ВИЗУАЛДЫ ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫНДА ЗЕРТХАНАЛЫ? Ж?МЫСТАРДЫ О?ЫТУ ?ДІСТЕМЕСІ

ВИЗУАЛДЫ ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫНДА ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

Шамсиева Н.С.,

№144 С.Әлжіков атындағы қазақ орта мектебі, Қызылорда қаласы

[email protected]

Оқу процесінде зертханалық сабақтар үлкен маңызды роль атқарады.

Зертханалық сабақтар алдын ала қарастырылған арнаулы мезімде информатика кабинеттерінде, мұғалімнің басшылығымен, өткізіледі. Оларға тән мынадай белгілер бар:

1. Қарастырылған есептер, арнайы құрал-жабдықтар оқушылар тікелей көріп, бақылап үйренетіндей етіп беріледі;

2. Оқушыға мұғалімнің ауызша немесе жазбаша тапсырмасы негізінде зертханалық жұмыстар ұсынылады және сол бойынша үйретіледі;

Зертханалық сабақтар оқушылардың ғылыми әдістермен қарулануына мүмкіндік туғызады, аңғарғыштығы мен бақылағыштығын дамытады, оқу пәніне деген қызығуын оятады. Сөйтіп, танымдық әрекет жасауға жұмылдырады, іскерлік дағдыларды тереңірек меңгеруге, жаңа технологияны игеруге төселдіреді. Зертханалық сабақтардың тиімділігі оның методикалық ұйымдастырылуына байланысты, оған мына төмендегідей талаптарды орындау арқылы қол жеткізуге болады.

1. Алдынғы зертханалық сабақтардың мазмұнына тікелей байланысты білім қорын, іскерлік пен дағдыларды пысықтау.

2. Оқушылардың зертханалық жұмыстарды ойдағыдай орындауы үшін алдағы зертханалық сабақтардың қойылу міндеттерін белгілеу.

3. Оқушыларға алдағы өздігінен істейтін жұмыстарына нұсқаулық беріп түсіндіру.

4. Тапсырмаларды жүйелі күрделендіру жолымен оқушылардың танымдық дербестігін біртіндеп дамыту.

5. Оқушылардың әрқайсын белсенді жұмыс істеуге дағдаландыру.

6. Оқушылардың дептеріне жазатын жазбаларын үнемі сақтап отыру.

7. Оқушылардың өздігінен жұмыс жасауын жетілдіру. Тапсырмалар орындау кезінде қиналатын оқушыларға мұғалімнің дер кезінде көмектесуі.

8. Оқушылардың зертханалық жұмыс дәптеріне зертханалық жұмыс барысын түсіріп отыруға дағдыландыру

9. Жұмыстың мұқият орындалуын талап етіп, оқушыларды жаңа технологияларды меңгеруге дағдыландыру.

10. Оқушылар тапсырмаларды орындағанда, жұмысты толық аяқтағанда байыпты болуға баулу.

Мысалы, 10-сыныптағы Visual Basic бағдарламасында Visual Basic қосымшаларын сақтау, айнымалылар, амалдар, өрнектер, стандарт терезелер, TextBox, Label және CommandButton компоненттері Frame компоненті, InputBox, MsgBox функциялары Тармақталу командалары тақырыптарын алайық. Бұл тақырыптарда бойынша арнайы есептер зертханалық сабақ барысында өздігінен шығарылады. Бұл сабақты мұқият түсіндіріп қана қоймай онда қарастырыланын есептерге дәріс барысында толық түсініктеме мен арнайы нұсқаулықтар беріледі. Оқу процесінде зертханалық жұмыстардың міндеті мен мазмұны біртіндеп күделене түседі. Оқушылардың Visual Basic программалық білімі, шеберлігі мен дағдылары едәуір артатын болғандықтан, өздігінен жұмыс жасау процесі ұлғаяды. Зертханалық жұмыстың тиімділігі оқушылардың өздігінен зертханалық жұмыс жасап, зерттеуші міндетін атқарады. Кейбір мәселелерді оқушылардың өздері ойласып, оны шешудің әдісі туралы өздері ұсыныс жасайды.

Сіздердің назарларыңызға Visual Basic программасындағы бір зертханалық жұмысты ұсынамыз:

Зертханалық жұмыстың тақырыбы: Visual Basic программасында екі өлшемді массивпен жұмыс

Жұмыстың мақсаты: компонентермен жұмыс және екі өлшемді массивпен жұмыс жасауға дағдыландыру

Қысқаша теориялық түсінік:

Екі өлшемді массив матрица деп аталады. Екі өлшемді массивтің жалпы сипатталуы төмендегідей. Мысалы, Dim A(4,4) As integer немесе Dim A(1 to 4, 1 to 4,) As integer

Бір өлшемді массивтен айырмашылығы мұнда жоғарғы не төменгі шегтерінің арасына үтір белгісі қойылады.

Матрица элементін енгізу мен қалпын сақтап экранға шығарудың жазылу түрлерінің тікелей формада ұйымдастырылуы қарастырылған.

Екі өлшемді массив элементтерін енгізу жолы:

Private Sub Form_Load()

Dim a(1 To 3, 1 To 3) As Integer

Dim i, j As Integer

For i = 1 To 3

For j = 1 To 3

a(i, j) = InputBox(a(i, j))

Next j

Next i

Екі өлшемді массив элементтерін шығару жолы:

For i = 1 To 3

For j = 1 To 3

MsgBox(a(i, j))

Next j

Next i

Ескерту: Visual Basic-те айнымалыларды Dim не Static операторлары арқылы сипаттауға болады, жиымды Static операторы арқылы сипаттаған дәлірек

Мысал, B[3,3] матрицасы берілген.Оның нөлден кіші элементтердің көбейтіндісін табу.

1. Форма терезесіне Frame1, Text1, Text2, Label1, Command1, Command2 объектілерін орнату. Label1-дің Caption қасиетіне «Теріс элементтердің қосындысы=» деген сөзді енгізу.

2. Command1, Command2 объектілерінің Caption қасиеттеріне OK, END мәндерін меншіктеу.

3. Формаға Frame1компонентін орнатып, осы компонент ішіне Text1 және оның 8 көшірмесін алып, олардың Text қасиеттерін тазарту. Text2 компонентінің Text қасиеттерін тазартыңыз.

4. Command1 түймесін шерту арқылы келесі процедураны енгіземіз:

Private Sub Command1_Click()

Dim b(1 To 3, 1 To 3)

Dim i, j, P

For i = 1 To 3

For j = 1 To 3

b(1, 1) = Val(Text1(0).Text)

b(1, 2) = Val(Text1(1).Text)

b(1, 3) = Val(Text1(2).Text)

b(2, 1) = Val(Text1(3).Text)

b(2, 2) = Val(Text1(4).Text)

b(2, 3) = Val(Text1(5).Text)

b(3, 1) = Val(Text1(6).Text)

b(3, 2) = Val(Text1(7).Text)

b(3, 3) = Val(Text1(8).Text)

Next j: Next i

P = 1

For i = 1 To 3

For j = 1 To 3

If b(i, j)

Next j: Next i

Text2.Text = P

End Sub

1. Форманы ашып, END түймесін екі рет шертіп, шыққан терезеге төмендегі процедураны енгізіңіз:

Private Sub Command2_Click()

End

End Sub

6. ОК батырмасын басыңыз.

7.Есептің жауабы шыққан соң END түймесін шертіп, программа жұмысын аяқтаймыз.

Яғни, зертханалық жұмыстарды орындау оқушыларды программалауды терең меңгеріп, компьютерлік құрал-жабдықтармен жұмыс істеу шеберліктері мен дағдыларын өмірде қолдана білуге үйретеді. Зертханалық жұмыстар оқушылардың терең білім алуына да ықпалын тигізеді. Дұрыс ұйымдастырылған зертханалық сабақтар оқушылардың ойлау әрекетін арттырып, оларды өздеріне қойылған сұрақтарға жауап іздеуге дағдылантырады. Сөйтіп зертханалық сабақтарда мынадай міндеттерді жүзеге асыруға болады:

• Компьютердің жұмыс жасау принципін білу;

• Оқытылатын бағдарламаның жұмыс принципі мен олармен жұмыс істеу шеберлігін қалыптастыру;

• зерханалық нұсқаулықтарды дұрыс орындауға машықтандыру;

• оқулықтармен жұмыс жасай білуге үйрету;

• зертханалық тапсырмалардыдер кезінде тапсыруға дағдысын қалыптастыру.

Оқушылардың зертханалық жұмысқа қажетті құрал-жабдықтардың жеткілікті болуы және олардың жұмысқа жақсы дайындығы ғана мұндай сабақтарды ойдағыдай өтуіне септігін тигізеді.

Қортындылай келе зертханалық жұмыстар оқушылардың практикалық жұмыстарынан алған білімдерін жетілдіреді және үйреніп жатқан тақырыптарды өмірдегі жағдайлармен ұштастырады. Осы орайда мынадай сұрақ туады.

Зертханалық сабақты өтуде неге көңіл бөлу керек?

• Зертханалық жұмыстың уақтылы орындалуы;

• Тақырыптың анық болуы және қай уақытта өлкізілуін алдын ала белгілеу;

• Жұмыстағы тапсырмаларды алдын ала оқушылардың білу қажеттігі;

• Практикамен зертханалық жұмытардың сабақтастығын қамтамасыз ету мен ғылыми бағыт беру;

• Оқушылардың қызығушылығын ояту, міндет және жүктеме қабілетін арттыруға қатысты түрлі инновацялық технологиялық тәсілдерді пайдалану.

• Уақытқа;

• Көрнекі құралдардан пайдалануға;

• Анық мақсатқа жетуге;

• Сабақтастық

• Қатысушыларды қатыстыра білу;

• Берілген білімді қайтара алу мүмкіншілігіне ие болу;

• Ойын сабақтарын құра білу;

• Барлық сабақтарға түгел қатыстыруды қамтамасыз ету;

• Қатысушылардың мінез- құлқын есепке алу ;

Зертханалық жұмыстар əдіс ретінде оқушылардың өз бетінше арнайы оқу құралдардын пайдалана отырып, тəжірибе не эксперимент жүргізуіне негізделген. Жұмыс дара не топта жүргізіледі. Бұл əдісті қолдану барысында Оқушылар жоғары белсенділік жəне дербестікпен қатысып, зерттеу істеріне де араласа алдады

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1. М.Хановерсон. Шаг за шагом. Microsoft Visual Basic 5.0. "Эком", М.,1998

2. Д.Соха и др. Visual Basic. Версия 5.0, Минск, 1998

3. С.Браун. Visual Basic 6 (учебный курс). ПИТЕР,1999

4. С.Макашарипов. Программирование базы данных на Visual Basic 5 в примерах. ПИТЕР, 1997

5. Г. Корнелл. Программирование в среде Visual Basic 5, Минск, 1998

6. Visual Basic Руководство по программированию, версия 6.0, Microsoft Corporation

7. Камардинов О. Visual Basic 5.0 Шымкент, 2001 ж.

8. Дiнисламов Ж. Visual Basic 6.0. ортасында программалау., Қызылорда,2002 ж.

9. Волченков Н.Г. Программирование на VB6, в 3-х частях Москва, 2002 г7

10. Браун С. Visual Basic 6:Учеб.курс. Питер, 2002 г.

11. Ермеков Н. Есептеуіш техника негіздері