(Ойынны? шарты бойынша о?ушылар ??лыпты ашулары тиіс. Ол ?шін ??лыпты? айналасында т?р?ан т?рлі т?сті фигураларда жасырын?ан с?ра?тар?а жауап беріп, ?р жауапты? бас ?ріптерінен информатика п?ніні? негізгі ??ымдарыны? бірін табады. ??лыпты? коды осы с?з болып табылады.)
1. Тек автокод т?рінде жазыл?ан программаларды ?ана машина тіліне аударатын транслятор (ассемблер)
2. Пікірлер ж?не оларды? байланыстары туралы ?ылым? (логика)
8. Принтерлерді? е? ?арапайымы ж?не арзаны не деп аталады?(матрицалы?)
??лыпты? коды: (а л г о р и т м)
Алгоритм дегеніміз- берілген есепті? шы?ару жолын реттелген амалдар тізбегі т?ріне келтіру. «Алгоритм» атауы ата?ты араб математигі ?бу Жафар М?хаммед ибн М?са ?л-Хорезми есіміні? латынша Algorithmi болып жазылуынан шы??ан.
1. Сызы?ты? алгоритм - тізбектеле орналас?ан командалардан, ал блок-схемалары бір сызы? бойына орналас?ан тізбекті блоктардан т?рады. ?рекеттерді? тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм – сызы?ты? алгоритм деп аталады.
Сызы?ты? алгоритм командалары осында к?рсетілген рет бойынша орындалатын тізбектеле орналас?ан командалардан (блоктардан) т?рады.
2. Тарма?талу алгоритмдері. Тарма?талу алгоритмінде к?бінесе арифметикалы? те?сіздік т?рінде берілген логикалы? шарт тексеріледі. Егер орындалса, онда алгоритм бір тарма?пен ж?зеге асырылады да, со?ында екі тарма? ?айта бірігеді. М?ндай алгоритмдер шартты тексеру немесе тарма?талу командасы деп аталады. Оны алгоритмдік тілде ?рнектегенде егер, онда, ?йтпесе, бітті т?йінді с?здері пайдаланылады. Орындау т?сіліне байланысты тарма?талу командасы «та?дау»(толымды) ж?не «аттап ?ту» (толымсыз) болып екі т?рге б?лінеді.
3. Циклдік алгоритмдер. К?птеген алгоритмдерде белгілі бір ?рекеттер тізбегі бірнеше рет ?айталанып орындалып отырады. Математикада есеп шы?ару кезінде бір те?деуді пайдаланып, онда?ы айнымалы м?ніні? ?згеруіне байланысты оны бірнеше рет ?айталап есептеуге тура келеді. Осындай есептеу процесі б?ліктеріні? ?айталап орындалуын цикл деп атайды, ал ?айталанатын б?лігі бар алгоритмдер тобы циклдік алгоритмдерге жатады. ?айталану командасын алгоритмдік тілде жазу ?шін ?зірше (?зір), цикл басы (цб), ж?не цикл со?ы (цс) т?йінді с?здер ?олданылады.
І?. Жа?а т?сінікті тексеру: ??зырлылы? тапсырма (ж?пты? ж?мыс), бір партада ж?п болып отыр?ан о?ушылар?а т?мендегідей кесте бейнеленген кеспе карточкалар таратылады.
Р/с
С?ра?
Жауап
1
Алгоритм типтері 4-ке б?лінеді.
И?/Жо?
2
Орындау т?сіліне байланысты тарма?талу командасы толымды ж?не толымсыз болып екі т?рге б?лінеді.
И?/Жо?
3
Тарма?талу алгоритмін алгоритмдік тілде ?рнектегенде егер, м?нда, ?йткені, со?ы деген т?йінді с?здер ?олданылады
И?/Жо?
4
Есептеу процесі б?ліктеріні? ?айталанып орындалуын цикл деп атайды
И?/Жо?
5
?айталану командасын алгоритмдік тілде жазу ?шін ?зірше, цикл, цикл т?йіні деген т?йінді с?здер ?олданылады
И?/Жо?
V. Жа?а та?ырыпты бекіту: Ке?ейтілген тапсырма (жеке ж?мыс)
1-кесте
Р/с
С?ра?тар
Д?рыс жауап
Жауаптар
1
Сызы?ты? алгоритм дегеніміз не?
А) ?андай ба бір шарт?а т?уелді болатын алгоритм
2
Тарма?талу алгоритмі дегеніміз не?
В) ?айталанатын б?лігі бар алгоритмдер
3
Циклдік алгоритмі дегеніміз не?
С) ?рекеттерді? тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм
VІ. ?орытындылау « Мен т?сіндім. » а?ашы
(о?ушылар саба?та т?сінгендерін кеспе ?а?аз?а жазып, «мен т?сіндім.» а?ашына жапсырады)
?ІІ. ?йге тапсырма: Алгоритм типтері
(сызы?ты, тарма?талу ж?не циклдік алгоритмдер)
VІІІ. О?ушылар е?бегін ба?алау:
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Корпусқа орнатылған, өлшемі бірнеше квадрат милиметр болатын электрондық схема, компьютердің басты элементі
процессор
4
Өзгеретін ақпаратты сақтауға арналған құрылғы
Жедел жады
5
Энергияға тәуелсіз, мәліметтерді микросұлбаларда жазуға және сақтауға мүмкіндік беретін жадының түрі
Флэш-жады
6
Компьютердің программасы жұмыс істеген кезде шығаратын ақпараттарды бейнелеуге арналған негізгі құрылғы
Монитор
7
Компьютерге қосылған басып шығаратын құрылғы
Принтер
8
Операциялық жүйе неше бөліктен тұрады және атаңыз
3 (ядро, драйвер және интерфейс)
9
Командалық интерпретатор
Ядро
10
Бір мезгілде орындалатын процестердің санына байланысты операциялық жүйелер нешеге бөлінеді
2-ге (біртапсырмалы, көптапсырмалы)
2. «Құлыпты аш!» ойыны.
(Ойынның шарты бойынша оқушылар құлыпты ашулары тиіс. Ол үшін құлыптың айналасында тұрған түрлі түсті фигураларда жасырынған сұрақтарға жауап беріп, әр жауаптың бас әріптерінен информатика пәнінің негізгі ұғымдарының бірін табады. Құлыптың коды осы сөз болып табылады.)
1. Тек автокод түрінде жазылған программаларды ғана машина тіліне аударатын транслятор (ассемблер)
2. Пікірлер және олардың байланыстары туралы ғылым? (логика)
3. Операциялық жүйеде пайдаланушы интерфейсін басқаша қалай атауға болады? (графикалық)
4. Есептеу процестері мен компьютерді басқару және пайдаланушы мен аппаратураны байланыстыратын жинақталған программа (Операциялық жүйе)
5. Процессор ішіндегі жады ұяшығы не деп аталады?
(регистр немесе реттеуші тетік)
6. Дискета .......... магнитті дискілердегі ақпарат тасымалдаушы (иілгіш)
7. Ноутбук қандай компьютерлер қатарына жатады? (тасымал)
8. Принтерлердің ең қарапайымы және арзаны не деп аталады?(матрицалық)
Құлыптың коды: (а л г о р и т м)
Алгоритм дегеніміз- берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегі түріне келтіру. «Алгоритм» атауы атақты араб математигі Әбу Жафар Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми есімінің латынша Algorithmi болып жазылуынан шыққан.
III. Жаңа сабақты түсіндіру:
Алгоритм блоктарының өзара байланысуына қарай үш құрылымға – сызықтық, тармақталу және циклдік түрлерге бөлінеді.
1. Сызықтық алгоритм - тізбектеле орналасқан командалардан, ал блок-схемалары бір сызық бойына орналасқан тізбекті блоктардан тұрады. Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм – сызықтық алгоритм деп аталады.
Сызықтық алгоритм командалары осында көрсетілген рет бойынша орындалатын тізбектеле орналасқан командалардан (блоктардан) тұрады.
Мысалы: Мектепке бару алгоритмі блок-схемасы
алгмектеп
басы
үйден шығу;
аялдамаға бару;
автобусқа отыру;
Орындалатын әрекеттер
мектеп аялдамасынан түсу;
мектепке кіру;
сыныпқа кіру.
соңы
2. Тармақталу алгоритмдері. Тармақталу алгоритмінде көбінесе арифметикалық теңсіздік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі. Егер орындалса, онда алгоритм бір тармақпен жүзеге асырылады да, соңында екі тармақ қайта бірігеді. Мұндай алгоритмдер шартты тексеру немесе тармақталу командасы деп аталады. Оны алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, онда, әйтпесе, бітті түйінді сөздері пайдаланылады. Орындау тәсіліне байланысты тармақталу командасы «таңдау»(толымды) және «аттап өту» (толымсыз) болып екі түрге бөлінеді.
1-серия
2-серия
Тармақталу алгоритмінің блок-сызбасы
Мысалы: Үйде үш қарбыз бар. Оның біреуі шикі. Табу керек, піспеген қарбызды. Піспеген қарбыздың салмағы ауыр және піскен қарбыздар салмағы тең.
Алг піспеген қарбыз (нақ қ1,қ2,қ3, у)
нәт у
басы
егер қ1= қ2
онда y:= «қ3 піскен қарбыз»
әйтпесе
егер қ1қ2
онда y:= «қ1 піспеген қарбыз»
әйтпесе
y:= «қ2 піспеген қарбыз»
бітті
бітті
соңы
3. Циклдік алгоритмдер. Көптеген алгоритмдерде белгілі бір әрекеттер тізбегі бірнеше рет қайталанып орындалып отырады. Математикада есеп шығару кезінде бір теңдеуді пайдаланып, ондағы айнымалы мәнінің өзгеруіне байланысты оны бірнеше рет қайталап есептеуге тура келеді. Осындай есептеу процесі бөліктерінің қайталап орындалуын цикл деп атайды, ал қайталанатын бөлігі бар алгоритмдер тобы циклдік алгоритмдерге жатады. Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше (әзір), цикл басы (цб), және цикл соңы (цс) түйінді сөздер қолданылады.
Мысал: Барлық екі таңбалы сандардың қосындысын табатын алгоритм жазыңыз
алг екі таңбалы сан;
арг бүтін max, I;
нәт нақты S;
басы
i:= 10; s:=0;
әзір i
цикл басы
S:=S+1;
цикл соңы;
соңы.
ІҮ. Жаңа түсінікті тексеру: Құзырлылық тапсырма (жұптық жұмыс), бір партада жұп болып отырған оқушыларға төмендегідей кесте бейнеленген кеспе карточкалар таратылады.
Р/с
Сұрақ
Жауап
1
Алгоритм типтері 4-ке бөлінеді.
Иә/Жоқ
2
Орындау тәсіліне байланысты тармақталу командасы толымды және толымсыз болып екі түрге бөлінеді.
Иә/Жоқ
3
Тармақталу алгоритмін алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, мұнда, өйткені, соңы деген түйінді сөздер қолданылады
Иә/Жоқ
4
Есептеу процесі бөліктерінің қайталанып орындалуын цикл деп атайды
Иә/Жоқ
5
Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше, цикл, цикл түйіні деген түйінді сөздер қолданылады
Иә/Жоқ
Ескерту: (неге иә, неге жоқ деп жауап бергендеріңді түсіндіріңдер):......................................
Мысалы: Мектепке бару алгоритмі блок-схемасы
асы
үйден шығу; 
сыныпқа кіру. 
