Б?л ?рекетті кейіннен Win RAR – ды орнатып бол?ан со? да «Интеграциялау» с?хбаты к?мегімен жасау?а да болады;
- командалар ?атарынан параметр т?рінде архивтік атпен Win RAR – ды іске ?осу;
Win RAR терезесінде архивті аш?анда, оны? мазм?ны шы?ады. Шы?арып алынатын керек файлды ж?не буманы ерекшелеп алу ?ажет. Ол ?шін «Бос орын» ж?не Ins пернелерін ?олдану?а болады. Цифрлы? пернедегі<->, <+> пернелері файлдар тобын толы? ерекшелеп белгілеуге немесе белгілеуді алып тастау?а м?мкіндіктер ту?ызады.
Бір немесе бірнеше файлдарды белгілеп ал?ан со?, Win RAR терезесіндегі Шы?у батырмасын басамыз (оны Alt+E пернелері немесе Командалар менюінен «Файлды архивтен шы?ару» пункітін та?дау ар?ылы орындаса да болады). Егер де архивтен шы?арыл?ан файлды бас?а бума?а са?та?ы?ыз келсе Шы?ару. (немесе Alt+A- ны басы?ыз) батырмасына шертіп, пайда бол?ан терезеде ?ажет жолды к?рсетіп, ОК- ны басу керек. М?нда бірнеше ?осымша параметрлерді ауыстыру болады (б?л туралы толы?ыра? информацияны С?хбат б?лімінде о?и аласыз).
Архивтеу кезінде статистикалы? терезені пайдаланып, ?ысу процесін то?тату?а болады. Ол ?шін Болдырмау батырмасын басу керек. Win RAR терезесін ж?йелік науада (tray) кішірейту ?шін, Фонды? батырмасын басамыз. Архивтен шы?ару ?атесіз ая?талса, онда Win RAR ?з ортасына оралады, ал кері жа?дайда диагностикалы? хабарламасы бар Терезе пайда болады.
?йге тапсырма:
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Ақпаратты сығу – файлда жадтың сақтау көлемі кішірейтетін ақпаратты түрлендіру процесі.
Файлда ақпаратты сығу процесі деректерді мұрағаттау терминімен аталады.
Мұрағатталған файл – арнайы әдіспен ұйымдастырылған файл, оның ішінде бір немесе бірнеше файл немесе сығылған қапшық болуы мүмкін.
Мұрағаттан алу – бұл файлдарды мұрағатқа орналастырғанға дейін қандай түрде болса, архивтен тура сондай түрде қалпына келтіру процесі.
Файлдарды қаттау мен шешуді жүзеге асыратын программалар мұрағаттаушылар деп аталады.
Көлемі бойынша үлкен мұрағатталған файл бірнеше дискілерде (томдарда) орналасуы мүмкін. Мұндай мұрағаттар көптомды деп аталады. Том- бұл көптомды мұрағаттың құраушы бөлігі. Мұрағатты бірнеше бөліктерден құрастыра отырып, оның бөліктерін бірнеше дискетке жазуға болады.
Мұрағаттаушылардың бәрі мұрағаттаудың негізгі функцияларын орындайды:
жаңа мұрағат жасау;
мұрағаттан файылдарды шығару;
бар мұрағатқа файылдарды қосу;
өзі шешілетін мұрағат жасау;
көптомды мұрағат жасау;
зақымдалған мұрағатты толық немесе жартылай қалпына келтіру;
мұрағатты бөгде адамдардың қарауынан және өзгертуінен қорғау.
Мұрағатты әзірлеу үшін жетектегішті ашып, мұрағатталуы тиіс файлды табамыз. Оны тінтуірдің он жақ пернесімен шертіп, мәтінмәндік мәзірден Мұрағаттқа үстеу әмірін таңдаймыз. Мұрағаттаушы бағдарламаның Мұрағаттың аты және параметрлері деген сұхбат терезесі ашылады, онда Жарайды батырмасын басу керек. Жасалған мұрағаттық файл файлдар тізімінің соңында көрініс табады.
Қажет болса, мұрағаттаушы бағдарлама терезесінде мұрағаттық файлдың қысу параметрлерін, атын және орналасатын жерін өзгертуге болады.
Мұрағатталған файлды қайтып қалпына келтіру үшін жетектегішті ашып, мұрағаттық файлды тауып алып, түнтуірдің оң жақ пернесімен шертіп, Ағымдағы қалтаға бөліп алу әмірін таңдаймыз. Ағымдағы қалта файлдары тізімінің соңында мұрағаттан бөліп алынған файлдар пайда болады.
Ең алдымен, WinRAR-ды іске қосу қажет. Ол үшін WinRAR белгішесін белгілеп алып, тышқанды екі рет шертеміз немесе Enter-ді басамыз. Сонымен қатар «Іске қосу » менюіндегі «Программалар» пунктінен WinRAR- ды таңдап кіруімізге де болады.
WinRAR іске қосылған терезеде ағымдағы буманың ішіндегі файлдар және бумалар тізімі көрсетіледі. Біз бірден архивтейтін файл тұрған бумаға өтуіміз қажет. Ағымдағы дискіні өзгерту үшін Ctrl+D пернелер комбинациясын пайдаланамыз, дискілер тізімінен аспаптар тақтасындағы немесе терезенің сол жақ бұрышындағы керекті диск белгішесін шертеміз. Сыртқы бумаға шығу үшін BackSpace ( BS ) немесе Ctrl+PgUp пернелерін, әйтпесе аспаптар тақтасындағы «Жоғары» деген кішкене батырманы қолданамыз. Басқа бумаға өту үшін Enter, Ctrl+PgDn пернелердің бірінбасамыз немесе сол бума белгісін екі рет шертеміз. Дискінің түпкі бумасына өту үшін Ctrl+/ пернелерін басу қажет. Қажет файлдар бар бумаға кірген соң,архивтейтін файлдар мен бумаларды ерекшелеп белгілейміз. Бұны курсорды басқару-бағыттауыш пернелері немесе тышқанның сол жақ батырмасымен Shift (Сілтеу және Windows-тың басқа да программаларындағыдай сияқты) пернесін бірге басу арқылы жүзеге асырамыз.WinRAR терезесінде файлдарды ерекшелеп белгілеу үшін ’’Бос орын ‘’ және Ins пернелерін қолдануға да болады. Цифрлық пернедегі +,- пернелері файлдар тобын ерекшелеп белгілеуге немесе белгілеудің алып тастау мүмкіндіктерінен туғызады.
Бір немесе бірнеше файлдардан ерекшелеп алып,Қосу батырмасын шертеміз (мұны Alt+A пернелері немесе Командалар менюінен “Файылдар архивке қосу’’командасын таңдау арқылыда іске асырамыз).Пайда болған сұхбаттерезесіне архивтіңатын енгіземіз немесе алдын ала келісім бойынша берілген атын растау қажет.Осы жерден жаңа архивтің(RAR немесе ZIP)форматын ,қысу тәсілін ,том көлемін және басқа да архивтеудің параметрлерін таңдауға болады.Бұл сұқбат туралы архивке ат беру,параметрлер енгізіу Сұхбат бөлімінде толық сипатталады. Архивті жасау үшін ОК батырмасын шертіу қажет.
Архивтеу кезінде статистикалық терезе пайда болады.Егер қысу процесін кенеттен тоқтату қажет болса ,сол терезеде Болдырмау батымасын басу керек.WinRAR терезесін жүйелік науда (tray) кішірейтіп ықшамдау үшін,Фондық батырмасын басамыз.Архивтеу аяқталған соң,статистика терезесі жойылады,ал жасалған архив ағымды белгіленген файл күйінде қалады.
Жасалған RARархивіне тасымалдау арқылы файлдарды қосуға да болады.Егер WinRAR терезесінде архивті белгілеп және оныңаиында (немесе тышқанды екі рет шертіңіз) пернесін бассақ,RAR архивті оқып,мазмұнын көтсетеді.Енді терезеде басқа файлдарды қарапайым тасымалдау арқылы архивке файлдарды қоса аламыз.
Файлдарды архивтен шығарып алу
Win RAR ортасында архивтен файлды шығарып алу үшін, алдымен архивті ашып алу керек. Оны төменде көрсетілген бірнеше тәсілмен жасай аламыз:
- Windows ортасында архивтік файлға екі рет тышқанды шерту немесе Enter- ді басу (Сілтемеде немесе Жұмыс столында). ЕгерWin RAR орнатылған кезде (алдын ала келісім бойынша) архив- файлтипіменбайланысқан болса, онда архив Win RAR – да ашылады. Бұл әрекетті кейіннен Win RAR – ды орнатып болған соң да «Интеграциялау»сұхбатыкөмегімен жасауға да болады;
- Win RAR терезесіне немесе белгішесіне архивті тасымалдау. Бұны жасамас бұрын Win RAR терезесінде басқа архивтің ашық болмағандығы тексеріп алған жөн, себебі тасымалданатын архивіміз басқасына қосылып кетуі мүмкін;
-командаларқатарынан параметр түрінде архивтік атпен Win RAR – ды іске қосу;
Win RAR терезесінде архивті ашқанда, оның мазмұны шығады. Шығарып алынатын керек файлды және буманы ерекшелеп алу қажет. Ол үшін «Бос орын» және Ins пернелерін қолдануға болады. Цифрлық пернедегі, пернелері файлдар тобын толық ерекшелеп белгілеуге немесе белгілеуді алып тастауға мүмкіндіктер туғызады.
Бір немесе бірнеше файлдарды белгілеп алған соң, Win RAR терезесіндегі Шығу батырмасын басамыз (оны Alt+E пернелері немесе Командалар менюінен «Файлды архивтен шығару» пункітін таңдау арқылы орындаса да болады). Егер де архивтен шығарылған файлды басқа бумаға сақтағыңыз келсе Шығару... (немесе Alt+A- ны басыңыз) батырмасына шертіп, пайда болған терезеде қажет жолды көрсетіп, ОК- ны басу керек. Мұнда бірнеше қосымша параметрлерді ауыстыру болады (бұл туралы толығырақ информацияны Сұхбат бөлімінде оқи аласыз).
Архивтеу кезінде статистикалық терезені пайдаланып, қысу процесін тоқтатуға болады. Ол үшін Болдырмау батырмасын басу керек. Win RAR терезесін жүйелік науада (tray) кішірейту үшін, Фондық батырмасын басамыз. Архивтен шығару қатесіз аяқталса, онда Win RAR өз ортасына оралады, ал кері жағдайда диагностикалық хабарламасы бар Терезе пайда болады.
