Сызы?ты ??рылымды алгоритмдер мен программаларды ??ру

Сызықты құрылымды алгоритмдер мен программаларды құру

Сабақтың мақсаты:

• білімділік: сызықтық бағдарламаның құрылымымен танысу, өткен тақырыптарды қайталай отырып, сызықтық алгоритмді, блок-схемасын, программасын құру машығын қалыптастыру;
• дамытушылық: Есте сақтау қаблетін дамыту, теориялық білім негізін практикамен ұштастыра білуге үйрету;
• тәрбиелік: пәнге деген қызығушылығын арттыру, әр оқушының алғырлық, зеректік қасиеттерін дамуына жол ашу.

Өтілген материалдарды қайталау

1)Біз күнделікті өмірде белгілі бір әрекеттерді орындау барысын не деп атадық?

Алгоритм

Өтілген материалдарды қайталау

2) Осы алгоритімді орындайтын кімдер?

адам, компьютер, робот т.б

Өтілген материалдарды қайталау

3) Алгоритімді кескіндеу тәсілдері

табиғи тілде, блок-схема, алгоритмдік тілде, программалау тілінде

Өтілген материалдарды қайталау

4)Алгоритімді компьютер түсінетіндей тілде жазуды не деп атаймыз?

программалау тілі

Өтілген материалдарды қайталау

5)Алгоритмді құрудың түрлері қандай?

сызықты, тармақталу, циклдік

Өтілген материалдарды қайталау

6)Сызықты алгоритм дегеніміз не?

Егер командалар бірінен соң бірі ретімен орындалса, алгоритм сызықты деп аталады.

Өтілген материалдарды қайталау

7) Шамалар түрлері.

Айнымалы, тұрақты

Өтілген материалдарды қайталау

8)Var, writeln, readln операторларының қызметі.

Айнымалы, тұрақты айнымалаларды сипаттау, шығару, енгізу операторлары

Өтілген материалдарды қайталау

9) Шамалар типтері

Бүтін- integer, нақты- real

Қай операторлар дұрыс жазылмаған?

program qq;

var a, b: integer;

x, y: real;

begin

a := 5;

10 := x;

y := 7 , 8;

b := 2.5;

x := 2*(a + y);

a := b + x;

end.

айнымалы атауы := белгісінің сол жағында болуы керек

бүтін мен бөлшектің арасы нүктемен ажыратылуы керек

нақты мәнді бүтін айнымалыға меншіктеуге болмайды

Сызықтық бағдарлама құрылымы

Сызықтық бағдарламалар құрылымында бiр амалдан екiншi амалға өту тiзбектi түрде орындалады. Ешқандай шарт тексерiлмейдi, керi қайту немесе амалды қайталау болмайды.

Сызықтық алгоритмді схема түрінде сипаттау

Алгоритмдi бастау

(begin)

басы

Мәлiметтердi енгiзу

(readln)

енгiзу

Математикалық

өрнектердi есептеу

(:=)

берiлгендердi

есептеу

Нәтиженi шығару

(writeln)

шығару

Алгоритмдi аяқтау

(end)

соңы

Екі санды қосу

Есеп. Екі бүтін санды қосып, қосындысын экранда шығару.

басы

Шығарылуы:

енгізу a , b

алг qq ( б ү т а,в,с)

арг а,в

нәт с

басы

с:=а+в

соңы

c := a + b;

шығару a , b

соңы

14

Екі санды қосу

Есеп. Екі бүтін санды қосып, қосындысын экранда шығару.

басы

Программаның аты

Шамаларды сипаттау

Шығарылуы:

енгізу a , b

Программаның басы

program qq;

var a, b, c: integer;

begin

read ( a, b );

c := a + b;

writeln ( c );

end.

c := a + b;

Мәліметтерді енгізу

Есептеу

шығару a , b

Нәтижені шығару

соңы

Программаның соңы

14

Шығарылуы:

program qq;

var a, b, c: integer;

begin

read ( a, b );

c := a + b;

writeln ( c );

end.

program qq; { программаның аты }

var a, b, c: integer ; {a,b,c айнымалылары бүтін сандар }

begin { программа басы }

read ( a, b ); { сан мәнін пернелерден енгізу }

c := a + b; { қосындыны есептеу }

writeln ( c ) ;{ Қосындыны экранға шығару }

end. { программа соңы }

14

Сызықтық алгоритмның блок-схемасы

басы

«басы» блогі

Шығарылуы:

енгізу a , b

«енгізу» блогі

program qq;

var a, b, c: integer;

begin

read ( a, b );

c := a + b;

writeln ( c );

end.

c := a + b;

«процесс» блогі

«шығару» блогі

шығару a , b

соңы

«соңы» блогі

14

Сызықтық бағдарлама құруға арналған жаттығу

• Ү ш санды енгiзiп, осы сандардың арифметикалық ортасын тап.

S=(a+b+c):3

Шығарылуы:

14

Компьютермен жұмыс

№ 1. Екі санның қосындысының квадраттарын және көбейтіндісін табу программасын құру керек. х = (a+ b) , у = a* b  

Program esep 1;

Var a, b, x, y:integer;

Begin Write (‘a. b- сандарын енгіз’);

Readln (a, b);

X:=sqr (a+b);

Y:= a*b;

Writeln (‘x=’, x);

Writeln (‘y=’, y);

End.

№ 2. k =(x 2 + y 2 ) * x+y, мұндағы функциясының мәнін есептейтін программа құру керек.

Program esep 2 ;

Var k:real;

Const x = 5, y = 2.8;

Begin

K: = srq (x) + sqr(y)* sqrt (x+y);

Writeln (‘k = ‘, k);

End.

Деңгейлік тапсырмалар

1-деңгей: Мына өрнектерді Паскаль тілінде жаз:

2-деңгей: Х және у-тің мәндерін енгізіп, төмендегі өрнектердің мәндерін есептейтін программа құрыңдар

3-деңгей: Табандары және биіктігі бойынша трапеция ауданын есептеп шығаратын программа құрыңдар

Сабақты қорытындылау

• Программа әрбір жолдан кейін қандай тыныс белгі қойылады?
• Программа қандай оператормен басталады?
• Программаның негізгі бөлігі қандай түйінді сөзбен басталып, қандай сөзбен аяқталады ?
• var операторының қызметі қандай?
• const операторының қызметі қандай?
• writeln операторының қызметі қандай?