Tasvirlarga matn kiritish.

Sana:______________

Fan: Informatika va axborot texnologiyalari

Sinf: 11 “A”

Mavzu : Tasvirga matn joylash.

Dars maqsadi:

Ta’limiy: Photoshop dasturida tasvirlarga matnlar kiritish amallarini bajarish va ularni rangini o’zgartirish to’g’risida bilim, ko’nikma, malaka hosil qilish.

Tarbiyaviy: O’zaro hamkorlik, faollik, ishhanlik, tartiblilik va madaniyatlilikka o’rgatish.

Rivojlantiruvhi: Qiziqishini rivojlantirish, muloqot madaniyatiga o’rgatish.

Shakllatirilgan kompetensiyalar: grafik obyektlar va ularni kompyuterda tasvirlash usullari, kompyuter grafikasi va uning turlari haqida bilimga ega bo’lish, rastrli grafik muharir yordamida rasm va fotosuratlarni qayta ishlay olish.

Doimiy ravishda o’z-o’zini jismoniy, ma’naviy, ruhiy va intellekual rivojlantirish.

Dars turi: Yangi bilim va tushunhalar hosil qilish.

Dars metodi:Aqliy hujum, bahs-munozara.

Dars jihozi:Kompyuter, darslik, tarqatmalar, tasvirli plakat, termometr.

Dars bosqihlari:

T/r	Darsning bosqichlari	Vaqt
1.	Tashkiliy qism	5daqiqa
2.	O`tilgan mavzuni takrorlash (mustahkamlash);	10 daqiqa
3.	Yangi mavzuni tushuntirish; o’quvchilarga yangi mavzu amaliy ko’rsatib beriladi.	15 daqiqa
4.	Yangi mavzuni mustahkamlash;	15 daqiqa
5.	O`quvchilarni baholash;	3 daqiqa
6.	Uyga vazifa berish.	2 daqiqa

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism. Salomlashish, xona va o’quvchilarni darsga tayyor ekanligi , davomat , xavfsizlik texnikasiga rioya qilinganligi, formada ekanligi ko’rib chiqiladi.

Darsning maqsadi:

O’qituvchi o’quvchilardan darsning maqsadini so’raydi.

Kechadan o’rgan, bugun yasha,ertaga ishon. Eng asosiysi ilm olishdan to’xtama.

O’qituvchi: O’quvchilar bugungi darsimiz qiziqarli o’tishi uchun guruhlarga bo’linib olamiz. Buning uhun biz 3xil rangdagi doiralardan foydalanamiz. (qizil, sariq, yashil)

(Qizil rangni tanlagan o’quvchilar 1-guruh. Sariq rangni tanlagan o’quvchilar 2-guruh. Yashil rangni tanlagan o’quvchilar 3-guruh.)

O’qituvchi: Bu uchala rang qayerlarda ishlatiladi?

O’quvhilar: Svetafor chiroqlarida.

O’qituvchi: O’quvhilarni yo’l harakati qoidalariga amal qilishlarini so’rab, quyidagi hikmatli gapni aytib o’tadi.

Yo’l qoidasi - umr foydasi.

Oquvhilarni tanlagan ranglariga qarab qanday xarakterga ega ekanliklari haqida aytib o’tiladi.

O’quvchilarni ballashda termometrdan foydalaniladi. Termometrlar uchchala guruhga O gradusga qo’yib beriladi. To’g’ri javob bergan guruhga +1 yuqoriga ko’tariladi, noto’g’ri javob bergan guruhga -1 pastga tushuriladi. Dars yakunida qaysi guruh neha gradus temperaturani ko’tara oladi.

Rastrli grafika

Fraktal grafika

Vektorli grafika

II-guruh

III-guruh

I-guruh

O’qituvchi: O’qituvchi axborot texnologiyalari sohasidagi eng so’nggi yangiliklar haqida ma’lumot berib o’tadi.

II.O`tilgan mavzuni takrorlash (mustahkamlash);Talabalar bilimini baholash uchun o’tilgan mavzu yuzasidan tarqatmalar taqdim etiladi . Tarqatmalarda esa Photoshop dasturining asosiy uskunalar rasmi tasvirlangan. O’quvhilar bu tasvirlarni olib uskuna qanday vazifani bajarishini aytib beradilar. Uskunalar ichida “Вольшебная паличка-sehrli tayoqha” uskunasi tushgan o’quvhiga qiziqarli savollar beriladi.Masalan:(Haqiqatdan qo’lingda sehrli tayoqha bo’lsa sen qanday ish tutarding. )

O’qituvchi:O’tilgan mavzu yuzasidan xulosa chiqaradi va o’quvhilarni baholaydi.

III.Yangi mavzuni tushuntirish:

O’qituvchi:Zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanib, yangi mavzu bilan tanishtiradi, uning maqsad va vazifalari haqida ma’lumot beriladi. Amaliy darsdan kutilayotgan natijalar haqida aytib o’tadi.

Yangi mavzu bayoni.Tasvirga ko‘pincha matn qo‘shishga to‘g ‘ri keladi. Photoshop matn bilan islilashda ham katta imkoniyatlarga ega. Matn bilan ishlash uskunalari panelining uchinchi bo‘limida ikkinchi bo‘lib joylashgan. Ulardan keraklisini matn uskunalari tugmasi ustiga sichqonchani olib kelib, chap tugmasini bosish va ro‘yxatdan zarurini tanlash bilan ishga tushirish mumkin. Boshqa uskunalar kabi ulami ham klaviatura orqali ishga tushirish mumkin.

Buning uchun unga mos qo‘yilgan lotin alifbosining bosh harfi T ni bir yoki bir necha marta bosish kerak boladi:

Matn bilan ishlash uchun to'rtta uskuna mavjud bo’lib, ulardan birinchisi gorizontal matn, ikkinchisi vertikal matn, uchinchi va to ‘rtinchilari gorizontal va vertikal niqob matn deb ataladi. Bu uskunalar yuqoridagi rasmda ko’rsatilgan.

Ulardan birinchisi gorizontal matn uskunasini ishga tushiramiz. Parametrlar panelida uning parametrlari paydo boladi:

Undagi o’n ikkita parametrdan o'ntasi rasmda ko‘rsatilgan. Ularning vazifalari bilan quyida tanishib chiqamiz;

• oldin kiritilgan matn parametrlarini chaqiradi;

• matn yo‘nalishini boshqasiga o’zgartiradi;

• matn uchun shrift tanlaydi;

• matnning ko‘rinishi (oddiy, qiya, yo’g’on)ni tanlaydi;

• matn o'lchamini tanlaydi;

• harflarning fon bilan qo'shilib ketishi usulini tanlaydi;

• matnning qaysj tomomdan tekislanishini ko‘rsatadi;

• matn rangini tanlash uchun ishlatiladi;

• matnning shaklini o‘zgartirish usulini tanlash uchun xizmat qiladi;

• (Belgilar) va (Abzats) palitralarini palitralar sohasini chiqaradi.

Ulardan tashqari, parametrlar panelining oxirida ikkita tugma bo‘lib, ular matn kiritishni tugatish uchun ishlatiladi. Ulardan birinchisi kiritilgan matnni bekor qilsa, ikkinchisi kiritilgan matnni alohida qatlamda saqlab qo ‘yadi.

Matn kiritishni tugatish uchun Ctrl+Enter qo‘shtugmasidan foydalanish yoki uskunalar panelida boshqa uskunani tanlash yetarli.

Kiritiladigan matn ikki xil bo'lishi mumkin: oddiy (qisqa) matn va matn bloki. Oddiy matn tasvirga qisqa yozuvlar, masalan, uning nomi, muallifi kabilarni kiritish uchun xizmat qiisa, blokli matn katta hajmdagi matnni kiritish va ulanii bezatish uchun ishlatiladi.

Oddiy matn kiritish uchun matn uskunasini tanlab, matn kiritiladigan sohaning chap quyi burchagini tanlash yetarli. Matn blokini kiritish uchun bu blok egallaydigan soha ajratib olinishi kerak. Sohani ajratish to‘g‘ri to’rtburchak chizish kabi amalga oshiriladi: blokning bir burchagiga sichqoncha ko’rsatkichi olib kelinib, tugma qo’yib yuboriladi.

Bu ikki turdagi matnni bir turdan ikkinchisiga o‘tkazish mumkin. Buning uchun sichqonchani matn ustiga olib kelib, o ‘ng tugmasi bosiladi. Paydo bo‘lgan mavzubop menyudan

Преобразовать в блочный текcт(matn blokiga ayiantirish) yoki Преобразовать в проcтой текcт (Oddiy matnga aylantirish) bandi tanlanadi. Matn bilan ishlashda (Belgilar) va (Abzats): palitralari yanada ko'proq imkoniyatlarga ega. Bu palitralarning ko‘rinishi quyida keltirilgan.

Tasvirga kiritilgan matn ustida bir qator shakl almashtirish amallarini bajarish mumkin. Bunda kiritilgan matn grafik tasvir sifatida qaraladi va undagi harflarning ko‘rinishi o ‘zgartiriladi. Bu amallarni bajarish uchun avval matn kiritiladi, so‘ng parametrlar panelidagi I uskuna tanlanadi.

Natijada ekranda bu uskunaning muloqot oynasi paydo b o ‘ladi. Undagi birinchi may- doncha (Uslub) deb ataladi. Unda shakl almashtirishning turi tanlanadi. Ulaming soni o‘n beshta bo‘lib, to ‘rtta guruhga ajratilgan. Bu uslublarning nomlari ro ‘yxati chapdagi rasmda ko‘rsatilgan:

Ularning nomlari oldida kichik rasmda matn qanday ko‘rinishga o‘tishi sxematik tarzda ko ‘rsatilgan. Bu maydonchaning pastida tanlangan uslubning bir nechta parametrlari keltiriladi. Ularni o ‘zgartirib, shakl almashtirishni o‘zimiz xohlagan ko‘rinishga keltirishimiz mumkin.Oynaning o ‘ng tomonidagi OK tugmasi shakl almashtirishni bajarishga buyruq beradi.

Отмена tugmasi esa shakl almashtirishni bekor qiladi.

Quyidagi rasmda bu shakl almashtirishlardan ba’zilariga misollar keltirilgan. Ularda shakl almashtirish turi tanlangan bo‘lib, parametrlaming qiymatlari o ‘zgartirilmagan.

Mainga uslub q o ‘llashda Cтили (Uslublar) palitrasidan foydalanish mumkin. Bu palitrani chaqirish uchun asosiy inenyuning Окна(оуnа) bo’limidagi Cтили (Uslublar) bandini tanlash kerak bo'ladi. Bu palitra matndan boshqa obyektlar uchun ham uslubni aniqlashda ishlatiladi.

Buning uchun avval yashirin menyusidan (o‘ng yuqori burchakdagi tugma) Matn uchun effektlar tanlash kerak bo’ladi.

. Ulardan birinchismi tankiganimizda palitra quyidagi ko ‘rinishga o’tadi:

Undagi har bir tugma alohida uslubga tegishli va bu tugmalardan biri bosilishi bilan ajratilgan matnga shu uslub qo’llaniladi.

IV.Yangi mavzuni mustahkamlash:

Har bir guruhga elektron tasvirlar beriladi. O’quvchilar tasvirlarga qarab ularga matnlar kiritadilar. Matn kiritishda vaqt belgilanadi.

Yangi mavzuni mustahkamlash yana bir bosqichi “Tarixga bir nazar” deb nomladik. Bunda dunyoning 7 mo’jizasi tasvirlangan ovozli video tasvir ekranda ko’rsatiladi va vaqt belgilanadi. Qaysi guruh qanсhalik ma’lumot ko’p aytsa shu guruh g’olib bo’ladi.

V.Darsni yakunlash: (4 daqiqa)

G`olib guruhni aniqlash va o`quvchilarni baholash:(3 daqiqa)

VI.Uyga vazifa:(1 daqiqa)Elektron rasmingizga o’z ismingizni yozib, shakl almashtirish va uslublarni qo’llang.