1.Білімділік. Белгілі бір ?рекеттер тізбегі бірнеше рет ?айталанатын болса, онда циклдік алгоритмдерді ?олдананып, есептерді шешу керектігін о?ушылар?а т?сіндіру. Осындай есептеулерді орында?ан кезде циклді алгоритмдерді ??руда?ы білімдерін арттыру. Циклдік алгоритмдерді? сызба-н?с?аларын ??рып, со?ан байланысты алгоритімін ж?не ба?дарламасы ??ру?а да?дыландыру.
2.Дамытушылы?. Циклдік алгоритмдерді ??ру кезінде есепті ж?йелеу ар?ылы шешіп, ойлау ?абілеттерін дамыту. ?айталау барысын орындау алдында оны? аргументіні? параметріні? ал?аш?ы м?нін енгізу ар?ылы, оны? ?адамын орнату жа?дайларын ?арастырып, циклдерге деген білімдерін дамыту.
К?птеген алгоритмдерде белгілі бір ?рекеттер тізбегі бірнеше рет ?айталанып орындалып отырады. Математикада есеп шы?ару кезінде бір те?деуді пайдаланып, онда?ы айнымалы м?ніні? ?згеруіне байланысты оны бірнеше рет ?айталап есептеуге тура келеді. Осындай есептеу процесі б?ліктеріні? талап орындауын цикл деп атайды, ал ?айталанатын б?лігі бар алгоритмдер тобы циклдік алгоритмдерге жатады. Циклдік алгоритмдерді пайдалану, оларды кейіннен программаларда цикл командалары т?рінде ?ыс?артып жазу м?мкіндігін береді.
Циклдік процесті ?амтамасыз ететін алгоритм б?лігін ?айталау командасы ??райды. Б?л команда алгоритмді жина?ы етіп жазу?а м?мкіндік береді.
?айталау командасын алгоритмдік тілде жазу ?шін ?зірше (?зір), цикл басы (цб) ж?не цикл со?ы (цс) т?йінді с?дері ?олданылады: ?зірше с?зінен кейін ?олданылатын шарт, ал цикл басы мен цикл со?ы т?йінді с?деріні? арасына ?айталанатын командалар жазылады. М?нда да цикл басы мен цикл со?ы т?йінді с?здер арасында?ы цикл аздап о??а ы?ыстырылып жазылады, олай ы?ыстыру ?айталанатын командаларды? орындалу реттігін т?сінуді о?айлатады.
?айталау саныны? алдын ала белгілі ж?не белгісіз болуына байланысты цикл екі т?рге б?лінеді. ?айталау саны алдын ала белгілі цикл – арифметикалы? цикл деп, орындалу саны белгісіз цикл - командалы? (итерациялы?) цикл деп аталады.
Арифметикалы? цикл. Арифметикалы? цикл е? ?арапайым цикл болып табылады ж?не практикада жиі ?олданылады. ?айталану барысында цикл параметрі арифметикалы? прогрессияны? за?ы бойынша т?ра?ты шама?а ?згеріп отырады. Алгоритм ат?арылар алдында цикл параметріні? бастап?ы м?ні белгілі, осыдан кейінгі ?айталану барысында цикл параметрі белгілі бір шама?а (?адам?а) ?згере отырып, алдын ала берілген со??ы м?нге жетуі ?ажет.
Алгорим мен программа жазуды же?ілдету ?шін циклдік алгоритмдер ы?шамдал?ан т?рде «модификатор» немесе «цикл басы» блогын пайдалану ар?ылы жазылады. Б?л программада?ы арифметикалы? циклді? ?з командалары былай жазылады:
Интерациалы? (?адамды?) цикл. Цикл орындалмас б?рын, оны? ?айталану саны белгісіз бол?ан жа?дайда, ?адамды? циклді пайдаланады. Циклді ая?тау ?шін белгілі бір шарт тексеріледі. Егер шарт орындалмаса, онда кайталану командасы ат?арылады. Ал шарт орындалса, онда цикл ?айталанбайды. ?адамды? циклді кескіндегенде модификатор ?олданылмайды, себебінеше рет ?айталанатынын алдын ала білмейміз. Енді ?адамды? циклге мысал келтірейік.
?айталану саны белгісіз циклдер:
Блок - схема
Алгоритм
Pascal
И? жо?
Алг
Басы
Енгізу
?зір шарт
Цб
Цикл денесі
Цс
Со?ы
While шарт do
Begin цикл денесі
End.
Мысалы: 1, 3, 5,., 15 сандар тізбегі берілген. Осы тізбекті? квадраттарыны? кестесін ??ру керек.
Берілген: х= 1
?ажетті формула: x:= x2
Блок - схема
Алгоритм
Pascal
И? Жо?
алг квадраттар кестесі
н?т б?т у
басы б?т х
х:= 1;
?зір x<=15
цб
у:= х2
шы?ару х, у;
х:= х+2;
цс
со?ы
Program kvkestesi;
Var x, y: integer;
Begin
x:= 1:
while x<=15 do
begin
y:= sqr(x);
writeln (x, y);
x:= x+2;
end;
end.
?ткенді пысы?тау:
Цикл деген не?
Циклді? т?рлері ?андай?
Цикл блогы ?алай сызылады?
Цикл блогында неше байланыс сызы?ы бар?
Циклда егер шарт болатын болса, онда ол ?алай орналасу керек?
?йге тапсырма: 1. Та?ырып мазм?нына дайындалу.
2. Есеп: 1, 3, 5,., 15 сандар тізбегі берілген. осы тізбекті? квадраттарыны? ?осындысын есептейтін блок-схема, алгоритм ж?не пргорамма ??рып келу керек.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«9 сынып.Циклдік алгоритмдер ж?не оны? т?рлері »
9 сынып
Сабақтың тақырыбы: Циклдік. алгоритмдер және оның түрлері
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік. Белгілі бір әрекеттер тізбегі бірнеше рет қайталанатын болса, онда циклдік алгоритмдерді қолдананып, есептерді шешу керектігін оқушыларға түсіндіру. Осындай есептеулерді орындаған кезде циклді алгоритмдерді құрудағы білімдерін арттыру. Циклдік алгоритмдердің сызба-нұсқаларын құрып, соған байланысты алгоритімін және бағдарламасы құруға дағдыландыру..
2.Дамытушылық. Циклдік алгоритмдерді құру кезінде есепті жүйелеу арқылы шешіп, ойлау қабілеттерін дамыту. Қайталау барысын орындау алдында оның аргументінің параметрінің алғашқы мәнін енгізу арқылы , оның қадамын орнату жағдайларын қарастырып, циклдерге деген білімдерін дамыту.
3.Тәрбиелік. Циклдік алгоритмдерді өмірмен байланыстыру арқылы оқушыларды цикілдің мәнін ұғуға тәрбиелеу. Оның қайтымдығына өмірмен байланыстырап, мысалдар кертілу арқылы өмірдің қайтымсыз екндігіне көз жеткізу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақты бекіту
Сабақтың көрнекілігі: инерактивті тақта, компьютер, циклға арналған бейне.
Пәнаралық байланыс: математика
Сабақтың барысы:
1.Сәлемдесу
2.Өткенді қайталау
3.Жаңа сабақты түсіндіру
4.Жаңа сабақты пысықтау
5.Бағалау
6.Үйге тапсырма
Өткенді қайталау:
Алгоритмдерді неше тілде көрсетуге болады?
Алгоритмдік және графикалық тілдерді түсіндір
Байланыс сызықтары деген не?
Блоктардың неше түрі бар?
Меншіктеу командасы қалай жазылады? Ондағы айнымалылар.
Командалардың неше түрі бар?
Алгоритмдердің түрлерін ата.
Жаңа сабақты түсіндіру.
Көптеген алгоритмдерде белгілі бір әрекеттер тізбегі бірнеше рет қайталанып орындалып отырады. Математикада есеп шығару кезінде бір теңдеуді пайдаланып, ондағы айнымалы мәнінің өзгеруіне байланысты оны бірнеше рет қайталап есептеуге тура келеді. Осындай есептеу процесі бөліктерінің талап орындауын цикл деп атайды, ал қайталанатын бөлігі бар алгоритмдер тобы циклдік алгоритмдерге жатады. Циклдік алгоритмдерді пайдалану, оларды кейіннен программаларда цикл командалары түрінде қысқартып жазу мүмкіндігін береді.
Циклдік процесті қамтамасыз ететін алгоритм бөлігін қайталау командасы құрайды. Бұл команда алгоритмді жинақы етіп жазуға мүмкіндік береді.
Қайталау командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше (әзір), цикл басы (цб) және цикл соңы (цс) түйінді сөдері қолданылады: әзірше сөзінен кейін қолданылатын шарт, ал цикл басы мен цикл соңы түйінді сөдерінің арасына қайталанатын командалар жазылады. Мұнда да цикл басы мен цикл соңы түйінді сөздер арасындағы цикл аздап оңға ығыстырылып жазылады, олай ығыстыру қайталанатын командалардың орындалу реттігін түсінуді оңайлатады.
Қайталау санының алдын ала белгілі және белгісіз болуына байланысты цикл екі түрге бөлінеді. Қайталау саны алдын ала белгілі цикл – арифметикалық цикл деп, орындалу саны белгісіз цикл - командалық (итерациялық) цикл деп аталады.
Арифметикалық цикл. Арифметикалық цикл ең қарапайым цикл болып табылады және практикада жиі қолданылады. Қайталану барысында цикл параметрі арифметикалық прогрессияның заңы бойынша тұрақты шамаға өзгеріп отырады. Алгоритм атқарылар алдында цикл параметрінің бастапқы мәні белгілі, осыдан кейінгі қайталану барысында цикл параметрі белгілі бір шамаға (қадамға) өзгере отырып, алдын ала берілген соңғы мәнге жетуі қажет.
Алгорим мен программа жазуды жеңілдету үшін циклдік алгоритмдер ықшамдалған түрде «модификатор» немесе «цикл басы» блогын пайдалану арқылы жазылады. Бұл программадағы арифметикалық циклдің өз командалары былай жазылады:
Интерациалық (қадамдық) цикл. Цикл орындалмас бұрын, оның қайталану саны белгісіз болған жағдайда, қадамдық циклді пайдаланады. Циклді аяқтау үшін белгілі бір шарт тексеріледі. Егер шарт орындалмаса, онда кайталану командасы атқарылады. Ал шарт орындалса, онда цикл қайталанбайды. Қадамдық циклді кескіндегенде модификатор қолданылмайды, себебінеше рет қайталанатынын алдын ала білмейміз. Енді қадамдық циклге мысал келтірейік.
Қайталану саны белгісіз циклдер:
Блок - схема
Алгоритм
Pascal
Иә жоқ
Цикл денесі
Алг
Басы
Енгізу
Әзір шарт
Цб
Цикл денесі
Цс
Соңы
While шарт do
Begin цикл денесі
End.
Мысалы: 1, 3, 5, ... , 15 сандар тізбегі берілген. Осы тізбектің квадраттарының кестесін құру керек.
Берілген: х= 1
Қажетті формула: x:= x2
Блок - схема
Алгоритм
Pascal
X=1
Иә Жоқ
y=x2
соңы
x, y
x=x+2
алг квадраттар кестесі
нәт бүт у
басы бүт х
х:= 1;
әзір x
цб
у:= х2
шығару х, у;
х:= х+2;
цс
соңы
Program kvkestesi;
Var x, y: integer;
Begin
x:= 1:
while x
begin
y:= sqr(x);
writeln (x, y);
x:= x+2;
end;
end.
Өткенді пысықтау:
Цикл деген не?
Циклдің түрлері қандай?
Цикл блогы қалай сызылады?
Цикл блогында неше байланыс сызығы бар?
Циклда егер шарт болатын болса, онда ол қалай орналасу керек?
Үйге тапсырма: 1. Тақырып мазмұнына дайындалу.
2. Есеп: 1, 3, 5, ...., 15 сандар тізбегі берілген. осы тізбектің квадраттарының қосындысын есептейтін блок-схема, алгоритм және пргорамма құрып келу керек.
