Саба? та?ырыбы: Аппаратты? ??рыл?ы.
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: ДК ??рыл?ыларымен таныу. Компьютерді? ішкі ??рыл?ылары.
Дамытушылы?: логикалы? ойлауды дамыту.
Т?рбиешілік: информатика п?ніне ?ызы?ушылы?ты ояту.
Саба?ты? т?рі: жа?а та?ырып.
Саба? ?ткізу ?дісі: корсете т?сіндіру
К?рнекілік: компьютерді? ??рыл?ылары.
І. ?йымдастыру кезе?і.
Балалар, сендер компьютер а?параттты са?тау, т?рлендіру, беру ?шін арнайы есептеуіш машина екендігін білесі?дер. Ал компьютер ?алай ж?мыс істейді, ол ?андай б?ліктерден т?ратынды?ын б?гінгі саба?та ?теміз.
ІІ. Жа?а та?ырып.
Компьютер с?зі есептеуіш дегенді білдіреді. Я?ни есептеуге арнал?ан ??рыл?ы. Компьютер деректерді ба?дарламалап ??деуге арнал?ан электронды? ??рыл?ы. Компьютерлер тек ?ана есептей ?оймай, сонымен ?атар м?тінмен, гарфикамен, дыбыспен ж.т.б. ж?мыс істей аламыз.
Д?ние ж?зінде компьютер шы?аратын компаниялар к?п, біра? ДК-лерді? адаммен ?арым-?атынас жасау принципі б?рінде де бірдей. Кез келген компьютер ж?мыс істеу ?шін негізгі ?ш блок ?ажет: ж?йелік блок, монитор, пернета?та.
Ж?йелік блок – компьютерді? негізгі элементі. Онсыз ешбір компьютер ж?мыс істемейді. Онда микропроцессор, жедел жады, аналы? та?та, адаптерлер ж.т.б. орналас?ан.
Монитор –м?тіндік ж?не графикалы? а?параттарды экран?а шы?ару?а арнал?ан. Ол теледидар?а ??сас ??рыл?ы.
Пернета?та – а?параттар мне ДК-ні бас?ару командаларын енгізу ?ызметін ат?арады. Б?лардан бас?а компьютеде та?ы к?птеген ??рыл?ылар бар. Оларды енгізу-шы?ару ??рыл?ылары деп атайды.
Енгізу ??рыл?ыларына пернета?та, сканер, микрофон, модем жатады. Олар ар?ылы компьютерге кез келген графикалы?, м?тіндік, дыбысты? а?парат енгізіледі.
Шы?ару ??рыл?ыларына монитор, принтер, ??ла?ал?а, микрофон жатады.
Ал, компьютер ??рыл?ыларымен ?ыс?аша танысты?. Енді ж?йелік блокпен тере?ірек танысайы?.
Ж?йелік блок. Ж?йелік блок ішінде е? ма?ызды ??рауыштар орналас?ан негізгі торап болып табылады. Ж?йелік блокты? ішінде орналас?ан ??рыл?ыларды ішкі ??рыл?ылар деп аталады. Компьютерді? ішкі ??рыл?ылары:
- аналы? та?та
о?ан мыналар енгізілген:
- Жедел жад – компьютер ?осыл?ан кезде деректерді уа?ытша са?тау?а арнал?ан микросхемалар жиыны.
- Процессор – к?птеген математикалы? ж?не логиклы? операцияларды орындайтын негізгі микросхема.
- Микропроцессорлы? комплект(чипсет)- компьютеді? ішкі ??рыл?ыларды? ж?мысын бас?аратын микросхемалар жиыны.
- Шиналар – олар ар?ылы компьютерді? ішкі ??рыл?ылары? арасында сигнал алмасу ж?ргізілетін ?ткізгіштер жиыны. (компьтер ж?йелік блогын ашып, аналы? та?шаны, жадыны, микропрцессорды к?рсету, компьютерді? негізгі ??рыл?ыларыны? схемасы).
- ?атты диск ж.т.б.
Ж?йелік блокты? арт?ы та?тасында енетін желілерді ж?не порттарды (монитор порты, маус, пернета?та), ?осымша ??рыл?ыларды(принтер порты, модем, сканер, микрофон)?осатын?ос?ыштар орналас?ан.
Процессор – компьютерді? басты б?лігі.
Процессор – компьютерді? миы. Ол компьютерді бас?арады ж?не прогаммада?ы барлы? командалырды орындайды. Компьютерді? кез келген ж?мысы процессорды? ?атынасынсыз орындалмайды.
Компьютерді? ат?арасын ж?мысыны? б?рін , шын ма?ынасында, оны? бас микросхемасы – микропроцессор ат?арады. ?азіргі кезде е? к?п тара?ан PENTIUM фирмасыны? процессорлары. Компьютерді? негізгі мінездемелеріні? бірі – оны? амал орындау жылдамды?ы, ал жылдамды? жиілікпен ?лшенеді. Жиілік ?анша жо?ары болса, компьютер соншама жа?сы болады. Процессор жадпен бірігіп ж?мыс ат?арады.
Компьютерді? екі ішкі жад болады: т?ра?ты есте са?тау ж?не жедел есте са?тау.
Жедел жад. Жедел жад б?л деректерді са?тау?а ?абілетті кристалды ?яшы? сілем. Жадты? ?рбір ?яшы?ыны? ?зіні? адресі болады. Бір адрестелетін ?яшы?ты? 8 екілік ?яшы?ы бар, онда 8 бит деректер са?тау?а болады.
Жедел жадты? негізгі мінездемесі – оны? сыйымдылы?ы ж?не жылдамды?ы. Процессор мен ЖЕС ЭЕМ-ні? негізгі ??рыл?ысы болып табылады. Жедел жад компьютерде модульдер деп аталатын стандартты та?таларда орналасады. Жедел жадты? модульдерін аналы? та?тада?ы с?йкес ажыратпалар?а ?ондырады. Жедел жады? негізгі сипаттамалары жад к?лемі (4,8,16,32Мбайт) ж?не ?атынау уа?ыты.
Компьютерді ?ос?ан кезе?де оны? жедел жадында еште?е – деректер де , ба?дарламалар да болмайды, біра? процессорге ?уелі ал?аш?ы ?осу кезе?нен кейін командалар керек.
Т?ра?ты есте са?тау- ол компьютер ??растырушы фирма ?ондыр?ан схема т?рінде жасал?ан жад. Компьютерді ал?аш рет ?ос?анда а?парат ТЕС-дан алынады да, содан со? компьютерге орналастырыл?ан операционды? ж?йе іске ?осылады. Компьютерді с?ндіргенде т?ра?ты есте са?тауда са?талын?ан а?парат ?шірілмейді.
ТЕС: информацияларды т?ра?ты есте са?тау жады. Компьютерді ?шіргенде ТЕС-да?ы информация б?зылмайды. Б?нда жазыл?ан командаларды о?у?а болады.
ЖЕС: информацияны уа?ытша са?тау жады. Компьютерді ?шіргенде информация ?шеді.
ІІІ. ?орытынды.
Сонымен, б?гінгі біз саба?та компьютер ??рылымын ?ттік.
Пысы?тау с?ра?тары:
- Компьютерді? е? негізгі ??рылымдары?
- Компьютеді? ?осал?ы ??рылымдары?
- Ж?йелік блок ??рыл?ылары
- Жады т?рлері.