Білімгерлердің білімін бағалауда тестілеуді қолдану.

Білімгерлердің білімін бағалауда тестілеуді қолдану

Жоспар

1. Тест деген не?

2. Тарихи деректер

3. Тестілеудін артықшылығы мен кемшіліктері

4. Тест түрлері

5. Тестілеуден күтілетін нәтиже

1. Тест деген не? ТЕСТ (англ. test) — сынау, тексеру, талдау. «Тест» – психология мен педагогикада сыналушының білімін, біліктілігін және дағдысын, сонымен қатар психофизиологиялық және өзіндік мінездемелерін стандартталған тапсырмалардың орындалу қорытындысы бойынша өлшеу.

«Педагогикалық тест» деп белгілі мазмұны бар, ерекше формадағы тапсырмалардың жүйесін атайды. Тест сынаққа түскендердің бір пән бойынша білімінің құрамы мен құрылымын анықтайды. Басқа сынақ жұмыстарымен салыстырғанда, тесттің артықшылығы — оның объективті, сенімді, көп варианттылығы болып табылады. Тесттің міндетті түрде бірнеше варианты болуы керек. Бұл тексеру кезіндегі тиімділікті арттырады, өйткені мұнша тапсырманың барлығын жаттап алу, есте ұстау немесе көшіріп алу мүмкін емес. Тест тапсырмалары тек бақылау ретінде емес, оқушыларды үйрету, машықтандыру үшін де тиімді. Педагогикалық тест арқылы әрбір оқушының білім деңгейін нақты және тез анықтауға болады.

Педагогикалық тест нәтижелі болу үшін оның қорытындысын міндетті түрде статистикалық өңдеуден өткізу керек.

Педагогикалық тестіні құрастыру күрделі іс болып табылады, бірақ оқытушы тест тапсырмаларының комплектісін жасай алады. Ал, тест тапсырмалары сабақ барысында оқушылардың білімін тексерудің қатаң формасын машықтандырады.

Диагностикалық

Педагогикалық тест қызметтері

Оқыту

Тәрбиелік

Жалпы педагогикада тестік бақылау бір — бірімен тығыз байланысты 3 қызметті орындайды: диагностикалық, оқыту және тәрбиелік.

Диагностикалық қызмет бұл тестілеудің ең негізгі және ең айқын атқаратын қызметі, оқушының білім деңгейін, пән бойынша тақырыпты қалай меңгергенін анықтайды. Оқушының білім, білік дағдыларының деңгейін анықтау болып табылады. Диагностиканың объективтілігі, ауқымы және жылдамдығы бойынша, тестілеу педагогикалық бақылаудың барлық қалған үлгілерінен асып түседі.Объективтілігі жағынан тест педагогикада үлкен орын алады.

Оқыту қызметі оқушылардың оқу материалдарын меңгеруге деген белсенділігін арттыру. Оқыту функциясының ролін арттыру үшін қосымша сұрақтар қайталауға арналған, өз бетімен оқуға арналған тақырыптарды, ұқсас тесттердің, орындалған тесттің қорытындысын талдау болып табылады.

Тәрбиелеу қызметі оқушылардың есте сақтау, қайталау, белгілі уақытта тапсырманы орындап үлгеру қасиеттерін тәрбиелейді.

Сонымен,тест деп сапалық және сандық дара ерекшеліктеріне сай түрде негізделген стандартталған, қысқа, уақыт жағынан шектеулі сынақтарды атайды

1. Тарихи деректер.

Тестік бақылаудың түрлері өте ерте заманнан басталады. Б. э. д III ғасырда Ертедегі Вавилонда мектеп оқушыларының жазу дағдысын тексеру үшін алғашқы емтихандар жүргізілген. Осы сынақты өткен адам 2 — ші кезеңге әңгімелесуге шақырылған. Осындай сынақтар Ежелгі Грецияда, Спарта да жүргізілген.

Сынақтардың түрлері Қытайда чань — буддизм мектептерінде кең қолданылған, онда жұмбақтар, ребустар, психологиялық жағдайлар арқылы сынақтар жүргізілген. Бұл мектепте ойлануға уақыт бермей қолма — қол жауап беру қолданылған. Ең алғаш рет оқушылардың білімін тексеру үшін тестті ағылшын педагогы Дж. Фишер 1864 жылы қолданған.

XIX ғасырда жалпы білім беру жүйесінде көптеген жаңалықтар, өзгерістер пайда болды. Тестік бақылаудың негізін салушылардың бірі ағылшын ғалымы Френсис Гальтон. Ол өзінің бақылау ізденіс жұмыстарын 1884 — 1885 жылдарында жүргізді. Сынаққа 5 — 80 жас аралығындағы адамдар қатысты. Ф. Гальтон тестің қорытындысын жасау үшін бақылау жүйесін жасады. Тест термині кеңінен таралуы американдық психолог Дж. Кеттелдің «Интеллектуалдық тестілер мен өлшемдер» деп аталатын мақаласынан кейін кең өріс ала бастады.

Тестілерді алғашқы болып білім беру жүйесіне кеңінен пайдаланудан, француз психологы А. Биненің интеллектуалдық дамуы төменгі дәрежедегі балаларға арнап таңдаған тестілері сериясын (1904 ж.) айтуға болады. Сосын АҚШ — тағы (Стенфорд университетінде) осы әдістеменің негізінде JQ коэффициенті ұсынылған болатын. Қазіргі заманғы талапқа сай (1986) редакцияланған нұсқасында ол бүгінгі күні де кеңінен қолданылып жүр.

Жалпы білімді бағалаудың тестік жүйесі Англия, АҚШ-та жақсы дамыған. Бүгінде тест қолдану оқытушылармен қатар оқушылар үшін де көп тиімді екенін өмірдің өзі дәлелдеп отыр.

3.Тестілеудін артықшылығы мен кемшіліктері

Тестті талдау кезінде оқушы өз біліміне сын көзбен қарауға үйренеді, білімдерінде кемшіліктерді анықтап, жоюға көмектеседі, өз қабілеттерін дамытуға тырысуды қалыптастырады.Білімді бағалаудың басқа түрлеріндей тестік бақылаудың артықшылығы да, кемшілігі де болады.

Тестілеудің артықшылықтары:

Тестілеу барынша сапалы және объективті бағалау әдісі болып табылады, өткізілуі стандартты түрде, жалпы білім тексеріледі. Оның объективтілігі – тестілеу үрдісінің стандартизациялау және тапсырмалардың жалпы тестердің сапасын көрсету жолымен жүзеге асады.

Тестілеу – барынша әділ әдіс болып табылады, себебі тестілеу кезінде, әсіресе бақылау және бағалау үрдісінде барлық оқушылардың жағдайы бірдей болады да, мұғалімнің субъективтілігіне жол берілмейді.

Тестер – барынша әмбебап болып табылады, себебі тестілеуде курстың барлық тақырыптары бойынша тапсырмалар берілуі мүмкін, ал ауызша емтиханда 2 — 4 тақырып қана алынатын болса, жазбаша емтиханда 3 — 5 тақырып қарастырылады. Осылайша, тестілеу арқылы оқушының курстың барлық тақырыптарын қалай меңгергенің байқауға болады. Тестілеу арқылы оқушының жалпы пәнді немесе бөлек тақырыптарды қалай меңгергенің анықтауға болады. Тест барынша нақты құрал болып табылады, мысалы 20 сұрақтан тұратын тестің бағалау көрсеткіші 20 бөлімшеден тұрады, ал біз қолданатын бағалау көрсеткіші тек қана 4 ғана.

Ол уақытты тиімді қолдануға, үлкен көлемді мазмұнды қамтуға, оқушылармен тез екіжақты байланыс орнатуға, материалды игеру нәтижесін анықтауға, жіберілген қателерді түзетуде назар бөлуге және қажетті түзетулер енгізуге көмектеседі. Тест түрінде бақылау топтың оқушыларын бір уақытта тексеруге мүмкіндік береді және тәртіпке келтіреді. Экономикалық жағынан тиімді (тексеретін адамдар саны, уақыты)

Тестілеудің кемшіліктері:

Тестік сұрақтарды құрастыру, топтастыру ұзақ үрдіс. Барлық пәндер бойынша стандартты тестер жоқ, бар болған да сапасы дұрыс емес. Тестілеу кезінде алынатын мәліметтер бойынша біз оқушының қандай тараулардан ақаулар бар екенің анықтай алсақ та, ақаулардың себебін анықтай алмаймыз. Тест білімнің жоғары, продуктивті, шығармашылық, әдістемелік деңгейін тексеруге, бағалауға мүмкіндік бермейді. Тестте көп сұрақтардың қамтылуы уақыттың жетпеуіне, асығуына байланысты кемшілік туғызады.\r\n\r\nТестілеуде кездейсоқтық элементтер бар. Мысалы, оңай сұраққа жауап бере алмаған оқушы күрделі сұраққа жауап бере алады. Бұған себеп, бірінші сұрақта байқаусыз қате жіберілсе, екінші сұрақта жауапты ойланып табу бола алады. Бұл жағдай тестің нәтижесін бұрмалайды және оларды талдау кезінде есепке алудың қажеттілігіне әкеп соқтырады. Сұрақты аяғына дейін оқымау.

4.Тест түрлері

Тест тапсырмасына қойылатын негізгі талаптар мыналар:

-Тест жұмысын өткізуде белгілі бір уақыттың болуы;

-Тапсырмаларды орындау үшін берілген нұсқаулардың түсінікті, айқын болуы;

Тестің түрлері: толықтыру тесті, таңдамалы тесті, еске түсіру тесті, сәйкестендіру тесті, реттік тесті, аралас тесті, кәсіптік бағдар тесті, баламалы тесті.

толықтыру

сәйкестендіру

Тест түрлері

реттік

таңдамалы

Ескке түсіру

аралас

баламалы

1. Толықтыру тесті: оқушыларға тапсырма сөйлем түрінде беріледі де сөйлемдегі кей сөз орынына (цифр, формула, сөз т. б) үш нүкте беріледі. Мұндай тапсырмадағы жауап қысқа тұжырымды бір мәнді болуы шарт.

2. Таңдамалы тесті: оқушыларға берілген тапсырмамен қоса оның дұрыс және дұрыс емес жауаптары беріледі. Тапсырма карточка арқылы беріліп, оның жауабының саны төртеуден кем болмағаны жөн. Оқушы жауабы бағдарламаланған құрылым арқылы немесе перфокарта кілті болады.

3. Еске түсіру тесті: сұрақ нақты беріледі де, жауабы бір мәнді болуы шарт. Еске түсіру тестінің сұрақтарын түзегенде сұрақ нақты, анық қойылады, ал жауабын сөз, сан, формула т. б түрде берілуі мүмкін.

4. Сәйкестендіру тесті, яғни сұрақтар өзгеріссіз қалады, жауаптардың орындары ауысады. Оқушылар сұрақтар мен дұрыс жауаптарды стрелка арқылы сәйкестендірулері керек.

1. Реттік тест (ранжирования) тесті: бақылау объектісі (құбылыс, шамалар, формула т. б) ретімен жазылуы (айтылуы) керек. Тесті тапсырма дайындағанда оның саны 10 шақты болғаны жөн.

2. Аралас тесті: оқушыға берілетін тапсырма әртүрлі тест түрінде (мысалы: толықтыру, таңдамалы т. б) беріледі.

3. Баламалы (альтернативный) тесті: тестің бұл түрін жасауда жауабын білуге ықпал ететін сөзден аулақ болған жөн. Сөйлем қысқа тұжырымды, мазмұнды, бір мәнді болғаны дұрыс. Тестің мұндай түрінің жауабы сөзбен (дұрыс, дұрыс емес) ия немесе жоқ немесе белгілер арқылы +, — т. б беріледі. Мұндай типтен тестік тапсырманы графикалық диктант үлгісінде пайдалануға болады.

Тест формасы

1. Бір дұрыс жауапты таңдауды қажет ететін тапсырмалар

2. Бірнеше дұрыс жауапты таңдауды қажет ететін тапсырмалар

3. Сәйкестікті құру бойынша тапсырмалар

4. Жауапты тіркеуді талап ететін тапсырмалар (жауапты толықтырып жазу)

5. Логикалық және алгоритмдік реттілікті құру бойынша тапсырмалар.

Қазіргі оқыту үрдісінде өте жиі кездесетін тест түрлері «оқыту тесті» және «бақылау тесті».

Оқыту тестінің мақсаты белгілі бір модульды не тақырыпты меңгертуге арналады, оқытушы негізгі рольді атқарады. Тапсырмалар сұрақ қою, жауап беру, есте сақтау, жазып алу, үйден ауызша қайталау, қайтадан жалпы сұрақ — жауап түрінде тексеру.

«Бақылау тесті» осыдан кейін жүргізіледі, яғни оқушылардың тарау бойынша немесе белгілі бір тақырыпты қаншалықты меңгергенін анықтау үшін. Бұл тестердің тағы бір тиімділігі, егер ол әр тарау сайын өтсе, оқушылардың сабаққа дайындалуын тәртіпке келтіреді.

Әр тестен кейін түзету жұмысын жүргізу міндетті түрде қажет. Арнайы дәптерге оқушы қате сұрақты белгілейді, ол сұрақтың дұрыс жауабын өзара талдап, әрі мұғалім толықтырады. Дұрыс жауап жазылады.

Оқытушы тест тапсырмаларды тек оқушылардың білімін бақылауда ғана емес қолдана алады. Тест тапсырмалардың көмегімен оқу үрдісінде оқушылардың өз — өзін бақылауын ұйымдастыруға болады.

Осындай тапсырмалар оқушылардың дайындық деңгейін анықтап, тақырып бойынша білімдерін өздігінен тексеруге және өз — өзін бақылауды жүзеге асыру әдістерін қалыптастыруға мүмкіндік береді. Жоғарыда айтылып кеткендей, әрбір тест жүргізгеннен кейін оқытудың нәтижесінің статистикасын алу қажет. Берілген кесте бойынша жауап нәтижелерін өңдеуден өткіздіру өте ыңғайлы. Кестенің төменгі жолында әрбір сұрақ бойынша қателердің жалпы саны саналады да формула бойынша осы берілген сұрақты меңгерудің пайыз көрсеткішін анықтауға болады:

К = N/n х 100%,

К – меңгеру пайызы,

N – дұрыс жауаптар саны,

n – берілген тест бойынша жұмыс істеген оқушылар саны.

5.Күтілетін нәтиже

Білімгерлерден тест алу арқылы күтілетін нәтижелер:

1. Сабаққа деген ынтасы, қызығушылығы артады.

2. Білімді өз бетімен алу жолдарын үйренеді.

3. Танымдық іс−әрекеті, ойлау белсенділігі, тапқырлығы, тез шешім жасау әрекеті дамиды.

Тестілеудің ерекшеліктері:

1. Оқушы өзін — өзі бақылайды, бағалайды, кемшіліктерін анықтайды.

2. Сапалық көрсеткіштерде жақсы нәтижеге жеткізеді.

3. Нәтижесі тікелей белгілі болады.

4. Барлық оқушыға бірдей талап қойылады.

5. Оқушылардың білім дәрежесі әділ бағаланады, әрі оқытушының өз пікірінше ғана бағалауына жол берілмейді.

6. Оқушылардың білім деңгейін білу үшін оқылған материал тегіс қамтылады.

Қорытынды:

Ағартушы Д.Пойанның мынандай қанатты сөздері бар: «Мұғалім өз тауарын өткізе алатын сатушы тәрізді болуы тиіс, ол тауарын әдемілеп көрсете білуі керек». Сабақ беру дегеніміз — әр түрлі педагогикалық тәсілдер жиыны тұрақты шығармашылық ізденіс. Сондықтан, ізденген, жаңаға ұмтылған ұстаздан ғана шығармашыл, білімді шәкірттердің шығары анық.

Қарастырып отырған тест түрлерін әр сабақта үнемі ауыстырып қолданып отырса, жоғары нәтижеге қол жеткізуге болады.

Информатика пәні. MS Word мәтін редакторы.

Тест тапсырмалары.

Еске түсіру тесті. Әр сұраққа дұрыс жауабын тауып белгілеу қажет.

1. MS Word бұл –

а/ кішігірім текстік файлдармен жұмыс істеуге арналған редактор

б/ текстік құжаттарды дайындауға, пішімдеуге және қағазға басып шығаруға

арналған бағдарлама 

в/ графиктік бейне түрінде суреттер салуға және оларды өндеуе арналған

бағдарлама

г/ текстік файлдарды редакциялауға арналған бағдарлама

1. MS Word-ты қосқаннан кейін экранға шығады

а/ бұрын жасалынған құжат

б/ алдында жасалынған құжаттар тізімі

в/ «Документ1» деп аталынған бос құжат 

г/ «Книга 1» деп аталынған құжат

1. MS Word –та мына шартбелгінің қызметі қандай?

а/ қаріп таңдау б/ енгізу тілін таңдау

в/ бас әріппен жазу г/ қаріп түсін таңдау 

1. MS Word –та шегіністерді қай шартбелгі арқылы орнатамыз?

а/  б/

в/ г/

1. MS Word –та жұмыс барысында жұмыс парағынын бағытын ауыстыру үшін келесі бұйрықтарды орындаймыз...

а/ Дизайн – ориентация б/ вид – ориентация

в/ Ссылки – ориентация г/ Разметка страницы – ориентация 

Информатика пәні. WINDOWS ОЖ.

Сәйкестендіру тесті.

Сол жақ шетінде жазылған сұрақтардың, оң жақ шетіндегі жауабын арқылы белгілеп, көрсет.

Сұрақтар	Жауаптары
	Алдын ала көру
	Жаңа файл ашу
	Болдырмау
	Файлды ашу
	Сақтап қою
	Басып шығару
	Қайталау
	Орналастыру
	Көшірмесін алу
	Қиып алу

Информатика пәні. MS EXCEL бағдарламасы

Толықтыру тесті. Мәтінде қалып қойған сөзді үш нүкте орнына жаз.

1. MS EXCEL іске қосылғаннан кейін экранда толтырылмаған жұмыс ... шығады.

2. MS EXCEL ұяшықтарының өзіндік ... болады

3. Жұмыс кітабындағы жолдар ... белгіленеді.

4. MS EXCEL – де формула ... белгісінен басталады.

5. Жұмыс кітабындағы бағандар ... белгіленеді және ... баған бар.

6. MS EXCEL ұяшығына енгізілген санның ұзындығы ұяшық енінен ... болса , онда мына ### символ жазылады.

7. MS EXCEL-де сандардың қосындысын тез шығару үшін, мына ..... шартбелгіні қолданамыз.

8. Жаңа ұяшық қосу үшін вставить - ... бұйрығын орындаймыз.

9. «А1» ұяшығынын абсолютті адресі былай ... жазылады.

10. MS EXCEL-де А1 ден С10 ға дейнгі ұяшықтар тобы былай ... белгіленеді.

11. MS EXCEL-де графикті өшіру үшін графикті ерекшелеп ... пернесі басылады.

12. D5 болып жазылған ұяшық адресі ... адрес түріне жатады.

13. MS EXCEL-дегі =Алгебра!В3 формуласының мағынасы мынадай: алгебра парағының В3 ұяшығын осында ... алу.

14. MS EXCEL кестелік процессор арқылы, кестелік мәліметтерді автоматты түрде ... болады.

15. Электрондық кестедегі адрес, электрондық кестедегі ұяшықтың ... көрсетеді.

Информатика пәні.

Аралас тест.

1. Мына операциялық жүйелерді біріншісінен бастап, реттеп жаз

1/ Window-95 2/ Windows –XP

3/ Windows -3.0 4/ Windows -98

_______________________________________________________

1. Қандай пернелерді басқанда экрандағы бейне буферге алынады?

1/ CTRL 2/ TAB

3/ Num Lock 4/ PrintScreen

1. Жанама мею дегеніміз, кез келген объектіні тышқанның ... жақ шетіндегі батырмасын шерткенде ашылатын меню.

1. Windows терезелерінің көлемін өзгертуге бола ма?

1/ ия 2/ жоқ

1. 1 \ MS Word, 2\ MS Excel, 3\ MS PowerPoint, 4\ MS Access бағдарламаларында сақталған файлдардың типтерімен сәйкестерінін дұрыс жауабын тап.

1\ *. xls 2\ *.ppt 3\* .bnp 4\*. Doc

1/ 1-1; 2-3; 3-2; 4-4

2/ 1-4; 2-1; 3-2; 4-3

3/ 1-2; 2-4; 3-1; 4-3

4/ 1-4; 2-2; 3-3; 4-1

2016 жыл

Дайындаған : Наушабекова А.А.

Білімгерлердің білімін бағалауда тестілеуді қолдану